30
Châm Ngôn Và Lời Cầu Nguyện Của A-gu-rơ
1Các lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê;
Châm ngôn⚓ người ấy nói cùng Y-thi-ên,
Y-thi-ên và U-canh.⚓
2Thật, tôi ngu dại hơn người thường,
Và tôi không có sự sáng suốt như người thường.
3Tôi chưa học được sự khôn ngoan,
Cũng không có sự hiểu biết của Đấng Thánh.
4Ai đã lên trời rồi trở xuống?
Ai đã góp gió trong lòng bàn tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai đã lập các đầu cùng của đất?
Tên của người ấy là gì? Tên của con trai người ấy là chi?
Nếu ngươi biết?
5Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh khiết;
Ngài là cái khiên cho những người trú ẩn nơi Ngài.
6Chớ thêm vào lời của Ngài;
E rằng Ngài sẽ quở trách ngươi và ngươi bị coi là kẻ nói dối.
7Hai điều con cầu xin Ngài;
Xin Ngài chớ từ chối trước khi con chết:
8Xin cho con cách xa gian xảo và dối trá;
Xin đừng cho con nghèo khổ hay giàu có,
Xin cho con đủ thực phẩm cần dùng.
9Kẻo khi dư thừa con sẽ từ khước Ngài
Mà bảo CHÚA là ai?
Hoặc khi nghèo khổ con đi ăn cắp
Và làm nhục danh Đức Chúa Trời con.
10Chớ nói xấu đầy tớ với chủ nó;
E rằng nó sẽ rủa sả con và con phải mắc tội.
11Có loại người rủa cha mình,
Và không chúc phước mẹ mình.
12Có loại người cho rằng mình trong sạch;
Nhưng chưa được thanh tẩy sự dơ bẩn của mình.
13Có loại người mắt thật kiêu hãnh;
Mí mắt thật tự cao.
14Có loại người răng như lưỡi gươm,
Răng hàm như dao;
Chúng ăn nuốt người nghèo khổ trên đất
Và người cùng khốn giữa loài người.
15Con đỉa có hai con gái;
Chúng kêu lên: Hãy cho, hãy cho.
Có ba điều không bao giờ thỏa mãn;
Bốn điều không bao giờ nói: Đủ.
16Âm Phủ, dạ son sẻ,
Đất không bao giờ đủ nước,
Và lửa không bao giờ nói: Đủ rồi.
17Con mắt chế nhạo cha,
Khinh bỉ việc vâng lời mẹ,
Sẽ bị quạ nơi thung lũng móc mắt đi,
Và diều hâu ăn thịt.
18Có ba điều quá kỳ diệu cho tôi,
Bốn việc tôi không hiểu nỗi:
19Con đường của chim ưng bay trên trời;
Con đường của rắn bò trên đá;
Con đường tàu chạy giữa biển;
Và con đường một người nam phối hiệp với người nữ.
20Đây là con đường của một phụ nữ ngoại tình:
Nàng ăn rồi chùi miệng
Và nói: tôi có làm gì tội lỗi đâu.
21Có ba điều làm trái đất rung chuyển
Và bốn điều nó không chịu nổi:
22Một tên nô lệ lên làm vua;
Kẻ ngu có đầy dẫy thực phẩm;
23Một người đàn bà đáng ghét lấy chồng,
Và một cô tớ gái thay thế bà chủ.
24Có bốn vật nhỏ trên trái đất
Nhưng chúng cực kỳ khôn ngoan:
25Kiến là loài không có sức mạnh,
Nhưng chúng dự trữ thực phẩm cho mình trong mùa hè.
26Thỏ là loài sức yếu
Nhưng chúng làm ổ trong đá.
27Cào cào không có vua
Nhưng tất cả đều tiến lên theo hàng lối.
28Thằn lằn người ta có thể lấy tay bắt
Nhưng nó lại ở trong đền vua.
29Có ba con vật có dáng đi đẹp,
Có bốn con vật có bước oai vệ:
30Sư tử là loài dũng mãnh nhất giữa vòng các loài thú;
Nó không lùi bước trước một loài nào.
31Con gà trống vươn cao cổ, con dê đực;
Và vị vua khi thống lĩnh quân đội mình.
32Nếu con dại dột tự tôn;
Nếu con âm mưu điều ác;
Hãy lấy tay bịt miệng lại.
33Vì ép sữa làm ra bơ;
Bóp mũi ra máu;
Chọc giận sinh ra cãi lộn.
30
Aku tej lug
1Yakhe tug tub Aku kws nyob huv lub moos Maxas tej lug.⚓
Aku has rua Ithi‑ee, nwg has rua Ithi‑ee
hab Ukhaa tas,⚓
2“Qhov tseeb kuv ruag dhau
kws yuav ua tau tuabneeg,
kuv tsw paub taab le tej tuabneeg.
3Kuv tsw tau kawm paub tswvyim,
hab tsw paub Vaajtswv tug kws dawb huv.
4Leejtwg tau nce moog rua sau ntuj kaag
hab nqeg rov lug?
Leejtwg muab tau cua lug
tuav rua huv xwb teg?
Leejtwg muab ntaub qhwv tau dej ca?
Leejtwg tu nrwm rua lub nplajteb nyob?
Nwg lub npe hu le caag,
hab nwg tug tub npe hu le caag?
Mej yeej los paub.
5“Muab Vaajtswv txhua lu lug tshuaj saib
mas pum tas muaj tseeb tag,
Vaajtswv yog daim hlau
thaiv cov kws moog nraim cev rua huv nwg.
6Tsw xob ntxwv ib lu lug rua huv nwg tej lug,
ntshai tsaam nwg yuav ntuag koj
hab luas yuav pum tas koj yog tug daag.
7Vaajtswv, kuv thov ob yaam ntawm koj,
thov pub rua kuv ua ntej kws kuv tsw tau tuag.
8Thov muab tej lug tsw muaj tseeb
hab tej lug daag ntab tswv deb ntawm kuv,
thov tsw xob ca kuv pluag
hab tsw xob ca kuv nplua nuj,
thov pub rua kuv noj kuas txaus nkaus xwb,
9tsaam kuv noj tsau tes tsw leeg yuav koj
hab has tas, ‘Yawmsaub yog leejtwg?’
lossws tsaam kuv pluag hab ua tub saab
hab ua puag tsuas kuv tug Vaajtswv lub npe.
10“Tsw xob thuaj tug tub qhe
rua tug lospaav noog,
tsaam tug tub qhe foom koj
tes koj yuav raug txem.
11Muaj tej tug foom tsw zoo rua nwg txwv,
hab tsw foom koob moov rua nwg nam.
12Muaj tej tug nwg xaam pum tas nwg dawb huv,
tassws kuj tsw tau ntxuav
kev phem kev qas pov tseg.
13Muaj tej tug mas nwg taubhau sab,
hab lub qhov muag saib tsw taug lwm tug.
14Muaj tej tug nwg kaug nav yog nav ntaaj,
hab nwg nav yog nav rag,
mas nwg yuav noj cov pluag
kuas taag huv nplajteb
hab cov tuabneeg txom nyem
kuas pluj taag huv ib tsoom tuabneeg.
15“Nplaj hab muaj ob tug mivnyuas
yog maum, pheej qw has tas, ‘Pub, pub.’
Muaj peb yaam pheej tsw tsau,
muaj plaub yaam tsw has ib zag tas,
‘Txaus lawm,’ yog le nuav,
16tub tuag teb hab tug puj mooj,
hab lub nplajteb pheej nqhes dej,
hab suavtawg tsw has ib zag tas,
‘Txaus lawm.’
17“Lub qhov muag kws thuaj luag leej txwv
hab saib tsw taug leej nam hab tsw noog lug,
yuav raug uab voj kws nyob huv haav tho
hab raug daav noj twm noj.
18Muaj peb yaam kws kuv phemfwj kawg,
muaj plaub yaam kws kuv tsw nkaag sab,
yog le nuav,
19qhov kws tug daav yaa sau nruab ntug,
hab qhov kws naab ndaug sau pob zeb,
hab qhov kws lub nkoj
moog rua huv plawv havtxwv,
hab qhov kws hluas nkauj hluas nraug
sws nyam.
20“Tug quaspuj kws moog deev luas quasyawg
ua lub neej zoo le nuav,
nwg noj taag so qhov ncauj tes nwg has tas,
‘Kuv tsw tau ua txhum daabtsw le.’
21Muaj peb yaam kws ua rua lub nplajteb
tseeg quas nkawg,
muaj plaub yaam kws lub nplajteb
thev tsw taug, yog le nuav,
22tug qhev tau ua vaajntxwv,
hab tug ruag tau noj tsau npo,
23hab tug quaspuj kws tsw muaj leejtwg nyam
tau quasyawg,
hab tug nkauj qhev tau nyob
nwg tug puj lospaav chaw.
24“Muaj plaub yaam huv nplajteb nuav
kws miv kawg
tassws muaj tswvyim tshaaj plawg,
yog le nuav,
25ntsaum yog ib co kws tsw muaj zug
tassws thaus lub caij sau qoob
ntsaum kuj npaaj tej kws noj khaws ca,
26ntxwm tsua kuj yog ib co kws tsw muaj zug
los nwg ua zeg rua huv tej kem zeb,
27kooj ntaas tsw muaj vaajntxwv
los nwg tseed moog tau ua ib kaab saab,
28quav tuj quav taug
koj nteg tau huv koj txhais teg
los nwg tseed tau nyob huv vaajntxwv tsev.
29“Muaj peb yaam kws txawj moog kev zoo nkauj,
muaj plaub yaam kws txawj
tshais ruam zoo saib, yog le nuav,
30tsuv ntxhuav kws yog tug tsaj
kws muaj zug tshaaj plawg
hab tsw thim tswv ntawm lwm yaam le,
31tug lauv qab cooj kws moog kev khov kho,
hab tug txwv tshws,
hab tug vaajntxwv kws moog kev
ua cov pejxeem ntej quas ndais.
32“Yog koj tsw paub taab es koj tsaab ua luj
lossws yog koj ntaus tswvyim ua phem,
ca le muab koj txhais teg
pus koj lub qhov ncauj.
33Yog tsu kua mig txha tau kua mig nyeem,
yog tsu qhov ntswg txhad tau ntshaav,
hab yog tshaum kuas chim
txhad tau kev sws caav sws tshe.”