1 Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại, 2 Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con. 3 Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hãy làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con; 4 Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại; 5 Hãy giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
Về sự biếng nhác
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan. 7 Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hoặc quan cai đốc, hay là quan trấn, 8 Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trữ vật thực nó trong khi mùa gặt. 9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy? 10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút…,⚓ 11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
Về sự gian lận
12 Người nào đi đứng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác; 13 Hắn liếc con mắt, dùng chân mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu; 14 Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh. 15 Bởi cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
Điều Đức Giê-hô-va gớm ghét
16 Có sáu điều Đức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc: 17 Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội; 18 Lòng toan những mưu ác, Chân vội vàng chạy đến sự dữ, 19 Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
Về sự tà dâm
20 Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con. 21 Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con. 22 Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thức dậy, thì nó sẽ trò chuyện với con. 23 Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống, 24 Đặng giữ con khỏi người đàn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ. 25 Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Đừng để mình mắc phải mí mắt nó. 26 Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu. 27 Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao? 28 Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chân mình lại chẳng bị phồng chăng? 29 Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt. 30 Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát; 31 Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó. 32 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đàn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất. 33 Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi; 34 Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ; 35 Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
6
Đừng bảo lãnh cho ai
1Con ơi, nếu con bảo lãnh cho người láng giềng, nhất là cam kết trả nợ cho người khác. 2Thì con có thể bị mắc kẹt trong lời cam kết mình; bị vướng trong lời hứa mình. 3Con ơi, nếu số phận con nằm trong tay người láng giềng, thì hãy gỡ mình ra như sau. Con hãy hạ mình, đi đến người ấy van xin được gỡ khỏi lời hứa của con. 4Chớ ngủ hay chợp mắt 5nhưng hãy tự giải thoát như con nai chạy thoát khỏi tay thợ săn, như con chim bay vụt khỏi kẻ đánh bẫy.
Cái nguy của sự biếng nhác
6Nầy kẻ lười biếng, hãy quan sát loài kiến. Hãy nhìn chúng mà học khôn. 7Tuy chúng không có kẻ chỉ huy, người lãnh đạo hay quan tướng, 8nhưng chúng biết tích trữ thực phẩm lúc mùa hè, và thu chứa lương thực vào mùa gặt. 9Nầy kẻ biếng nhác, các ngươi nằm nướng như thế cho đến bao giờ? Chừng nào thì các ngươi thức dậy? 10Ngủ một chút; chợp mắt một chút. Khoanh tay nghỉ ngơi một chút 11thì sự nghèo khổ sẽ nhanh chóng đến trên con; và cảnh thiếu thốn sẽ ập đến như kẻ cướp.
Những kẻ gây rối
12Có những người gian ác và vô tích sự. Chỉ đi quanh phao tin thất thiệt, 13chúng chớp mắt, làm dấu bằng chân, ra hiệu bằng tay. 14Lòng hư hỏng của kẻ âm mưu điều ác, lúc nào cũng muốn gieo xích mích. 15Cho nên bỗng chốc tai hoạ sẽ chụp bắt chúng; thình lình chúng bị thiệt hại đến nỗi không ai giúp được.
Điều Chúa ghét
16Có sáu điều Chúa ghét. Có bảy điều Ngài không chịu nổi: 17cái nhìn tự phụ, lưỡi dối gạt, tay giết người vô tội, 18lòng định mưu ác, chân vội vàng làm điều ác, 19kẻ chứng gian tuôn ra điều dối gạt, và gây chuyện hục hặc trong gia đình.
Lời răn dạy về tội ngoại tình
20Con ơi, hãy vâng theo lời dạy bảo của cha, đừng quên sự dạy dỗ của mẹ con. 21Buộc nó vào lòng con, đeo nó quanh cổ con. 22Nó sẽ hướng dẫn khi con bước đi. Nó sẽ bảo vệ con khi con ngủ nghỉ. Nó sẽ chuyện trò với con khi con thức dậy. 23Những lời dạy bảo ấy giống như ngọn đèn; lời giáo huấn đó là ánh sáng. Sự sửa trị của nó là con đường sống cho con. 24Chúng sẽ giúp con tránh khỏi người đàn bà tội lỗi, và những lời đường mật của người vợ bất chính. 25Chớ mê nhan sắc nàng. Đừng để cái liếc mắt đưa tình của nàng quyến rũ con. 26Gái làng chơi chỉ tốn có một ổ bánh, nhưng vợ người khác săn lùng đời sống quí báu của con. 27Con không thể nào ôm lửa đỏ vào lòng, mà không cháy quần áo, 28cũng không thể bước trên than hồng mà không bị phỏng chân. 29Nếu con ăn nằm với vợ người khác thì cũng giống như vậy. Ai làm chuyện đó thế nào cũng lãnh trừng phạt. 30Kẻ nào vì đói mà phải ăn cắp thì không bị khinh chê. 31Nhưng nếu bị bắt thì phải bồi thường bảy lần vật nó đánh cắp, có thể phải lấy hết tài sản mình mà bồi thường nữa. 32Kẻ phạm tội ngoại tình thiếu hiểu biết; nó sẽ tự hủy hoại mình. 33Nó sẽ bị đánh đập và bị sỉ nhục, cái nhục đó không bao giờ phai. 34Vì một khi đàn ông nổi ghen thì tràn đầy thịnh nộ, khi người đó báo thù thì chẳng bao giờ nương tay. 35Người sẽ không bao giờ chấp nhận món bồi thường nào cho chuyện quấy ấy cả; đền bù bao nhiêu người cũng không nhận.