25

Năm sa-bát

¹ Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se tại trên núi Si-na-i rằng:⚓ ² Hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các ngươi đã vào xứ ta sẽ ban cho rồi, thì đất phải nghỉ, giữ một lễ sa-bát cho Đức Giê-hô-va. ³ Trong sáu năm, ngươi sẽ gieo ruộng và hớt nho mình, cùng thâu hoạch thổ sản. ⁴ Nhưng năm thứ bảy sẽ là năm sa-bát, để cho đất nghỉ, tức là một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va; ngươi chẳng nên gieo ruộng mình hay là hớt nho mình; ⁵ chẳng nên gặt lại những chi đã tự mọc lên sau khi mùa màng, và đừng hái nho của vườn nho không hớt sửa: ấy sẽ là một năm cho đất nghỉ. ⁶ Phàm vật gì mà đất sanh sản trong năm sa-bát: sẽ dùng làm đồ ăn cho ngươi, cho tôi trai tớ gái ngươi, cho kẻ làm thuê của ngươi, và cho kẻ ngoại bang kiều ngụ với ngươi; ⁷ cùng luôn cho lục súc và thú vật ở trong xứ ngươi nữa; hết thảy thổ sản dùng làm đồ ăn vậy.

Năm hân hỉ

⁸ Ngươi cũng hãy tính bảy tuần năm, tức bảy lần bảy năm; thì giờ của bảy tuần năm nầy sẽ là bốn mươi chín năm; ⁹ rồi đến ngày mồng mười tháng bảy, tức là ngày chuộc tội, các ngươi phải thổi kèn vang trong khắp xứ. ¹⁰ Các ngươi phải làm cho năm thứ năm mươi nên thánh, và rao truyền sự tự do cho hết thảy dân trong xứ. Ấy sẽ là năm hân hỉ cho các ngươi; ai nấy đều được nhận lại cơ nghiệp mình, và ai nấy đều trở về gia quyến mình. ¹¹ Năm thứ năm mươi nầy là một năm hân hỉ cho các ngươi, không nên gieo, không nên gặt vật chi đất tự sanh sản, và cũng chẳng nên hái nho không có hớt sửa, ¹² vì là một năm hân hỉ, sẽ làm thánh cho các ngươi; phải ăn những thổ sản. ¹³ Trong năm hân hỉ nầy, các sản nghiệp đều sẽ trở về nguyên chủ.

Về việc bán và chuộc các sản nghiệp

¹⁴ Nếu các ngươi bán hay là mua vật chi với kẻ lân cận mình, thì chớ lận anh em mình. ¹⁵ Ngươi sẽ cứ lấy số năm từ sau năm hân hỉ mà mua với kẻ lân cận mình; còn người, cứ lấy theo số năm có hoa lợi mà bán. ¹⁶ Tùy theo số năm sau năm hân hỉ, ngươi sẽ bù thêm giá; tùy theo số năm ít, ngươi sẽ giảm bớt giá; vì theo số mùa gặt mà người bán cho ngươi. ¹⁷ Chớ ai trong vòng các ngươi làm lận kẻ lân cận mình; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời, vì ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
¹⁸ Các ngươi khá làm theo mạng lịnh ta, gìn giữ luật pháp ta và noi theo, như vậy sẽ được ăn ở bình yên trong xứ. ¹⁹ Đất sẽ sanh sản hoa lợi cho các ngươi, các ngươi sẽ ăn no và được ở bình yên trong xứ. ²⁰ Ví các ngươi nói rằng: Nếu chúng tôi chẳng gieo, chẳng gặt mùa màng, thì trong năm thứ bảy sẽ lấy chi mà ăn? ²¹ Năm thứ sáu, ta sẽ giáng phước cho các ngươi, và năm ấy sẽ trúng mùa bù ba năm. ²² Năm thứ tám, các ngươi sẽ gieo và ăn hoa lợi của mùa màng cũ cho đến mùa màng mới của năm thứ chín.
²³ Đất không được đoạn mãi; vì đất thuộc về ta, các ngươi ở cùng ta như kẻ khách ngoại bang và kẻ kiều ngụ. ²⁴ Trong khắp xứ mà các ngươi sẽ được làm sản nghiệp, hãy cho phép chuộc đất lại. ²⁵ Nếu anh em ngươi trở nên nghèo, và bán một phần sản nghiệp mình, thì người bà con gần có quyền chuộc lại, phải đến chuộc phần đất anh em người đã bán. ²⁶ Nếu người nào không có ai được quyền chuộc lại, nhưng tự lo cho có chi chuộc lại được, ²⁷ thì phải tính từ năm đã bán bồi số trội cho chủ mua, rồi người sẽ được nhận sản nghiệp mình lại. ²⁸ Nếu nguyên chủ không tìm đủ giá đặng trả cho, đất bán sẽ thuộc về người chủ mua cho đến năm hân hỉ; đoạn đất sẽ ra khỏi tay chủ mua và về nguyên chủ.
²⁹ Nếu người nào bán một cái nhà ở trong thành có vách bọc, thì có được phép chuộc lại cho đến giáp một năm sau khi bán; phép chuộc lại của người chỉ trong một năm trọn vậy. ³⁰ Còn nếu không chuộc lại trước khi giáp hạn một năm trọn, thì nhà ở trong thành có vách bọc đó sẽ về chủ mua và dòng dõi người mãi mãi; đến năm hân hỉ nhà đó không ra khỏi tay họ. ³¹ Nhưng các nhà ở nơi hương thôn không có vách bọc lấy, thì kể như ruộng đất; chủ bán có phép chuộc lại; đến năm hân hỉ nhà sẽ về nguyên chủ. ³² Còn về các thành của người Lê-vi, và về các nhà của họ ở trong thành đó, thì người Lê-vi luôn luôn có quyền chuộc lại. ³³ Ai mua của người Lê-vi một cái nhà tại trong thành người Lê-vi, đến năm hân hỉ nhà đó sẽ về nguyên chủ; vì các nhà cửa tại trong những thành người Lê-vi là sản nghiệp của họ giữa dân Y-sơ-ra-ên. ³⁴ Những ruộng đất thuộc về thành người Lê-vi không phép bán, vì là sản nghiệp đời đời của họ.

Về người nghèo khổ

³⁵ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, tài sản người lần lần tiêu mòn⚓, thì hãy cứu giúp người, mặc dầu là kẻ khách kiều ngụ, hầu cho người cứ ở cùng ngươi.⚓ ³⁶ Chớ ăn lời, cũng đừng lấy lợi người; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời mình, thì anh em ngươi sẽ ở cùng ngươi. ³⁷ Chớ cho người vay bạc ăn lời và đừng cho mượn lương thực đặng lấy lời.⚓ ³⁸ Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, đặng ban cho các ngươi xứ Ca-na-an, và làm Đức Chúa Trời của các ngươi.

Về tôi mọi

³⁹ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, đem bán mình cho ngươi, chớ nên bắt người làm việc như tôi mọi;⚓ ⁴⁰ người ở nhà ngươi như kẻ làm thuê, người ở đậu, sẽ giúp việc ngươi cho đến năm hân hỉ: ⁴¹ đoạn người và con cái người thôi ở nhà ngươi, trở về nhà và nhận lấy sản nghiệp của tổ phụ mình. ⁴² Vì ấy là những tôi tớ ta mà ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô; không nên bán họ như người ta bán tôi mọi. ⁴³ Ngươi chớ lấn lướt mà khắc bạc họ, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời ngươi. ⁴⁴ Còn tôi trai tớ gái thuộc về ngươi, thì sẽ do các dân chung quanh mình mà ra; ấy do nơi những dân đó mà các ngươi mua tôi trai tớ gái. ⁴⁵ Các ngươi cũng có phép mua tôi mọi trong bọn con cái của kẻ khách kiều ngụ nơi mình và của họ hàng chúng nó sanh ra trong xứ các ngươi; vậy họ sẽ làm sản nghiệp của các ngươi. ⁴⁶ Các ngươi để họ lại làm cơ nghiệp cho con cháu mình; hằng giữ họ như kẻ tôi mọi. Nhưng về phần anh em các ngươi, là dân Y-sơ-ra-ên, thì không ai nên lấn lướt mà khắc bạc anh em mình. ⁴⁷ Khi một khách ngoại bang hay là một người kiều ngụ nơi ngươi trở nên giàu, còn anh em ngươi ở cùng họ lại nên nghèo, đem bán mình cho kẻ khách ngoại bang kiều ngụ nơi ngươi, hay là cho một người nào trong nhà kẻ khách ngoại bang ấy, ⁴⁸ sau khi đã đem bán mình rồi, thì sẽ có phép chuộc lại: một anh em người được chuộc người lại, ⁴⁹ hoặc bác chú, hoặc con của bác chú; hoặc một người thân thích cũng được chuộc người lại; hay là nếu người có thế, thì chính người phải chuộc mình lấy. ⁵⁰ Người sẽ tính cùng chủ mua từ năm nào mình đã bán mình cho đến năm hân hỉ; và giá bán sẽ tính theo số năm nhiều, hay ít: tức là tính như ngày công của người làm thuê vậy. ⁵¹ Nếu còn nhiều năm, thì hãy cứ số năm nầy, cân phân theo giá đã bán mình mà chuộc lại; ⁵² nếu đến năm hân hỉ còn ít năm, thì hãy tính với chủ mua cứ theo số năm nầy mà thối hồi số mua mình lại. ⁵³ Họ đối cùng chủ như một người làm thuê năm, chủ không nên lấn lướt mà khắc bạc người trước mặt ngươi. ⁵⁴ Nếu người không được chuộc lại bởi các thế ấy, đến năm hân hỉ người và các con trai người sẽ được ra tự do. ⁵⁵ Vì dân Y-sơ-ra-ên là tôi tớ ta, tức các tôi tớ ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô. Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.

25

Xyoo Xanpatau uas so

(Kc. 15:1-11)

¹Yawmsaub hais rau Mauxe saum lub roob Xinai tias, ²“Cia li hais rau cov Yixayee tias, ‘Thaum nej txeem mus rau hauv lub tebchaws uas kuv pub rau nej ntawd, mas cia lub tebchaws muaj xyoo Xanpatau uas so rau Yawmsaub. ³Nej yuav cog qoob cog loo rau nej tej teb rau xyoo thiab tav tej txiv hmab thiab sau qoob loo rau xyoo. ⁴Tiamsis xyoo uas xya mas cia ua xyoo Xanpatau uas lub tebchaws so tus tus, yog xyoo Xanpatau rau Yawmsaub. Nej tsis txhob cog qoob loo rau hauv nej tej teb, tsis txhob tav txiv hmab hauv nej tej vaj. ⁵Tej qoob loo uas nws tuaj nws nej tsis txhob hlais tsis txhob sau, tej txiv hmab uas nej tsis tau tav tsis tau tu nej tsis txhob de. Cia ua xyoo uas lub tebchaws so tus tus. ⁶Xyoo Xanpatau ntawd lub tebchaws tseem yuav tshwm tau qoob loo rau nej noj, pub rau nej thiab rau nej tej tub qhe nkauj qhev thiab rau nej tej tub zog thiab pub rau tej neeg lwm tebchaws uas nrog nej nyob. ⁷Thiab tej qoob loo uas tshwm hauv lub tebchaws huvsi mas pub rau nej tej tsiaj txhu thiab tej tsiaj qus noj.’ ”

Xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab

⁸“ ‘Nej yuav tsum suav xya tus xya xyoo thiaj yog plaub caug cuaj xyoos rau nej. ⁹Nej yuav tshuab raj kub yaj nrov kom thoob tebchaws rau hnub xiab kaum lub xya hli, yuav tshuab raj kub yaj kom thoob tebchaws rau hnub uas ua kevcai ntxuav kev txhaum txim. ¹⁰Nej yuav tsum hwm xyoo uas tsib caug ntawd ua xyoo uas dawb huv thiab yuav tshaj tawm kev thaj yeeb rau ib tsoom neeg thoob nej lub tebchaws, ua xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab. Nej txhua tus yuav tsum rov mus rau nws qub vaj qub tse thiab rov mus nrog nws cuab neeg nyob. ¹¹Xyoo uas tsib caug ntawd yuav ua xyoo Zoo Siab rau nej. Xyoo ntawd nej tsis txhob cog qoob cog loo thiab tsis txhob hlais sau tej qoob loo uas nws tuaj nws, thiab tsis txhob de tej txiv hmab uas tsis tau tav ceg, ¹²vim xyoo ntawd yog xyoo Zoo Siab xyiv fab, yuav ua xyoo dawb huv rau nej. Nej tsuas noj tej qoob loo uas nws tuaj nws hauv tej liaj teb xwb.
¹³“ ‘Xyoo Zoo Siab no mas txhua tus yuav tsum rov mus txog nws qub vaj qub tse. ¹⁴Yog nej muag liaj muag teb rau kwvtij zej zog lossis yuav liaj teb ntawm kwvtij zej zog los mas ib leeg tsis txhob ntxo ib leeg. ¹⁵Nej yuav kwvtij zej zog liaj teb mas nej yuav ntaus nqe raws li cov niaj xyoo uas dhau xyoo Zoo Siab los lawm, thiab muag tau npaum li cov niaj xyoo uas tseem sau tau qoob loo. ¹⁶Yog tseem tshuav ntau xyoo kuj nce nqe siab zog, yog tshuav tsawg xyoo lawm kuj nqes nqe, vim nws muag raws li cov niaj xyoo uas sau tau qoob loo. ¹⁷Ib leeg tsis txhob ntxo ib leeg. Nej yuav tsum paub ntshai nej tus Vajtswv, vim kuv yog Yawmsaub yog nej tus Vajtswv.
¹⁸“ ‘Vim li no nej yuav ua raws li kuv tej kab ke thiab tuav rawv kuv txoj kevcai thiab ua raws nraim, nej thiaj li nyob tso siab lug hauv tebchaws. ¹⁹Lub tebchaws yuav tuaj qoob loo mas nej yuav tau noj tsau npo thiab nyob tso siab plhuav. ²⁰Yog nej hais tias, “Yog tsis pub peb cog thiab sau qoob loo, ces xyoo uas xya peb yuav muab dabtsi los noj?” ²¹Kuv yuav tso hmoov zoo rau nej rau xyoo uas rau mas lub tebchaws yuav muaj qoob loo txaus peb xyoos. ²²Thaum nej cog qoob loo rau xyoo uas yim, nej tseem noj tej qoob laus, mus txog xyoo uas cuaj thaum nej tau qoob loo tshiab los nej tseem noj tej qoob laus. ²³Nej muab tej teb muag tuag tsis tau vim tej av ntawd yog kuv li, nej yog qhua tuaj qev nyob xwb. ²⁴Thoob plaws hauv lub tebchaws uas nej nyob ntawd nej yuav pub kom txhiv tau tej qub av rov qab.
²⁵“ ‘Yog nej tej kwvtij leejtwg ho pluag es nws muab nws thaj av ib qho muag mas nws tej txheeb kwvtij yuav tsum tuaj txhiv tej uas nws tau muab muag lawm. ²⁶Yog leejtwg tsis muaj kwvtij txhiv tau rau nws, tiamsis los rau tom qab nws ho nplua nuj muaj nyiaj txiag txaus txhiv tau, ²⁷mas cia nws suav saib muab daim av muag tau pes tsawg xyoo thiab xam cov nyiaj uas tsim nyog thim rov rau tus uas nws twb muag rau lawm, mas nws thiaj mus nyob tau rau hauv nws thaj av ntawd. ²⁸Yog nws tsis muaj nyiaj txaus txhiv tau mas thaj av ntawd yuav nyob hauv tus uas yuav lawm txhais tes mus txog xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab, mas nws li muab tso rov rau tus qub tswv rau xyoo Zoo Siab, mas tus qub tswv thiaj li rov nyob tau hauv nws thaj av.
²⁹“ ‘Yog leejtwg muab lub tsev uas nyob hauv lub moos uas muaj ntsa loog muag, mas nws yuav txhiv tau rau thaum tsis tau dhau ib xyoos. Nws muaj feem txhiv tau rau thaum txwm nkaus xyoo. ³⁰Yog txwm nkaus ib xyoos nws tsis txhiv ces cia muab kiag lub tsev uas nyob hauv lub moos uas muaj ntsa loog ntawd ua tus uas yuav li tug mus ib tiam dhau ib tiam mus li, txog xyoo Zoo Siab los tsis txog muab thim lawm. ³¹Tiamsis tej tsev hauv tej zej zog uas tsis muaj ntsa loog mas yuav suav zoo ib yam li tej liaj teb, uas txhiv tau rov qab thiab yuav muab tso rov qab rau xyoo Zoo Siab. ³²Tiamsis cov Levi muaj feem txhiv tau tej tsev hauv tej moos uas yog lawv tug txhua lub sijhawm. ³³Cov Levi tej tsev hauv lub moos uas nws muab muag mas lawv yuav txhiv tau. Txog xyoo Zoo Siab tus uas yuav lub tsev ntawd yuav muab tso rov ua nws tug, vim yog cov Levi tej tsev hauv cov Levi tej moos yog lawv teej lawv tug hauv cov Yixayee. ³⁴Tiamsis tej moos ntawd li tshav yug tsiaj muag tsis tau vim tej ntawd yog cov Levi li tug ib txhiab ib txhis.
³⁵“ ‘Yog nej tej kwvtij leejtwg ho pluag nrhiav tsis tau noj mas nej cia li yug nws, tiamsis nws nrog nej nyob ib yam li lwm haiv neeg thiab tej neeg uas los nrog nej nyob. ³⁶Tsis txhob yuav paj nyiag ntawm nws thiab tsis txhob yuav tshaj thawj, yuav tsum paub ntshai nej tus Vajtswv xwv nej tej kwvtij thiaj li nrog taus nej nyob. ³⁷Nej tsis txhob txais nyiaj rau nws es xam paj nyiag, lossis tsis txhob muag mov noj yuav tshaj thawj. ³⁸Kuv yog Yawmsaub, yog nej tus Vajtswv uas coj nej tawm hauv Iyi tebchaws los xwv kuv thiaj muab lub tebchaws Khana‑as pub rau nej, kuv thiaj ua tau nej tus Vajtswv.
³⁹“ ‘Yog nej tej kwvtij leejtwg uas nrog nej nyob ho pluag es nws muab nws tus kheej muag rau nej, mas nej tsis txhob kom nws ua haujlwm yam li tus qhev. ⁴⁰Cia nws nrog nej nyob yam li tej tub zog lossis yam li tej neeg uas los nrog nej nyob. Cia nws ua haujlwm rau nej txog xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab xwb, ⁴¹mas nws thiab nws tej menyuam cia li rov qab mus cuag nws kwv nws tij rov mus nyob nws tej poj koob yawm txwv qub txeeg qub teg. ⁴²Rau qhov lawv kuj yog kuv cov qhev uas kuv coj tawm hauv Iyi tebchaws los, mas lawv tsis txhob muab lawv muag ua qhev. ⁴³Nej tsis txhob quab yuam tsim txom lawv. Nej yuav tsum hwm thiab paub ntshai nej tus Vajtswv.
⁴⁴“ ‘Tej tub qhe nkauj qhev uas nej muaj tau mas yuav yog nej yuav ntawm tej tebchaws uas nyob ib ncig nej. ⁴⁵Nej kuj yuav tau ntawm lwm haiv neeg uas nrog nej nyob thiab yuav ntawm lawv tej neeg uas yug hauv nej lub tebchaws mas lawv yuav poob ua nej tug. ⁴⁶Nej muab tej qhev ntawd ua ntawv kom poob ua nej tub ki li qhev ua lawv li tug mus ib txhis li kuj tau. Nej siv tau lawv ua qhev tiamsis nej tsis txhob quab yuam tsim txom nej cov kwvtij Yixayee.
⁴⁷“ ‘Yog tias lwm haiv neeg lossis lwm tus uas nrog nej nyob nplua nuj tuaj thiab nej cov kwvtij uas nrog lawv nyob ho pluag es nws muab nws tus kheej muag rau lwm haiv neeg lossis lwm tus uas nrog nej nyob lossis rau lwm haiv neeg tej kwvtij, ⁴⁸mas thaum uas nws muab nws tus kheej muag lawd nws kuj muaj feem txhiv tau rov qab. Nws kwv nws tij txhiv tau rov qab, ⁴⁹lossis nws yawg laus nws txiv ntxawm lossis ob tug li tub, lossis nws tej kwvtij txheeb ze txhiv kuj tau, lossis yog nws muaj tuaj nws kuj txhiv tau nws tus kheej. ⁵⁰Nws yuav nrog tus uas yuav nws xam saib xyoo uas nws muag nws tus kheej tshuav pes tsawg xyoo li txog xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab. Tus nqe uas tso nws kom dim yuav suav raws li cov niaj xyoo ntawd, yuav xam nqe raws li nqe tub zog rau thaum nws nrog tus tswv nyob. ⁵¹Yog tseem tshuav ntau xyoo nws yuav tsum them rov qab kom txwm cov niaj xyoo uas tseem tshuav ntawd muab xam ua cov nqe uas txhiv nws. ⁵²Yog tshuav tsis muaj tsawg xyoo yuav txog xyoo Zoo Siab mas kom tus uas muab nws muag nrog tus uas yuav nws xam raws li cov niaj xyoo uas nws tseem yuav ua haujlwm ntawd es them rov qab ua nqe txhiv nws. ⁵³Cia nws zoo li tus uas ua zog ib xyoos xam ib xyoos nrog tus tswv nyob. Nej tsis txhob pub tus tswv quab yuam tsim txom nws. ⁵⁴Yog nws tsis txhiv raws li uas hais no los kuj muab nws thiab nws tej menyuam tso kom dim rau xyoo Zoo Siab uas thim txhua yam rov qab, ⁵⁵vim cov Yixayee yog kuv li tub qhe, lawv yog kuv cov tub qhe uas kuv coj tawm hauv Iyi tebchaws los. Kuv yog Yawmsaub, yog nej tus Vajtswv.’ ”