25

Năm sa-bát

¹ Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se tại trên núi Si-na-i rằng:⚓ ² Hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các ngươi đã vào xứ ta sẽ ban cho rồi, thì đất phải nghỉ, giữ một lễ sa-bát cho Đức Giê-hô-va. ³ Trong sáu năm, ngươi sẽ gieo ruộng và hớt nho mình, cùng thâu hoạch thổ sản. ⁴ Nhưng năm thứ bảy sẽ là năm sa-bát, để cho đất nghỉ, tức là một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va; ngươi chẳng nên gieo ruộng mình hay là hớt nho mình; ⁵ chẳng nên gặt lại những chi đã tự mọc lên sau khi mùa màng, và đừng hái nho của vườn nho không hớt sửa: ấy sẽ là một năm cho đất nghỉ. ⁶ Phàm vật gì mà đất sanh sản trong năm sa-bát: sẽ dùng làm đồ ăn cho ngươi, cho tôi trai tớ gái ngươi, cho kẻ làm thuê của ngươi, và cho kẻ ngoại bang kiều ngụ với ngươi; ⁷ cùng luôn cho lục súc và thú vật ở trong xứ ngươi nữa; hết thảy thổ sản dùng làm đồ ăn vậy.

Năm hân hỉ

⁸ Ngươi cũng hãy tính bảy tuần năm, tức bảy lần bảy năm; thì giờ của bảy tuần năm nầy sẽ là bốn mươi chín năm; ⁹ rồi đến ngày mồng mười tháng bảy, tức là ngày chuộc tội, các ngươi phải thổi kèn vang trong khắp xứ. ¹⁰ Các ngươi phải làm cho năm thứ năm mươi nên thánh, và rao truyền sự tự do cho hết thảy dân trong xứ. Ấy sẽ là năm hân hỉ cho các ngươi; ai nấy đều được nhận lại cơ nghiệp mình, và ai nấy đều trở về gia quyến mình. ¹¹ Năm thứ năm mươi nầy là một năm hân hỉ cho các ngươi, không nên gieo, không nên gặt vật chi đất tự sanh sản, và cũng chẳng nên hái nho không có hớt sửa, ¹² vì là một năm hân hỉ, sẽ làm thánh cho các ngươi; phải ăn những thổ sản. ¹³ Trong năm hân hỉ nầy, các sản nghiệp đều sẽ trở về nguyên chủ.

Về việc bán và chuộc các sản nghiệp

¹⁴ Nếu các ngươi bán hay là mua vật chi với kẻ lân cận mình, thì chớ lận anh em mình. ¹⁵ Ngươi sẽ cứ lấy số năm từ sau năm hân hỉ mà mua với kẻ lân cận mình; còn người, cứ lấy theo số năm có hoa lợi mà bán. ¹⁶ Tùy theo số năm sau năm hân hỉ, ngươi sẽ bù thêm giá; tùy theo số năm ít, ngươi sẽ giảm bớt giá; vì theo số mùa gặt mà người bán cho ngươi. ¹⁷ Chớ ai trong vòng các ngươi làm lận kẻ lân cận mình; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời, vì ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
¹⁸ Các ngươi khá làm theo mạng lịnh ta, gìn giữ luật pháp ta và noi theo, như vậy sẽ được ăn ở bình yên trong xứ. ¹⁹ Đất sẽ sanh sản hoa lợi cho các ngươi, các ngươi sẽ ăn no và được ở bình yên trong xứ. ²⁰ Ví các ngươi nói rằng: Nếu chúng tôi chẳng gieo, chẳng gặt mùa màng, thì trong năm thứ bảy sẽ lấy chi mà ăn? ²¹ Năm thứ sáu, ta sẽ giáng phước cho các ngươi, và năm ấy sẽ trúng mùa bù ba năm. ²² Năm thứ tám, các ngươi sẽ gieo và ăn hoa lợi của mùa màng cũ cho đến mùa màng mới của năm thứ chín.
²³ Đất không được đoạn mãi; vì đất thuộc về ta, các ngươi ở cùng ta như kẻ khách ngoại bang và kẻ kiều ngụ. ²⁴ Trong khắp xứ mà các ngươi sẽ được làm sản nghiệp, hãy cho phép chuộc đất lại. ²⁵ Nếu anh em ngươi trở nên nghèo, và bán một phần sản nghiệp mình, thì người bà con gần có quyền chuộc lại, phải đến chuộc phần đất anh em người đã bán. ²⁶ Nếu người nào không có ai được quyền chuộc lại, nhưng tự lo cho có chi chuộc lại được, ²⁷ thì phải tính từ năm đã bán bồi số trội cho chủ mua, rồi người sẽ được nhận sản nghiệp mình lại. ²⁸ Nếu nguyên chủ không tìm đủ giá đặng trả cho, đất bán sẽ thuộc về người chủ mua cho đến năm hân hỉ; đoạn đất sẽ ra khỏi tay chủ mua và về nguyên chủ.
²⁹ Nếu người nào bán một cái nhà ở trong thành có vách bọc, thì có được phép chuộc lại cho đến giáp một năm sau khi bán; phép chuộc lại của người chỉ trong một năm trọn vậy. ³⁰ Còn nếu không chuộc lại trước khi giáp hạn một năm trọn, thì nhà ở trong thành có vách bọc đó sẽ về chủ mua và dòng dõi người mãi mãi; đến năm hân hỉ nhà đó không ra khỏi tay họ. ³¹ Nhưng các nhà ở nơi hương thôn không có vách bọc lấy, thì kể như ruộng đất; chủ bán có phép chuộc lại; đến năm hân hỉ nhà sẽ về nguyên chủ. ³² Còn về các thành của người Lê-vi, và về các nhà của họ ở trong thành đó, thì người Lê-vi luôn luôn có quyền chuộc lại. ³³ Ai mua của người Lê-vi một cái nhà tại trong thành người Lê-vi, đến năm hân hỉ nhà đó sẽ về nguyên chủ; vì các nhà cửa tại trong những thành người Lê-vi là sản nghiệp của họ giữa dân Y-sơ-ra-ên. ³⁴ Những ruộng đất thuộc về thành người Lê-vi không phép bán, vì là sản nghiệp đời đời của họ.

Về người nghèo khổ

³⁵ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, tài sản người lần lần tiêu mòn⚓, thì hãy cứu giúp người, mặc dầu là kẻ khách kiều ngụ, hầu cho người cứ ở cùng ngươi.⚓ ³⁶ Chớ ăn lời, cũng đừng lấy lợi người; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời mình, thì anh em ngươi sẽ ở cùng ngươi. ³⁷ Chớ cho người vay bạc ăn lời và đừng cho mượn lương thực đặng lấy lời.⚓ ³⁸ Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, đặng ban cho các ngươi xứ Ca-na-an, và làm Đức Chúa Trời của các ngươi.

Về tôi mọi

³⁹ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, đem bán mình cho ngươi, chớ nên bắt người làm việc như tôi mọi;⚓ ⁴⁰ người ở nhà ngươi như kẻ làm thuê, người ở đậu, sẽ giúp việc ngươi cho đến năm hân hỉ: ⁴¹ đoạn người và con cái người thôi ở nhà ngươi, trở về nhà và nhận lấy sản nghiệp của tổ phụ mình. ⁴² Vì ấy là những tôi tớ ta mà ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô; không nên bán họ như người ta bán tôi mọi. ⁴³ Ngươi chớ lấn lướt mà khắc bạc họ, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời ngươi. ⁴⁴ Còn tôi trai tớ gái thuộc về ngươi, thì sẽ do các dân chung quanh mình mà ra; ấy do nơi những dân đó mà các ngươi mua tôi trai tớ gái. ⁴⁵ Các ngươi cũng có phép mua tôi mọi trong bọn con cái của kẻ khách kiều ngụ nơi mình và của họ hàng chúng nó sanh ra trong xứ các ngươi; vậy họ sẽ làm sản nghiệp của các ngươi. ⁴⁶ Các ngươi để họ lại làm cơ nghiệp cho con cháu mình; hằng giữ họ như kẻ tôi mọi. Nhưng về phần anh em các ngươi, là dân Y-sơ-ra-ên, thì không ai nên lấn lướt mà khắc bạc anh em mình. ⁴⁷ Khi một khách ngoại bang hay là một người kiều ngụ nơi ngươi trở nên giàu, còn anh em ngươi ở cùng họ lại nên nghèo, đem bán mình cho kẻ khách ngoại bang kiều ngụ nơi ngươi, hay là cho một người nào trong nhà kẻ khách ngoại bang ấy, ⁴⁸ sau khi đã đem bán mình rồi, thì sẽ có phép chuộc lại: một anh em người được chuộc người lại, ⁴⁹ hoặc bác chú, hoặc con của bác chú; hoặc một người thân thích cũng được chuộc người lại; hay là nếu người có thế, thì chính người phải chuộc mình lấy. ⁵⁰ Người sẽ tính cùng chủ mua từ năm nào mình đã bán mình cho đến năm hân hỉ; và giá bán sẽ tính theo số năm nhiều, hay ít: tức là tính như ngày công của người làm thuê vậy. ⁵¹ Nếu còn nhiều năm, thì hãy cứ số năm nầy, cân phân theo giá đã bán mình mà chuộc lại; ⁵² nếu đến năm hân hỉ còn ít năm, thì hãy tính với chủ mua cứ theo số năm nầy mà thối hồi số mua mình lại. ⁵³ Họ đối cùng chủ như một người làm thuê năm, chủ không nên lấn lướt mà khắc bạc người trước mặt ngươi. ⁵⁴ Nếu người không được chuộc lại bởi các thế ấy, đến năm hân hỉ người và các con trai người sẽ được ra tự do. ⁵⁵ Vì dân Y-sơ-ra-ên là tôi tớ ta, tức các tôi tớ ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô. Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.

25

Năm An nghỉ

^1,2Trên núi Si-nai, Chúa Hằng Hữu có bảo Mai-sen truyền cho dân Y-sơ-ra-ên: Khi đã vào đất Ta cho, phải để cho đất nghỉ vào năm thứ bảy.⚓ ³Các ngươi sẽ cày cấy đồng ruộng, trồng tỉa vườn nho, thu hoa quả trong sáu năm. ⁴Nhưng năm thứ bảy sẽ là năm đất hưu canh, năm An nghỉ của Chúa; không ai được làm ruộng, tỉa nho trong vườn. ⁵Cũng đừng thu chứa hoa quả tự mọc lên trong năm đất nghỉ ngơi này. ^6,7Trong năm An nghỉ, đất vẫn cung cấp đầy đủ thực phẩm cho mọi người: cho ngươi, cho nô lệ và người làm công của ngươi, cho khách tạm trú trong nhà ngươi, cho gia súc và luôn cả các loài thú vật sống trong đất ngươi.

Năm Hoan hỉ

⁸Cứ bảy lần bảy năm, tức là 49 năm, ⁹vào ngày mồng mười tháng bảy,⚓ ngày Chuộc tội, phải thổi kèn vang lên khắp lãnh thổ. ¹⁰Vì năm thứ năm mươi là năm thánh, mọi người trên toàn đất nước sẽ được công bố tự do, hoan hỉ. Năm ấy mọi người có quyền lấy lại tài sản mình, người nô lê được tự do trở về với gia đình. ¹¹Đây là một năm đầy hân hoan, hạnh phúc. Các ngươi sẽ không gieo, không gặt, không hái. ¹²Vì đất sẽ tự nó sinh sản hoa màu cho các ngươi dùng trong năm thánh đầy hạnh phúc này.

Việc mua bán và chuộc lại tài sản

¹³Trong năm ấy, mọi người sẽ chiếm lại quyền sở hữu tài sản mình. ^14-17Vậy, khi mua bán tài sản, phải tính cho đến năm Hoan hỉ sắp tới, xem thử còn bao nhiêu năm nữa. Giá mua bán sẽ tăng giảm tùy theo số năm còn lại. Vì thật ra, đây chỉ là một sự mua bán số vụ mùa còn lại mà thôi. Vậy, đừng để cho bên nào bị thiệt thòi, phải kính sợ Thượng Đế. Ta là Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của các ngươi.
¹⁸Phải tuân hành luật pháp Ta để có an ninh trật tự xã hội. ¹⁹Đất sẽ sản xuất hoa quả, ngươi sẽ ăn no nê và sống yên lành. ²⁰Nếu ngươi hỏi: Chúng tôi sẽ lấy gì ăn trong năm thứ bảy khi không được phép gieo và gặt? ^21,22Ta sẽ giáng phúc cho các ngươi được mùa gấp ba lần trong năm thứ sáu, các ngươi sẽ dùng cho đến mùa gặt năm thứ tám.
²³Không được đoạn mãi đất đai, vì đất thuộc về Ta. Các ngươi chỉ là người chiếm hữu tạm thời. ²⁴Quyền chuộc lại đất đã bán phải được tôn trọng trong toàn lãnh thổ. ²⁵Nếu một người túng thiếu, phải bán bớt một phần đất mình, một người bà con gần của người này có quyền chuộc đất lại. ²⁶Nếu người này không còn ai để chuộc đất cho mình, nhưng về sau làm ăn khá ra, có đủ tiền để chuộc đất, ²⁷người ấy sẽ chiết tính tiền chuộc theo tỷ lệ thời gian, tính từ năm bán,⚓ và trả cho người đã mua một số tiền bằng giá trị những năm còn lại, rồi lấy đất về. ²⁸Trường hợp người này không có khả năng chuộc đất, đất đã bán sẽ thuộc về người mua cho đến năm Hoan hỉ, và vào năm ấy, đất sẽ hoàn nguyên chủ.
²⁹Nếu một người bán một cái nhà trong thành, người ấy có một năm tròn để chuộc nhà lại. ³⁰Nếu người bán không chuộc nhà trong thời hạn một năm nói trên, nhà sẽ vĩnh viễn thuộc quyền sở hữu của người mua. Đến năm Hoan hỉ, nhà này sẽ không hoàn nguyên chủ.
³¹Nhưng đối với nhà trong làng xóm, không có thành bao bọc, sẽ được đồng hóa với đất đai; như thế người bán có quyền chuộc lại và đến năm Hoan hỉ, nhà sẽ hoàn lại nguyên chủ. ³²Tuy nhiên, đặc biệt đối với nhà của người Lê-vi, dù ở trong thành cũng sẽ được chuộc bất kỳ lúc nào. ³³Nếu nhà không được chuộc, đến năm Hoan hỉ, nhà này vẫn thuộc về người Lê-vi đã bán, vì người Lê-vi chỉ có nhà ở trong thành mà thôi. ³⁴Ruộng đất ở chung quanh thành của người Lê-vi là những tài sản vĩnh viễn của họ, họ không được phép bán.

Bổn phận đối với người nghèo

³⁵Nếu có người anh em nghèo nàn, không tự nuôi sống được, ngươi phải giúp người ấy, cho họ sống chung với mình như người tạm trú vậy. ^36,37Không được cho người ấy vay tiền để lấy lãi, cũng không được tính tiền ăn để kiếm lời, nhưng phải để cho người ấy sống với mình, phải kính sợ Thượng Đế. ³⁸Ta là Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của ngươi, đã đem ngươi ra khỏi Ai-cập để cho ngươi đất Ca-na-an và để làm Thượng Đế ngươi.

Mua, bán và chuộc nô lệ

³⁹Nếu có người anh em nghèo quá, phải bán mình cho ngươi, ngươi sẽ không được đãi người ấy như nô lệ. ⁴⁰Phải coi người ấy như một người làm công hay người tạm trú. Người ấy sẽ giúp việc ngươi cho đến năm Hoan hỉ. ⁴¹Lúc ấy, người sẽ đem theo con cái ra khỏi nhà ngươi để về với nhà cửa đất đai của cha ông mình. ⁴²Vì mọi người Y-sơ-ra-ên là đầy tớ Ta, được Ta đem ra khỏi Ai-cập, nên không được bán mình làm nô lệ. ⁴³Và ngươi không được hà khắc với người anh em, nhưng phải kính sợ Thượng Đế. ^44,45Muốn nuôi nô lệ, ngươi được mua người ngoại quốc ở trong các nước chung quanh, hoặc mua con cái của những người ngoại quốc sống chung với ngươi, dù họ dã được sinh ra trong đất ngươi. ⁴⁶Họ sẽ làm nô lệ suốt đời, vì họ thuộc về ngươi và ngươi được truyền họ lại cho con mình. Còn giữa anh em đồng bào Y-sơ-ra-ên với nhau, không được hà khắc. ⁴⁷Nếu có người ngoại quốc sống chung với ngươi trở nên giàu có, và một người Y-sơ-ra-ên trở nên nghèo cực, phải bán mình cho người ngoại quốc hay cho con cái của người ngoại quốc ấy;
⁴⁸người Y-sơ-ra-ên sẽ được chuộc bởi anh hay em mình, ⁴⁹bởi chú bác, anh em họ hay một người bà con gần nào khác trong gia đình. Người ấy cũng có thể tự chuộc mình nếu có đủ khả năng. ⁵⁰Người ấy sẽ tính với chủ đã mua mình xem cho đến năm Hoan hỉ, còn lại bao nhiêu năm. Tiền chuộc sẽ bằng tiền mướn một người làm công trong những năm còn lại. ⁵¹Nếu còn lại nhiều năm, người ấy phải trả tiền chuộc gần bằng giá bán mình. ⁵²Nếu chỉ còn ít năm nữa là tới năm Hoan hỉ, tiền chuộc sẽ là một số nhỏ tương xứng với số năm. ⁵³Vì người ấy được coi như người làm mướn hằng năm, chủ không được cư xử hà khắc. ⁵⁴Nếu người ấy không được chuộc, chờ đến năm Hoan hỉ, người ấy và con cái mình sẽ được tự do. ⁵⁵Vì tất cả con dân Y-sơ-ra-ên là đầy tớ của Ta, Ta đã đem họ ra khỏi Ai-cập. Ta là Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của các ngươi.