25

Năm sa-bát

¹ Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se tại trên núi Si-na-i rằng:⚓ ² Hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các ngươi đã vào xứ ta sẽ ban cho rồi, thì đất phải nghỉ, giữ một lễ sa-bát cho Đức Giê-hô-va. ³ Trong sáu năm, ngươi sẽ gieo ruộng và hớt nho mình, cùng thâu hoạch thổ sản. ⁴ Nhưng năm thứ bảy sẽ là năm sa-bát, để cho đất nghỉ, tức là một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va; ngươi chẳng nên gieo ruộng mình hay là hớt nho mình; ⁵ chẳng nên gặt lại những chi đã tự mọc lên sau khi mùa màng, và đừng hái nho của vườn nho không hớt sửa: ấy sẽ là một năm cho đất nghỉ. ⁶ Phàm vật gì mà đất sanh sản trong năm sa-bát: sẽ dùng làm đồ ăn cho ngươi, cho tôi trai tớ gái ngươi, cho kẻ làm thuê của ngươi, và cho kẻ ngoại bang kiều ngụ với ngươi; ⁷ cùng luôn cho lục súc và thú vật ở trong xứ ngươi nữa; hết thảy thổ sản dùng làm đồ ăn vậy.

Năm hân hỉ

⁸ Ngươi cũng hãy tính bảy tuần năm, tức bảy lần bảy năm; thì giờ của bảy tuần năm nầy sẽ là bốn mươi chín năm; ⁹ rồi đến ngày mồng mười tháng bảy, tức là ngày chuộc tội, các ngươi phải thổi kèn vang trong khắp xứ. ¹⁰ Các ngươi phải làm cho năm thứ năm mươi nên thánh, và rao truyền sự tự do cho hết thảy dân trong xứ. Ấy sẽ là năm hân hỉ cho các ngươi; ai nấy đều được nhận lại cơ nghiệp mình, và ai nấy đều trở về gia quyến mình. ¹¹ Năm thứ năm mươi nầy là một năm hân hỉ cho các ngươi, không nên gieo, không nên gặt vật chi đất tự sanh sản, và cũng chẳng nên hái nho không có hớt sửa, ¹² vì là một năm hân hỉ, sẽ làm thánh cho các ngươi; phải ăn những thổ sản. ¹³ Trong năm hân hỉ nầy, các sản nghiệp đều sẽ trở về nguyên chủ.

Về việc bán và chuộc các sản nghiệp

¹⁴ Nếu các ngươi bán hay là mua vật chi với kẻ lân cận mình, thì chớ lận anh em mình. ¹⁵ Ngươi sẽ cứ lấy số năm từ sau năm hân hỉ mà mua với kẻ lân cận mình; còn người, cứ lấy theo số năm có hoa lợi mà bán. ¹⁶ Tùy theo số năm sau năm hân hỉ, ngươi sẽ bù thêm giá; tùy theo số năm ít, ngươi sẽ giảm bớt giá; vì theo số mùa gặt mà người bán cho ngươi. ¹⁷ Chớ ai trong vòng các ngươi làm lận kẻ lân cận mình; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời, vì ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
¹⁸ Các ngươi khá làm theo mạng lịnh ta, gìn giữ luật pháp ta và noi theo, như vậy sẽ được ăn ở bình yên trong xứ. ¹⁹ Đất sẽ sanh sản hoa lợi cho các ngươi, các ngươi sẽ ăn no và được ở bình yên trong xứ. ²⁰ Ví các ngươi nói rằng: Nếu chúng tôi chẳng gieo, chẳng gặt mùa màng, thì trong năm thứ bảy sẽ lấy chi mà ăn? ²¹ Năm thứ sáu, ta sẽ giáng phước cho các ngươi, và năm ấy sẽ trúng mùa bù ba năm. ²² Năm thứ tám, các ngươi sẽ gieo và ăn hoa lợi của mùa màng cũ cho đến mùa màng mới của năm thứ chín.
²³ Đất không được đoạn mãi; vì đất thuộc về ta, các ngươi ở cùng ta như kẻ khách ngoại bang và kẻ kiều ngụ. ²⁴ Trong khắp xứ mà các ngươi sẽ được làm sản nghiệp, hãy cho phép chuộc đất lại. ²⁵ Nếu anh em ngươi trở nên nghèo, và bán một phần sản nghiệp mình, thì người bà con gần có quyền chuộc lại, phải đến chuộc phần đất anh em người đã bán. ²⁶ Nếu người nào không có ai được quyền chuộc lại, nhưng tự lo cho có chi chuộc lại được, ²⁷ thì phải tính từ năm đã bán bồi số trội cho chủ mua, rồi người sẽ được nhận sản nghiệp mình lại. ²⁸ Nếu nguyên chủ không tìm đủ giá đặng trả cho, đất bán sẽ thuộc về người chủ mua cho đến năm hân hỉ; đoạn đất sẽ ra khỏi tay chủ mua và về nguyên chủ.
²⁹ Nếu người nào bán một cái nhà ở trong thành có vách bọc, thì có được phép chuộc lại cho đến giáp một năm sau khi bán; phép chuộc lại của người chỉ trong một năm trọn vậy. ³⁰ Còn nếu không chuộc lại trước khi giáp hạn một năm trọn, thì nhà ở trong thành có vách bọc đó sẽ về chủ mua và dòng dõi người mãi mãi; đến năm hân hỉ nhà đó không ra khỏi tay họ. ³¹ Nhưng các nhà ở nơi hương thôn không có vách bọc lấy, thì kể như ruộng đất; chủ bán có phép chuộc lại; đến năm hân hỉ nhà sẽ về nguyên chủ. ³² Còn về các thành của người Lê-vi, và về các nhà của họ ở trong thành đó, thì người Lê-vi luôn luôn có quyền chuộc lại. ³³ Ai mua của người Lê-vi một cái nhà tại trong thành người Lê-vi, đến năm hân hỉ nhà đó sẽ về nguyên chủ; vì các nhà cửa tại trong những thành người Lê-vi là sản nghiệp của họ giữa dân Y-sơ-ra-ên. ³⁴ Những ruộng đất thuộc về thành người Lê-vi không phép bán, vì là sản nghiệp đời đời của họ.

Về người nghèo khổ

³⁵ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, tài sản người lần lần tiêu mòn⚓, thì hãy cứu giúp người, mặc dầu là kẻ khách kiều ngụ, hầu cho người cứ ở cùng ngươi.⚓ ³⁶ Chớ ăn lời, cũng đừng lấy lợi người; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời mình, thì anh em ngươi sẽ ở cùng ngươi. ³⁷ Chớ cho người vay bạc ăn lời và đừng cho mượn lương thực đặng lấy lời.⚓ ³⁸ Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, đặng ban cho các ngươi xứ Ca-na-an, và làm Đức Chúa Trời của các ngươi.

Về tôi mọi

³⁹ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, đem bán mình cho ngươi, chớ nên bắt người làm việc như tôi mọi;⚓ ⁴⁰ người ở nhà ngươi như kẻ làm thuê, người ở đậu, sẽ giúp việc ngươi cho đến năm hân hỉ: ⁴¹ đoạn người và con cái người thôi ở nhà ngươi, trở về nhà và nhận lấy sản nghiệp của tổ phụ mình. ⁴² Vì ấy là những tôi tớ ta mà ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô; không nên bán họ như người ta bán tôi mọi. ⁴³ Ngươi chớ lấn lướt mà khắc bạc họ, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời ngươi. ⁴⁴ Còn tôi trai tớ gái thuộc về ngươi, thì sẽ do các dân chung quanh mình mà ra; ấy do nơi những dân đó mà các ngươi mua tôi trai tớ gái. ⁴⁵ Các ngươi cũng có phép mua tôi mọi trong bọn con cái của kẻ khách kiều ngụ nơi mình và của họ hàng chúng nó sanh ra trong xứ các ngươi; vậy họ sẽ làm sản nghiệp của các ngươi. ⁴⁶ Các ngươi để họ lại làm cơ nghiệp cho con cháu mình; hằng giữ họ như kẻ tôi mọi. Nhưng về phần anh em các ngươi, là dân Y-sơ-ra-ên, thì không ai nên lấn lướt mà khắc bạc anh em mình. ⁴⁷ Khi một khách ngoại bang hay là một người kiều ngụ nơi ngươi trở nên giàu, còn anh em ngươi ở cùng họ lại nên nghèo, đem bán mình cho kẻ khách ngoại bang kiều ngụ nơi ngươi, hay là cho một người nào trong nhà kẻ khách ngoại bang ấy, ⁴⁸ sau khi đã đem bán mình rồi, thì sẽ có phép chuộc lại: một anh em người được chuộc người lại, ⁴⁹ hoặc bác chú, hoặc con của bác chú; hoặc một người thân thích cũng được chuộc người lại; hay là nếu người có thế, thì chính người phải chuộc mình lấy. ⁵⁰ Người sẽ tính cùng chủ mua từ năm nào mình đã bán mình cho đến năm hân hỉ; và giá bán sẽ tính theo số năm nhiều, hay ít: tức là tính như ngày công của người làm thuê vậy. ⁵¹ Nếu còn nhiều năm, thì hãy cứ số năm nầy, cân phân theo giá đã bán mình mà chuộc lại; ⁵² nếu đến năm hân hỉ còn ít năm, thì hãy tính với chủ mua cứ theo số năm nầy mà thối hồi số mua mình lại. ⁵³ Họ đối cùng chủ như một người làm thuê năm, chủ không nên lấn lướt mà khắc bạc người trước mặt ngươi. ⁵⁴ Nếu người không được chuộc lại bởi các thế ấy, đến năm hân hỉ người và các con trai người sẽ được ra tự do. ⁵⁵ Vì dân Y-sơ-ra-ên là tôi tớ ta, tức các tôi tớ ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô. Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.

25

The Sabbath of the Seventh Year

¹And the Lord spoke to Moses on Mount ⚓Sinai, saying, ²“Speak to the children of Israel, and say to them: ‘When you come into the land which I give you, then the land shall ⚓keep a sabbath to the Lord. ³Six years you shall sow your field, and six years you shall prune your vineyard, and gather its fruit; ⁴but in the ⚓seventh year there shall be a sabbath of solemn ⚓rest for the land, a sabbath to the Lord. You shall neither sow your field nor prune your vineyard. ⁵⚓What grows of its own accord of your harvest you shall not reap, nor gather the grapes of your untended vine, for it is a year of rest for the land. ⁶And the sabbath produce of the land shall be food for you: for you, your male and female servants, your hired man, and the stranger who dwells with you, ⁷for your livestock and the beasts that are in your land—all its produce shall be for food.

The Year of Jubilee

⁸‘And you shall count seven sabbaths of years for yourself, seven times seven years; and the time of the seven sabbaths of years shall be to you forty-nine years. ⁹Then you shall cause the trumpet of the Jubilee to sound on the tenth day of the seventh month; ⚓on the Day of Atonement you shall make the trumpet to sound throughout all your land. ¹⁰And you shall consecrate the fiftieth year, and ⚓proclaim liberty throughout all the land to all its inhabitants. It shall be a Jubilee for you; and each of you shall return to his possession, ⚓and each of you shall return to his family. ¹¹That fiftieth year shall be a Jubilee to you; in it ⚓you shall neither sow nor reap what grows of its own accord, nor gather the grapes of your untended vine. ¹²For it is the Jubilee; it shall be holy to you; ⚓you shall eat its produce from the field.
¹³⚓‘In this Year of Jubilee, each of you shall return to his possession. ¹⁴And if you sell anything to your neighbor or buy from your neighbor’s hand, you shall not ⚓oppress one another. ¹⁵⚓According to the number of years after the Jubilee you shall buy from your neighbor, and according to the number of years of crops he shall sell to you. ¹⁶According to the multitude of years you shall increase its price, and according to the fewer number of years you shall diminish its price; for he sells to you according to the number of the years of the crops. ¹⁷Therefore ⚓you shall not oppress one another, ⚓but you shall fear your God; for I am the Lord your God.

Provisions for the Seventh Year

¹⁸⚓‘So you shall observe My statutes and keep My judgments, and perform them; ⚓and you will dwell in the land in safety. ¹⁹Then the land will yield its fruit, and ⚓you will eat your fill, and dwell there in safety.
²⁰‘And if you say, ⚓“What shall we eat in the seventh year, since ⚓we shall not sow nor gather in our produce?” ²¹Then I will ⚓command My blessing on you in the ⚓sixth year, and it will bring forth produce enough for three years. ²²⚓And you shall sow in the eighth year, and eat ⚓old produce until the ninth year; until its produce comes in, you shall eat of the old harvest.

Redemption of Property

²³‘The land shall not be sold permanently, for ⚓the land is Mine; for you are ⚓strangers and sojourners with Me. ²⁴And in all the land of your possession you shall grant redemption of the land.
²⁵⚓‘If one of your brethren becomes poor, and has sold some of his possession, and if ⚓his redeeming relative comes to redeem it, then he may redeem what his brother sold. ²⁶Or if the man has no one to redeem it, but he himself becomes able to redeem it, ²⁷then ⚓let him count the years since its sale, and restore the remainder to the man to whom he sold it, that he may return to his possession. ²⁸But if he is not able to have it restored to himself, then what was sold shall remain in the hand of him who bought it until the Year of Jubilee; ⚓and in the Jubilee it shall be released, and he shall return to his possession.
²⁹‘If a man sells a house in a walled city, then he may redeem it within a whole year after it is sold; within a full year he may redeem it. ³⁰But if it is not redeemed within the space of a full year, then the house in the walled city shall belong permanently to him who bought it, throughout his generations. It shall not be released in the Jubilee. ³¹However the houses of villages which have no wall around them shall be counted as the fields of the country. They may be redeemed, and they shall be released in the Jubilee. ³²Nevertheless ⚓the cities of the Levites, and the houses in the cities of their possession, the Levites may redeem at any time. ³³And if a man purchases a house from the Levites, then the house that was sold in the city of his possession shall be released in the Jubilee; for the houses in the cities of the Levites are their possession among the children of Israel. ³⁴But ⚓the field of the common-land of their cities may not be ⚓sold, for it is their perpetual possession.

Lending to the Poor

³⁵‘If one of your brethren becomes poor, and falls into poverty among you, then you shall ⚓help him, like a stranger or a sojourner, that he may live with you. ³⁶⚓Take no usury or interest from him; but ⚓fear your God, that your brother may live with you. ³⁷You shall not lend him your money for usury, nor lend him your food at a profit. ³⁸⚓I am the Lord your God, who brought you out of the land of Egypt, to give you the land of Canaan and to be your God.

The Law Concerning Slavery

³⁹‘And if one of your brethren who dwells by you becomes poor, and sells himself to you, you shall not compel him to serve as a slave. ⁴⁰As a hired servant and a sojourner he shall be with you, and shall serve you until the Year of Jubilee. ⁴¹And then he shall depart from you—he and his children ⚓with him—and shall return to his own family. He shall return to the possession of his fathers. ⁴²For they are ⚓My servants, whom I brought out of the land of Egypt; they shall not be sold as slaves. ⁴³⚓You shall not rule over him ⚓with rigor, but you ⚓shall fear your God. ⁴⁴And as for your male and female slaves whom you may have—from the nations that are around you, from them you may buy male and female slaves. ⁴⁵Moreover you may buy ⚓the children of the strangers who dwell among you, and their families who are with you, which they beget in your land; and they shall become your property. ⁴⁶And ⚓you may take them as an inheritance for your children after you, to inherit them as a possession; they shall be your permanent slaves. But regarding your brethren, the children of Israel, you shall not rule over one another with rigor.
⁴⁷‘Now if a sojourner or stranger close to you becomes rich, and one of your brethren who dwells by him becomes poor, and sells himself to the stranger or sojourner close to you, or to a member of the stranger’s family, ⁴⁸after he is sold he may be redeemed again. One of his brothers may redeem him; ⁴⁹or his uncle or his uncle’s son may redeem him; or anyone who is near of kin to him in his family may redeem him; or if he is able he may redeem himself. ⁵⁰Thus he shall reckon with him who bought him: The price of his release shall be according to the number of years, from the year that he was sold to him until the Year of Jubilee; it shall be ⚓according to the time of a hired servant for him. ⁵¹If there are still many years remaining, according to them he shall repay the price of his redemption from the money with which he was bought. ⁵²And if there remain but a few years until the Year of Jubilee, then he shall reckon with him, and according to his years he shall repay him the price of his redemption. ⁵³He shall be with him as a yearly hired servant, and he shall not rule with rigor over him in your sight. ⁵⁴And if he is not redeemed in these years, then he shall be released in the Year of Jubilee—he and his children with him. ⁵⁵For the children of Israel are servants to Me; they are My servants whom I brought out of the land of Egypt: I am the Lord your God.