25

Năm sa-bát

¹ Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se tại trên núi Si-na-i rằng:⚓ ² Hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các ngươi đã vào xứ ta sẽ ban cho rồi, thì đất phải nghỉ, giữ một lễ sa-bát cho Đức Giê-hô-va. ³ Trong sáu năm, ngươi sẽ gieo ruộng và hớt nho mình, cùng thâu hoạch thổ sản. ⁴ Nhưng năm thứ bảy sẽ là năm sa-bát, để cho đất nghỉ, tức là một năm sa-bát cho Đức Giê-hô-va; ngươi chẳng nên gieo ruộng mình hay là hớt nho mình; ⁵ chẳng nên gặt lại những chi đã tự mọc lên sau khi mùa màng, và đừng hái nho của vườn nho không hớt sửa: ấy sẽ là một năm cho đất nghỉ. ⁶ Phàm vật gì mà đất sanh sản trong năm sa-bát: sẽ dùng làm đồ ăn cho ngươi, cho tôi trai tớ gái ngươi, cho kẻ làm thuê của ngươi, và cho kẻ ngoại bang kiều ngụ với ngươi; ⁷ cùng luôn cho lục súc và thú vật ở trong xứ ngươi nữa; hết thảy thổ sản dùng làm đồ ăn vậy.

Năm hân hỉ

⁸ Ngươi cũng hãy tính bảy tuần năm, tức bảy lần bảy năm; thì giờ của bảy tuần năm nầy sẽ là bốn mươi chín năm; ⁹ rồi đến ngày mồng mười tháng bảy, tức là ngày chuộc tội, các ngươi phải thổi kèn vang trong khắp xứ. ¹⁰ Các ngươi phải làm cho năm thứ năm mươi nên thánh, và rao truyền sự tự do cho hết thảy dân trong xứ. Ấy sẽ là năm hân hỉ cho các ngươi; ai nấy đều được nhận lại cơ nghiệp mình, và ai nấy đều trở về gia quyến mình. ¹¹ Năm thứ năm mươi nầy là một năm hân hỉ cho các ngươi, không nên gieo, không nên gặt vật chi đất tự sanh sản, và cũng chẳng nên hái nho không có hớt sửa, ¹² vì là một năm hân hỉ, sẽ làm thánh cho các ngươi; phải ăn những thổ sản. ¹³ Trong năm hân hỉ nầy, các sản nghiệp đều sẽ trở về nguyên chủ.

Về việc bán và chuộc các sản nghiệp

¹⁴ Nếu các ngươi bán hay là mua vật chi với kẻ lân cận mình, thì chớ lận anh em mình. ¹⁵ Ngươi sẽ cứ lấy số năm từ sau năm hân hỉ mà mua với kẻ lân cận mình; còn người, cứ lấy theo số năm có hoa lợi mà bán. ¹⁶ Tùy theo số năm sau năm hân hỉ, ngươi sẽ bù thêm giá; tùy theo số năm ít, ngươi sẽ giảm bớt giá; vì theo số mùa gặt mà người bán cho ngươi. ¹⁷ Chớ ai trong vòng các ngươi làm lận kẻ lân cận mình; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời, vì ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
¹⁸ Các ngươi khá làm theo mạng lịnh ta, gìn giữ luật pháp ta và noi theo, như vậy sẽ được ăn ở bình yên trong xứ. ¹⁹ Đất sẽ sanh sản hoa lợi cho các ngươi, các ngươi sẽ ăn no và được ở bình yên trong xứ. ²⁰ Ví các ngươi nói rằng: Nếu chúng tôi chẳng gieo, chẳng gặt mùa màng, thì trong năm thứ bảy sẽ lấy chi mà ăn? ²¹ Năm thứ sáu, ta sẽ giáng phước cho các ngươi, và năm ấy sẽ trúng mùa bù ba năm. ²² Năm thứ tám, các ngươi sẽ gieo và ăn hoa lợi của mùa màng cũ cho đến mùa màng mới của năm thứ chín.
²³ Đất không được đoạn mãi; vì đất thuộc về ta, các ngươi ở cùng ta như kẻ khách ngoại bang và kẻ kiều ngụ. ²⁴ Trong khắp xứ mà các ngươi sẽ được làm sản nghiệp, hãy cho phép chuộc đất lại. ²⁵ Nếu anh em ngươi trở nên nghèo, và bán một phần sản nghiệp mình, thì người bà con gần có quyền chuộc lại, phải đến chuộc phần đất anh em người đã bán. ²⁶ Nếu người nào không có ai được quyền chuộc lại, nhưng tự lo cho có chi chuộc lại được, ²⁷ thì phải tính từ năm đã bán bồi số trội cho chủ mua, rồi người sẽ được nhận sản nghiệp mình lại. ²⁸ Nếu nguyên chủ không tìm đủ giá đặng trả cho, đất bán sẽ thuộc về người chủ mua cho đến năm hân hỉ; đoạn đất sẽ ra khỏi tay chủ mua và về nguyên chủ.
²⁹ Nếu người nào bán một cái nhà ở trong thành có vách bọc, thì có được phép chuộc lại cho đến giáp một năm sau khi bán; phép chuộc lại của người chỉ trong một năm trọn vậy. ³⁰ Còn nếu không chuộc lại trước khi giáp hạn một năm trọn, thì nhà ở trong thành có vách bọc đó sẽ về chủ mua và dòng dõi người mãi mãi; đến năm hân hỉ nhà đó không ra khỏi tay họ. ³¹ Nhưng các nhà ở nơi hương thôn không có vách bọc lấy, thì kể như ruộng đất; chủ bán có phép chuộc lại; đến năm hân hỉ nhà sẽ về nguyên chủ. ³² Còn về các thành của người Lê-vi, và về các nhà của họ ở trong thành đó, thì người Lê-vi luôn luôn có quyền chuộc lại. ³³ Ai mua của người Lê-vi một cái nhà tại trong thành người Lê-vi, đến năm hân hỉ nhà đó sẽ về nguyên chủ; vì các nhà cửa tại trong những thành người Lê-vi là sản nghiệp của họ giữa dân Y-sơ-ra-ên. ³⁴ Những ruộng đất thuộc về thành người Lê-vi không phép bán, vì là sản nghiệp đời đời của họ.

Về người nghèo khổ

³⁵ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, tài sản người lần lần tiêu mòn⚓, thì hãy cứu giúp người, mặc dầu là kẻ khách kiều ngụ, hầu cho người cứ ở cùng ngươi.⚓ ³⁶ Chớ ăn lời, cũng đừng lấy lợi người; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời mình, thì anh em ngươi sẽ ở cùng ngươi. ³⁷ Chớ cho người vay bạc ăn lời và đừng cho mượn lương thực đặng lấy lời.⚓ ³⁸ Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, đặng ban cho các ngươi xứ Ca-na-an, và làm Đức Chúa Trời của các ngươi.

Về tôi mọi

³⁹ Nếu anh em ở gần ngươi trở nên nghèo khổ, đem bán mình cho ngươi, chớ nên bắt người làm việc như tôi mọi;⚓ ⁴⁰ người ở nhà ngươi như kẻ làm thuê, người ở đậu, sẽ giúp việc ngươi cho đến năm hân hỉ: ⁴¹ đoạn người và con cái người thôi ở nhà ngươi, trở về nhà và nhận lấy sản nghiệp của tổ phụ mình. ⁴² Vì ấy là những tôi tớ ta mà ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô; không nên bán họ như người ta bán tôi mọi. ⁴³ Ngươi chớ lấn lướt mà khắc bạc họ, nhưng phải kính sợ Đức Chúa Trời ngươi. ⁴⁴ Còn tôi trai tớ gái thuộc về ngươi, thì sẽ do các dân chung quanh mình mà ra; ấy do nơi những dân đó mà các ngươi mua tôi trai tớ gái. ⁴⁵ Các ngươi cũng có phép mua tôi mọi trong bọn con cái của kẻ khách kiều ngụ nơi mình và của họ hàng chúng nó sanh ra trong xứ các ngươi; vậy họ sẽ làm sản nghiệp của các ngươi. ⁴⁶ Các ngươi để họ lại làm cơ nghiệp cho con cháu mình; hằng giữ họ như kẻ tôi mọi. Nhưng về phần anh em các ngươi, là dân Y-sơ-ra-ên, thì không ai nên lấn lướt mà khắc bạc anh em mình. ⁴⁷ Khi một khách ngoại bang hay là một người kiều ngụ nơi ngươi trở nên giàu, còn anh em ngươi ở cùng họ lại nên nghèo, đem bán mình cho kẻ khách ngoại bang kiều ngụ nơi ngươi, hay là cho một người nào trong nhà kẻ khách ngoại bang ấy, ⁴⁸ sau khi đã đem bán mình rồi, thì sẽ có phép chuộc lại: một anh em người được chuộc người lại, ⁴⁹ hoặc bác chú, hoặc con của bác chú; hoặc một người thân thích cũng được chuộc người lại; hay là nếu người có thế, thì chính người phải chuộc mình lấy. ⁵⁰ Người sẽ tính cùng chủ mua từ năm nào mình đã bán mình cho đến năm hân hỉ; và giá bán sẽ tính theo số năm nhiều, hay ít: tức là tính như ngày công của người làm thuê vậy. ⁵¹ Nếu còn nhiều năm, thì hãy cứ số năm nầy, cân phân theo giá đã bán mình mà chuộc lại; ⁵² nếu đến năm hân hỉ còn ít năm, thì hãy tính với chủ mua cứ theo số năm nầy mà thối hồi số mua mình lại. ⁵³ Họ đối cùng chủ như một người làm thuê năm, chủ không nên lấn lướt mà khắc bạc người trước mặt ngươi. ⁵⁴ Nếu người không được chuộc lại bởi các thế ấy, đến năm hân hỉ người và các con trai người sẽ được ra tự do. ⁵⁵ Vì dân Y-sơ-ra-ên là tôi tớ ta, tức các tôi tớ ta đã đem ra khỏi xứ Ê-díp-tô. Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.

25

Xyoo Xanpatau kws su

(Kc. 15:1-11)

¹Yawmsaub has rua Mauxe sau lub roob Xinai tas, ²“Ca le has rua cov Yixayee tas, ‘Thaus mej txeem moog rua huv lub tebchaws kws kuv pub rua mej hov, mas ca lub tebchaws muaj xyoo Xanpatau kws su rua Yawmsaub. ³Mej yuav cog qoob cog loos rua mej tej teb rau xyoo hab taav tej txwv maab hab sau qoob loos rau xyoo. ⁴Tassws xyoo kws xyaa mas ca ua xyoo Xanpatau kws lub tebchaws su tug tug, yog xyoo Xanpatau rua Yawmsaub. Mej tsw xob cog qoob loos rua huv mej tej teb, tsw xob taav txwv maab huv mej tej vaaj. ⁵Tej qoob loos kws nwg tuaj nwg mej tsw xob hlais tsw xob sau, tej txwv maab kws mej tsw tau taav tsw tau tu mej tsw xob de. Ca ua xyoo kws lub tebchaws su tug tug. ⁶Xyoo Xanpatau hov lub tebchaws tseed yuav tshwm tau qoob loos rua mej noj, pub rua mej hab rua mej tej tub qhe nkauj qhev hab rua mej tej tub zug hab pub rua tej tuabneeg lwm tebchaws kws nrug mej nyob. ⁷Hab tej qoob loos kws tshwm huv lub tebchaws huvsw mas pub rua mej tej tsaj txhu hab tej tsaj qus noj.’ ”

Xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab

⁸“ ‘Mej yuav tsum suav xyaa tug xyaa xyoo txhad yog plaub caug cuaj xyoos rua mej. ⁹Mej yuav tshuab raaj kub yaaj nrov kuas thoob tebchaws rua nub xab kaum lub xyaa hli, yuav tshuab raaj kub yaaj kuas thoob tebchaws rua nub kws ua kevcai ntxuav kev txhum txem. ¹⁰Mej yuav tsum fwm xyoo kws tswb caug hov ua xyoo kws dawb huv hab yuav tshaaj tawm kev thaaj yeeb rua ib tsoom tuabneeg thoob mej lub tebchaws, ua xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab. Mej txhua tug yuav tsum rov moog rua nwg qub vaaj qub tse hab rov moog nrug nwg cuab tuabneeg nyob. ¹¹Xyoo kws tswb caug hov yuav ua xyoo Zoo Sab rua mej. Xyoo hov mej tsw xob cog qoob cog loos hab tsw xob hlais sau tej qoob loos kws nwg tuaj nwg, hab tsw xob de tej txwv maab kws tsw tau taav ceg, ¹²vem xyoo hov yog xyoo Zoo Sab xyiv faab, yuav ua xyoo dawb huv rua mej. Mej tsuas noj tej qoob loos kws nwg tuaj nwg huv tej laj teb xwb.
¹³“ ‘Xyoo Zoo Sab nuav mas txhua tug yuav tsum rov moog txug nwg qub vaaj qub tse. ¹⁴Yog mej muag laj muag teb rua kwvtij zej zog lossws yuav laj teb ntawm kwvtij zej zog lug mas ib leeg tsw xob ntxo ib leeg. ¹⁵Mej yuav kwvtij zej zog laj teb mas mej yuav ntaus nqe lawv le cov quas xyoo kws dhau xyoo Zoo Sab lug lawm, hab muag tau npaum le cov quas xyoo kws tseed sau tau qoob loos. ¹⁶Yog tseed tshuav ntau xyoo kuj nce nqe sab zog, yog tshuav tsawg xyoo lawm kuj nqeg nqe, vem nwg muag lawv le cov naj xyoo kws sau tau qoob loos. ¹⁷Ib leeg tsw xob ntxo ib leeg. Mej yuav tsum paub ntshai mej tug Vaajtswv, vem kuv yog Yawmsaub yog mej tug Vaajtswv.
¹⁸“ ‘Vem le nuav mej yuav ua lawv le kuv tej kaab ke hab tuav rawv kuv txuj kevcai hab ua lawv nraim, mej txhad le nyob tso sab quas lug huv tebchaws. ¹⁹Lub tebchaws yuav tuaj qoob loos mas mej yuav tau noj tsau npo hab nyob tso sab plhuav. ²⁰Yog mej has tas, “Yog tsw pub peb cog hab sau qoob loos, tes xyoo kws xyaa peb yuav muab daabtsw lug noj?” ²¹Kuv yuav tso moov zoo rua mej rua xyoo kws rau mas lub tebchaws yuav muaj qoob loos txaus peb xyoos. ²²Thaus mej cog qoob loos rua xyoo kws yim, mej tseed noj tej qoob laug, moog txug xyoo kws cuaj thaus mej tau qoob loos tshab lug mej tseed noj tej qoob laug. ²³Mej muab tej teb muag tuag tsw tau vem tej aav hov yog kuv le, mej yog qhua tuaj qev nyob xwb. ²⁴Thoob plhawv huv lub tebchaws kws mej nyob hov mej yuav pub kuas txhwv tau tej qub aav rov qaab.
²⁵“ ‘Yog mej tej kwvtij leejtwg tsua pluag es nwg muab nwg thaaj aav ib qho muag mas nwg tej txheeb kwvtij yuav tsum tuaj txhwv tej kws nwg tau muab muag lawm. ²⁶Yog leejtwg tsw muaj kwvtij txhwv tau rua nwg, tassws lug rua tom qaab nwg tsua nplua nuj muaj nyaj txag txaus txhwv tau, ²⁷mas ca nwg suav saib muab daim aav muag tau pes tsawg xyoo hab xaam cov nyaj kws tswm nyog thim rov rua tug kws nwg tub muag rua lawm, mas nwg txhad moog nyob tau rua huv nwg thaaj aav ntawd. ²⁸Yog nwg tsw muaj nyaj txaus txhwv tau mas thaaj aav hov yuav nyob huv tug kws yuav lawm txhais teg moog txug xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab, mas nwg le muab tso rov rua tug qub tswv rua xyoo Zoo Sab, mas tug qub tswv txhad le rov nyob tau huv nwg thaaj aav.
²⁹“ ‘Yog leejtwg muab lub tsev kws nyob huv lub moos kws muaj ntsaa loog muag, mas nwg yuav txhwv tau rua thaus tsw tau dhau ib xyoos. Nwg muaj feem txhwv tau rua thaus txwm nkaus xyoo. ³⁰Yog txwm nkaus ib xyoos nwg tsw txhwv tes ca muab hlo lub tsev kws nyob huv lub moos kws muaj ntsaa loog hov ua tug kws yuav le tug moog ib tam dhau ib tam moog le, txug xyoo Zoo Sab los tsw txug muab thim lawm. ³¹Tassws tej tsev huv tej zej zog kws tsw muaj ntsaa loog mas yuav suav zoo ib yaam le tej laj teb, kws txhwv tau rov qaab hab yuav muab tso rov qaab rua xyoo Zoo Sab. ³²Tassws cov Levi muaj feem txhwv tau tej tsev huv tej moos kws yog puab tug txhua lub swjhawm. ³³Cov Levi tej tsev huv lub moos kws nwg muab muag mas puab yuav txhwv tau. Txug xyoo Zoo Sab tug kws yuav lub tsev hov yuav muab tso rov ua nwg tug, vem yog cov Levi tej tsev huv cov Levi tej moos yog puab teej puab tug huv cov Yixayee. ³⁴Tassws tej moos hov le tshaav yug tsaj muag tsw tau vem tej ntawd yog cov Levi le tug ib txhab ib txhws.
³⁵“ ‘Yog mej tej kwvtij leejtwg tsua pluag nrhav tsw tau noj mas mej ca le yug nwg, tassws nwg nrug mej nyob ib yaam le lwm haiv tuabneeg hab tej tuabneeg kws lug nrug mej nyob. ³⁶Tsw xob yuav paaj nyag ntawm nwg hab tsw xob yuav tshaaj thawj, yuav tsum paub ntshai mej tug Vaajtswv sub mej tej kwvtij txhad le nrug taug mej nyob. ³⁷Mej tsw xob txais nyaj rua nwg es xaam paaj nyag, lossws tsw xob muag mov noj yuav tshaaj thawj. ³⁸Kuv yog Yawmsaub, yog mej tug Vaajtswv kws coj mej tawm huv Iyi tebchaws lug sub kuv txhad muab lub tebchaws Khana‑aa pub rua mej, kuv txhad ua tau mej tug Vaajtswv.
³⁹“ ‘Yog mej tej kwvtij leejtwg kws nrug mej nyob tsua pluag es nwg muab nwg tug kheej muag rua mej, mas mej tsw xob kuas nwg ua num yaam le tug qhev. ⁴⁰Ca nwg nrug mej nyob yaam le tej tub zug lossws yaam le tej tuabneeg kws lug nrug mej nyob. Ca nwg ua num rua mej txug xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab xwb, ⁴¹mas nwg hab nwg tej mivnyuas ca le rov qaab moog cuag nwg kwv nwg tij rov moog nyob nwg tej laug qub txeeg qub teg. ⁴²Tsua qhov puab kuj yog kuv cov qhev kws kuv coj tawm huv Iyi tebchaws lug, mas puab tsw xob muab puab muag ua qhev. ⁴³Mej tsw xob quab yuam tswm txom puab. Mej yuav tsum fwm hab paub ntshai mej tug Vaajtswv. ⁴⁴Tej tub qhe nkauj qhev kws mej muaj tau mas yuav yog mej yuav ntawm tej tebchaws kws nyob ib ncig mej. ⁴⁵Mej kuj yuav tau ntawm lwm haiv tuabneeg kws nrug mej nyob hab yuav ntawm puab tej tuabneeg kws yug huv mej lub tebchaws mas puab yuav poob ua mej tug. ⁴⁶Mej muab tej qhev hov ua ntawv kuas poob ua mej tub ki le qhev ua puab le tug moog ib txhws le kuj tau. Mej swv tau puab ua qhev tassws mej tsw xob quab yuam tswm txom mej cov kwvtij Yixayee.
⁴⁷“ ‘Yog tas lwm haiv tuabneeg lossws lwm tug kws nrug mej nyob nplua nuj tuaj hab mej cov kwvtij kws nrug puab nyob tsua pluag es nwg muab nwg tug kheej muag rua lwm haiv tuabneeg lossws lwm tug kws nrug mej nyob lossws rua lwm haiv tuabneeg tej kwvtij, ⁴⁸mas thaus kws nwg muab nwg tug kheej muag lawd nwg kuj muaj feem txhwv tau rov qaab. Nwg kwv nwg tij txhwv tau rov qaab, ⁴⁹lossws nwg yawm laug nwg txwv ntxawm lossws ob tug le tub, lossws nwg tej kwvtij txheeb ze txhwv kuj tau, lossws yog nwg muaj tuaj nwg kuj txhwv tau nwg tug kheej. ⁵⁰Nwg yuav nrug tug kws yuav nwg xaam saib xyoo kws nwg muag nwg tug kheej tshuav pes tsawg xyoo le txug xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab. Tug nqe kws tso nwg kuas dim yuav suav lawv le cov quas xyoo hov, yuav xaam nqe lawv le nqe tub zug rua thaus nwg nrug tug tswv nyob. ⁵¹Yog tseed tshuav ntau xyoo nwg yuav tsum them rov qaab kuas txwm cov quas xyoo kws tseed tshuav hov muab xaam ua cov nqe kws txhwv nwg. ⁵²Yog tshuav tsw muaj tsawg xyoo yuav txug xyoo Zoo Sab mas kuas tug kws muab nwg muag nrug tug kws yuav nwg xaam lawv le cov quas xyoo kws nwg tseed yuav ua num hov es them rov qaab ua nqe txhwv nwg. ⁵³Ca nwg zoo le tug kws ua zug ib xyoos xaam ib xyoos nrug tug tswv nyob. Mej tsw xob pub tug tswv quab yuam tswm txom nwg. ⁵⁴Yog nwg tsw txhwv lawv le kws has nuav los kuj muab nwg hab nwg tej mivnyuas tso kuas dim rua xyoo Zoo Sab kws thim txhua yaam rov qaab, ⁵⁵vem cov Yixayee yog kuv le tub qhe, puab yog kuv cov tub qhe kws kuv coj tawm huv Iyi tebchaws lug. Kuv yog Yawmsaub, yog mej tug Vaajtswv.’ ”