47

Gia-cốp và các con trai người đi yết kiến Pha-ra-ôn; lập gia cư trong xứ Gô-sen

¹ Giô-sép đến tâu mọi điều đó cho Pha-ra-ôn hay, và nói rằng: Cha và anh em tôi đã ở xứ Ca-na-an đến, có đem theo chiên, bò, cùng các tài vật của mình. Hiện bây giờ đương ở trong xứ Gô-sen. ² Người bèn đưa năm người trong bọn anh em mình vào yết kiến Pha-ra-ôn. ³ Pha-ra-ôn hỏi: Các ngươi làm nghề chi? Tâu rằng: Kẻ tôi tớ bệ hạ là kẻ chăn chiên, như tổ phụ chúng tôi khi trước. ⁴ Rồi lại tâu rằng: Ấy đặng kiều ngụ trong xứ mà kẻ tôi tớ bệ hạ đã đến; vì xứ Ca-na-an đói kém lớn lắm, không còn đồng cỏ chi hết cho bầy súc vật ăn. Vậy, xin phép cho kẻ tôi tớ bệ hạ ngụ tại xứ Gô-sen.
⁵ Pha-ra-ôn phán cùng Giô-sép như vầy: Cha và anh em ngươi đã đến cùng ngươi; ⁶ vậy, xứ Ê-díp-tô sẵn dành cho ngươi; hãy cho cha và anh em ở chốn nào tốt hơn hết trong xứ; hãy cho ở tại xứ Gô-sen vậy. Và nếu trong các người đó, ngươi biết ai giỏi, hãy đặt họ chăn các bầy súc vật của ta.
⁷ Đoạn, Giô-sép dẫn Gia-cốp, cha mình, đến yết kiến Pha-ra-ôn. Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn. ⁸ Pha-ra-ôn hỏi Gia-cốp rằng: Ngươi hưởng thọ được bao nhiêu tuổi? ⁹ Gia-cốp tâu rằng: Những năm tôi sống ở đời phiêu lưu hết thảy là một trăm ba mươi năm; các năm của đời tôi lấy làm ngắn ngủi và lại nhọc nhằn, chẳng bằng những năm bình sanh của tổ phụ tôi khi người ở phiêu lưu đó. ¹⁰ Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn một lần nữa, rồi lui ra khỏi mặt người.
¹¹ Vậy, Giô-sép vâng mạng Pha-ra-ôn, định chỗ ở cho cha và anh em mình, cho họ một sở đất tốt nhứt trong xứ Ê-díp-tô làm sản nghiệp, tại miền Ram-se. ¹² Giô-sép, tùy theo số người, cấp lương thực cho cha, anh em và cả nhà cha mình.

Việc cai trị của Giô-sép

¹³ Vả, sự đói kém lớn lắm, nên trong khắp xứ chẳng còn lương thực nữa; xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đều bị hao mòn vì ách đói kém đó. ¹⁴ Giô-sép thâu hết bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an, tức giá tiền của muôn dân mua lúa; rồi chứa bạc đó vào kho Pha-ra-ôn. ¹⁵ Khi bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đã hết, thì cả dân Ê-díp-tô đều đến cùng Giô-sép mà kêu rằng: Xin cho chúng tôi lương thực; lẽ nào vì cớ hết tiền mà chúng tôi phải chết trước mặt chúa sao? ¹⁶ Giô-sép đáp rằng: Nếu hết bạc tiền rồi, hãy giao súc vật các ngươi cho ta, ta sẽ phát lương thực đổi lại. ¹⁷ Đoạn, dân chúng bèn dẫn súc vật lại cho Giô-sép; Giô-sép phát lương thực đổi lấy ngựa, bầy chiên, bầy bò, và lừa. Năm đó, người thâu các bầy súc vật của họ mà đổi thế lương thực cho.
¹⁸ Mãn năm rồi, năm sau dân chúng lại đến kêu cùng người rằng: Chúng tôi không dấu chi chúa: tiền bạc sạch trơn, bầy súc vật đã giao cho chúa; bây giờ chỉ sẵn dành cho chúa bổn thân và đất ruộng. ¹⁹ Lẽ nào chúng tôi và đất ruộng phải hao mòn trước mặt chúa sao? Hãy mua đổi lấy lương thực chúng tôi và đất ruộng luôn đi. Vậy, chúng tôi cùng đất ruộng sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. Hãy cho giống chi đặng gieo, hầu cho chúng tôi sống khỏi chết, và đất không phải bỏ hoang. ²⁰ Giô-sép bèn mua hết thảy ruộng đất trong xứ Ê-díp-tô cho Pha-ra-ôn; vì sự đói kém thúc giục nên mọi người Ê-díp-tô đều đem bán ruộng mình; vậy, ruộng đất đều thuộc về Pha-ra-ôn. ²¹ Còn dân chúng, từ đầu nầy đến đầu kia, người đều dời về ở trong các thành. ²² Song ruộng đất của những thầy cả thì Giô-sép không mua đến, vì những thầy cả có lãnh một phần lương của Pha-ra-ôn đã định; vậy, họ ăn phần lương thực của Pha-ra-ôn đã cấp cho. Thế cho nên những thầy cả chẳng đem bán đất của mình.
²³ Giô-sép nói cùng dân chúng rằng: Nầy, ta đã mua các ngươi và ruộng đất cho Pha-ra-ôn; đây, hột giống cho các ngươi đặng gieo mạ trong ruộng đó. ²⁴ Đến mùa gặt, phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm, còn bốn phần kia để cho các ngươi làm giống gieo mạ, dùng lương thực cho mình, cho người nhà cùng cho các con nhỏ mình. ²⁵ Dân chúng nói rằng: Chúa đã cứu mạng chúng tôi! Cầu xin cho chúng tôi được nhờ ơn trước mặt chúa, thì sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. ²⁶ Về việc đó, Giô-sép bèn định một luật, cho đến ngày nay hãy còn, buộc đất Ê-díp-tô phải nộp thuế cho Pha-ra-ôn một phần năm hoa lợi mình. Chỉ đất ruộng của những thầy cả chẳng thuộc về Pha-ra-ôn.

Gia-cốp bắt Giô-sép thề sẽ chôn mình nơi mộ địa tổ phụ

²⁷ Vậy, Y-sơ-ra-ên trú ngụ tại miền Gô-sen thuộc về xứ Ê-díp-tô, gây được cơ nghiệp tại đó, sanh sản và thêm lên bội phần.
²⁸ Gia-cốp kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô được mười bảy năm, hưởng thọ được một trăm bốn mươi bảy tuổi. ²⁹ Khi ngày gần chết, Y-sơ-ra-ên gọi Giô-sép, con trai mình, mà nói rằng: Nếu cha được nhờ ơn trước mặt con, xin hãy để tay lên đùi cha cậy hết lòng nhân từ và thành thực ở cùng cha, xin con đừng chôn cha tại đất Ê-díp-tô.⚓ ³⁰ Khi cha an giấc cùng tổ phụ rồi, hãy đem cha ra khỏi Ê-díp-tô, chôn chung cùng mồ mả của người. Giô-sép thưa rằng: Con sẽ làm y theo lời cha dặn. ³¹ Gia-cốp nói: Con hãy thề đi. Giô-sép bèn thề. Đoạn, Y-sơ-ra-ên quì lạy nơi đầu giường mình.

47

Yacốp Pỡq Ramóh Puo

¹Yô-sep loŏh tễ Cô-sơn pỡq ramóh puo, cớp atỡng neq: “Mpoaq hếq, cớp máh sễm ai hếq, dếh máh mun alới, dếh tỗp cữu cớp tỗp ntroŏq, khoiq toâq pỡ ntốq Cô-sơn chơ.”
²Cớp Yô-sep rưoh sỡng náq tễ tỗp sễm ai án pỡq ramóh puo parnơi cớp án.
³Puo blớh sễm ai ki neq: “Ranáq ntrớu anhia táq?”
Alới ta‑ỡi: “Ncháu ơi, hếq la cũai mantán bán charán. Hếq táq machớng achúc achiac hếq khoiq táq tễ nhũang.”
⁴Cớp sễm ai ki atỡng ễn puo neq: “Hếq toâq pỡ nâi yoc ễ ỡt dỡ sâng, cỗ tâng cruang Cana-an ŏ́q bát bai yỗn tỗp cữu hếq têq chuaq cha. Ỡt tâng cruang Cana-an ki panhieih lứq. Ngkíq hếq sễq ncháu yỗn hếq ỡt tâng ntốq Cô-sơn.”
⁵Moâm alới pai ngkíq, puo atỡng Yô-sep neq: “Mpoaq mới cớp máh sễm ai mới khoiq toâq chơ pỡ mới. ⁶Ngkíq tâng cruang Ê-yip-tô nâi ntốq léq anhia yoc ễ ỡt, ki anhia ỡt. Yỗn mpoaq mới cớp sễm ai mới ỡt tâng cutễq o hỡn nheq tễ cutễq canŏ́h. Yỗn alới ỡt tâng ntốq Cô-sơn. Khân bữn cũai khễuq tễ tỗp alới, ki yỗn cũai ki bán charán khong cứq hỡ.”
⁷Ntun ki Yô-sep dững Yacốp, mpoaq án, toâq pỡ puo. Ngkíq Yacốp câu yỗn puo bữn ŏ́c bốn. ⁸Cớp puo blớh Yacốp: “Mới sếq chít cumo chơ?”
⁹Yacốp ta‑ỡi: “Anhúq hếq khoiq muoi culám pái chít cumo chơ. Dỡi tamoong hếq bĩq lứq, cớp hếq ramóh ŏ́c tỗiq bap sa‑ữi. Hếq tỡ bữn tamoong li cớp dỡi mpoaq cớp achuaih hếq tamoong, bo alới noâng ỡt tâng cốc cutễq nâi.”
¹⁰Moâm ki, Yacốp câu sĩa yỗn puo, chơ án loŏh tễ puo.
¹¹Ma Yô-sep trĩh parnai puo atỡng tễ ntốq mpoaq cớp sễm ai án ỡt. Án yỗn alới bữn cutễq tâng cruang Ê-yip-tô o clữi nheq tễ cutễq canŏ́h. Ntốq ki, ramứh Ram-sê. ¹²Cớp Yô-sep chứm siem nheq tữh dống sũ mpoaq án, dếh máh sễm ai án hỡ. Án tampễq crơng sana puai sếq bỗq cũai tâng dống.

Nheq Tữh Cũai Chỡng Crơng Sana Tễ Yô-sep

¹³Ma tâng cruang ki ŏ́q lứq crơng sana, cỗ cutễq tỡ têq amia crơng sarnóh ntrớu. Cũai tâng cruang Ê-yip-tô cớp cruang Cana-an cỡt panhieih khlac nheq, cỗ ŏ́q crơng sana cha. ¹⁴Ngkíq Yô-sep parỗm nheq máh práq cũai chỡng crơng sana tâng cruang Ê-yip-tô cớp tâng cruang Cana-an. Chơ án dŏq práq ki tâng dống puo. ¹⁵Toâq tangái práq tâng cruang Ê-yip-tô cớp cruang Cana-an khoiq nheq chơ, cũai Ê-yip-tô toâq pỡ Yô-sep, cớp sễq tễ án neq: “Hếq sễq crơng sana cha. Hếq cuchĩt khlac choâng moat anhia cỗ hếq nheq chíq práq.”
¹⁶Yô-sep ta‑ỡi alới neq: “Khân práq anhia khoiq nheq chơ, ki yỗn anhia dững charán ễn yỗn cứq. Chơ cứq yỗn crơng sana.”
¹⁷Ngkíq máh cũai ki dững charán alới pỡ Yô-sep. Chơ Yô-sep pĩen yỗn alới bữn crơng sana cha. Cumo ki, Yô-sep siem nheq tữh cũai, cỗ alới lêq nheq máh charán alới.
¹⁸Toâq cumo ntun ễn, alới toâq loah pỡ Yô-sep, cớp pai neq: “Hếq sễq atỡng ncháu raloaih lứq, máh práq hếq khoiq nheq chơ, cớp máh charán hếq la khoiq cỡt nheq khong anhia chơ. Hếq tỡ bữn ntrớu noâng ễ rapĩen cớp anhia. Hếq noâng bữn ống tỗ cớp cutễq sâng ễ yỗn anhia. ¹⁹Hếq cheq ễ cuchĩt choâng moat anhia, cớp cutễq hếq cỡt rangual. Sễq anhia chỡng tỗ hếq cớp cutễq hếq, yỗn hếq têq bữn crơng sana cha. Ngkíq hếq cớp cutễq hếq lứq cỡt khong puo. Moâm ki, sễq anhia yỗn hếq bữn cuplốq, dŏq yỗn hếq bữn tamoong, cớp chỗi dŏq cutễq miat sâng.”
²⁰Ngkíq, Yô-sep chỡng nheq máh cutễq tâng cruang Ê-yip-tô yỗn puo, yuaq dũ náq cũai Ê-yip-tô chếq nheq cutễq alới, cỗ tian ŏ́c panhieih toâr lứq tâng cruang ki. Chơ dũ tâm cutễq cỡt khong puo nheq. ²¹Yô-sep táq yỗn dũ náq cũai Ê-yip-tô cỡt cũai sũl ễn. ²²Ma ống cutễq cũai tễng rit sang sâng Yô-sep tỡ bữn chỡng, cỗ cũai nâi ĩt níc muoi pún crơng sana tễ puo. Ngkíq alới tỡ bữn túh chếq cutễq alới, yoc ễ bữn sana cha.
²³Yô-sep atỡng máh cũai proai tâng cruang ki neq: “Cứq khoiq chỡng tỗ anhia cớp cutễq anhia chơ yỗn puo ndỡm. Cứq yỗn anhia bữn cuplốq dŏq chóh tâng cutễq ki. ²⁴Toâq catữ sot, khân anhia bữn muoi culám achoiq, cóq yỗn bar chít achoiq pỡ puo; clữi tễ ki anhia dŏq yỗn dống sũ anhia bữn cha, cớp dŏq cuplốq hỡ dŏq anhia bữn chóh loah. Ngkíq nŏ́q con acái anhia bữn sana cha.”
²⁵Moâm Yô-sep pai ngkíq, máh cũai proai ta‑ỡi án neq: “Ncháu khoiq chuai amoong hếq chơ. Sễq ncháu sarũiq táq hếq. Cớp hếq lứq pruam cỡt cũai sũl yỗn puo.”
²⁶Tangái ki Yô-sep aloŏh rit tâng cruang Ê-yip-tô cóq parỗm loah muoi pún tễ sỡng pún crơng chóh yỗn pỡ puo. Phễp rit ki noâng níc toau sanua. Ma ống cutễq cũai tễng rit sang sâng, puo tỡ bữn ndỡm.

I-sarel Patâp Con Án Chỗi Tứp Án Tâng Cruang Ê-yip-tô

²⁷Ngkíq máh cũai I-sarel ỡt tarôq tâng cruang Ê-yip-tô tâng ntốq Cô-sơn. Tỗp alới bữn mun sa‑ữi tâng cruang ki, cớp cỡt rứh clứng lứq ễn.
²⁸Yacốp ỡt tâng cruang Ê-yip-tô muoi chít tapul cumo. Án tamoong bữn muoi culám pỗn chít tapul cumo. ²⁹Toâq tangái án cheq cuchĩt, án arô Yô-sep con samiang án, cớp atỡng neq: “Khân mới lứq ayooq cứq cớp yám noap cứq, ki cứq sễq mới satoaq atĩ mới tâng nlu cứq, chơ parkhán cớp cứq muoi ŏ́c neq: Chỗi tứp cứq tâng cutễq cruang Ê-yip-tô nâi. ³⁰Toâq cứq cuchĩt, cứq sễq mới dững aloŏh cứq tễ cruang Ê-yip-tô nâi, chơ tứp cứq tâng ntốq noau tứp achúc achiac cứq.”
Yô-sep parkhán neq: “Lứq samoât, cứq con táq machớng mpoaq patâp.”
³¹Yacốp pai ễn neq: “Cóq mới thễ dũan cớp cứq.”
Ngkíq Yô-sep thễ dũan cớp mpoaq án. Moâm ki, I-sarel pũp câu sa‑ỡn Yiang Sursĩ tâng cachơng án bếq.⚓