47

Gia-cốp và các con trai người đi yết kiến Pha-ra-ôn; lập gia cư trong xứ Gô-sen

¹ Giô-sép đến tâu mọi điều đó cho Pha-ra-ôn hay, và nói rằng: Cha và anh em tôi đã ở xứ Ca-na-an đến, có đem theo chiên, bò, cùng các tài vật của mình. Hiện bây giờ đương ở trong xứ Gô-sen. ² Người bèn đưa năm người trong bọn anh em mình vào yết kiến Pha-ra-ôn. ³ Pha-ra-ôn hỏi: Các ngươi làm nghề chi? Tâu rằng: Kẻ tôi tớ bệ hạ là kẻ chăn chiên, như tổ phụ chúng tôi khi trước. ⁴ Rồi lại tâu rằng: Ấy đặng kiều ngụ trong xứ mà kẻ tôi tớ bệ hạ đã đến; vì xứ Ca-na-an đói kém lớn lắm, không còn đồng cỏ chi hết cho bầy súc vật ăn. Vậy, xin phép cho kẻ tôi tớ bệ hạ ngụ tại xứ Gô-sen.
⁵ Pha-ra-ôn phán cùng Giô-sép như vầy: Cha và anh em ngươi đã đến cùng ngươi; ⁶ vậy, xứ Ê-díp-tô sẵn dành cho ngươi; hãy cho cha và anh em ở chốn nào tốt hơn hết trong xứ; hãy cho ở tại xứ Gô-sen vậy. Và nếu trong các người đó, ngươi biết ai giỏi, hãy đặt họ chăn các bầy súc vật của ta.
⁷ Đoạn, Giô-sép dẫn Gia-cốp, cha mình, đến yết kiến Pha-ra-ôn. Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn. ⁸ Pha-ra-ôn hỏi Gia-cốp rằng: Ngươi hưởng thọ được bao nhiêu tuổi? ⁹ Gia-cốp tâu rằng: Những năm tôi sống ở đời phiêu lưu hết thảy là một trăm ba mươi năm; các năm của đời tôi lấy làm ngắn ngủi và lại nhọc nhằn, chẳng bằng những năm bình sanh của tổ phụ tôi khi người ở phiêu lưu đó. ¹⁰ Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn một lần nữa, rồi lui ra khỏi mặt người.
¹¹ Vậy, Giô-sép vâng mạng Pha-ra-ôn, định chỗ ở cho cha và anh em mình, cho họ một sở đất tốt nhứt trong xứ Ê-díp-tô làm sản nghiệp, tại miền Ram-se. ¹² Giô-sép, tùy theo số người, cấp lương thực cho cha, anh em và cả nhà cha mình.

Việc cai trị của Giô-sép

¹³ Vả, sự đói kém lớn lắm, nên trong khắp xứ chẳng còn lương thực nữa; xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đều bị hao mòn vì ách đói kém đó. ¹⁴ Giô-sép thâu hết bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an, tức giá tiền của muôn dân mua lúa; rồi chứa bạc đó vào kho Pha-ra-ôn. ¹⁵ Khi bạc tiền trong xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an đã hết, thì cả dân Ê-díp-tô đều đến cùng Giô-sép mà kêu rằng: Xin cho chúng tôi lương thực; lẽ nào vì cớ hết tiền mà chúng tôi phải chết trước mặt chúa sao? ¹⁶ Giô-sép đáp rằng: Nếu hết bạc tiền rồi, hãy giao súc vật các ngươi cho ta, ta sẽ phát lương thực đổi lại. ¹⁷ Đoạn, dân chúng bèn dẫn súc vật lại cho Giô-sép; Giô-sép phát lương thực đổi lấy ngựa, bầy chiên, bầy bò, và lừa. Năm đó, người thâu các bầy súc vật của họ mà đổi thế lương thực cho.
¹⁸ Mãn năm rồi, năm sau dân chúng lại đến kêu cùng người rằng: Chúng tôi không dấu chi chúa: tiền bạc sạch trơn, bầy súc vật đã giao cho chúa; bây giờ chỉ sẵn dành cho chúa bổn thân và đất ruộng. ¹⁹ Lẽ nào chúng tôi và đất ruộng phải hao mòn trước mặt chúa sao? Hãy mua đổi lấy lương thực chúng tôi và đất ruộng luôn đi. Vậy, chúng tôi cùng đất ruộng sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. Hãy cho giống chi đặng gieo, hầu cho chúng tôi sống khỏi chết, và đất không phải bỏ hoang. ²⁰ Giô-sép bèn mua hết thảy ruộng đất trong xứ Ê-díp-tô cho Pha-ra-ôn; vì sự đói kém thúc giục nên mọi người Ê-díp-tô đều đem bán ruộng mình; vậy, ruộng đất đều thuộc về Pha-ra-ôn. ²¹ Còn dân chúng, từ đầu nầy đến đầu kia, người đều dời về ở trong các thành. ²² Song ruộng đất của những thầy cả thì Giô-sép không mua đến, vì những thầy cả có lãnh một phần lương của Pha-ra-ôn đã định; vậy, họ ăn phần lương thực của Pha-ra-ôn đã cấp cho. Thế cho nên những thầy cả chẳng đem bán đất của mình.
²³ Giô-sép nói cùng dân chúng rằng: Nầy, ta đã mua các ngươi và ruộng đất cho Pha-ra-ôn; đây, hột giống cho các ngươi đặng gieo mạ trong ruộng đó. ²⁴ Đến mùa gặt, phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm, còn bốn phần kia để cho các ngươi làm giống gieo mạ, dùng lương thực cho mình, cho người nhà cùng cho các con nhỏ mình. ²⁵ Dân chúng nói rằng: Chúa đã cứu mạng chúng tôi! Cầu xin cho chúng tôi được nhờ ơn trước mặt chúa, thì sẽ làm tôi mọi cho Pha-ra-ôn. ²⁶ Về việc đó, Giô-sép bèn định một luật, cho đến ngày nay hãy còn, buộc đất Ê-díp-tô phải nộp thuế cho Pha-ra-ôn một phần năm hoa lợi mình. Chỉ đất ruộng của những thầy cả chẳng thuộc về Pha-ra-ôn.

Gia-cốp bắt Giô-sép thề sẽ chôn mình nơi mộ địa tổ phụ

²⁷ Vậy, Y-sơ-ra-ên trú ngụ tại miền Gô-sen thuộc về xứ Ê-díp-tô, gây được cơ nghiệp tại đó, sanh sản và thêm lên bội phần.
²⁸ Gia-cốp kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô được mười bảy năm, hưởng thọ được một trăm bốn mươi bảy tuổi. ²⁹ Khi ngày gần chết, Y-sơ-ra-ên gọi Giô-sép, con trai mình, mà nói rằng: Nếu cha được nhờ ơn trước mặt con, xin hãy để tay lên đùi cha cậy hết lòng nhân từ và thành thực ở cùng cha, xin con đừng chôn cha tại đất Ê-díp-tô.⚓ ³⁰ Khi cha an giấc cùng tổ phụ rồi, hãy đem cha ra khỏi Ê-díp-tô, chôn chung cùng mồ mả của người. Giô-sép thưa rằng: Con sẽ làm y theo lời cha dặn. ³¹ Gia-cốp nói: Con hãy thề đi. Giô-sép bèn thề. Đoạn, Y-sơ-ra-ên quì lạy nơi đầu giường mình.

47

¹Yosepv ziouc nzuonx mingh mbuox Faalo Hungh, “Yie nyei die caux yie nyei muoz-doic yiem Kaa^naa^an Deic-Bung bienh jienv ninh mbuo nyei yungh, ba'gi yungh, saeng-kuv, yietc zungv ga'naaiv daaih taux aqv. Ih zanc ninh mbuo yiem wuov Gosen.” ²Yosepv ginv biaa dauh ninh nyei gorx caux ninh mingh wuic buangh Faalo Hungh.
³Faalo Hungh naaic Yosepv nyei gorx mbuo, “Meih mbuo zoux haaix nyungc gong nyanc nyei mienh?”
⁴Ninh mbuo dau, “Yie mbuo, meih nyei bou, se yungz yungh, yungz ba'gi yungh nyei mienh hnangv yie mbuo nyei ong-taaix nor. Yie mbuo daaih yiem douc naaiv norm deic-bung weic zuqc Kaa^naa^an Deic-Bung ngorc duqv kouv haic. Liemh maiv maaih miev bun yungh guanh ba'gi yungh guanh nyanc. Tov bun yie mbuo yiem wuov Gosen.”
⁵Faalo gorngv mbuox Yosepv, “Ih zanc meih nyei die, meih nyei muoz-doic daaih taux meih naaiv aqv. ⁶I^yipv Deic-Bung se yiem meih nyei nza'hmien. Bun ninh mbuo yiem deic-bung gauh longx jiex nyei dorngx liepc nguaaz-gorn, se bun ninh mbuo yiem Gosen Deic. Se gorngv ninh mbuo haaix dauh maaih banh zeic, oix zuqc orn zoux bieiv zeiv goux yie nyei saeng-kuv.”
⁷Yosepv aengx dorh ninh nyei die, Yaakopv, mingh wuic buangh Faalo Hungh. Yaakopv yaac buang waac Faalo. ⁸Hungh diex naaic Yaakopv, “Meih nyei hnyangx-jeiv duqv mbu'ziex hnyangx aqv?”
⁹Yaakopv dau Faalo, “Yie nyei seix zeiv youh jiex naaiv youh jiex wuov yiem duqv yietc baeqv faah ziepc hnyangx aqv. Naaiv deix hnoi-nyieqc youc nangv youc kouv. Maiv ndongc yie nyei ong-taaix mbuo youh jiex naaiv yiem youh jiex wuov yiem nyei nyutc zeiv ndaauv.” ¹⁰Yaakopv aengx buang nzunc waac Faalo liuz, ziouc cuotv mi'aqv.
¹¹Yosepv dorh ninh nyei die caux ninh nyei muoz-doic mingh liepc nguaaz-gorn yiem I^yipv Deic-Bung gauh longx jiex nyei dorngx, Laa^maa^setc Zingh ga'hlen, ziux Faalo Hungh mbuox nyei waac. ¹²Yosepv bun nyanc hopv ninh nyei die, ninh nyei muoz-doic, liemh ninh nyei die nyei yietc zungv biauv zong mienh, ziux mienh laanh juang ninh mbuo.

Lungh Ndiev Nyei Domh Ngorc

¹³Gormx wuov norm deic-bung maiv maaih nyanc hopv. Mienh ngorc duqv kouv! haic. I^yipv Deic-Bung caux Kaa^naa^an Deic-Bung nyei mienh ngorc gau hnaangx, jaic nzengc mi'aqv. ¹⁴Yosepv siou nzengc I^yipv Mienh caux Kaa^naa^an Mienh maaiz mbiauh nyei yietc zungv nyaanh aengx dorh mingh Faalo nyei hungh dinc. ¹⁵I^yipv Mienh caux Kaa^naa^an Mienh nyei nyaanh longc njang nzengc mi'aqv. I^yipv Mienh ziouc mingh lorz Yosepv gorngv, “Tov bun deix hnaangx yie mbuo nyanc. Yie mbuo weic haaix diuc oix zuqc yiem meih nyei nza'hmien ngorc daic? Weic zuqc yie mbuo nyei nyaanh nzengc mi'aqv.”
¹⁶Yosepv gorngv, “Se gorngv meih mbuo nyei nyaanh nzengc mi'aqv nor, dorh meih mbuo nyei saeng-kuv daaih yienc mbiauh.” ¹⁷Baeqc fingx ziouc dorh ninh mbuo nyei saeng-kuv mingh Yosepv wuov. Yosepv longc mbiauh yienc ninh mbuo nyei yungh, ba'gi yungh, ngongh, lorh, maaz. Wuov hnyangx Yosepv heuc ninh mbuo dorh saeng-kuv daaih yienc laangh ziqc.
¹⁸Wuov hnyangx jiex liuz, nqa'haav hnyangx ninh mbuo aengx daaih mbuox Yosepv, “Yie mbuo maiv bingx, gorngv zaqc mbuox ziouv, yie mbuo nyei nyaanh nzengc. Yie mbuo nyei saeng-kuv yaac benx meih nyei nzengc mi'aqv. Cuotv liuz yie mbuo nyei sin caux yie mbuo nyei ndau maiv maaih haaix nyungc bun meih aqv. ¹⁹Yie mbuo weic haaix diuc oix zuqc yiem meih nyei nza'hmien ngorc daic? Liemh yie mbuo caux yie mbuo nyei ndau oix zuqc mietc nzengc. Tov meih longc laangh ziqc yienc yie mbuo caux yie mbuo nyei ndau. Yie mbuo ziouc benx Faalo Hungh nyei nouh. Yie mbuo nyei ndau yaac benx ninh nyei mi'aqv. Tov bun mbiauh nyim yie mbuo weic bun yie mbuo haih duqv maengc ziangh, maiv daic. Ndeic yaac maiv zuqc guangc jienv huaang-huaang wuov.”
²⁰Hnangv naaic Yosepv maaiz nzengc I^yipv Deic-Bung nyei ndau bun Faalo Hungh. I^yipv Mienh dauh dauh maaic nzengc ninh mbuo nyei ndau, laaix ninh mbuo ngorc duqv ba'laqc kouv cung mingh. Ndau yietc zungv ziouc benx nzengc Faalo nyei. ²¹Yosepv yaac bun zuangx baeqc fingx yiem naaiv bung I^yipv mingh taux wuov bung I^yipv benx nzengc Faalo Hungh nyei nouh. ²²Kungx zengc sai mienh nyei ndau Yosepv maiv maaiz hnangv, weic zuqc sai mienh zanc-zanc duqv Faalo Hungh juang nyei buonc. Ninh mbuo duqv gaux Faalo Hungh nyei buonc yungz maengc ziouc maiv zuqc maaic ganh nyei ndau.
²³Yosepv gorngv mbuox zuangx baeqc fingx, “Ih hnoi yie maaiz meih mbuo caux meih mbuo nyei ndau bun Faalo Hungh mi'aqv. Naaiv yie aengx bun jienv ga'naaiv-nyim bun meih mbuo zuangx wuov ndeic. ²⁴Taux siou nyei ziangh hoc, biaa gouv zorqv cuotv yietc gouv bun Faalo Hungh. Zengc wuov deix biei gouv bun meih mbuo zoux nyim zuangx yaac bun meih mbuo ganh caux meih mbuo nyei hmuangv doic nyanc.”
²⁵Baeqc fingx gorngv, “Meih njoux cuotv yie mbuo nyei maengc. Tov bun yie mbuo yiem meih nyei nza'hmien duqv longx, yie mbuo ziouc laengz zoux Faalo Hungh nyei nouh.”
²⁶Yosepv liepc diuh leiz daaih, corc longc jienv taux ih jaax hnoi, se I^yipv Deic-Bung nyei gaeng-zuangx ga'naaiv biaa gouv oix zuqc bun gouv hungh diex. Kungx maaih sai mienh nyei ndau hnangv maiv benx hungh diex nyei buonc.

Yaakopv Tov Dorh Ninh Nyei Sei Nzuonx Kaa^naa^an

²⁷I^saa^laa^en Mienh yiem I^yipv Deic-Bung, Gosen Deic, duqv ninh mbuo ganh nyei ndau yaac hiaangx daaih maaih fu'jueiv camv.
²⁸Yaakopv yiem I^yipv Deic-Bung duqv ziepc cietv hnyangx, ninh nyei hnyangx-jeiv duqv yietc baeqv feix ziepc cietv hnyangx. ²⁹Taux aav lamh deix guei seix nyei ziangh hoc, ninh heuc ninh nyei dorn, Yosepv, daaih, mbuox Yosepv, “Se gorngv ziux dorn buatc, yie zoux horpc meih nyei hnyouv nor, tov dorh meih nyei buoz an jienv yie nyei camh zuih ga'ndiev maengx⚓ laengz ngaengc waac. Oix zuqc laengz meih oix ziepc zuoqv nyei zoux longx bun yie, maiv zangx yie nyei sei yiem naaiv I^yipv Deic-Bung.⚓ ³⁰Yie guei seix, dorn oix zuqc dorh yie nyei sei cuotv I^yipv Deic-Bung nzuonx mingh juangc yie nyei ong-taaix nyei zouv zangx.”
Yosepv dau, “Yie zungv oix ei jienv die nyei waac zoux.”
³¹Yaakopv gorngv, “Yie oix meih ⟨laengz ngaengc waac⟩ meih za'gengh zoux.” Yosepv ziouc laengz jiez ngaengc waac. Laengz liuz, Yaakopv yiem wuov coux-daauh ndoqv njiec baaix Tin-Hungh.⚓