4
Quần Thần của Vua Sa-lô-môn
1Vua Sa-lô-môn trị vì trên toàn cõi I-sơ-ra-ên.
2Sau đây là quần thần của ông:
A-xa-ri-a con của Xa-đốc làm tư tế.
3Ê-li-ô-rếp và A-hi-gia, hai con trai của Si-sa, làm hai bí thư.
Giê-hô-sa-phát con của A-hi-lút làm ngự sử.
4Bê-na-gia con của Giê-hô-gia-đa chỉ huy quân đội.
Xa-đốc và A-bi-a-tha làm tư tế.
5A-xa-ri-a con của Na-than chỉ huy các quan lại.
Xa-bút con của Na-than làm tư tế và cố vấn của vua.
6A-hi-sa làm tổng quản hoàng cung.
A-đô-ni-ram con của Áp-đa phụ trách việc lao dịch.
7Sa-lô-môn có mười hai quan trưởng trên toàn cõi I-sơ-ra-ên. Họ phụ trách việc cung cấp lương thực cho vua và mọi người trong triều đình. Mỗi người chịu trách nhiệm cung cấp một tháng trong một năm.
8Ðây là tên của họ:
Bên Hu-rơ phụ trách vùng Cao Nguyên Ép-ra-im.
9Bên Ðéc-ke phụ trách vùng Ma-cát, Sa-anh-bim, Bết Sê-mết, và Ê-lôn thuộc Bết Ha-nan.
10Bên Hê-sết phụ trách vùng A-rúp-bốt. Ông ấy cũng quản nhiệm vùng Sô-cô và toàn xứ Hê-phe.
11Bên A-bi-na-đáp phụ trách toàn vùng cao nguyên Ðô-rơ. Vợ ông là Công Chúa Ta-phát, ái nữ của Sa-lô-môn.
12Ba-a-na con của A-hi-lút phụ trách vùng Ta-a-nác, Mê-ghi-đô, cả xứ Bết Sê-an gần Xa-rê-than phía dưới Giê-rê-ên, và vùng từ Bết Sê-an đến A-bên Mê-hô-la chạy dài đến phía bên kia Giốc-mê-am.
13Bên Ghê-be ở Ra-mốt Ghi-lê-át phụ trách các thị trấn của Giai-rơ con của Ma-na-se trong miền Ghi-lê-át. Ông cũng cai trị vùng Ạc-gốp trong xứ Ba-san, gồm sáu mươi thành có tường bao quanh và cổng thành có những thanh cài làm bằng đồng.
14A-hi-na-đáp con của I-đô phụ trách vùng Ma-ha-na-im.
15A-hi-ma-a phụ trách vùng Náp-ta-li. Ông cưới Công Chúa Ba-sê-mát ái nữ của Sa-lô-môn làm vợ.
16Ba-a-na con của Hu-sai phụ trách vùng A-se và Bê-a-lốt.
17Giê-hô-sa-phát con của Pa-ru-a phụ trách vùng I-sa-ca.
18Si-mê-i con của Ê-la phụ trách vùng Bên-gia-min.
19Ghê-be con của U-ri phụ trách vùng Ghi-lê-át. Ngày trước vùng đó là lãnh thổ của Si-hôn vua dân A-mô-ri và Óc vua của Ba-san. Chỉ một mình ông làm quan cai trị cả xứ ấy.
Sự Huy Hoàng của Triều Ðại Sa-lô-môn
20Dân Giu-đa và dân I-sơ-ra-ên đông như cát nơi bờ biển. Họ ăn, uống, và sống an vui.
21Sa-lô-môn trị vì trên các vương quốc từ Sông Ơ-phơ-rát đến xứ Phi-li-tin, tận đến biên giới Ai-cập. Người ta phải triều cống và phục vụ Vua Sa-lô-môn trọn đời ông.
22Mỗi ngày trong hoàng cung của Sa-lô-môn người ta tiêu thụ sáu ngàn sáu trăm lít bột mịn, mười ba ngàn hai trăm lít bột thô,
23mười con bò mập nuôi trong chuồng, hai mươi con bò nuôi ngoài đồng, một trăm con chiên, không kể nai, hoàng dương, mang rừng, và gà vịt nuôi mập.
24Sa-lô-môn trị vì trên các nước phía tây Sông Ơ-phơ-rát, từ Típ-sa đến Ga-xa. Tất cả các nước phía tây Sông Ơ-phơ-rát đều ở dưới quyền của ông. Ông giao hảo thân thiện với tất cả các nước chung quanh.
25Trọn đời Sa-lô-môn trị vì, Giu-đa và I-sơ-ra-ên, từ Ðan cho đến Bê-e Sê-ba, sống an cư lạc nghiệp. Ai nấy đều sống an lành dưới bóng mát của cây nho và cây vả của mình.
26Sa-lô-môn có bốn mươi ngàn chuồng ngựa để nuôi ngựa kéo các xe chiến mã do mười hai ngàn kỵ binh điều khiển.
27Các quan trưởng mỗi vùng cứ theo tháng đã định cho họ cung cấp mọi nhu cầu thực phẩm cho Vua Sa-lô-môn và tất cả những ai đến bàn ăn của Vua Sa-lô-môn. Họ không để cho thiếu vật chi.
28Họ còn đem đến nơi đã chỉ định lúa mạch và rơm cho ngựa chiến và ngựa kéo xe chiến mã theo số đã quy định cho họ.
Sự Khôn Ngoan của Sa-lô-môn
29Ðức Chúa Trời ban cho Sa-lô-môn khôn ngoan, thông sáng, và một kiến thức uyên bác vô kể như cát nơi bờ biển.
30Sự khôn ngoan của Sa-lô-môn trỗi hơn sự khôn ngoan của mọi người ở phương đông, trỗi hơn sự khôn ngoan của mọi người ở Ai-cập.
31Sa-lô-môn khôn ngoan hơn mọi người khác, kể cả Ê-than người Ê-xơ-ra-hi. Ông khôn ngoan hơn Hê-man, Canh-côn, và Ðạc-đa, tức các con trai của Ma-hôn. Danh tiếng của ông thật lẫy lừng trong các nước chung quanh.
32Ông nói ra ba ngàn câu châm ngôn và sáng tác một ngàn lẻ năm bài hát.
33Ông luận về các thảo mộc, từ cây bá hương ở Li-băng cho đến cây bài hương mọc ở bờ tường. Ông giảng giải về các thú vật và chim chóc, loài bò sát và loài cá.
34Thiên hạ từ mọi nước kéo đến để nghe những lời khôn ngoan của Sa-lô-môn. Khi các vua trên đất nghe nói về sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, họ đã phái người đến triều kiến để nghe sự khôn ngoan của ông.
4
Saa^lo^morn Nyei Jien
1Saa^lo^morn Hungh ziouc gunv I^saa^laa^en nyei zuangx mienh.
2Daaux naaiv mingh se ninh nyei domh jien.
Saax^ndokc nyei dorn, Aa^saa^li^yaa, zoux sai mienh.
3Qiqaa nyei i dauh dorn, E^li^ho^lepv caux Aa^hi^yaa, zoux sou-biuv.
Aa^hi^lutv nyei dorn, Ye^ho^saa^fatv, zoux fiev sou-daan nyei jien.
4Ye^ho^yaa^ndaa nyei dorn, Mbe^nai^yaa, zoux domh baeng-bieiv.
Saax^ndokc caux Aa^mbi^yaa^taa zoux sai mienh.
5Naatan nyei dorn, Aa^saa^li^yaa, zoux zuangx saengv-ziouv nyei bieiv zeiv.
Naatan nyei dorn, Saax^mbutc, zoux sai mienh yaac zoux hungh nyei caangh laangh mienh.
6Aa^hi^qaa ziux goux hungh dinc,
Apc^ndaa nyei dorn, Aa^ndo^ni^lam, gunv zuqc aapv zoux gong nyei gong-mienh.
7Saa^lo^morn yaac orn ziepc nyeic dauh mienh zoux saengv-ziouv gunv I^saa^laa^en nyei zuangx mienh. Naaiv deix saengv-ziouv oix zuqc lorz nyanc hopv daaih juang hungh diex caux hungh diex nyei mienh. Yietc dauh saengv-ziouv, yietc hnyangx oix zuqc juang yietc hlaax nyieqc.
8Naaiv deix saengv-ziouv nyei mbuox se hnangv naaiv.
Mben He yiem E^faa^im nyei mbong-aiv dorngx.
9Mben Nde^ke yiem Maakaatv caux Saa^an^mbim, Mbetc Semetv caux Elon Mbetc^haa^nan.
10Mben Hesetc yiem Aa^lupv^mbotc. (Soko caux Hefe Deic yietc zungv benx ninh nyei.)
11Mben Aa^mbi^naa^ndapc yiem Naafotv Ndo^aa nyei yietc zungv deic.⚓ (Ninh longc Saa^lo^morn nyei sieqv, Taafatv, zoux auv.)
12Aa^hi^lutv nyei dorn, Mbaa^aa^naa, yiem Taa^aa^naakv caux Me^gitc^ndo, yiem Mbetc Saan⚓ yietc zungv nyei dorngx, nitv Saax^le^taan, Yitv^le^en nyei naamh bung maengx, Mbetc Saan taux Aa^mben Me^ho^laa jiex mingh taux Yokv^me^am.
13Mben Ge^mbe yiem Laamotv Gi^le^aatc. (Maa^natv^se nyei dorn, Jaa^i yiem Gi^le^aatc liepc nyei fiuv-laangz benx ninh nyei, caux jienv yiem Mbaasaan nyei Aan^gopc Deic liemh wuov norm dorngx nyei luoqc ziepc norm zingh, dongh maaih zingh laatc yaac maaih dongh siqv gaengh sorn nyei domh zingh.)
14Itc^ndo nyei dorn, Aa^hi^naa^ndapc, yiem Maa^haa^naa^im.
15Aa^hi^maa^atc yiem Napv^taa^li. (Ninh longc Saa^lo^morn nyei sieqv, Mbaa^se^matv, zoux auv.)
16Husai nyei dorn, Mbaa^aa^naa, yiem Aa^se caux Mbe^aa^lotv.⚓
17Paa^lu^aa nyei dorn, Ye^ho^saa^fatv, yiem Itc^saax^kaa.
18Elaa nyei dorn, Si^me^i, yiem Mben^yaa^min.
19Uli nyei dorn, Ge^mbe yiem Gi^le^aatc, se zinh ndaangc benx Aa^mo^lai Mienh nyei Si^honx Hungh caux Mbaasaan nyei Okc Hungh nyei yietc zungv deic-bung.
Aengx maaih nduqc dauh zoux zungx gunv gormx Yu^ndaa Deic.⚓
Saa^lo^morn Hnoi-Hnoi Qiemx Longc Nyei Soux Mouc
20Yu^ndaa Mienh caux I^saa^laa^en Mienh camv haic, ndongc koiv-hlen nyei saa-ziou camv. Ninh mbuo nyanc yaac hopv, za'gengh orn-lorqc haic.
21Saa^lo^morn gunv yietc zungv nyei guoqv yiem Yu^fe^ditc Domh Ndaaih mingh taux Fi^li^saa^die Mienh nyei guoqv, aengx mingh taux I^yipv nyei gapv-jaaix. Yiem Saa^lo^morn nyei seix zeiv naaiv deix guoqv oix zuqc cuotv korx-zinh yaac fu-sux ninh.⚓
22Saa^lo^morn hnoi-hnoi qiemx longc nyei nyanc hopv maaih faam-baeqv faah ziepc tongv⚓ mbuonv-muonc, luoqc baeqv tongv⚓ mbuonv,
23ziepc dauh ngongh junc, nyic ziepc dauh yiem wuov ciangv yungz nyei ngongh, yietc baeqv dauh ba'gi yungh caux yungh, aengx maaih buo nyungc jung njaih nyei orv caux junc nyei jai.
24Weic zuqc ninh gunv nzengc Yu^fe^ditc Ndaaih fai bung maengx nyei guoqv yiem Tipv^saax taux Gaasaa, yaac gunv nzengc wuov deix yietc zungv hungh diex. Weih gormx nyei feix bung yaac taaix-baengh nyei.
25Yiem Saa^lo^morn nyei seix zeiv, Yu^ndaa Mienh caux I^saa^laa^en Mienh yiem Ndaan taux Mbe^e^qe^mbaa taaix-baengh nyei yiem. Gorqv-mienh yiem ganh nyei a'ngunc huingx caux ngongh nyorx biouv nyei huingx.⚓
26Saa^lo^morn nyei maaz-laanh maaih biei waanc⚓ qongx bun mborqv jaax maaz-cie nyei maaz yiem, yaac maaih yietc waanc i cin dauh geh maaz baeng.⚓⚓
27Dauh dauh saengv-ziouv, ziux ninh horpc zuqc juang nyei hlaax, fungx nyanc hopv mingh juang Saa^lo^morn Hungh caux yietc zungv juangc hungh diex nyei dieh nyanc hnaangx nyei mienh.⚓ Ninh mbuo yaac maiv bun caa haaix nyungc.
28Gorqv-mienh ziux gorqv-mienh nyei gong dorh mbiauh mbaali caux mbiauh nqaauv daaih uix mborqv jaax nyei maaz caux maaz-siepv yaac fungx taux horpc zuqc fungx nyei dorngx.
Saa^lo^morn Nyei Cong-Mengh
29Tin-Hungh ceix bun hlo haic nyei cong-mengh Saa^lo^morn, bun ninh maaih wuonh zaang za'gengh guai, haih hnamv duqv jangv haic, ndongc koiv-hlen nyei saa-ziou jangv.
30Saa^lo^morn nyei cong-mengh gauh guai jiex Dong Bung nyei yietc zungv mienh nyei cong-mengh yaac gauh guai jiex I^yipv Mienh nyei yietc zungv cong-mengh.
31Ninh nyei cong-mengh gauh hlang jiex zuangx mienh, liemh Etc^laa Mienh, Etaan,⚓ liemh Maa^ho nyei dorn, Hemaan, Kaanko, caux Ndaan^ndaa nyei cong-mengh. Ninh nyei mengh dauh sing buangv weih gormx nyei maanc guoqv.
32Ninh gorngv buo cin joux waac-beiv yaac benx cuotv yietc cin lengh biaa diuh nzung.⚓
33Ninh haih gorngv taux miev-ndiangx, yiem Le^mbaa^norn Mbong nyei si^ndaa zongh ndiangx gorngv mingh taux cuotv zingh laatc nyei ⟨husopc miev.⟩ Ninh haih gorngv taux saeng-kuv, norqc, haih nyorng ndau nyei ga'naaiv caux mbiauz.
34Lungh ndiev nyei hungh diex haiz gorngv taux Saa^lo^morn nyei cong-mengh ziouc yiem norm-norm guoqv paaiv mienh mingh muangx ninh nyei cong-mengh waac.