27

¹Đừng khoe khoang về ngày mai,⚓
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ xảy ra điều gì.
²Hãy để người khác khen con,
Miệng con đừng làm như thế;
Hãy để người ngoài khen con,
Môi con đừng tự khen mình.
³Đá thì nặng, cát cũng nặng,
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn hai thứ đó.
⁴Sự phẫn nộ thật là dữ tợn, và cơn giận như nước vỡ bờ,
Nhưng ai có thể đứng nổi trước sự ghen tị?
⁵Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là yêu thương kín đáo.
⁶Bạn bè gây thương tích do lòng yêu thương chân thật,
Còn hơn kẻ thù hôn hít cách giả tạo.
⁷Kẻ no nê giày đạp mật ong dưới chân mình,
Nhưng vật gì đắng cũng hóa ngọt đối với người đói khát.
⁸Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi tổ của nó vậy.
⁹Dầu và hương liệu làm khoan khoái lòng người,
Lời khuyên từ đáy lòng bạn bè cũng êm dịu như thế.
¹⁰Đừng từ bỏ bạn của con hay bạn của cha con;
Trong ngày hoạn nạn, đừng đi đến nhà anh em mình,
Vì anh em xa
Không bằng láng giềng gần.
¹¹Hỡi con ta, hãy khôn ngoan và làm vui lòng ta,
Để ta có thể đối đáp kẻ sỉ nhục ta.
¹²Người khôn khéo thấy trước tai họa và ẩn mình;
Còn kẻ khờ dại cứ lao tới và mang họa.⚓
¹³Hãy nắm lấy áo hắn vì hắn đã bảo lãnh cho người không quen,
Hãy giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.⚓
¹⁴Người nào dậy sớm lớn tiếng chúc phước cho bạn hữu,
Lời chúc phước đó sẽ bị kể là lời nguyền rủa.
¹⁵Nhà dột liên miên trong ngày mưa dầm
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều như nhau;
¹⁶Ai muốn ngăn giữ người đàn bà ấy
Khác nào ngăn giữ gió, và như tay phải cầm lấy dầu.
¹⁷Giống như sắt mài nhọn sắt,
Cũng vậy, con người mài giũa diện mạo bạn mình.
¹⁸Ai chăm sóc cây vả sẽ ăn trái của nó,
Và ai phục vụ chủ mình sẽ được tôn trọng.
¹⁹Mặt phản chiếu trong nước thể nào,
Lòng người đối với người cũng thể ấy.
²⁰Con mắt loài người chẳng bao giờ chán,
Cũng như âm phủ và vực sâu không bao giờ đầy.
²¹Nồi thử bạc, lò thử vàng,
Còn sự khen ngợi thử loài người.
²²Dù con dùng chày mà giã kẻ ngu dại trong cối chung với gạo,
Thì sự điên dại cũng không lìa khỏi nó.

²³Hãy biết thật rõ tình trạng bầy chiên của con,
Và lưu tâm đến các đàn gia súc;
²⁴Vì sự giàu có không tồn tại mãi,
Và mão miện cũng không còn đến đời đời.
²⁵Cỏ khô mất đi, cỏ non lại mọc ra,
Người ta thu nhặt rau cỏ trên núi.
²⁶Lông chiên sẽ cung cấp áo quần cho con,
Dê đực là giá mua đồng ruộng.
²⁷Sữa dê có đủ để làm thức ăn cho con,
Cho người nhà của con
Và để nuôi các đầy tớ gái của con.

27

¹Chỗi manghoh nhũang tễ ranáq mới ễ táq tangái parnỡ, yuaq mới tỡ bữn dáng ntrớu ễ toâq tâng tangái parnỡ.
²Yỗn cũai canŏ́h khễn mới, ma mới chỗi khễn tỗ bữm; khaq yỗn cũai canŏ́h sâng khễn mới, saláng mới khễn tỗ mới bữm.
³Khân cũai sacũl racoâi, ŏ́c ki la ntâng clữi tễ tamáu cớp chũah.
⁴Ŏ́c cutâu mứt la pla cớp tachoât lứq; ma ŏ́c bũah la sâuq hỡn tễ ki ễn.
⁵Khaq táq pai choâng moat toâp, saláng ayooq ma tỡ bữn apáh.
⁶Tam máh yớu táq yỗn mới sâng a‑ĩ tâng mứt, alới noâng ayooq mới. Ma khân cũai par‑ũal kĩau tacong mới táq nan ratoi, ki cóq mới nhêng yỗn o!
⁷Toâq cha pasâi chơ, lứq pai dỡq khĩal la tỡ ễq nguaiq noâng; ma toâq sâng panhieih, ki sana ntáng la pai ngiam parhễng.
⁸Cũai táh dống bữm, la machớng chớm táh sóh.
⁹Dỡq phuom cớp dỡq ana táq yỗn hái sâng tanga tâng mứt; ma hỡi ŏ́c ayooq tễ yớu ratoi la o hỡn tễ hỡi siet phuom trâm.⚓
¹⁰Chỗi khlĩr máh yớu, tỡ la yớu mpoaq mới. Toâq mới túh arức chỗi chi-chuaq noâng sễm ai cớp khỡi cuya ca ỡt yơng tễ mới; ma cóq mới sễq máh yớu ca ỡt muoi vil viang cớp mới sâng chuai.
¹¹Con ơi! Cóq mới cỡt cũai rangoaiq, ngkíq cứq mpoaq sâng bũi pahỡm; toâq noau tếq cứq mpoaq cỗ tễ mới, ki têq cứq rapai loah.
¹²Máh cũai khoiq dáng, têq alới viaq tễ máh ranáq túh coat ca ễ toâq; ma máh cũai tỡ bữn dáng ntrớu, alới pỡq hỗiq sâng, chơ alới ramóh túh coat.
¹³Khân cũai sacũl ma parkhán ễ culáh tu tang cũai tễ cruang canŏ́h, ki pĩeiq noau ĩt mun án dŏq táq tếc.
¹⁴Tâng tarưp tễ cláih, khân mới ỗq cu‑ỗq pai ŏ́c bốn yỗn yớu mới, cŏh lơ ŏ́c ki cỡt ĩn mới báih án.
¹⁵Lacuoi ca ra‑úc ralỗih níc, la machớng tangái mia chanchíc tháng. ¹⁶Atỡng yỗn án chỗi rasuon noâng, la machớng cớp cỗp cuyal, tỡ la atĩ cupoau dỡq nsễng.⚓
¹⁷Cũai dốq ĩt tac nâi kit pahot cớp tac ki yỗn bớc; machớng ki tê, manoaq cóq rien tễ manoaq yỗn cỡt rangoaiq.
¹⁸Cũai nhêng salĩq nỡm tarúng, án bữn cha palâi tarúng; cũai nhêng salĩq ncháu án, lứq noau yám noap cũai ki.
¹⁹Toâq mới pũp loang tâng cloong dỡq, mới hữm loah roâp mới bữm; cớp toâq mới nhêng loah tâng mứt pahỡm mới, ki mới dáng loah nêt mới bữm.
²⁰Ŏ́c cuchĩt cớp ŏ́c túh arức lưn cũai tỡ nai cỡt moâm; machớng ki tê moat hái nhêng máh léq la tỡ nai cỡt pê.
²¹Noau dốq apŏ́ng yễng cớp práq tâng ũih dŏq chim; ma noau dốq chim cũai na santoiq khễn.
²²Tam mới ĩt ntri clóh cũai sacũl tâng tapál machớng mới clóh saro, ma mới tỡ têq saruah ŏ́c sacũl yỗn loŏh tễ án.
²³Cóq mới kĩaq yỗn samoât máh cữu cớp ntroŏq mới, ²⁴yuaq mun sán mới tỡ bữn ỡt níc; lứq dếh chớc puo la tỡ bữn khâm níc dũ thrap cũai. ²⁵Toâq vớt mới roaiq bát pỡ ruang cớp pỡ cuar cóh, moâm ki án báiq loah. ²⁶Bo ki, têq mới cứt sóc cữu táq tampâc, cớp têq mới chếq máh mbễq mới, chơ pỡq chỡng cutễq. ²⁷Máh mbễq ca mới tỡ bữn chếq, án têq yỗn mới bữn ĩt dỡq tóh tễ án dŏq siem mới cớp dống sũ mới, dếh máh cũai mansễm ca táq ranáq yỗn mới hỡ.