1 Cách lâu ngày, trong năm thứ ba, có lời của Đức Giê-hô-va phán dạy Ê-li rằng: Hãy đi, ra mắt A-háp; ta sẽ khiến mưa sa xuống đất. 2 Vậy, Ê-li đi ra mắt A-háp. Vả, tại Sa-ma-ri có cơn đói kém quá đỗi. 3 A-háp sai gọi Áp-đia, là quan gia tể mình. (Áp-đia rất kính sợ Đức Giê-hô-va. 4 Xảy ra khi Giê-sa-bên diệt hết các đấng tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì Áp-đia có đem một trăm đấng tiên tri đi giấu trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ.) 5 A-háp nói với Áp-đia rằng: Hãy đi khắp xứ, xem hết thảy các suối và khe, có lẽ chúng ta sẽ tìm được cỏ, và cứu cho ngựa và la còn sống, không phải diệt hết các súc vật ta chăng? 6 Vậy, hai người chia xứ đặng đi tuần. A-háp đi một mình con đường nầy, và Áp-đia đi một mình con đường kia. 7 Áp-đia đương đi đường, thì gặp Ê-li ra đón mình. Áp-đia nhìn biết người, sấp mình xuống đất, mà thưa rằng: Hỡi Ê-li chúa tôi! Có phải ông chăng? 8 Người đáp. Ừ phải ta. Ngươi hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. 9 Áp-đia tiếp rằng: Tôi có phạm tội gì, mà ông muốn phó kẻ tôi tớ ông vào tay A-háp, hầu cho người giết tôi đi? 10 Tôi chỉ Giê-hô-va Đức Chúa Trời hằng sống của ông mà thề, chẳng dân nào nước nào mà chủ tôi không sai đến tìm ông; và khi người ta đáp rằng: Ê-li không có đây, thì người bắt nước bắt dân ấy thề rằng không ai gặp ông. 11 Mà bây giờ, ông lại nói với tôi tớ rằng: Hãy đi nói với chủ ngươi: Ê-li ở đây. 12 Rồi khi tôi lìa khỏi ông, sẽ có thần của Đức Giê-hô-va đem ông đi nơi nào tôi chẳng biết; vậy, khi tôi đi thuật lại cùng A-háp, mà người không thấy ông, ắt sẽ giết tôi đi. Vả, kẻ tôi tớ ông kính sợ Đức Giê-hô-va từ khi thơ ấu. 13 Khi Giê-sa-bên giết các tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì tôi có giấu một trăm tiên tri của Đức Giê-hô-va trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ; người ta há không có thuật điều đó cho chúa tôi hay sao? 14 Và bây giờ, ông biểu tôi: Hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. Người ắt sẽ giết tôi đi. 15 Ê-li đáp rằng: Ta chỉ sanh mạng Đức Giê-hô-va vạn quân, là Đấng ta phục sự, mà thề rằng: Chính ngày nay ta sẽ ra mắt A-háp. 16 Vậy, Áp-đia đi đón A-háp, và thuật lại cho người. A-háp bèn đi đón Ê-li. 17 Vừa khi A-háp thấy Ê-li, thì nói rằng: Có phải ngươi, là kẻ làm rối loạn Y-sơ-ra-ên chăng? 18 Ê-li đáp rằng: Chẳng phải tôi làm rối loạn Y-sơ-ra-ên đâu; bèn là vua và nhà cha vua, bởi vì vua đã bỏ điều răn của Đức Giê-hô-va, và đã tin theo thần Ba-anh. 19 Vậy bây giờ vua hãy sai người đi nhóm cả Y-sơ-ra-ên, với bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh, và bốn trăm tiên tri của Át-tạt-tê, ăn tại bàn Giê-sa-bên, khiến họ đến cùng tôi trên núi Cạt-mên. 20 Vậy, A-háp sai người đi nhóm cả dân Y-sơ-ra-ên và những tiên tri đến núi Cạt-mên. 21 Đoạn Ê-li đến trước mặt dân sự mà nói rằng: Các ngươi đi giẹo hai bên cho đến chừng nào? Nếu Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, khá theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn. Song dân sự không đáp một lời. 22 Bấy giờ, Ê-li nói với dân sự rằng: Trong vòng những tiên tri của Đức Giê-hô-va, chỉ một mình ta còn lại; còn các tiên tri Ba-anh số là bốn trăm năm mươi người. 23 Vậy, hãy cho chúng ta hai con bò đực; họ phải chọn một con cho mình, sả ra từng miếng, sắp để trên củi, nhưng chớ châm lửa. Còn ta, ta sẽ làm con bò kia, để nó trên củi, nhưng không châm lửa. 24 Đoạn, hãy kêu cầu danh của thần các ngươi, còn ta, ta sẽ kêu cầu danh của Đức Giê-hô-va. Thần đáp lời bằng lửa, ấy quả là Đức Chúa Trời. Cả dân sự đều đáp rằng: Lời nói rất phải. 25 Ê-li bèn nói với những tiên tri Ba-anh rằng: Hãy chọn một con bò đực, làm nó trước đi, vì các ngươi đông; rồi hãy cầu khẩn danh của thần các ngươi; nhưng chớ châm lửa. 26 Vậy, chúng bắt con bò mà người ta đã ban cho mà làm nó; rồi từ sớm mai đến trưa, chúng cầu khẩn danh của Ba-anh, và rằng: Hỡi Ba-anh! Xin đáp lời chúng tôi. Nhưng chẳng có tiếng gì, cũng chẳng ai đáp lời; chúng đều nhảy chung quanh bàn thờ mình đã dựng lên. 27 Khi đã đến trưa, Ê-li nhạo chúng mà rằng: Khá la lớn lên đi, vì người là thần: Hoặc người đương suy gẫm, hoặc ở đâu xa, hoặc đương đi đường; hay là có lẽ người ngủ, và sẽ thức dậy. 28 Vậy, chúng kêu lớn tiếng; và theo thói lệ họ, lấy gươm giáo gạch vào mình cho đến chừng máu chảy ra. 29 Khi quá trưa rồi, họ cứ nói tiên tri như vậy cho đến giờ dâng của lễ chay ban chiều; nhưng vẫn không có tiếng gì, chẳng ai đáp lời, cũng không cố ý đến. 30 Bấy giờ, Ê-li nói với cả dân sự rằng: Hãy đến gần ta. Dân sự bèn đến gần người. Đoạn, Ê-li sửa lại cái bàn thờ của Đức Giê-hô-va bị phá hủy. 31 Người lấy mười hai hòn đá, theo số mười hai chi phái của các con trai Gia-cốp, là người mà lời của Đức Giê-hô-va đã phán cho rằng: Y-sơ-ra-ên sẽ là tên ngươi.⚓32 Người dùng mười hai hòn đá ấy mà dựng lên một cái bàn thờ nhân danh Đức Giê-hô-va; chung quanh bàn thờ, người đào một cái mương đựng được hai đấu hột giống; 33 rồi chất củi, sả bò tơ ra từng miếng, và sắp nó lên trên củi. Kế người nói: 34 Hãy múc đầy bốn bình nước, và đem đổ trên của lễ thiêu và củi. Người lại nói: Hãy làm lần thứ nhì; thì người ta làm lần thứ nhì. Người tiếp: Hãy làm lần thứ ba, và họ làm lần thứ ba, 35 cho đến đỗi nước chảy chung quanh bàn thờ, và đầy cái mương nữa, 36 Đến giờ dâng của lễ chay ban chiều, tiên tri Ê-li đến gần và nguyện rằng: Lạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác, và của Y-sơ-ra-ên, ngày nay xin hãy tỏ cho người ta biết rằng Ngài là Đức Chúa Trời trong Y-sơ-ra-ên, rằng tôi là kẻ tôi tớ Ngài, và tôi vâng lời Ngài mà làm mọi sự nầy. 37 Đức Giê-hô-va ôi! Xin nhậm lời tôi, xin đáp lời tôi, hầu cho dân sự nầy nhìn biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, và Ngài khiến cho lòng họ trở lại. 38 Lửa của Đức Giê-hô-va bèn giáng xuống, thiêu đốt của lễ thiêu, củi, đá, bụi, và rút nước trong mương. 39 Thấy vậy, cả dân sự sấp mình xuống đất, và la rằng: Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! 40 Ê-li nói với chúng rằng: Hãy bắt các tiên tri của Ba-anh, chớ cho thoát một người nào. Chúng bèn bắt họ, Ê-li đem họ xuống dưới khe Ki-sôn, và giết họ tại đó. 41 Đoạn Ê-li nói cùng A-háp rằng: Hãy đi lên, ăn và uống, vì tôi đã nghe tiếng mưa lớn. 42 Vậy, A-háp trở lên đặng ăn uống. Nhưng Ê-li leo lên chót núi Cạt-mên, cúi xuống đất và úp mặt mình giữa hai đầu gối.⚓43 Đoạn, người nói với kẻ tôi tớ mình rằng: Xin hãy đi lên, ngó về phía biển. Kẻ tôi tớ đi lên xem, nhưng nói rằng: Không có chi hết. Ê-li lại nói: Hãy trở lên bảy lần. 44 Lần thứ bảy, kẻ tôi tớ đáp rằng: Tôi thấy ở phía biển lên một cụm mây nhỏ như lòng bàn tay. Ê-li bèn tiếp: Hãy đi nói với A-háp rằng: Hãy thắng xe và đi xuống, kẻo mưa cầm vua lại chăng. 45 Trong một lúc, trời bị mây che đen, gió nổi dậy, và có cơn mưa rất lớn. A-háp bèn lên xe mình, đi đến Gít-rê-ên. 46 Tay Đức Giê-hô-va giáng trên Ê-li; người thắt lưng, chạy trước A-háp cho đến khi tới Gít-rê-ên.
18
Y-Êli Plơ̆ Sĭt Tay Ma Y-Ahap
1Lĕ rlau âk nar, tâm năm rơh pe, geh nau Yêhôva ngơi ma Y-Êli, lah: "Hăn hom, tâm mpơl may nơm ma Y-Ahap; jêh ri gâp mra ăn trôk mih ta neh ntu." 2Pôri Y-Êli hăn tâm mpơl păng nơm ma Y-Ahap. Pôri, ta n'gor Samari geh nau sa sât ji ngot hâu ngăn. 3Y-Ahap kuăl Y-Apdia, kôranh chiă uănh ngih păng. (Ƀiă lah Y-Apdia klach ngăn ma Yêhôva. 4Geh nau tât tơ lah H'Jêsêbel nkhĭt phung kôranh nơm mbơh lor Yêhôva, pô ri Y-Apdia sŏk djôt du rhiăng nuyh kôranh nơm mbơh tor jêh ri hăn leo pôn tâm bar phung prăm jê̆t nuyh tâm du trôm yôk, jêh ri siăm khân păng ma piăng let jêh ri dak nhêt). 5Y-Ahap lah ma Y-Apdia: "May hăn lam tâm n'gor, hăn tât ăp tu dak, jêh ri rlŭng dak nkhêp lah dơi saơ gơ̆ nse gay ăn ma seh jêh ri seh bri gay ma rêh, jêh ri mâu geh roh hêng ôh ƀa ƀă mpô mpa he." 6Pônây khân păng tâm pă hăn nhhol lam tâm n'gor, Y-Ahap hăn êng păng du trong, jêh ri Y-Apdia hăn du trong êng păng nơm. 7Dôl Y-Apdia hăn n'gŏ trong, păng tâm mâp đah Y-Êli. Y-Apdia gĭt năl păng, jêh ri chon mon kŭnh muh măt ta neh, lah: "Di lĕ may kôranh gâp jêng Y-Êli?" 8Păng plơ̆ lah: "Gâp yơh aơ, hăn mbơh hom ma kôranh may, 'Aơ ta aơ Y-Êli?" 9Y-Apdia plơ̆ lah: "Moh nau tih gâp geh dĭng may jao gâp tâm ti Y-Ahap gay nkhĭt lơi gâp? 10Tĭng nâm Yêhôva Brah Ndu may gŭ rêh mâu geh ôh du ntil mpôl bunuyh mâu lah du ƀon bri hađăch kôranh gâp prơh bunuyh hăn gay joi may. Tơlah bu plơ̆ lah păng mâu geh ta nây ôh, pôri bu nuyh nây ăn ƀon bri hađăch mâu lah ntil mpôl nây ton sơm săk khân păng mâu geh tâm mâp ôh đah may. 11Ƀiă lah aƀaơ may lah: "Hăn hom, nkoch ma kôranh may lah pô aơ: "Aơ ta aơ Y-Êli." 12Tơlah gâp du jêh tă bơh may, Huêng Brah Yêhôva mra chông leo may rlet ntŭk gâp mâu gĭt ôh; pôri tơlah gâp hăn nkoch ma Y-Ahap, jêh ri păng văch tât mâu saơ ôh may, nanê̆ păng mra nkhĭt lơi gâp, nđâp tơlah gâp oh mon may klach yơk ma Yêhôva ntơm bơh kon se jê̆. 13Mâu hĕ bu nkoch ma kôranh gâp gĭt ma nau gâp hŏ ƀư tơlah nôk H'Jêsêbel nkhĭt phung kôranh nơm mbơh lor Yêhôva, nau gâp leo pôn jêh du rhiăng nuyh kôranh nơm mbơh lor Yêhôva tâm bar phung prăm jê̆t nuyh tâm du trôm yôk, jêh ri siăm khân păng ma piăng let jêh ri dak? 14Aƀaơ may lah gâp: 'Hăn hom, nkoch ma kôranh may, pô aơ: Y-Êli aơ ta aơ'", 'Jêh ri păng nây mra nkhĭt gâp." 15Ƀiă lah Y-Êli plơ̆ lah: "Tĭng nâm Yêhôva ma phung tahan gŭ rêh, ta năp măt păng gâp dâk, nanê̆ ngăn gâp mra tâm mpơl gâp nơm ma păng nar aơ." 16Pô nây Y-Apdia hăn tâm mâp đah Y-Ahap jêh ri mbơh ma păng. Y-Ahap hăn ro tâm mâp đah Y-Êli. 17Tơlah Y-Ahap saơ Y-Êli, Y-Ahap ngơi đah păng: "May hĕ, nơm rkhŭk phung Israel?" 18Păng plơ̆ sĭt lah: "Mâu di ôh gâp ƀư rkhŭk phung Israel, ƀiă lah may nơm jêh ri ngih mbơ̆ may hŏ rkhŭk jêh. Yor lah khân may chalơi jêh nau Yêhôva ntăm jêh ri tĭng ndô̆ brah Baal. 19Pô nây aƀaơ may tâm rgum hom lĕ rngôch phung Israel ma gâp ta yôk Kar mel, jêh ri phung puăn rhiăng prăm jê̆t nuyh kôranh nơm mbơh lor brah Baal, jêh ri puăn rhiăng nuyh kôranh nơm mbơh lor brah Asêra, jêng phung sông sa ta sưng sông H'Jêsêbel."
Nau Tâm Rlong Ta Yôk Karmel
20Pônây, Y-Ahap prơh bunuyh hăn lam phung ƀon lan Israel jêh ri tâm rƀŭn phung kôranh nơm mbơh lor ta yôk Karmel. 21Y-Êli văch tât dăch phung ƀon lan jêh ri lah: "Khân may tâm nchrĭng hăn bar mbor kŏ tât ndah nâm jŏ? Tơlah Yêhôva jêng Brah Ndu, tĭng ndô̆ hom păng, bi tơ lah brah Baal jêng Brah Ndu, tĭng ndô̆ păng. Ƀiă lah phung ƀon lan gŭ răk klăk. 22Nôk nây Y-Êli ngơi ma phung ƀon lan pô aơ: "Gâp, kanŏng du huê gâp, jêng kôranh nơm mbơh lor Yêhôva hôm e klen; ƀiă lah ta aơ geh puăn rhiăng prăm jê̆t kôranh nơm mbơh lor brah Baal. 23Ăn ma hên bar mlâm ndrôk nkuăng; ăn khân păng săch ma khân păng nơm du mlâm ndrôk nkuăng, jêh ri tah ăn âk rlăng jêh ri dăp kalơ long, ƀiă lah lơi ta ăn ŭnh ôh ta nây. Gâp mra tah rlăng ndrôk nguay ri, dăp păng kalơ long, ƀiălah mâu đŏng ăn ŭnh ta nây. 24Jêh ma nây ăn khân may kuăl amoh Yêhôva. Mbu brah plơ̆ sĭt lah ma ŭnh, păng nây yơh jêng Brah Ndu." Jêh ri lĕ rngôch phung ƀon lan plơ̆ lah: "Nau ngơi nây di jêh!" 25Nôk nây Y-Êli ngơi lah ma phung kôranh nơm mbơh lor brah Baal: "Săch hom ma khân may nơm du mlâm ndrôk nkuăng jêh ri nkra păng lor, yorlah khân may jêng âk; jêh ri kuăl amoh brah khân may, ƀiălah lơi ta ăn ŭnh ôh ta nây." 26Khân păng sŏk ndrôk nkuăng bu ăn ma khân păng, khân păng nkra ro, jêh ri kuăl amoh brah Baal ntơm bơh ôi ơm tât nar nklang bôk, lah: "Hơi brah Baal, plơ̆ sĭt lah hom ma hên!" Ƀiă lah mâu geh bâr ngơi ôh, jêh ri mâu geh đŏng nau plơ̆ sĭt lah. Khân păng talô̆ nsăt jŭm nơng khân păng hŏ nkra jêh. 27Ta nar nklang bôk Y-Êli mưch ma khân păng, lah: "Nter ăn huy hom, yorlah păng jêng du huê brah; păng gŭ mĭn, mâu lah păng hôm e ngai, mâu lah dôl hăn rŏ trong, mâu lah păng klăp lah hôm e bêch, pônây rlay hom păng." 28Khân păng nter huy ngăn jêh ri tĭng nâm vay khân păng ƀư, khân păng sŏk đao tak rek săk jăn khân păng nơm kŏ tât luh mham. 29Tơlah nar vet jêh, khân păng nter mro pônây kŏ tât mông nhhơr ranih muy kêng măng; ƀiălah mâu saơ tăng ôh bâr ngơi, mâu geh đŏng nơm plơ̆ lah tay, jêh ri mâu geh ôh bunuyh sâm mĭn rvê an. 30Nôk nây Y-Êli lah ma lĕ rngôch phung ƀon lan: "Văch hom êp kêng gâp." Jêh ri lĕ rngôch phung ƀon lan hăn êp păng. Lor lơn, păng nkra tay nơng Yêhôva lĕ rlâm. 31Y-Êli sŏk jê̆t ma bar mlâm lŭ, tĭng nâm rnoh jê̆t ma bar ndŭl mpôl phung kon buklâu Y-Yakôb, ma păng nây Yêhôva hŏ ngơi, lah pô aơ: "Y-Israel mra jêng amoh may." 32Păng sŏk dŏng jê̆t ma bar mlâm lŭ nây ndâk njêng du mlâm nơng tâm amoh Yêhôva. Jêh ri păng koch n'hor jŭm nơng nây, huy dơi dơm bar mlâm găr ntil. 33Păng dăp long, tah rlăng ăn âk puăch ndrôk jêh ri dơm ta kalơ long. Jêh ma nây păng lah: 34Troch ăn bêng puăn mlâm yăng dak, sŏk dak tŏ ta ndơ nhhơr gŭch jêh ri ta long nây. Păng lah tay đŏng: "Ăn khân may tŏ tơ̆ bar." Jêh ri khân păng tŏ tay tơ̆ bar." Păng lah tay: "Ƀư hom tơ̆ pe đŏng, "35 kŏ tât dak lêng văr jŭm nơng, jêh ri bêng n'hor nây đŏng. 36Tât jêh mông nhhơr ndơ nhhơr ranih muy kêng măng, kôranh nơm mbơh lor Y-Êli văch dăch jêh ri mbơh sơm pô aơ: "Hơi Yêhôva, jêng Brah Ndu Y-Abraham, Y-Săk jêh ri Y-Israel, ăn bu gĭt nar aơ may jêng Brah Ndu tâm phung Israel, jêh ri gâp jêng oh mon may, gâp hŏ ƀư nau aơ tĭng nâm nau may ngơi. 37Plơ̆ lah hom ma gâp, Hơi Yêhôva plơ̆ lah hom, gay ma phung ƀon lan aơ dơi gĭt ngăn ma may, Hơi Yêhôva jêng Brah Ndu jêh ri may ăn nuih n'hâm khân păng plơ̆ sĭt tay đŏng." 38Nôk nây ro yơh ŭnh Yêhôva trŭnh bơh kalơ sa lĕ ndơ nhhơr gŭch, long, lŭ, ndruyh neh jêh ri djrêp lơi dak tâm n'hor. 39Tơlah lĕ rngôch phung ƀon lan saơ nau nây, khân păng chon mon, chŭn muh măt ta neh jêh ri lah: "Yêhôva, jêng ngăn, păng yơh Brah Ndu! Yêhôva jêng ngăn, păng yơh Brah Ndu!" 40Y-Êli lah ma khân păng: "Nhŭp hom phung kôranh nơm mbơh lor brah Baal; lơi ăn klaih du huê ôh. Pônây khân păng nhŭp ro phung nây, Y-Êli djôt leo tât ta dak n'hor Kisôn jêh ri nkhĭt lơi khân păng ta nây.
Y-Êli Mbơh Sơm Dăn Dah Mih
41Jêh ri Y-Êli lah ma Y-Ahap: "Jă may văch hao hom, sông sa jêh ri nhêt; Yorlah gâp lĕ tăng jêh nteh tŭp mih." 42Pônây Y-Ahap hăn hao, sông sa jêh ri nhêt. Y-Êli hăn hao ta kalơ yôk karmel. Ta nây, păng chŭn muh măt ta neh vah vang bar đah kômâk păng. 43Păng lah đah oh mon păng: "N'gơr hom, uănh mpeh dak mƀŭt." Nơm nây hăn, n'gơr uănh jêh ri plơ̆ sĭt tay, lah: "Mâu geh ndô ndơ ôh." Păng lah: "Hăm hom plơ̆ tay, jêh ri ƀư pơh tơ̆ nâm bu pô nây." 44Tơ̆ pơh, nơm nây lah: "Ta ri, gâp saơ thŭl tŭk dĭng mpang ti, dôl tâm njĭr ta nklang dak mƀŭt." Păng lah: "Hăn hom lah ma Y-Ahap: 'Nkra ndeh seh may hăn trŭnh hom, klach lah mih ban may!" 45Jêh ri ƀât lât tanây, trôk ngo krăk kher ma ndâr tŭk lam trôk jêh ri sial khôm rpuh. Geh tŭp mih ntâng toyh ngăn. Y-Ahap sĭt ndal ma ndeh seh păng tât ta ƀon Jesrêel. 46Ti Yêhôva gŭ ta Y-Êli; păng rêt rse bŭt păng jêh ri nchuăt panăp ndeh seh Y-Ahap tât ta mpông pêr ƀon Jesrêel.