18

Ê-li và các tiên tri của thần Ba-anh

¹ Cách lâu ngày, trong năm thứ ba, có lời của Đức Giê-hô-va phán dạy Ê-li rằng: Hãy đi, ra mắt A-háp; ta sẽ khiến mưa sa xuống đất. ² Vậy, Ê-li đi ra mắt A-háp.
Vả, tại Sa-ma-ri có cơn đói kém quá đỗi. ³ A-háp sai gọi Áp-đia, là quan gia tể mình. (Áp-đia rất kính sợ Đức Giê-hô-va. ⁴ Xảy ra khi Giê-sa-bên diệt hết các đấng tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì Áp-đia có đem một trăm đấng tiên tri đi giấu trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ.)
⁵ A-háp nói với Áp-đia rằng: Hãy đi khắp xứ, xem hết thảy các suối và khe, có lẽ chúng ta sẽ tìm được cỏ, và cứu cho ngựa và la còn sống, không phải diệt hết các súc vật ta chăng? ⁶ Vậy, hai người chia xứ đặng đi tuần. A-háp đi một mình con đường nầy, và Áp-đia đi một mình con đường kia. ⁷ Áp-đia đương đi đường, thì gặp Ê-li ra đón mình. Áp-đia nhìn biết người, sấp mình xuống đất, mà thưa rằng: Hỡi Ê-li chúa tôi! Có phải ông chăng? ⁸ Người đáp. Ừ phải ta. Ngươi hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. ⁹ Áp-đia tiếp rằng: Tôi có phạm tội gì, mà ông muốn phó kẻ tôi tớ ông vào tay A-háp, hầu cho người giết tôi đi? ¹⁰ Tôi chỉ Giê-hô-va Đức Chúa Trời hằng sống của ông mà thề, chẳng dân nào nước nào mà chủ tôi không sai đến tìm ông; và khi người ta đáp rằng: Ê-li không có đây, thì người bắt nước bắt dân ấy thề rằng không ai gặp ông. ¹¹ Mà bây giờ, ông lại nói với tôi tớ rằng: Hãy đi nói với chủ ngươi: Ê-li ở đây. ¹² Rồi khi tôi lìa khỏi ông, sẽ có thần của Đức Giê-hô-va đem ông đi nơi nào tôi chẳng biết; vậy, khi tôi đi thuật lại cùng A-háp, mà người không thấy ông, ắt sẽ giết tôi đi. Vả, kẻ tôi tớ ông kính sợ Đức Giê-hô-va từ khi thơ ấu. ¹³ Khi Giê-sa-bên giết các tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì tôi có giấu một trăm tiên tri của Đức Giê-hô-va trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ; người ta há không có thuật điều đó cho chúa tôi hay sao?
¹⁴ Và bây giờ, ông biểu tôi: Hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. Người ắt sẽ giết tôi đi. ¹⁵ Ê-li đáp rằng: Ta chỉ sanh mạng Đức Giê-hô-va vạn quân, là Đấng ta phục sự, mà thề rằng: Chính ngày nay ta sẽ ra mắt A-háp.
¹⁶ Vậy, Áp-đia đi đón A-háp, và thuật lại cho người. A-háp bèn đi đón Ê-li. ¹⁷ Vừa khi A-háp thấy Ê-li, thì nói rằng: Có phải ngươi, là kẻ làm rối loạn Y-sơ-ra-ên chăng? ¹⁸ Ê-li đáp rằng: Chẳng phải tôi làm rối loạn Y-sơ-ra-ên đâu; bèn là vua và nhà cha vua, bởi vì vua đã bỏ điều răn của Đức Giê-hô-va, và đã tin theo thần Ba-anh. ¹⁹ Vậy bây giờ vua hãy sai người đi nhóm cả Y-sơ-ra-ên, với bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh, và bốn trăm tiên tri của Át-tạt-tê, ăn tại bàn Giê-sa-bên, khiến họ đến cùng tôi trên núi Cạt-mên.
²⁰ Vậy, A-háp sai người đi nhóm cả dân Y-sơ-ra-ên và những tiên tri đến núi Cạt-mên. ²¹ Đoạn Ê-li đến trước mặt dân sự mà nói rằng: Các ngươi đi giẹo hai bên cho đến chừng nào? Nếu Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, khá theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn. Song dân sự không đáp một lời. ²² Bấy giờ, Ê-li nói với dân sự rằng: Trong vòng những tiên tri của Đức Giê-hô-va, chỉ một mình ta còn lại; còn các tiên tri Ba-anh số là bốn trăm năm mươi người. ²³ Vậy, hãy cho chúng ta hai con bò đực; họ phải chọn một con cho mình, sả ra từng miếng, sắp để trên củi, nhưng chớ châm lửa. Còn ta, ta sẽ làm con bò kia, để nó trên củi, nhưng không châm lửa. ²⁴ Đoạn, hãy kêu cầu danh của thần các ngươi, còn ta, ta sẽ kêu cầu danh của Đức Giê-hô-va. Thần đáp lời bằng lửa, ấy quả là Đức Chúa Trời. Cả dân sự đều đáp rằng: Lời nói rất phải.
²⁵ Ê-li bèn nói với những tiên tri Ba-anh rằng: Hãy chọn một con bò đực, làm nó trước đi, vì các ngươi đông; rồi hãy cầu khẩn danh của thần các ngươi; nhưng chớ châm lửa. ²⁶ Vậy, chúng bắt con bò mà người ta đã ban cho mà làm nó; rồi từ sớm mai đến trưa, chúng cầu khẩn danh của Ba-anh, và rằng: Hỡi Ba-anh! Xin đáp lời chúng tôi. Nhưng chẳng có tiếng gì, cũng chẳng ai đáp lời; chúng đều nhảy chung quanh bàn thờ mình đã dựng lên.
²⁷ Khi đã đến trưa, Ê-li nhạo chúng mà rằng: Khá la lớn lên đi, vì người là thần: Hoặc người đương suy gẫm, hoặc ở đâu xa, hoặc đương đi đường; hay là có lẽ người ngủ, và sẽ thức dậy. ²⁸ Vậy, chúng kêu lớn tiếng; và theo thói lệ họ, lấy gươm giáo gạch vào mình cho đến chừng máu chảy ra.
²⁹ Khi quá trưa rồi, họ cứ nói tiên tri như vậy cho đến giờ dâng của lễ chay ban chiều; nhưng vẫn không có tiếng gì, chẳng ai đáp lời, cũng không cố ý đến. ³⁰ Bấy giờ, Ê-li nói với cả dân sự rằng: Hãy đến gần ta. Dân sự bèn đến gần người. Đoạn, Ê-li sửa lại cái bàn thờ của Đức Giê-hô-va bị phá hủy. ³¹ Người lấy mười hai hòn đá, theo số mười hai chi phái của các con trai Gia-cốp, là người mà lời của Đức Giê-hô-va đã phán cho rằng: Y-sơ-ra-ên sẽ là tên ngươi.⚓ ³² Người dùng mười hai hòn đá ấy mà dựng lên một cái bàn thờ nhân danh Đức Giê-hô-va; chung quanh bàn thờ, người đào một cái mương đựng được hai đấu hột giống; ³³ rồi chất củi, sả bò tơ ra từng miếng, và sắp nó lên trên củi. Kế người nói: ³⁴ Hãy múc đầy bốn bình nước, và đem đổ trên của lễ thiêu và củi. Người lại nói: Hãy làm lần thứ nhì; thì người ta làm lần thứ nhì. Người tiếp: Hãy làm lần thứ ba, và họ làm lần thứ ba, ³⁵ cho đến đỗi nước chảy chung quanh bàn thờ, và đầy cái mương nữa,
³⁶ Đến giờ dâng của lễ chay ban chiều, tiên tri Ê-li đến gần và nguyện rằng: Lạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác, và của Y-sơ-ra-ên, ngày nay xin hãy tỏ cho người ta biết rằng Ngài là Đức Chúa Trời trong Y-sơ-ra-ên, rằng tôi là kẻ tôi tớ Ngài, và tôi vâng lời Ngài mà làm mọi sự nầy. ³⁷ Đức Giê-hô-va ôi! Xin nhậm lời tôi, xin đáp lời tôi, hầu cho dân sự nầy nhìn biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, và Ngài khiến cho lòng họ trở lại.
³⁸ Lửa của Đức Giê-hô-va bèn giáng xuống, thiêu đốt của lễ thiêu, củi, đá, bụi, và rút nước trong mương. ³⁹ Thấy vậy, cả dân sự sấp mình xuống đất, và la rằng: Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! ⁴⁰ Ê-li nói với chúng rằng: Hãy bắt các tiên tri của Ba-anh, chớ cho thoát một người nào. Chúng bèn bắt họ, Ê-li đem họ xuống dưới khe Ki-sôn, và giết họ tại đó.
⁴¹ Đoạn Ê-li nói cùng A-háp rằng: Hãy đi lên, ăn và uống, vì tôi đã nghe tiếng mưa lớn. ⁴² Vậy, A-háp trở lên đặng ăn uống. Nhưng Ê-li leo lên chót núi Cạt-mên, cúi xuống đất và úp mặt mình giữa hai đầu gối.⚓ ⁴³ Đoạn, người nói với kẻ tôi tớ mình rằng: Xin hãy đi lên, ngó về phía biển. Kẻ tôi tớ đi lên xem, nhưng nói rằng: Không có chi hết. Ê-li lại nói: Hãy trở lên bảy lần. ⁴⁴ Lần thứ bảy, kẻ tôi tớ đáp rằng: Tôi thấy ở phía biển lên một cụm mây nhỏ như lòng bàn tay. Ê-li bèn tiếp: Hãy đi nói với A-háp rằng: Hãy thắng xe và đi xuống, kẻo mưa cầm vua lại chăng. ⁴⁵ Trong một lúc, trời bị mây che đen, gió nổi dậy, và có cơn mưa rất lớn. A-háp bèn lên xe mình, đi đến Gít-rê-ên. ⁴⁶ Tay Đức Giê-hô-va giáng trên Ê-li; người thắt lưng, chạy trước A-háp cho đến khi tới Gít-rê-ên.

18

Ê-li và Ô-ba-đia

¹Ba năm sau, Chúa Hằng Hữu bảo Ê-li: "Con đi gặp A-háp và bảo rằng Ta sẽ cho mưa trở lại." ²Ê-li vâng lời đi gặp A-háp. Lúc ấy, nạn đói đang hoành hành khắp xứ Sa-ma-ri.
^3,4Ngày nọ, A-háp gọi viên quản lý hoàng gia là Ô-ba-đia đến (Ô-ba-đia là người hết lòng kính sợ Chúa. Khi Giê-sa-bên giết các tiên tri của Chúa, Ô-ba-đia đem một trăm tiên tri giấu trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, và đem bánh và nước nuôi họ). ^5,6Vua A-háp bảo Ô-ba-đia: "Chúng ta chia nhau đi khắp nơi, đến các suối, các khe, tìm xem nơi nào có cỏ, may ra có thể cứu được một số ngựa và la khỏi chết." Vậy, họ lên đường, mỗi người đi một hướng.
⁷Trên đường, Ô-ba-đia gặp Ê-li. Khi nhận ra Ê-li, ông sấp mình dưới đất, hỏi: "Có đúng ông là Ê-li đấy không?" ⁸Ê-li đáp: "Vâng tôi là Ê-li. Xin ông đi báo với vua A-háp là tôi đang ở đây." ⁹Ô-ba-đia thắc mắc: "Tôi có tội gì mà ông cho A-háp giết tôi? ¹⁰Tôi thề trước mặt Thượng Đế rằng A-háp đã sai người đi lùng ông khắp nơi. Khi dân một địa phương nào nói: 'Ê-li không có ở đây,' A-háp buộc họ phải thề rằng khắp địa phương ấy không ai gặp ông. ¹¹Bây giờ ông bảo tôi đi báo với A-háp rằng ông đang ở đây. ¹²Nếu tôi bỏ đây ra đi và Thần Linh của Chúa đem ông đi nơi nào chẳng biết, và khi A-háp đến đây không tìm thấy ông, vua sẽ giết tôi, mặc dù tôi vẫn một lòng tôn kính Chúa ngay từ thời thơ ấu. ¹³Ông không biết việc tôi làm khi Giê-sa-bên giết các tiên tri của Chúa sao? Tôi đem một trăm vị giấu trong hai hang đá, đem bánh và nước nuôi họ. ¹⁴Thế mà, bây giờ ông bảo tôi đi nói với A-háp rằng Ê-li ở đây thì thế nào tôi cũng bị giết." ¹⁵Ê-li đáp: "Tôi đứng trước Chúa Toàn năng, thề với ông rằng tôi sẽ gặp A-háp hôm nay."

Ê-li trên núi Cát-mên

¹⁶Vậy, Ô-ba-đia đi báo cho A-háp, và A-háp đến gặp Ê-li.
¹⁷Khi thấy Ê-li, A-háp hỏi: "Có phải đây là người gây rối loạn cho Y-sơ-ra-ên không?" ¹⁸Ê-li đáp: "Không phải tôi là người gây rối loạn Y-sơ-ra-ên, nhưng chính vua và nhà cha vua, vì đã chối bỏ điều răn của Chúa, theo thờ thần Ba-anh. ¹⁹Bây giờ, tôi yêu cầu vua triệu tập toàn dân Y-sơ-ra-ên tại núi Cát-mên, cùng với bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh và bốn trăm tiên tri của Át-tạt-tê là những người ăn chung bàn với Giê-sa-bên."
²⁰Vậy A-háp triệu tập toàn dân và các tiên tri tại núi Cạt-mên. ²¹Ê-li đến, trách cứ nhân dân: "Đồng bào còn phân vân giữa ngã ba đường cho đến bao giờ? Nếu Chúa Hằng Hữu là Thượng Đế, hãy theo Ngài! Nếu Ba-anh là Thượng-Đế, cứ theo hắn!" Nhân dân không ai nói gì cả. ²²Ê-li tiếp: "Về phía Chúa chỉ có tôi là tiên tri còn lại. Nhưng tiên tri của Ba-anh có đến bốn trăm năm mươi người. ²³Hãy đem đến đây hai con bò để các tiên tri Ba-anh chọn lấy một con, chặt ra từng miếng, chất trên củi, nhưng không dược châm lửa. Tôi sẽ làm thịt con kia, chất trên củi và cũng không châm lửa. ²⁴Họ sẽ cầu thần của họ, còn tôi sẽ cầu Chúa Hằng Hữu. Thần nào trả lời bằng lửa làm cho sinh tế bốc cháy là Chân Thần." Toàn dân đều cho lời Ê-li nói là hợp lý.
²⁵Ê-li bảo các tiên tri của Ba-anh: "Các ông chọn lấy một con bò, làm thịt trước đi vì bên các ông đông. Nhớ cầu thần mình nhưng đừng châm lửa vào củi." ²⁶Họ làm thịt con bò, rồi từ sáng đến trưa khấm vái Ba-anh: "Lạy Ba-anh, xin đáp lời chúng tôi!" Nhưng chẳng có tiếng đáp. Họ bắt đầu nhảy chung quanh bàn thờ mới dựng. ²⁷Đến trưa, Ê-li chế giễu: "Chắc các ông phải la lớn hơn. Vì là thần, có lẽ Ba-anh đang ngẫm nghĩ chuyện, hoặc bận việc, hoặc đi đường xa, có khi đang ngủ cũng nên." ²⁸Họ kêu thật lớn, lấy gươm giáo rạch mình cho đến khi máu đổ ra như họ thường làm. ²⁹Họ nói lảm nhảm suốt buổi trưa cho đến giờ dâng sinh tế buổi chiều. Nhưng chẳng có tiếng nói, không ai trả lời; tuyệt nhiên không một thần nào lưu ý.
³⁰Lúc ấy," Ê-li nói với nhân dân: "Xin đồng bào lại đây!" Họ đến gần ông. Ông sửa lại bàn thờ của Chúa đã bị phá hủy, ³¹Lấy mười hai viên đá theo số mười hai đại tộc của các con Gia-cốp là người được Chúa đổi tên thành Y-sơ-ra-ên, ³²xây dựng một bàn thờ cho Chúa. Chung quanh bàn thờ, ông đào một cái mương rộng có thể chứa được hai đấu hạt giống. ³³Ông chất củi lên bàn thờ, chặt con bò ra từng miếng, đem sắp trên củi, rồi nói: "Múc đầy bốn bình nước, đem tưới lên sinh lễ và củi!" ³⁴Khi người ta làm xong, ông bảo họ làm như thế lần thứ hai, ông lại bảo làm lần thứ ba. Họ vâng lời. ³⁵Nước từ bàn thờ chảy ra ngập cả mương.
³⁶Đến giờ dâng sinh tế buổi chiều, tiên tri Ê-li đến bên bàn thờ, cầu nguyện: "Lạy Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của Áp-ra-ham, Y-sác và Y-sơ-ra-ên, hôm nay xin chứng minh cho mọi người biết Chúa là Thượng Đế của Y-sơ-ra-ên, cho họ biết con là đầy tớ Ngài và con làm những việc này theo lệnh Chúa. ³⁷Lạy Chúa Hằng Hữu, xin đáp lời con. Ngài đáp lời con để dân này biết Chúa Hằng Hữu là Chân Thần và Chúa dẫn họ trở về với Ngài."
³⁸Chúa cho lửa rơi xuống thiêu hóa sinh tế, củi, đá, bụi và đốt cạn nước trong mương. ³⁹Nhân dân thấy thế, đồng loạt sấp mình xuống đất, la lên: "Chúa Hằng Hữu là Chân Thần! Chúa Hằng Hữu là Chân Thần!"
⁴⁰Ê-li ra lệnh: "Bắt hết các tiên tri Ba-anh, đừng để sót một người!" Nhân dân vâng lời, bắt họ. Ê-li đem họ xuống suối Ki-sôn và giết tất cả.
⁴¹Ê-li nói với A-háp: "Nhà vua lo ăn mừng đi! Vì tôi nghe trời đang chuyển mưa."
⁴²A-háp mở tiệc ăn mừng. Còn Ê-li leo lên đỉnh núi Cạt-mên, gập mình dưới đất, cúi đầu giữa hai gối. ⁴³Ông bảo người đầy tớ: "Đi nhìn về hướng biển xem!" Người ấy vâng lời, đi nhìn rồi thưa: "Con chẳng thấy gì cả." Ông bảo: "Cứ tiếp tục đi bảy lần như thế!" ⁴⁴Lần thứ bảy người đầy tớ nói: "Có một cụm mây nhỏ bằng bàn tay hiện ra từ biển lên." Ê-li bảo: "Đi bảo A-háp lên xe chạy xuống núi ngay, nếu không sẽ bị mưa cầm chân!" ⁴⁵Trong khoảnh khắc, bầu trời bị mây phủ đen kịt. Gió kéo mưa lớn đến. A-háp vội vàng lên xe về Gít-rê-ên. ⁴⁶Lúc đó Chúa cho Ê-li có sức đặc biệt chạy bộ trước xe A-háp cho đến thành Gít-rê-ên.