18

Ê-li và các tiên tri của thần Ba-anh

¹ Cách lâu ngày, trong năm thứ ba, có lời của Đức Giê-hô-va phán dạy Ê-li rằng: Hãy đi, ra mắt A-háp; ta sẽ khiến mưa sa xuống đất. ² Vậy, Ê-li đi ra mắt A-háp.
Vả, tại Sa-ma-ri có cơn đói kém quá đỗi. ³ A-háp sai gọi Áp-đia, là quan gia tể mình. (Áp-đia rất kính sợ Đức Giê-hô-va. ⁴ Xảy ra khi Giê-sa-bên diệt hết các đấng tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì Áp-đia có đem một trăm đấng tiên tri đi giấu trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ.)
⁵ A-háp nói với Áp-đia rằng: Hãy đi khắp xứ, xem hết thảy các suối và khe, có lẽ chúng ta sẽ tìm được cỏ, và cứu cho ngựa và la còn sống, không phải diệt hết các súc vật ta chăng? ⁶ Vậy, hai người chia xứ đặng đi tuần. A-háp đi một mình con đường nầy, và Áp-đia đi một mình con đường kia. ⁷ Áp-đia đương đi đường, thì gặp Ê-li ra đón mình. Áp-đia nhìn biết người, sấp mình xuống đất, mà thưa rằng: Hỡi Ê-li chúa tôi! Có phải ông chăng? ⁸ Người đáp. Ừ phải ta. Ngươi hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. ⁹ Áp-đia tiếp rằng: Tôi có phạm tội gì, mà ông muốn phó kẻ tôi tớ ông vào tay A-háp, hầu cho người giết tôi đi? ¹⁰ Tôi chỉ Giê-hô-va Đức Chúa Trời hằng sống của ông mà thề, chẳng dân nào nước nào mà chủ tôi không sai đến tìm ông; và khi người ta đáp rằng: Ê-li không có đây, thì người bắt nước bắt dân ấy thề rằng không ai gặp ông. ¹¹ Mà bây giờ, ông lại nói với tôi tớ rằng: Hãy đi nói với chủ ngươi: Ê-li ở đây. ¹² Rồi khi tôi lìa khỏi ông, sẽ có thần của Đức Giê-hô-va đem ông đi nơi nào tôi chẳng biết; vậy, khi tôi đi thuật lại cùng A-háp, mà người không thấy ông, ắt sẽ giết tôi đi. Vả, kẻ tôi tớ ông kính sợ Đức Giê-hô-va từ khi thơ ấu. ¹³ Khi Giê-sa-bên giết các tiên tri của Đức Giê-hô-va, thì tôi có giấu một trăm tiên tri của Đức Giê-hô-va trong hai hang đá, mỗi hang năm mươi người, dùng bánh và nước mà nuôi họ; người ta há không có thuật điều đó cho chúa tôi hay sao?
¹⁴ Và bây giờ, ông biểu tôi: Hãy đi nói với chủ ngươi rằng: Ê-li ở đây. Người ắt sẽ giết tôi đi. ¹⁵ Ê-li đáp rằng: Ta chỉ sanh mạng Đức Giê-hô-va vạn quân, là Đấng ta phục sự, mà thề rằng: Chính ngày nay ta sẽ ra mắt A-háp.
¹⁶ Vậy, Áp-đia đi đón A-háp, và thuật lại cho người. A-háp bèn đi đón Ê-li. ¹⁷ Vừa khi A-háp thấy Ê-li, thì nói rằng: Có phải ngươi, là kẻ làm rối loạn Y-sơ-ra-ên chăng? ¹⁸ Ê-li đáp rằng: Chẳng phải tôi làm rối loạn Y-sơ-ra-ên đâu; bèn là vua và nhà cha vua, bởi vì vua đã bỏ điều răn của Đức Giê-hô-va, và đã tin theo thần Ba-anh. ¹⁹ Vậy bây giờ vua hãy sai người đi nhóm cả Y-sơ-ra-ên, với bốn trăm năm mươi tiên tri của Ba-anh, và bốn trăm tiên tri của Át-tạt-tê, ăn tại bàn Giê-sa-bên, khiến họ đến cùng tôi trên núi Cạt-mên.
²⁰ Vậy, A-háp sai người đi nhóm cả dân Y-sơ-ra-ên và những tiên tri đến núi Cạt-mên. ²¹ Đoạn Ê-li đến trước mặt dân sự mà nói rằng: Các ngươi đi giẹo hai bên cho đến chừng nào? Nếu Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, khá theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn. Song dân sự không đáp một lời. ²² Bấy giờ, Ê-li nói với dân sự rằng: Trong vòng những tiên tri của Đức Giê-hô-va, chỉ một mình ta còn lại; còn các tiên tri Ba-anh số là bốn trăm năm mươi người. ²³ Vậy, hãy cho chúng ta hai con bò đực; họ phải chọn một con cho mình, sả ra từng miếng, sắp để trên củi, nhưng chớ châm lửa. Còn ta, ta sẽ làm con bò kia, để nó trên củi, nhưng không châm lửa. ²⁴ Đoạn, hãy kêu cầu danh của thần các ngươi, còn ta, ta sẽ kêu cầu danh của Đức Giê-hô-va. Thần đáp lời bằng lửa, ấy quả là Đức Chúa Trời. Cả dân sự đều đáp rằng: Lời nói rất phải.
²⁵ Ê-li bèn nói với những tiên tri Ba-anh rằng: Hãy chọn một con bò đực, làm nó trước đi, vì các ngươi đông; rồi hãy cầu khẩn danh của thần các ngươi; nhưng chớ châm lửa. ²⁶ Vậy, chúng bắt con bò mà người ta đã ban cho mà làm nó; rồi từ sớm mai đến trưa, chúng cầu khẩn danh của Ba-anh, và rằng: Hỡi Ba-anh! Xin đáp lời chúng tôi. Nhưng chẳng có tiếng gì, cũng chẳng ai đáp lời; chúng đều nhảy chung quanh bàn thờ mình đã dựng lên.
²⁷ Khi đã đến trưa, Ê-li nhạo chúng mà rằng: Khá la lớn lên đi, vì người là thần: Hoặc người đương suy gẫm, hoặc ở đâu xa, hoặc đương đi đường; hay là có lẽ người ngủ, và sẽ thức dậy. ²⁸ Vậy, chúng kêu lớn tiếng; và theo thói lệ họ, lấy gươm giáo gạch vào mình cho đến chừng máu chảy ra.
²⁹ Khi quá trưa rồi, họ cứ nói tiên tri như vậy cho đến giờ dâng của lễ chay ban chiều; nhưng vẫn không có tiếng gì, chẳng ai đáp lời, cũng không cố ý đến. ³⁰ Bấy giờ, Ê-li nói với cả dân sự rằng: Hãy đến gần ta. Dân sự bèn đến gần người. Đoạn, Ê-li sửa lại cái bàn thờ của Đức Giê-hô-va bị phá hủy. ³¹ Người lấy mười hai hòn đá, theo số mười hai chi phái của các con trai Gia-cốp, là người mà lời của Đức Giê-hô-va đã phán cho rằng: Y-sơ-ra-ên sẽ là tên ngươi.⚓ ³² Người dùng mười hai hòn đá ấy mà dựng lên một cái bàn thờ nhân danh Đức Giê-hô-va; chung quanh bàn thờ, người đào một cái mương đựng được hai đấu hột giống; ³³ rồi chất củi, sả bò tơ ra từng miếng, và sắp nó lên trên củi. Kế người nói: ³⁴ Hãy múc đầy bốn bình nước, và đem đổ trên của lễ thiêu và củi. Người lại nói: Hãy làm lần thứ nhì; thì người ta làm lần thứ nhì. Người tiếp: Hãy làm lần thứ ba, và họ làm lần thứ ba, ³⁵ cho đến đỗi nước chảy chung quanh bàn thờ, và đầy cái mương nữa,
³⁶ Đến giờ dâng của lễ chay ban chiều, tiên tri Ê-li đến gần và nguyện rằng: Lạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác, và của Y-sơ-ra-ên, ngày nay xin hãy tỏ cho người ta biết rằng Ngài là Đức Chúa Trời trong Y-sơ-ra-ên, rằng tôi là kẻ tôi tớ Ngài, và tôi vâng lời Ngài mà làm mọi sự nầy. ³⁷ Đức Giê-hô-va ôi! Xin nhậm lời tôi, xin đáp lời tôi, hầu cho dân sự nầy nhìn biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, và Ngài khiến cho lòng họ trở lại.
³⁸ Lửa của Đức Giê-hô-va bèn giáng xuống, thiêu đốt của lễ thiêu, củi, đá, bụi, và rút nước trong mương. ³⁹ Thấy vậy, cả dân sự sấp mình xuống đất, và la rằng: Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! Giê-hô-va là Đức Chúa Trời! ⁴⁰ Ê-li nói với chúng rằng: Hãy bắt các tiên tri của Ba-anh, chớ cho thoát một người nào. Chúng bèn bắt họ, Ê-li đem họ xuống dưới khe Ki-sôn, và giết họ tại đó.
⁴¹ Đoạn Ê-li nói cùng A-háp rằng: Hãy đi lên, ăn và uống, vì tôi đã nghe tiếng mưa lớn. ⁴² Vậy, A-háp trở lên đặng ăn uống. Nhưng Ê-li leo lên chót núi Cạt-mên, cúi xuống đất và úp mặt mình giữa hai đầu gối.⚓ ⁴³ Đoạn, người nói với kẻ tôi tớ mình rằng: Xin hãy đi lên, ngó về phía biển. Kẻ tôi tớ đi lên xem, nhưng nói rằng: Không có chi hết. Ê-li lại nói: Hãy trở lên bảy lần. ⁴⁴ Lần thứ bảy, kẻ tôi tớ đáp rằng: Tôi thấy ở phía biển lên một cụm mây nhỏ như lòng bàn tay. Ê-li bèn tiếp: Hãy đi nói với A-háp rằng: Hãy thắng xe và đi xuống, kẻo mưa cầm vua lại chăng. ⁴⁵ Trong một lúc, trời bị mây che đen, gió nổi dậy, và có cơn mưa rất lớn. A-háp bèn lên xe mình, đi đến Gít-rê-ên. ⁴⁶ Tay Đức Giê-hô-va giáng trên Ê-li; người thắt lưng, chạy trước A-háp cho đến khi tới Gít-rê-ên.

18

Eliya rov moog ntswb Ahaj

¹Tau ntau nub tom qaab Yawmsaub has lug tuaj rua Eliya rua xyoo kws peb tas, “Ca le moog tshwm plawg rua Ahaj pum koj, mas kuv yuav tso naag lug rua huv lub tebchaws.” ²Eliya kuj moog yuav tshwm rua Ahaj pum. Tej kev tshaib nqhes hov nyaav kawg rua huv Xamali tebchaws. ³Ahaj txawm hu Aunpantiya kws yog tug thawj saib vaajntxwv tsev tuaj cuag nwg. Aunpantiya fwm Yawmsaub heev. ⁴Thaus Yexenpee tua Yawmsaub cov xwbfwb cev lug, Aunpantiya coj ib puas tug xwbfwb moog zais rua huv tej qhov tsua ib lub qhov tsua tswb caug leej, hab muab ncuav muab dej yug puab. ⁵Ahaj has rua Aunpantiya tas, “Ca le moog rua txhua lub qhov dej txhawv hab txhua lub haav thoob plawg lub tebchaws. Tej zag ib yuav nrhav tau zaub lug cawm tej neeg tej luj txwv txujsa hab tej tsaj txhad tsw tuag.” ⁶Yog le hov ob tug txhad le muab lub tebchaws faib rua ob tug moog nrhav. Ahaj txhad moog dua ib txujkev, Aunpantiya moog dua ib txujkev.
⁷Thaus Aunpantiya saamswm taug kev moog, ua cav Eliya tuaj ntswb nwg. Aunpantiya cim tau nwg tes txawm khwb nkaus pe nwg has tas, “Kuv tug tswv Eliya, yog koj tag lov?” ⁸Eliya teb tas, “Yog kuv ntaag. Koj ca le moog has rua koj tug tswv tas, ‘Eliya nyob ntawm nuav.’ ” ⁹Aunpantiya has tas, “Kuv ua txhum daabtsw es koj yuav muab kuv kws yog koj tug qhev rua huv Ahaj txhais teg rua nwg tua pov tseg? ¹⁰Muaj koj tug Vaajtswv Yawmsaub muaj txujsa nyob pum, tsw muaj ib haiv tuabneeg lossws ib lub tebchaws twg kws kuv tug tswv tsw khaiv kuv moog txug. Thaus puab has tas, ‘Eliya tsw nyob ntawm nuav,’ mas Ahaj yuav kuas haiv tuabneeg hov lossws lub tebchaws hov cog lug twv tas puab nrhav tsw tau koj. ¹¹Nwgnuav koj tseed has tas, ‘Ca le moog has rua koj tug tswv tas, Eliya nyob ntawm nuav.’ ¹²Tes thaus kuv tawm ntawm koj moog lawd, Yawmsaub tug Ntsuj Plig yuav coj koj moog rua hovtwg kuv tsw paub. Yog le hov, thaus kuv moog has rua Ahaj es nwg tuaj nrhav tsw tau koj, tes nwg yuav muab kuv tua pov tseg xwb, txawm yog kuv kws yog koj tug qhev tau fwm Yawmsaub txwj thaus hluas lug kuj xwj. ¹³Tsw muaj leejtwg has rua koj kws yog kuv tug tswv paub tas kuv tau ua daabtsw rua thaus Yexenpee tua Yawmsaub cov xwbfwb kws cev lug lov? Kuv muab Yawmsaub cov xwbfwb hov ib puas leej zais huv tej qhov tsua ib lub qhov tsua tswb caug leej, hab muab ncuav muab dej yug puab. ¹⁴Nwgnuav koj has tas, ‘Ca le moog has rua koj tug tswv tas, Eliya nyob ntawm nuav,’ tes vaajntxwv yuav muab kuv tua pov tseg.”
¹⁵Mas Eliya has tas, “Yawmsaub kws muaj fwjchim luj kawg nkaus kws kuv ua koom muaj txujsa nyob pum, nub nua kuv yeej yuav tshwm plawg rua Ahaj pum.” ¹⁶Aunpantiya txhad moog cuag Ahaj hab qha nwg paub. Tes Ahaj txawm moog ntswb Eliya.
¹⁷Thaus Ahaj pum dheev Eliya, Ahaj has rua nwg tas, “Nuav yog koj lov, tug kws ua ceblaaj rua cov Yixayee?” ¹⁸Mas Eliya teb tas, “Tsw yog kuv ua kev ceblaaj rua cov Yixayee, yog koj ua ntaag hab koj txwv tsev tuabneeg ua, tsua qhov mej tau tso Yawmsaub tej lug nkaw tseg moog lawv kua tej daab Npa‑aa. ¹⁹Vem le nuav koj ca le xaa xuv hab sau cov Yixayee suavdawg tuaj ua ke cuag kuv rua sau lub roob Khamee, hab hu plaub puas tswb caug leej txwv neeb kws teev daab Npa‑aa hab plaub puas leej txwv neeb kws teev daab Asela tuaj, yog cov kws nrug Yexenpee koom rooj noj haus ua ke.”

Sws twv sau lub roob Khamee

²⁰Ahaj txawm xaa xuv moog thoob plawg cov Yixayee suavdawg hab sau zog cov txwv neeb tuaj ua ke rua sau lub roob Khamee. ²¹Eliya txawm txaav lug ze rua ntawm cov pejxeem suavdawg hab has tas, “Mej tseed yuav ua sab ywj faab ywj fwj rua ob tog moog ntev le caag? Yog Yawmsaub yog Vaajtswv, ca le lawv nwg qaab moog. Yog daab Npa‑aa yog Vaajtswv, ca le lawv nwg qaab moog.” Cov pejxeem tsw teb nwg ib lus le. ²²Tes Eliya txawm has rua cov pejxeem tas, “Kuv mas tshuav kuv tuab leeg yog Yawmsaub tug xwbfwb cev lug xwb. Tassws Npa‑aa cov txwv neeb muaj plaub puas tswb caug leej. ²³Thov muab ob tug txwv nyuj rua peb. Ca puab xaiv ib tug rua puab, muab txav ua tej ywb yaav hab muab tso rua sau cub tawg tassws tsw xob rauv tawg. Hab kuv yuav npaaj dua ib tug txwv nyuj tso rua sau cub tawg hab tsw rauv tawg. ²⁴Mej ca le hu mej tug daab lub npe thov mas kuv yuav hu Yawmsaub lub npe thov. Saib tug twg tso suavtawg lug teb mas tug hov txhad yog Vaajtswv tag.” Cov pejxeem suavdawg teb tas, “Ua le kws has kod zoo lawm.” ²⁵Eliya has rua daab Npa‑aa cov txwv neeb tas, “Mej ca le xaiv ib tug txwv nyuj rua mej hab npaaj ua ntej tsua qhov mej muaj coob leej. Mej ca le thov hu mej tug daab lub npe, tassws tsw xob rauv tawg.” ²⁶Puab txawm coj tug txwv nyuj kws muab rua puab lug hab npaaj hab hu daab Npa‑aa lub npe thaus sawv ntxuv moog txug taav su thov has tas, “Au Npa‑aa, thov teb peb lauj!” Tassws tsw muaj ib lub suab tsw muaj leejtwg teb hlo le. Puab dha ua txeeg ntawg puag ncig lub thaaj kws puab ua ntawd. ²⁷Thaus taav su Eliya has twm puab tas, “Hu nrov nrov le, tsua qhov nwg yog ib tug timtswv. Tej zag nwg lub sab yuj moog rua lwm qhov lawm lossws nwg moog tom haav xub tsuag lossws moog kev deb lawm, lossws tej zag nwg tseed tsaug zug hab mej yuav tsum tsaa nwg sawv.” ²⁸Puab kuj qw nrov nrov, hab muab ntaaj muab muv lug suam puab lub cev lawv le puab kevcai ua ntshaav lug lab quas vog puab ib ce. ²⁹Thaus dhau taav su lawd puab qw vwm loj vwm leg moog txug lub swjhawm kws teem ca ua kevcai hlawv xyeem los tsw muaj ib lub suab tsw muaj leejtwg teb tsw muaj leejtwg quav ntsej le.
³⁰Tes Eliya txawm has rua cov pejxeem suavdawg tas, “Ca le txaav lug ze kuv.” Cov pejxeem suavdawg kuj txaav lug ze nwg. Mas nwg khu Yawmsaub lub thaaj kws raug muab rhuav pob taag lawd. ³¹Eliya nqaa kaum ob lub pob zeb lug npaum le Yakhauj cov tub le xeem, yog tug kws Yawmsaub has lug tuaj rua nwg tas, “Koj npe yuav hu ua Yixayee,” ³²hab nwg muab cov pob zeb hov lug teeb ua lub thaaj rua Yawmsaub lub npe. Nwg khawb ib tug kwj vej lub thaaj txaus ntim ob xe‑a⚓ noob qoob. ³³Nwg muab tawg tso tuab zoo hab muab tug txwv nyuj txav ua tej ywb yaav hab muab tso rua sau cov tawg. Nwg has tas, “Ca le ntaus dej ntim rua plaub lub hub hab muab laub ywg rua sau tej kws yuav hlawv xyeem hab sau cov tawg.” ³⁴Nwg has tas, “Ca le rov qaab ywg zag ob.” Puab kuj ywg zag ob. Nwg has tas, “Ca le ywg zag peb.” Puab kuj ywg zag peb. ³⁵Mas dej ndwg ndo puag ncig lub thaaj hab puv nkaus tug kwj.
³⁶Thaus txug lub swjhawm kws teem ca ua kevcai hlawv xyeem, Eliya kws cev Vaajtswv lug txaav lug ze hab has tas, “Au Yawmsaub kws yog Aplahaa, Yiha hab Yixayee tug Vaajtswv, nub nua thov qha suavdawg paub tas koj yog Vaajtswv huv cov Yixayee hab paub tas kuv yog koj tug tub qhe hab kuv ua tej nuav huvsw lawv le koj tej lug. ³⁷Thov teb kuv, au Yawmsaub, thov teb kuv, sub cov tuabneeg nuav txhad paub tas Yawmsaub koj yog Vaajtswv hab koj ua kuas puab lub sab tig rov lug.” ³⁸Tes Yawmsaub tso suavtawg poob lug kub tej kws muab ua kevcai hlawv xyeem hab kub cov tawg hab tej pob zeb hab tej moov aav hab ua cov dej huv tug kwj qhuav taag. ³⁹Thaus cov tuabneeg suavdawg pum tej hov, puab kuj khwb pes nkaus hab has tas, “Yawmsaub nwg yog Vaajtswv, Yawmsaub nwg yog Vaajtswv tag.” ⁴⁰Hab Eliya has rua puab tas, “Ca le nteg daab Npa‑aa cov txwv neeb, tsw xob tseev ib tug tswv dim le.” Mas puab nteg cov ntawd lug, mas Eliya coj cov ntawd moog rua nraag tug dej Khisoo hab muab tua rua hov ntawd.

Vaajtswv tso naag lug

⁴¹Eliya has rua Ahaj tas, “Koj ca le moog noj moog haus tsua qhov muaj suab tuam tsaam naag lug lawm.” ⁴²Ahaj txhad moog noj haus. Tes Eliya txawm nce moog rua sau lub ncov roob Khamee. Nwg khoov ntshws rua huv aav lub plhu ti nkaus ob lub hauv caug. ⁴³Hab nwg has rua nwg tug qhev tas, “Ca le sawv tseeg saib moog rua nraag havtxwv.” Nwg txhad sawv tseeg moog saib hab has tas, “Tsw muaj daabtsw le.” Eliya has tas, “Ca le rov moog saib dua xyaa zag.” ⁴⁴Thaus txug zag xyaa tug qhev has tas, “Saib nawj, muaj ib qho fuab miv miv daav le lub xwb teg tawm huv havtxwv tuaj.” Mas Eliya has tas, “Koj ca le moog has rua Ahaj tas, ‘Koj ca le fwbxwm tsheb neeg es rov moog tsev tsaam tes naag lug taav koj kev.’ ” ⁴⁵Ib plag ntshws xwb lub ntuj txawm tsaus ndais muaj fuab hab cua mas naag lug hlub heev. Ahaj caij tsheb neeg rov qaab moog rua lub moos Yile‑ee. ⁴⁶Yawmsaub txhais teg lug rua sau Eliya, nwg txhad qaws hlo tsho rua ntawm duav hab dha fuas Ahaj ntej xub moog txug ntawm rooj loog Yile‑ee.