21

Na-bốt bị giết

¹ Sau các việc ấy, xảy có chuyện nầy: Na-bốt, người Gít-rê-ên, có một vườn nho tại trong đồng bằng Gít-rê-ên, giáp đền của A-háp, vua Sa-ma-ri. ² A-háp nói cùng Na-bốt rằng: Hãy nhường vườn nho của ngươi cho ta, để ta dùng làm vườn rau; vì nó ở gần bên đền ta. Ta sẽ đổi cho ngươi một vườn nho tốt hơn; hay là, nếu ngươi thích, ta sẽ cho ngươi bằng bạc. ³ Nhưng Na-bốt thưa lại với A-háp rằng: Nguyện Đức Giê-hô-va giữ lấy tôi, chớ để tôi nhường cho vua cơ nghiệp của tổ phụ tôi!
⁴ A-háp vào đền mình, buồn và giận, bởi cớ lời Na-bốt, người Gít-rê-ên đã nói; vì người đã nói rằng: Tôi không nhường cho vua cơ nghiệp của tổ tiên tôi. A-háp nằm trên giường, xây mặt đi, không chịu ăn.
⁵ Hoàng hậu Giê-sa-bên đến gần người mà nói rằng: Bởi sao vua có lòng buồn rầu và không chịu ăn? ⁶ Người đáp: Vì ta có nói chuyện với Na-bốt, người Gít-rê-ên rằng: Hãy nhường vườn nho ngươi cho ta mà lấy tiền, hay là nếu ngươi thích, ta sẽ đổi cho ngươi một vườn nho khác; song người đáp lại rằng: Tôi không nhường cho vua vườn nho của tôi.
⁷ Hoàng hậu Giê-sa-bên bèn nói rằng: Có phải ông hành quyền vua trên Y-sơ-ra-ên chăng? Hãy chỗi dậy, ăn đi và vui lòng. Tôi sẽ ban cho ông vườn nho của Na-bốt, người Gít-rê-ên. ⁸ Giê-sa-bên viết thơ nhân danh A-háp, đóng ấn vua, gởi cho các trưởng lão và kẻ cả ở trong thành Na-bốt và ở cùng người. ⁹ Trong thơ nói như vầy: Hãy truyền rao lễ kiêng ăn, rồi đặt Na-bốt ở đầu dân sự; ¹⁰ đoạn, hãy để trước mặt người hai kẻ gian phạm làm chứng cho người, mà rằng: Ngươi có rủa sả Đức Chúa Trời và vua. Kế, hãy dẫn người ra khỏi thành, ném đá cho chết đi. ¹¹ Những người của thành Na-bốt, tức những trưởng lão, và kẻ cả ở đó, đều làm theo lời Giê-sa-bên truyền dặn trong thơ mà người đã gởi cho. ¹² Họ rao truyền lễ kiêng ăn và đặt Na-bốt ở đầu dân sự. ¹³ Bấy giờ, hai tên gian phạm đến ngồi trước mặt Na-bốt, và cáo gian người tại trước mặt dân sự, mà rằng: Na-bốt có rủa sả Đức Chúa Trời và vua. Đoạn họ dẫn người ra khỏi thành, ném đá người chết. ¹⁴ Họ bèn sai đến nói với Giê-sa-bên rằng: Na-bốt đã bị ném đá và chết rồi.
¹⁵ Khi Giê-sa-bên hay rằng Na-bốt đã bị ném đá và chết rồi, bèn nói cùng A-háp rằng: Hãy chỗi dậy, nhận lấy vườn nho mà Na-bốt, người Gít-rê-ên, đã từ chối không chịu nhường cho ông để lấy bạc; vì Na-bốt không còn sống nữa: đã chết rồi. ¹⁶ Nghe tin Na-bốt đã chết, A-háp liền đứng dậy đi xuống vườn nho của Na-bốt, người Gít-rê-ên, đặng lấy làm của mình.
¹⁷ Bấy giờ, có lời của Đức Giê-hô-va phán dạy Ê-li, người Thi-sê-be, rằng: ¹⁸ Hãy đứng dậy đi xuống đón A-háp, vua Y-sơ-ra-ên, ở tại Sa-ma-ri. Kìa, người ở trong vườn nho của Na-bốt, đặng lấy làm của mình. ¹⁹ Ngươi sẽ nói với người rằng: Đức Giê-hô-va phán như vầy: Ngươi há đã giết người, và bây giờ lại chiếm lấy cơ nghiệp nó sao? Ngươi phải tiếp rằng: Đức Giê-hô-va phán như vầy: Ở tại chỗ mà chó đã liếm huyết của Na-bốt, thì chó cũng sẽ liếm chính huyết của ngươi.⚓
²⁰ A-háp bèn nói cùng Ê-li rằng: Ớ kẻ thù nghịch, ngươi có gặp ta à? Ê-li đáp: Phải, tôi có gặp vua, bởi vì vua đã bán mình đặng làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va. ²¹ Vậy thì ta sẽ giáng họa trên ngươi. Ta sẽ quét sạch ngươi, trừ diệt các nam đinh của nhà A-háp, bất kỳ kẻ nô lệ hay là người tự do trong Y-sơ-ra-ên; ²² vì ngươi chọc giận ta, xui cho Y-sơ-ra-ên phạm tội, nên ta sẽ làm cho nhà ngươi giống như nhà của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, và giống như nhà Ba-ê-sa, con trai A-hi-gia. ²³ Đức Giê-hô-va cũng phán về Giê-sa-bên, mà rằng: Chó sẽ ăn thịt Giê-sa-bên tại thành lũy Gít-rê-ên.⚓ ²⁴ Phàm người thuộc về nhà A-háp, kẻ nào chết tại trong thành sẽ bị chó ăn; còn kẻ nào chết trong đồng sẽ bị chim trời rỉa ăn…
²⁵ Quả thật, chẳng có ai giống như A-háp, buông mình làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va, vì bị hoàng hậu Giê-sa-bên xui giục người. ²⁶ Người làm điều gớm ghiếc quá độ, mà theo hình tượng, y như dân A-mô-rít làm, là dân Đức Giê-hô-va đã đuổi khỏi trước mặt dân Y-sơ-ra-ên…
²⁷ A-háp nghe lời của Ê-li nói, bèn xé quần áo mình; lấy bao mặc cho mình và nhịn đói; nằm vấn bao và ở khiêm nhượng. ²⁸ Bấy giờ, có lời của Đức Giê-hô-va phán dạy Ê-li, người Thi-sê-be, mà rằng: ²⁹ Ngươi có thấy thế nào A-háp hạ mình xuống trước mặt ta chăng? Bởi vì người hạ mình xuống trước mặt ta, ta không giáng họa trong đời nó; nhưng trong đời con trai nó ta sẽ giáng họa trên nhà nó.

21

Nabôt Cuchĩt Cỗ Tễ Nưong Nho

¹Nabôt la cũai tễ vil Ye-triel; án bữn muoi ntốq nưong nho pỡ vil Ye-triel cheq dống Ahap, puo cruang Sa-mari. ²Bữn muoi tangái puo Ahap pai chóq Nabôt neq: “Sễq mới chiau nưong nho mới yỗn cứq, yuaq nưong ki tớt cớp dống cứq. Khân mới yoc, cứq ễ chiau nưong o hỡn pláih nưong mới; ma khân mới ễ chếq, ki cứq chỡng.”
³Nabôt ta‑ỡi: “Nưong nâi mun tễ dỡi achúc achiac hếq; Yiang Sursĩ tỡ yỗn hếq chiau nưong nâi yỗn anhia.”
⁴Puo Ahap mut chu dống cớp sâng ũan lứq tễ santoiq Nabôt pai. Án bếq tâng cachơng to moat chu ratâng, tỡ bữn cha ntrớu. ⁵Yê-sabel lacuoi án blớh neq: “Ntrớu ca táq yỗn mới cỡt ngua, cớp tỡ rơi chi-cha?”
⁶Chơ puo Ahap ta‑ỡi án: “Cỗ tian cứq táq ntỡng cớp Nabôt tễ tỗp Ye-triel. Cứq sễq chỡng nưong nho tễ án, ma án tỡ ễq chếq yỗn cứq; cứq ễ yỗn nưong nho ntốq canŏ́h ễn yỗn án, ma án tỡ bữn pruam sĩa.”
⁷Yê-sabel ta‑ỡi: “Mới la lứq puo, ma tỡ cỡn? Mới yuor tễ cachơng bếq, chơ táq yỗn mứt pahỡm bũi óh cớp cha dỗi. Cứq toâp ễ ĩt nưong nho Nabôt yỗn mới!”
⁸Ngkíq án chĩc muoi liang thỡ, cớp kĩq ramứh puo Ahap dếh catếh tếc chóq tâng thỡ ki; chơ án cơiq yỗn cũai ayững atĩ puo cớp cũai sốt tâng vil Ye-triel hỡ. ⁹Tâng thỡ ki án chĩc santoiq neq: “Anhia pau yỗn máh cũai tâng vil nâi ót sana muoi tangái, chơ arô máh cũai proai yỗn toâq rôm parnơi, cớp yỗn Nabôt tacu tâng cachơng bữn chớc. ¹⁰Dững bar náq cũai táq khễng-lễng toâq apớt án, pai án báih acrieiq Yiang Sursĩ cớp puo hỡ. Chơ dững aloŏh án yáng tiah vil; moâm ki cóq tám tamáu chóq án yỗn cuchĩt.”
¹¹Máh cũai ayững atĩ puo, cớp máh cũai sốt tâng vil Ye-triel táq puai santoiq Yê-sabel ớn. ¹²Chơ tỗp alới pau yỗn ót sana muoi tangái, arô máh cũai proai toâq rôm parnơi, cớp yỗn Nabôt tacu tâng cachơng bữn chớc. ¹³Chơ alới bar náq ca táq khễng-lễng ki toâq apớt án yáng moat cũai clứng neq: “Nabôt lóc acrieiq Yiang Sursĩ cớp puo hái.”
Ngkíq tỗp alới dững aloŏh Nabôt yáng tiah vil cớp tám tamáu chóq án toau cuchĩt. ¹⁴Moâm ki, tỗp alới cơiq parnai atỡng Yê-sabel neq: “Nabôt khoiq cuchĩt chơ.”
¹⁵Toâq Yê-sabel sâng ngkíq, án pỡq atỡng puo Ahap neq: “Nabôt khoiq cuchĩt chơ. Pỡq, mới pỡq ĩt ndỡm cutễq nưong nho Nabôt, án ca tỡ ễq chếq yỗn mới!”
¹⁶Tữ puo Ahap sâng ngkíq, chơ án pỡq ĩt ndỡm nưong nho ki cỡt khong án ễn.
¹⁷Chơ Yiang Sursĩ atỡng Ê-li cũai tang bỗq án tễ vil Tit-bê neq: ¹⁸“Cóq mới pỡq ramóh Ahap puo Sa-mari. Mới bữn ramóh án tâng nưong nho Nabôt, yuaq án khoiq cheng ĩt cỡt khong án ễn. ¹⁹Cóq mới atỡng án neq: Cứq Yiang Sursĩ blớh tễ ŏ́c nâi: Mới khoiq cachĩt cũai cớp ĩt nheq mun án hỡ, lứq ma tỡ bữn? Cớp cóq mới atỡng án ễn neq: Pỡ ntốq acho yễl aham Nabôt, nỡ‑ra acho yễl aham mới ễn.”
²⁰Chơ puo Ahap pai chóq Ê-li neq: “Mới khoiq puai cứq satỡm tỡ, cũai par‑ũal ơi?”
Ê-li ta‑ỡi loah: “Ơq, mới khoiq chiau dỡi tamoong mới yỗn táq ranáq sâuq choâng moat Yiang Sursĩ. ²¹Yuaq ngkíq, Yiang Sursĩ pai chóq mới neq: ‘Cứq ễ dững ŏ́c cuchĩt pứt atoâq pỡ mới; cứq ễ pupứt mới yỗn thréc, cớp cachĩt nheq máh cũai samiang tâng dống sũ mới, dếh cũai thâu cớp cũai póng hỡ. ²²Dống sũ mới cỡt samoât dống sũ Yê-rabũam con samiang Nê-bat tê; cớp cỡt samoât dống sũ Basa con samiang Ahi-cha tê, yuaq mới mandốq ễq cứq cutâu mứt lứq na mới radững tỗp I-sarel táq lôih.’ ²³Yiang Sursĩ pai tễ ranáq Yê-sabel táq neq: ‘Acho bữn cáiq cha tỗ Yê-sabel tâng vil Ye-triel.’ ²⁴Máh sễm ai mới ca cuchĩt tâng vil, bữn acho toâq cáiq cha sac alới; cũai aléq cuchĩt yáng tiah vil, bữn calang toâq tot cha sac alới.”
²⁵Lứq tỡ bữn noau chiau dỡi tamoong yỗn táq ranáq sâuq choâng moat Yiang Sursĩ machớng puo Ahap khoiq táq. Dũ ranáq án khoiq táq, la cỗ Yê-sabel lacuoi án mandốq yỗn án táq. ²⁶Án táq ranáq lôih ntâng lứq na án cucốh rup ariang tỗp Amô-rit cucốh. Tỗp nâi la cũai Yiang Sursĩ khoiq tuih aloŏh bo cũai I-sarel ntôm toâq.
²⁷Toâq Ê-li pai sốt chơ, puo Ahap háq au, chơ tũot aloŏh, cớp sớp aroâiq acrơiq. Án tỡ bữn cha ntrớu, dếh bếq tâng aroâiq acrơiq, cớp sâng ngua lứq tâng mứt pahỡm.
²⁸Chơ Yiang Sursĩ atỡng Ê-li neq: ²⁹“Mới hữm ma tỡ yũah Ahap ngin kho yáng moat cứq? Cỗ án ngin kho ki, cứq tỡ bữn dững ŏ́c cuchĩt pứt atoâq pỡ án, toau sốt dỡi tamoong án. Ma cứq ễ dững ranáq ralốh-ralái nâi atoâq pỡ con samiang án ễn.”