9

Giê-hu làm vua Y-sơ-ra-ên

¹ Đấng tiên tri Ê-li-sê gọi một người trong bọn môn đồ của những tiên tri, mà nói rằng: Hãy thắt lưng, đem ve dầu nầy theo ngươi, và hãy đi đến Ra-mốt tại Ga-la-át. ² Khi ngươi đã đến đó, hãy kiếm Giê-hu là con trai của Giô-sa-phát, cháu Nim-si, ở đâu; đoạn ngươi sẽ vào, khiến người chỗi dậy khỏi anh em mình, và dẫn người vào trong một phòng kín. ³ Bấy giờ, ngươi sẽ lấy ve dầu, đổ trên đầu người, và nói rằng: Đức Giê-hô-va phán như vầy: Ta xức dầu cho ngươi làm vua trên Y-sơ-ra-ên. Đoạn, hãy mở cửa ra và trốn đi, chớ huỡn đãi.
⁴ Như vậy, người tôi tớ trai trẻ của đấng tiên tri đi đến Ra-mốt tại Ga-la-át. ⁵ Khi người đến, các quan tướng đạo quân đương ngồi. Người nói với Giê-hu rằng: Hỡi quan tướng, tôi có chuyện nói với ông. Giê-hu đáp rằng: Có chuyện nói với ai trong chúng ta? Người trai trẻ đáp: Hỡi quan tướng, với ông. ⁶ Vậy, Giê-hu đứng dậy, và đi vào trong nhà. Người trai trẻ bèn đổ dầu trên đầu người, và nói rằng: Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên phán như vầy: Ta xức dầu cho ngươi làm vua trên Y-sơ-ra-ên, là dân sự của Đức Giê-hô-va.⚓ ⁷ Ngươi sẽ đánh giết nhà A-háp, chủ ngươi; và ta sẽ báo Giê-sa-bên về huyết của các tiên tri, tôi tớ ta, cùng huyết của hết thảy tôi tớ của Đức Giê-hô-va. ⁸ Cả nhà A-háp sẽ bị diệt hết; các người nam của nhà A-háp, vô luận kẻ nô lệ hay là người được tự do ta sẽ giết khỏi trong Y-sơ-ra-ên; ⁹ và ta sẽ làm cho nhà A-háp giống như nhà Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát, và giống như nhà Ba-ê-sa, con trai của A-hi-gia. ¹⁰ Chó sẽ ăn thịt Giê-sa-bên trong đồng Gít-rê-ên; chẳng có ai chôn người. Đoạn, người trai trẻ mở cửa ra và chạy trốn.⚓
¹¹ Giê-hu bèn đi ra, đến cùng các tôi tớ của chủ mình. Chúng nó hỏi rằng: Mọi sự bình an chớ? Kẻ điên nầy đến kiếm anh mà chi? Người đáp với chúng nó rằng: Các ngươi biết người và lời của người nói. ¹² Nhưng chúng nó đáp rằng: Nói dối! Hãy nói cho chúng ta. Vậy, người nói với chúng rằng; Người có nói với ta cách nầy cách kia, rằng: Đức Giê-hô-va phán như vầy: Ta xức dầu cho ngươi làm vua trên Y-sơ-ra-ên. ¹³ Ai nấy liền lật đật lấy quần áo mình, trải xuống dưới chân người trên các nấc thang. Đoạn, chúng nó thổi kèn, và tung hô rằng: Giê-hu làm vua!

Giê-hu giết vua Y-sơ-ra-ên và vua Giu-đa

¹⁴ Ấy vậy, Giê-hu, con trai Giô-sa-phát, cháu Nim-si, làm phản Giô-ram.
Vả, vì cớ Ha-xa-ên, vua Sy-ri, Giô-ram và cả quân Y-sơ-ra-ên đều binh vực Ra-mốt tại Ga-la-át; ¹⁵ nhưng vua Giô-ram đã trở về Gít-rê-ên đặng chữa lành những vít thương mà người đã bị bởi quân Sy-ri, khi người đánh giặc với Ha-xa-ên vua Sy-ri. Giê-hu bèn nói rằng: Nếu các ngươi vừa ý, chớ để một ai thoát khỏi thành đi thông tin cho Gít-rê-ên. ¹⁶ Vậy, Giê-hu lên xe, qua Gít-rê-ên, vì Giô-ram đau liệt nằm tại đó. A-cha-xia, vua Giu-đa, cũng đi xuống đó đặng thăm Giô-ram.
¹⁷ Lính canh đứng trên tháp Gít-rê-ên, thấy đạo quân của Giê-hu đến, bèn la lên rằng: Tôi thấy những đạo quân đến. Giô-ram liền bảo rằng: Hãy sai một người lính kị đi đón họ, và hỏi rằng: Bình an chăng? ¹⁸ Vậy, có người lính kị đi đón Giê-hu, và nói với người rằng: Vua hỏi: Bình an chăng? Giê-hu đáp: Sự bình an có can hệ chi ngươi? Hãy lui sau ta. Tên lính canh báo tin rằng: Sứ giả đã đi đến nơi quân ấy rồi, nhưng không trở về. ¹⁹ Người lại sai một người lính kị thứ nhì, cũng đến cùng chúng nó, và nói: Vua hỏi: Bình an chăng? Giê-hu đáp: Sự bình an có can hệ chi ngươi? Hãy lui sau ta. ²⁰ Lính canh lại báo tin rằng: Sứ giả đã đến nơi chúng nó rồi, nhưng người không trở về. Vả, cách dẫn xe giống như cách của Giê-hu, con trai Nim-si, vì người dẫn cách hung hăng.
²¹ Giô-ram bèn nói rằng: Hãy thắng xe. Người ta thắng xe người. Đoạn, Giô-ram, vua Y-sơ-ra-ên, và A-cha-xia, vua Giu-đa, mỗi người đều lên xe mình, kéo ra đón Giê-hu, gặp người trong đồng ruộng của Na-bốt, người Gít-rê-ên. ²² Vừa khi Giô-ram thấy Giê-hu thì nói rằng: Hỡi Giê-hu, bình an chăng? Nhưng Giê-hu đáp rằng: Chi! Hễ sự gian dâm, sự tà thuật của Giê-sa-bên mẹ vua, còn nhiều dường ấy, thì bình an sao đặng? ²³ Giô-ram bèn trở tay mình, chạy trốn, nói với A-cha-xia rằng: Ớ A-cha-xia, có mưu phản!
²⁴ Giê-hu nắm lấy cung mình bắn, tên trúng nhằm Giô-ram giữa hai vai, thấu ngang trái tim, và người ngã xuống trong xe mình. ²⁵ Đoạn, Giê-hu nói với Bích-ca, quan tướng mình rằng: Hãy đem liệng hắn trong đồng ruộng của Na-bốt, người Gít-rê-ên; vì khá nhớ lại một lần kia ta và ngươi đồng cỡi ngựa theo sau A-háp, cha hắn, --- thì Đức Giê-hô-va có phán về người lời lý đoán nầy: ²⁶ Quả thật, hôm qua ta đã thấy huyết của Na-bốt và của các con trai người; ta cũng sẽ báo ngươi lại tại chánh nơi đồng ruộng nầy. Bởi cớ đó, hãy đem liệng hắn trong đồng ruộng nầy, y như lời của Đức Giê-hô-va đã phán.⚓
²⁷ Khi A-cha-xia, vua Giu-đa, thấy việc nầy, bèn chạy trốn về lối lầu vườn. Nhưng Giê-hu đuổi theo người, và biểu rằng: Cũng hãy đánh chết hắn trên xe hắn nữa. Họ bèn hãm đánh người, tại nơi dốc Gu-rơ, gần Gíp-lê-am. Đoạn, A-cha-xia trốn đến Mê-ghi-đô, và chết tại đó. ²⁸ Các tôi tớ người để thây người trên một cái xe chở về Giê-ru-sa-lem, và chôn trong mồ người, chung cùng các tổ phụ người, tại thành Đa-vít. ²⁹ A-cha-xia lên ngôi làm vua Giu-đa nhằm năm thứ mười một đời Giô-ram, con trai A-háp.

Giê-sa-bên bị chó xé ăn

³⁰ Giê-hu liền đến tại Gít-rê-ên. Giê-sa-bên hay, bèn giồi phấn mặt mình, trang điểm đầu, và đứng trông nơi cửa sổ. ³¹ Khi Giê-hu đi qua cửa thành, nàng nói rằng: Hỡi Xim-ri, kẻ giết chúa mình! bình an chăng? ³² Giê-hu ngước mắt lên về hướng cửa sổ, nói rằng: Trên cao kia, ai thuộc về ta? Ai? Hai ba quan hoạn bèn ngó ra về hướng người. ³³ Người kêu chúng rằng: Vậy, hãy ném nó xuống đất! Chúng ném nàng xuống đất, và huyết vọt lại trên tường và trên ngựa, rồi ngựa giày đạp nàng dưới chân. ³⁴ Giê-hu vào. Ăn và uống xong, đoạn nói rằng: Vậy, hãy đi xem đàn bà khốn nạn và lo chôn nó, vì nó là con gái của vua. ³⁵ Vậy, các tôi tớ đi đặng chôn nàng; nhưng chúng chỉ còn thấy cái sọ, hai chân, và lòng bàn tay nàng mà thôi. ³⁶ Chúng trở về cho chủ mình hay điều đó. Giê-hu bèn nói: Ấy là lời của Đức Giê-hô-va đã cậy miệng Ê-li, người Thi-sê-be, tôi tớ Ngài, mà phán rằng: Chó sẽ ăn thịt Giê-sa-bên tại trong đồng ruộng Gít-rê-ên;⚓ ³⁷ và thây nàng sẽ như phân trên mặt đất, trong ruộng Gít-rê-ên, đến đỗi người ta không thể nói rằng: Nầy là Giê-sa-bên.

9

Yê-hu Chỗn Cỡt Puo Cũai I-sarel

¹Bo ki Ê-li-sa, cũai tang bỗq Yiang Sursĩ, arô manoaq cũai póng ca cỡt cũai tang bỗq Yiang Sursĩ tê, yỗn toâq ramóh án, cớp án atỡng neq: “Cóq mới thrũan pỡq chu vil Ramôt, cruang Ki-liat, cớp dững dỡq nsễng o‑li‑vê muoi khang cớt. ²Tữ mới toâq pỡ ki, cóq mới pỡq chuaq Yê-hu con samiang Yê-hô-saphat, châu Nim-si; chơ dững án loŏh tễ yớu, cớp dững án mut tâng clống dống tỡ bữn cũai ỡt. ³Chơ ĩt dỡq nsễng o‑li‑vê hĩng tâng plỡ án, cớp pai neq: ‘Yiang Sursĩ pai neq: Cứq chóh mới cỡt puo cũai I-sarel.’ Moâm ki, cóq mới pớh ngoah toong, cớp loŏh chái tễ ntốq ki.”
⁴Ngkíq, samiang póng ca cỡt cũai tang bỗq Yiang Sursĩ pỡq chu vil Ramôt. ⁵Pỡ ntốq ki án ramóh muoi tỗp sốt tahan ntôm sarhống, cớp án pai neq: “Arieih ơi! Cứq bữn ranáq ễ atỡng.”
Yê-hu blớh án: “Mới yoc táq ntỡng cớp noau tễ tỗp hếq?”
Án ta‑ỡi: “Cớp arieih.”
⁶Chơ alới bar náq mut chu clống dống, cớp samiang póng ca cỡt cũai tang bỗq Yiang Sursĩ ĩt dỡq nsễng o‑li‑vê hĩng tâng plỡ Yê-hu, cớp pai neq: “Yiang Sursĩ, Ncháu cũai I-sarel, pai neq: ‘Cứq chóh mới cỡt puo tỗp I-sarel proai cứq. ⁷Ma cóq mới cachĩt táh chíq cũai sốt mới, la con samiang Ahap, dŏq carláh dỡq chóq niang Yê-sabel, yuaq án khoiq cachĩt máh cũai tang bỗq Yiang Sursĩ, cớp máh cũai táq ranáq cứq canŏ́h hỡ. ⁸Nheq tữh tŏ́ng toiq Ahap cóq cuchĩt; cứq ễ cachĩt táh dũ náq cũai samiang tễ dống sũ Ahap, tỡ bữn pai samiang sũl, tỡ la tỡ bữn sũl.⚓ ⁹Cứq ễ táq chóq dống sũ án machớng cứq khoiq táq chóq dống sũ puo Yê-rabũam con samiang Nê-bat, cớp dống sũ Basa con samiang Ahi-cha. ¹⁰Sac niang Yê-sabel tỡ bữn noau tứp, chơ máh acho tễ vil Ye-triel toâq cha sac án.’”
Toâq án pai sốt, samiang póng ca cũai tang bỗq Yiang Sursĩ loŏh tễ clống dống cớp lúh toâp.
¹¹Toâq Yê-hu loŏh loah pỡ máh yớu án, la cũai sốt tahan tê, alới blớh án neq: “Bữn ranáq ntrớu tỡ? Cũai yúh ki toâq ramóh mới táq ntrớu?”
Yê-hu ta‑ỡi: “Anhia dáng chơ, ntrớu án ễ bữn.”
¹²Alới ta‑ỡi: “Hếq tỡ dáng mŏ! Sễq mới atỡng yỗn tỗp hếq dáng tê ntrớu án pai chóq mới.”
Yê-hu atỡng alới ca samiang ki pai neq: “Yiang Sursĩ pai: ‘Cứq rưoh cớp chóh mới cỡt puo cũai I-sarel.’”
¹³Bo ki toâp, máh sốt tahan ca cỡt yớu Yê-hu tũot au tuar alới tâc, chơ sữn tâng ntruang yỗn Yê-hu tayứng, cớp plóng máh lavia dếh triau cupo neq: “Yê-hu bữn cỡt puo chơ!”

Yê-hu Cachĩt Yô-ram

^14-15Chơ Yê-hu con samiang Yê-hô-saphat, châu Nim-si, aloŏh ngê ễ chíl Yô-ram ỡt tâng vil Ye-triel, la ntốq án tahâu bớc cỗ chũl bo án rachíl cớp Hasel puo Si-ri tâng vil Ramôt. Yê-hu atỡng máh yớu án, la cũai sốt tahan neq: “Khân anhia ỡt coah cứq, ki chỗi yỗn manoaq aléq bữn loŏh tễ vil Ramôt, chơ pỡq atỡng yỗn tỗp Ye-triel dáng.”
¹⁶Chơ Yê-hu chỗn tâng sễ aséh rachíl pỡq chu vil Ye-triel. Bo ki bớc Yô-ram tỡ yũah bán; Aha-sia puo Yuda toâq sa‑óh Yô-ram tâng ntốq ki.
¹⁷Ma bữn manoaq tahan ỡt tâng ngôl kĩaq pỡ vil Ye-triel, án hữm Yê-hu cớp tỗp tahan toâq, cheq ễ mut vil. Ngkíq án arô neq: “Cứq hữm máh cũai ỡt aséh toâq pỡ nâi!”
Puo Yô-ram atỡng án ớn cũai tahan ỡt aséh loŏh blớh cũai ki neq: “Anhia la yớu hái tỡ la yớu cũai par‑ũal.”
¹⁸Chơ tahan ỡt aséh pỡq ramóh Yê-hu, cớp blớh neq: “Puo cứq yoc ễ dáng, anhia toâq cỡt yớu, tỡ la tỡ bữn?”
Yê-hu ta‑ỡi: “Ranáq nâi tỡ cỡn ranáq mới, cóq mới puai cứq.”
Tahan ỡt kĩaq tâng ngôl ki atỡng neq: “Tahan ỡt aséh ca pỡq ramóh tỗp ki khoiq toâq pỡ alới chơ, ma tỡ bữn hữm án píh chu loah.”
¹⁹Chơ puo ớn manoaq ễn cũai ỡt aséh pỡq blớh; ma Yê-hu atỡng machớng tễ nhũang sĩa neq: “Ranáq nâi tỡ cỡn ranáq mới, cóq mới puai cứq!”
²⁰Tahan ỡt kĩaq tâng ngôl ki atỡng ễn neq: “Án khoiq toâq pỡ tỗp ki chơ, ma tỡ hữm án píh chu. Ma cũai ayông máh cũai ki dững aséh ariang cũai yúh, ĩn tháng Yê-hu con samiang Nim-si.”
²¹Yô-ram ớn neq: “Thrũan sễ aséh rachíl yỗn cứq.”
Toâq moâm alới thrũan, puo Yô-ram cớp puo Aha-sia miar chỗn tâng sễ aséh rachíl alới bữm; chơ alới pỡq ramóh Yê-hu tâng cutễq Nabôt tễ tỗp Ye-triel ndỡm tễ nhũang. ²²Puo Yô-ram blớh Yê-hu neq: “Anhia toâq ien khễ tỡ?”
Yê-hu ta‑ỡi: “Nŏ́q têq ien khễ, yuaq noâng bữn ranáq arĩen ramoon, cớp cucốh sang yiang rup ca Yê-sabel, mpiq mới, khoiq táq dŏq sa‑ữi lứq?”
²³Tữ án sâng ŏ́c ki, puo Yô-ram abĩat sễ aséh rachíl ễ lúh, cớp án pai neq: “Aha-sia ơi! Tỗp nâi la cũai ễ chếq cruang bữm!”
²⁴Yê-hu sĩ tamĩang nheq rêng, chơ án pán; saráh pĩeiq tâng cloong Yô-ram toau sarloâiq chu coâl pahỡm. Chơ án cuchĩt loâng tâng sễ aséh rachíl. ²⁵Yê-hu pai chóq Bit-car, cũai sốt tahan ca ỡt cớp án, neq: “Ĩt dững sac Yô-ram, chơ voang tâng cutễq Nabôt. Mới sanhữ ma tỡ bữn, bo bar náq hái ỡt aséh pỡq ntun clĩ puo Ahap, mpoaq Yô-ram. Bo ki Yiang Sursĩ pai sacoâiq tễ puo Ahap neq: ²⁶‘Cứq hữm mới cachĩt Nabôt cớp máh con samiang án tangái mahái. Cứq thễ dũan samoât samơi, cứq lứq cachĩt mới pỡ tâm cutễq án.’ Ngkíq cóq mới ĩt sac Yô-ram, chơ dững voang pỡ cutễq Nabôt, táq puai parnai Yiang Sursĩ khoiq pai chơ.”

Yê-hu Cachĩt Aha-sia

²⁷Tữ puo Aha-sia hữm ranáq ngkíq, án ỡt sễ aséh rachíl lúh ễ pỡq pỡ vil Bet Hacan, ma Yê-hu rapuai án.
Yê-hu ớn máh tahan án neq: “Anhia cachĩt dếh án ki hỡ!”
Alới táq yỗn án chũl bo án ỡt sễ aséh rachíl ntôm lúh chu rana vil Cur, cheq cớp vil Ip-liam. Ma án lúh toâq pỡ vil Maki-dô, cớp án cuchĩt ngki. ²⁸Máh cũai ayững atĩ án, ĩt sac án chóq tâng sễ aséh rachíl, chơ dững achu pỡ vil Yaru-salem, cớp tứp án pỡ Vil Davĩt, bân ntốq noau dốq tứp puo. ²⁹Tâng cumo muoi chít la muoi Aha-sia cỡt puo cruang Yuda, Yô-ram con samiang Ahap chỗn cỡt puo cruang I-sarel.

Noau Cachĩt Yê-sabel

³⁰Moâm ki Yê-hu toâq pỡ vil Ye-triel. Toâq niang Yê-sabel bữn sâng tễ ranáq khoiq toâq, ngkíq án atia acốh moat, siet sóc yỗn siel, chơ tayứng bân toong piang dống puo tapoang chu tiah. ³¹Toâq Yê-hu mut ngoah toong viang vil, Yê-sabel sabau blớh neq: “Cũai ca cachĩt sốt bữm ơi! Mới toâq táq ntrớu pỡ nâi? Máh ranáq mới táq la tỡ bữn mpha ntrớu tễ Sim-ri.”⚓
³²Yê-hu tapoang achỗn cớp pai casang neq: “Bữn noau noâq pruam muoi mứt cớp cứq?”
Bo ki bữn bar pái náq cũai ayững atĩ puo tapoang asễng chu án tễ toong piang. ³³Yê-hu pai neq: “Apŏ́ng mansễm ki chu nâi!”
Ngkíq alới apŏ́ng án, ma aham án pardáih pĩeiq tâng viang vil cớp tâng aséh hỡ. Chơ máh aséh ki tĩn sarúq tỗ án. ³⁴Yê-hu mut chu dống puo cớp cha dỗi. Chơ án pai neq: “Cỗ mansễm ki la con puo, ngkíq cóq anhia tứp sac án, tam noau khoiq pupap án chơ.”
³⁵Ma bo tỗp alới ễ dững tứp, alới ramóh ống cantar plỡ, máh nghang atĩ, cớp máh nghang ayững sâng. ³⁶Chơ alới chu atỡng Yê-hu, cớp Yê-hu pai neq: “Nâi! Lứq cỡt ariang Yiang Sursĩ khoiq pai chơ, yuaq Ncháu khoiq atỡng toâq Ê-li tễ tỗp Tit-bê neq: ‘Máh acho bữn cha sâiq Yê-sabel pỡ cutễq vil Ye-triel. ³⁷Clữi ki sâiq án caldáih chu dũ ntốq, cỡt ariang créq charán toau tỡ bữn noau sanhữ noâng pai sâiq án.’”