1 Con khôn ngoan nghe sự khuyên dạy của cha; Song kẻ nhạo báng không khứng nghe lời quở trách. 2 Nhờ bông trái của miệng mình, người hưởng lấy sự lành; Còn linh hồn kẻ gian ác sẽ ăn điều cường bạo. 3 Kẻ canh giữ miệng mình, giữ được mạng sống mình; Nhưng kẻ nào hở môi quá, bèn bị bại hoại. 4 Lòng kẻ biếng nhác mong ước, mà chẳng có chi hết; Còn lòng người siêng năng sẽ được no nê. 5 Người công bình ghét lời dối trá; Song kẻ hung ác đáng gớm ghê và bị hổ thẹn. 6 Sự công bình bảo hộ người ăn ở ngay thẳng; Nhưng sự gian ác đánh đổ kẻ phạm tội. 7 Có kẻ làm bộ giàu, mà chẳng có gì hết; Cũng có người làm bộ nghèo, lại có của cải nhiều. 8 Giá chuộc mạng sống loài người, ấy là của cải mình; Còn kẻ nghèo chẳng hề nghe lời hăm dọa. 9 Sự sáng của kẻ lành soi rạng ngời; Nhưng đèn kẻ ác lại bị tắt đi. 10 Sự kiêu ngạo chỉ sanh ra điều cãi lộn; Còn sự khôn ngoan ở với người chịu lời khuyên dạy. 11 Hoạnh tài ắt phải hao bớt; Còn ai lấy tay thâu góp sẽ được thêm của nhiều lên. 12 Sự trông cậy trì hoãn khiến lòng bị đau đớn; Nhưng khi sự ước ao được thành, thì giống như một cây sự sống. 13 Kẻ nào khinh lời dạy, ắt bị hư bại; Còn ai kính sợ giới mạng, nấy được ban thưởng. 14 Sự dạy dỗ của người khôn ngoan vốn một nguồn sự sống, Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết. 15 Sự thông sáng thật được ân điển; Song con đường kẻ phạm tội lấy làm khốn cực thay. 16 Phàm người khôn khéo làm việc cứ theo sự hiểu biết; Nhưng kẻ ngu muội bày tỏ ra sự điên dại mình. 17 Sứ giả gian ác sa vào tai họa; Còn khâm sai trung tín khác nào thuốc hay. 18 Ai chối sự khuyên dạy sẽ bị nghèo khổ và sỉ nhục; Nhưng kẻ nào nhận tiếp lời quở trách sẽ được tôn trọng. 19 Sự ước ao mà được thành lấy làm êm dịu cho linh hồn; Còn lìa bỏ điều dữ, quả là sự gớm ghiếc cho kẻ ngu muội. 20 Ai giao tiếp với người khôn ngoan, trở nên khôn ngoan; Nhưng kẻ làm bạn với bọn điên dại sẽ bị tàn hại. 21 Tai họa đuổi theo kẻ có tội; Còn phước lành là phần thưởng của người công bình. 22 Người lành lưu truyền gia sản cho con cháu mình; Song của cải kẻ có tội dành cho người công bình. 23 Chỗ người nghèo khai phá sanh nhiều lương thực; Nhưng có kẻ bị tiêu mất tại vì thiếu sự công bình; 24 Người nào kiêng roi vọt ghét con trai mình; Song ai thương con ắt cần lo sửa trị nó. 25 Người công bình ăn cho phỉ dạ mình; Còn bụng kẻ ác bị đói.
13
1Con khôn ngoan để ý nghe cha khuyên dạy, Đứa nhạo cười bỏ lời khiển trách ngoài tai. 2Người lành thắng kiện nhờ nói năng dè dặt, Kẻ ác chỉ ước ao toàn chuyện bạo tàn. 3Người tự chủ biết hãm cầm miệng lưỡi, Kẻ hở môi gặt lấy thất bại hoài. 4Kẻ làm biếng mong muốn mà chẳng được chi, Người siêng năng ước gì có nấy. 5Người công chính ghét những gì không ngay thật, Kẻ ác ôn dối trá rồi gặt nhuốc nhơ. 6Đức công chính bảo vệ người ngay thẳng, Tội lỗi luôn tiêu diệt kẻ tà tâm. 7Có người tỏ vẻ giàu mà chẳng có chi, Có kẻ làm bộ nghèo mà giàu nứt vách. 8Người giàu mới có tiền chuộc mạng, Còn kẻ nghèo đâu sợ ai bắt cóc. 9Đèn người lành sáng choang, Đèn kẻ ác tắt ngấm. 10Tính kiêu căng chỉ sanh ra tranh chấp, Nhưng ai khiêm tốn phục thiện mới là khôn ngoan. 11Của phi nghĩa là của phù vân, Tiền mồ hôi nước mắt mới còn bền lâu. 12Hy vọng trì hoãn khiến lòng đau ê ẩm, Mộng được thành làm phấn chấn tâm can.⚓ 13Kẻ coi thường giáo huấn, lãnh hậu hoạn chẳng sai, Người kính trọng mạng lệnh nhận phần thưởng chắc chắn. 14Lời dạy của người khôn như nguồn sự sống, Hướng dẫn người nghe thoát cạm bẫy tử thần. 15Lương tri đem lại lòng mến phục, Nhưng đường xảo trá dẫy đầy gian nan. 16Người khôn⚓ suy tính kỹ càng, Người dại hấp tấp tỏ mình ngây ngô. 17Sứ giả gian hùng ngã vào tội ác, Khâm sai trung tín đem lại chữa lành. 18Khước từ kỷ luật gây ra bần cùng nhục nhã, Ai đón nhận khiển trách sẽ thấy ngày quang vinh. 19Ước muốn thực hiện làm linh hồn khoan khoái, Vì vậy kẻ ác ôm chặt lấy ước muốn lạc sai. 20Gần đèn thì sáng, gần người khôn trở nên khôn, Gần mực thì đen, gần người khờ phải mang họa. 21Tai họa đuổi theo kẻ tội ác, Phước hạnh bám sát người thiện lành. 22Của cải người lành để lại cho con cháu hưởng, Gia tài kẻ ác dành cho người công chính dùng. 23Ruộng người nghèo có thể sản xuất nhiều hoa lợi, Nhưng ăn ở bất lương sẽ thành công dã tràng. 24Ai kiêng roi vọt ghét con trai mình, Người biết thương con không quên sửa trị nó. 25Người công chính ăn thì được ấm lòng, Kẻ gian tà ăn mà vẫn đói meo.