25

Quyển thứ nhì góp các châm ngôn của Sa-lô-môn

1 Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả.
2 Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời;
 Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua.
3 Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời,
 Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua.
4 Hãy lấy cứt khỏi bạc,
 Thì thợ bạc liền được một khí dụng;
5 Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua,
 Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững.
6 Chớ phô mình trước mặt vua,
 Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.
7 Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây,
 Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy.
8 Chớ vội gây ra điều tranh tụng,
 E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn,
 Con sẽ chẳng biết làm chi.
9 Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con,
 Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác;
10 E khi người nghe điều ấy sẽ trách con,
 Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng.
11 Lời nói phải thì,
 Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc.
12 Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe,
 Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy.
13 Sứ giả trung tín với người sai đi,
 Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt;
 Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình.
14 Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình,
 Tợ như có mây có gió, mà không mưa.
15 Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng;
 Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương.
16 Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải,
 Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng.
17 Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con,
 E người chán con, và trở lòng ghét con chăng.
18 Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình,
 Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn.
19 Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn,
 Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi.
20 Ai hát cho lòng buồn thảm nghe,
 Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh,
 Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy.
21 Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn;
 Nếu có khát, hãy cho nó uống;
22 Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó,
 Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con.
23 Gió bắc sanh ra mưa;
 Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ.
24 Thà ở một góc trên mái nhà,
 Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh.
25 Tin lành ở xứ xa đến,
 Giống như nước mát mẻ cho người khát khao.
26 Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác,
 Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư.
27 Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt;
 Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại.
28 Người nào chẳng chế trị lòng mình,
 Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.

25

Tej paaj lug kws Xalaumoo has ntxwv

1Ntawm nuav yog Xalaumoo tej paaj lug kws Yuta tug vaajntxwv Hexekhiya cov tub teg tub taw sau ca.
  2Qhov kws Vaajtswv muaj koob meej
   yog qhov kws nwg npog ntau yaam ca,
  tassws qhov kws tej vaajntxwv tau koob meej
   yog qhov kws puab tshawb tau
   ntau yaam tshwm lug.
  3Lub ntuj nyob sab le caag
   hab lub nplajteb nyob tub le caag,
  kuj tshawb tsw tau tej vaajntxwv lub sab taag
   ib yaam le ntawd.
  4Ca le muab tej quav nyaj nchuav
   kuas tawm moog,
  mas txhad tau cov tseem nyaj
   rua tug Kws ua taig.
  5Ca le muab cov tuabneeg limham
   lawv tawm ntawm tug vaajntxwv xubndag moog,
  nwg lub zwm txwv
   txhad yuav nyob ncaaj nceeg moog le.
  6Tsw xob moog sawv tsaab ua luj
   rua ntawm vaajntxwv xubndag
  hab tsw xob moog sawv
   ntawm cov kws ua hlub lub chaw,
  7Qhov kws luas has tas,
   “Nce lug rua ntawm nuav,”
  zoo dua le raug muab lawv
   nqeg rua lub rooj qeg taab meeg cov thawj.

  Yaam kws koj pum
  8tsw xob maaj moog ua timkhawv
   rua huv tsev tu plaub
  tsaam muaj dua lwm tug
   ua rua koj poob ntsej muag
   mas thaus kawg koj yuav ua le caag?
  9Ca le nrug tug kws muaj plaub rua koj
   has kuas hum,
   tsw xob nthuav nwg lub qai rua lwm tug,
  10tsaam lwm tug tau nov tes koj raug txaaj muag
   hab luas yuav xyaav
   koj lub moo tsw zoo moog le.
  11Has tej lug zoo rua lub swjhawm
   kws cheem tsum has,
  mas zoo yaam nkaus le lub txwv duaj kub
   kws nyob huv lub taig nyaj.
  12Tug kws txawj ntse
   ntuag tug kws tig ntsej noog
  mas zoo yaam nkaus le
   nplhaib kub saw kub.
  13Daus xwb daus npu laaj txag
   rua lub caij sau qoob le caag,
  mas tug tub tshaaj xu kws ncaaj zoo le ntawd
   rua cov kws khaiv nwg moog,
   nwg ua rua cov kws khaiv nwg moog kaaj sab.
  14Tug kws khaav has tas nwg yuav pub
   yaam u yaam nuav tassws kuj tsw pub,
  mas zoo yaam nkaus le
   tej fuab cua kws tsw muaj naag.
  15Qhov kws ua sab ntev
   yuav haub tau num tswv,
  hab tug nplaig kws has lug mog lug muas
   yuav txu tau lub sab tawv.
  16Yog koj pum zwb ntaab
   ca le noj kuas txaus nkaus xwb,
   tsaam koj tsau dhau tes ntuav.
  17Koj txhais kwtaw kws moog cov zog
   huv luas tej tsev
  mas tsawg moog ib ntswv,
   tsaam tes luas dhuav hab ntxub koj.
  18Tug kws ua cuav timkhawv tum kwvtij zej zog
   kuj zoo yaam nkaus le tug qws
   lossws raab ntaaj lossws raab xub kws ntse.
  19Qhov kws tso sab rua ib tug kws tsw ncaaj
   thaus kws koj raug txom nyem,
  kuj zoo yaam nkaus le tug nav kws mob
   hab txhais kwtaw kws ceg tawv.
  20Tug kws hu nkauj rua tug kws lwj sab noog
   mas zoo yaam nkaus le tug kws hle
   nwg cev tsoog tsho rua nub kws no,
  hab zoo yaam nkaus le
   muab kua qaub laub rua lub kav txhaab.
  21Yog koj tug yeeb ncuab tshaib plaab
   tes muab mov rua nwg noj,
   yog nwg nqhes dej ca le muab rua nwg haus,
  22tsua qhov koj yuav rauv ib cub thee
   cig quas plawg rua sau nwg taubhau,
   mas Yawmsaub yuav muab nqe zug rua koj.
  23Cua ntsawj saab peg tuaj
   coj naag lug le caag,
  tug nplaig kws taug xaiv
   kuj coj lub ntsej muag chim lug
   ib yaam le ntawd.
  24Nyob sau ruv tsev zoo dua le
   nrug tug quaspuj tsawm taug nyob huv tsev.
  25Tej xuv zoo kws tuaj tebchaws deb tuaj
   kuj zoo yaam nkaus le
   khob dej txag rua tug kws nqhes.
  26Tug ncaaj nceeg kws swb
   tug tuabneeg limham
  zoo yaam nkaus le
   lub hauv dej av lossws lub qhov dej qas.
  27Qhov kws noj zwb ntaab ntau kuj tsw zoo,
   yog le ntawd yuav tsw xob has
   tej lug qhuas ntau dhau.
  28Tug kws tswj tsw tau nwg lub sab,
   kuj yaam nkaus le lub nroog kws pob taag
   tsw muaj ntsaa loog.