25

Quyển thứ nhì góp các châm ngôn của Sa-lô-môn

¹ Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả.
² Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời;
Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua.
³ Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời,
Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua.
⁴ Hãy lấy cứt khỏi bạc,
Thì thợ bạc liền được một khí dụng;
⁵ Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua,
Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững.
⁶ Chớ phô mình trước mặt vua,
Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.⚓
⁷ Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây,
Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy.
⁸ Chớ vội gây ra điều tranh tụng,
E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn,
Con sẽ chẳng biết làm chi.
⁹ Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con,
Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác;
¹⁰ E khi người nghe điều ấy sẽ trách con,
Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng.
¹¹ Lời nói phải thì,
Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc.
¹² Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe,
Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy.
¹³ Sứ giả trung tín với người sai đi,
Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt;
Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình.
¹⁴ Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình,
Tợ như có mây có gió, mà không mưa.
¹⁵ Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng;
Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương.
¹⁶ Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải,
Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng.
¹⁷ Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con,
E người chán con, và trở lòng ghét con chăng.
¹⁸ Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình,
Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn.
¹⁹ Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn,
Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi.
²⁰ Ai hát cho lòng buồn thảm nghe,
Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh,
Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy.
²¹ Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn;
Nếu có khát, hãy cho nó uống;⚓
²² Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó,
Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con.
²³ Gió bắc sanh ra mưa;
Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ.
²⁴ Thà ở một góc trên mái nhà,
Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh.
²⁵ Tin lành ở xứ xa đến,
Giống như nước mát mẻ cho người khát khao.
²⁶ Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác,
Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư.
²⁷ Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt;
Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại.
²⁸ Người nào chẳng chế trị lòng mình,
Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.

25

Tipv Deix Saa^lo^morn Nyei Cong-Mengh Waac

¹Yiem naaiv mingh yaac benx Saa^lo^morn nyei cong-mengh waac, dongh Yu^ndaa hungh, He^se^ki^yaa, nyei mienh ceu daaih.
²Zorqv sic gem jienv benx Tin-Hungh nyei njang-laangc,
mv baac hungh diex nyei njang-laangc se ninh zorqv sic zaah cuotv daaih.
³Lungh ndongc haaix hlang, ndau ndongc haaix ndo,
hungh diex nyei hnyouv yaac hnangv wuov nor zaah maiv toux.
⁴Zorqv cuotv nyaanh nqaiv,
nyaanh zaangc ziouc duqv nyaanh daav cuotv ga'naaiv.
⁵Zorqv nqoi yiem hungh diex nyei nza'hmien nyei orqv mienh,
ninh nyei hungh weic ziouc bangc baengh fim nyei jauv liepc gorn-ndoqv wuonv.
⁶Yiem hungh diex nyei nza'hmien maiv dungx taaih ganh hlo,
fai souv jienv zoux hlo nyei mienh nyei dorngx,⚓
⁷weic zuqc maaih mienh gorngv, “Faaux naaiv oc,”
se gauh longx dorng jienv zoux hlo nyei mienh zuqc mienh heuc meih tuix njiec.
⁸Meih nyei m'zing buatc nyei
maiv dungx siepv-siepv nyei
dorh mingh wuov sic dorngh.
Nziex maaih ganh nyei juangc laangz mienh daaih bun meih zuqc nyaiv,
setv mueiz meih hnangv haaix nor zoux?
⁹Se gorngv meih caux dauh juangc laangz mienh nzaeng,
oix zuqc caux ninh mbenc sung,
yaac maiv dungx dorh ninh gem jienv nyei sic mingh gorngv.
¹⁰Nziex muangx haiz nyei mienh bun meih zuqc nyaiv.
Meih waaic nyei mengh dauh yaac maiv haih longx aqv.
¹¹Gorngv yietc joux waac puix duqv horpc ziangh hoc,
se hnangv norm longc jiem zoux daaih nyei biouv lorqc jienv nyaanh lorqc.
¹²Cong-mengh mienh kuinx maaih m'normh oix muangx nyei mienh
se hnangv jiem-buoz-ndoqv-nzaeng fai zien jiem zoux daaih nyei siou-setv.
¹³Ziepc zuoqv nyei douc fienx mienh
bun paaiv ninh wuov deix ziouv nyei hnyouv fingv,
hnangv siou gaeng-zuangx nyei ziangh hoc maaih sorng tengx laangh.
¹⁴Mienh bungx waac-maux gorngv oix fungx zingh nyeic mv baac maiv fungx,
se hnangv maaih mbuonx maaih nziaaux yaac maiv maaih mbiungc.
¹⁵Longc noic yuoqc duqv zoux hlo nyei mienh.
Gorngv waac suonc zungv haih bun ninh nyei hnyouv mau njiec.⚓
¹⁶Se gorngv meih duqv mueiz-dorngh oix zuqc nyanc horpc.
Nyanc camv jiex jaax nor, nziex haih lov cuotv.
¹⁷Meih oix zuqc lauh lauh mingh nzunc meih nyei juangc laangz mienh nyei biauv hnangv.
Maiv zei aeqv, nziex meih bun ninh haiz kouv ninh ziouc nzorng meih aqv.
¹⁸Zoux jaav zorng-zengx hoic juangc laangz mienh wuov dauh
se hnangv mborqv jaax nyei ndiangx-ndonx
fai nzuqc ndaauv fai forng-cang laic.
¹⁹Zuqc zeqc naanc nyei ziangh hoc kaux maiv ziepc zuoqv nyei mienh
se hnangv nyaah nquaqv fai zaux waaic.
²⁰Haaix dauh baaux nzung bun hnyouv mun hnyouv nzauh nyei mienh muangx,
se hnangv juangv nyei hnoi jaiv lui,
yaac hnangv zorqv wuom-sui dox njiec zuqc mun nyei dorngx.
²¹Se gorngv meih nyei win-wangv hnyouv sie, oix zuqc bun hnaangx ninh nyanc.
Se gorngv ninh jaang nqaatv, oix zuqc bun wuom ninh hopv.⚓
²²Meih hnangv naaiv zoux ninh ziouc nyaiv aqv,⚓
Ziouv yaac oix bun zingh nyeic meih.
²³Baqv bung nyei nziaaux dorh mbiungc daaih,
mienh gorngv waac-huv yaac cuoqv mienh qiex jiez.
²⁴Yiem biauv-ngorh gu'nguaaic nyei gorqv⚓
corc gauh longx caux zanc-zanc nzaeng jaax nyei m'sieqv dorn juangc biauv yiem.
²⁵Maaih longx nyei fienx yiem go nyei deic-bung daaih,
se hnangv jaang nqaatv nyei ziangh hoc hopv wuom-namx nor.
²⁶Kuv mienh nyiemc suei bun orqv mienh
se hnangv njoqc nyei wuom-nyuonh fai laih hlopv nyei wuom-zingv.
²⁷Nyanc mueiz-dorngh camv se maiv yaauc.
Lorz mienh taaih ganh yaac maiv benx.⚓
²⁸Mienh maiv haih gunv maiv duqv ganh,
se hnangv mbaang waaic nyei zingh maiv maaih zingh laatc.