25

Quyển thứ nhì góp các châm ngôn của Sa-lô-môn

 1 Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả.
 2 Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời;
 Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua.
 3 Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời,
 Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua.
 4 Hãy lấy cứt khỏi bạc,
 Thì thợ bạc liền được một khí dụng;
 5 Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua,
 Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững.
 6 Chớ phô mình trước mặt vua,
 Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.⚓
  7 Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây,
 Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy.
 8 Chớ vội gây ra điều tranh tụng,
 E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn,
 Con sẽ chẳng biết làm chi.
 9 Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con,
 Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác;
 10 E khi người nghe điều ấy sẽ trách con,
 Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng.
 11 Lời nói phải thì,
 Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc.
 12 Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe,
 Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy.
 13 Sứ giả trung tín với người sai đi,
 Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt;
 Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình.
 14 Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình,
 Tợ như có mây có gió, mà không mưa.
 15 Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng;
 Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương.
 16 Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải,
 Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng.
 17 Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con,
 E người chán con, và trở lòng ghét con chăng.
 18 Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình,
 Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn.
 19 Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn,
 Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi.
 20 Ai hát cho lòng buồn thảm nghe,
 Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh,
 Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy.
 21 Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn;
 Nếu có khát, hãy cho nó uống;⚓
  22 Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó,
 Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con.
 23 Gió bắc sanh ra mưa;
 Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ.
 24 Thà ở một góc trên mái nhà,
 Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh.
 25 Tin lành ở xứ xa đến,
 Giống như nước mát mẻ cho người khát khao.
 26 Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác,
 Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư.
 27 Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt;
 Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại.
 28 Người nào chẳng chế trị lòng mình,
 Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
 

25

Further Wise Sayings of Solomon

 1These⚓ also are proverbs of Solomon which the men of Hezekiah king of Judah copied:
   2⚓It is the glory of God to conceal a matter,
   But the glory of kings is to search out a matter.
   3As the heavens for height and the earth for depth,
   So the heart of kings is unsearchable.
   4⚓Take away the dross from silver,
   And it will go to the silversmith for jewelry.
    5Take away the wicked from before the king,
   And his throne will be established in ⚓righteousness.
   6Do not exalt yourself in the presence of the king,
   And do not stand in the place of the great;
    7⚓For it is better that he say to you,
   “Come up here,”
   Than that you should be put lower in the presence of the prince,
   Whom your eyes have seen.
   8⚓Do not go hastily to court;
   For what will you do in the end,
   When your neighbor has put you to shame?
    9⚓Debate your case with your neighbor,
   And do not disclose the secret to another;
    10Lest he who hears it expose your shame,
   And your reputation be ruined.
   11A word fitly ⚓spoken is like apples of gold
   In settings of silver.
    12Like an earring of gold and an ornament of fine gold
   Is a wise rebuker to an obedient ear.
   13⚓Like the cold of snow in time of harvest
   Is a faithful messenger to those who send him,
   For he refreshes the soul of his masters.
   14⚓Whoever falsely boasts of giving
   Is like⚓clouds and wind without rain.
   15⚓By long forbearance a ruler is persuaded,
   And a gentle tongue breaks a bone.
   16Have you found honey?
   Eat only as much as you need,
   Lest you be filled with it and vomit.
   17Seldom set foot in your neighbor’s house,
   Lest he become weary of you and hate you.
   18⚓A man who bears false witness against his neighbor
   Is like a club, a sword, and a sharp arrow.
   19Confidence in an unfaithful man in time of trouble
   Is like a bad tooth and a foot out of joint.
   20Like one who takes away a garment in cold weather,
   And like vinegar on soda,
   Is one who ⚓sings songs to a heavy heart.
   21⚓If your enemy is hungry, give him bread to eat;
   And if he is thirsty, give him water to drink;
    22For so you will heap coals of fire on his head,
   ⚓And the Lord will reward you.
   23The north wind brings forth rain,
   And ⚓a backbiting tongue an angry countenance.
   24⚓It is better to dwell in a corner of a housetop,
   Than in a house shared with a contentious woman.
   25As cold water to a weary soul,
   So is⚓good news from a far country.
   26A righteous man who falters before the wicked
   Is like a murky spring and a polluted well.
   27It is not good to eat much honey;
   So ⚓to seek one’s own glory is not glory.
   28⚓Whoever has no rule over his own spirit
   Is like a city broken down, without walls.