1 Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả. 2 Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời; Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua. 3 Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời, Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua. 4 Hãy lấy cứt khỏi bạc, Thì thợ bạc liền được một khí dụng; 5 Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua, Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững. 6 Chớ phô mình trước mặt vua, Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.⚓ 7 Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây, Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy. 8 Chớ vội gây ra điều tranh tụng, E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn, Con sẽ chẳng biết làm chi. 9 Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con, Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác; 10 E khi người nghe điều ấy sẽ trách con, Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng. 11 Lời nói phải thì, Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc. 12 Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe, Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy. 13 Sứ giả trung tín với người sai đi, Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt; Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình. 14 Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình, Tợ như có mây có gió, mà không mưa. 15 Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng; Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương. 16 Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải, Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng. 17 Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con, E người chán con, và trở lòng ghét con chăng. 18 Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình, Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn. 19 Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn, Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi. 20 Ai hát cho lòng buồn thảm nghe, Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh, Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy. 21 Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn; Nếu có khát, hãy cho nó uống;⚓ 22 Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó, Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con. 23 Gió bắc sanh ra mưa; Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ. 24 Thà ở một góc trên mái nhà, Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh. 25 Tin lành ở xứ xa đến, Giống như nước mát mẻ cho người khát khao. 26 Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác, Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư. 27 Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt; Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại. 28 Người nào chẳng chế trị lòng mình, Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
25
More Proverbs of Solomon
1These are more proverbs of Solomon, compiled by the men of Hezekiah king of Judah: 2It is the glory of God to conceal a matter; to search out a matter is the glory of kings. 3As the heavens are high and the earth is deep, so the hearts of kings are unsearchable.
4Remove the dross from the silver, and a silversmith can produce a vessel; 5remove wicked officials from the king’s presence, and his throne will be established through righteousness.
6Do not exalt yourself in the king’s presence, and do not claim a place among his great men; 7it is better for him to say to you, “Come up here,” than for him to humiliate you before his nobles.
What you have seen with your eyes 8do not bring⚓ hastily to court, for what will you do in the end if your neighbor puts you to shame?
9If you take your neighbor to court, do not betray another’s confidence, 10or the one who hears it may shame you and the charge against you will stand.
11Like apples⚓ of gold in settings of silver is a ruling rightly given. 12Like an earring of gold or an ornament of fine gold is the rebuke of a wise judge to a listening ear.
13Like a snow-cooled drink at harvest time is a trustworthy messenger to the one who sends him; he refreshes the spirit of his master. 14Like clouds and wind without rain is one who boasts of gifts never given.
15Through patience a ruler can be persuaded, and a gentle tongue can break a bone.
16If you find honey, eat just enough— too much of it, and you will vomit. 17Seldom set foot in your neighbor’s house— too much of you, and they will hate you.
18Like a club or a sword or a sharp arrow is one who gives false testimony against a neighbor. 19Like a broken tooth or a lame foot is reliance on the unfaithful in a time of trouble. 20Like one who takes away a garment on a cold day, or like vinegar poured on a wound, is one who sings songs to a heavy heart.
21If your enemy is hungry, give him food to eat; if he is thirsty, give him water to drink. 22In doing this, you will heap burning coals on his head, and the Lord will reward you.
23Like a north wind that brings unexpected rain is a sly tongue—which provokes a horrified look.
24Better to live on a corner of the roof than share a house with a quarrelsome wife.
25Like cold water to a weary soul is good news from a distant land. 26Like a muddied spring or a polluted well are the righteous who give way to the wicked.
27It is not good to eat too much honey, nor is it honorable to search out matters that are too deep.
28Like a city whose walls are broken through is a person who lacks self-control.