1 Đây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa, sao tả. 2 Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Đức Chúa Trời; Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua. 3 Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời, Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua. 4 Hãy lấy cứt khỏi bạc, Thì thợ bạc liền được một khí dụng; 5 Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua, Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững. 6 Chớ phô mình trước mặt vua, Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.⚓ 7 Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây, Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy. 8 Chớ vội gây ra điều tranh tụng, E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn, Con sẽ chẳng biết làm chi. 9 Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con, Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác; 10 E khi người nghe điều ấy sẽ trách con, Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng. 11 Lời nói phải thì, Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc. 12 Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe, Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy. 13 Sứ giả trung tín với người sai đi, Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt; Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình. 14 Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình, Tợ như có mây có gió, mà không mưa. 15 Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng; Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương. 16 Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải, Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng. 17 Chớ năng bước chân đến nhà kẻ lân cận con, E người chán con, và trở lòng ghét con chăng. 18 Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình, Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn. 19 Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn, Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chân trẹo đi. 20 Ai hát cho lòng buồn thảm nghe, Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh, Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy. 21 Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn; Nếu có khát, hãy cho nó uống;⚓ 22 Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó, Và Đức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con. 23 Gió bắc sanh ra mưa; Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ. 24 Thà ở một góc trên mái nhà, Hơn là ở chung nhà với người đàn bà hay tranh cạnh. 25 Tin lành ở xứ xa đến, Giống như nước mát mẻ cho người khát khao. 26 Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác, Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư. 27 Ăn mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt; Và cầu kiếm vinh hiển cho mình, ấy gây sự tổn hại. 28 Người nào chẳng chế trị lòng mình, Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
25
Những câu châm ngôn khác của Sô-lô-môn
1Sau đây là những lời khôn ngoan khác của Sô-lô-môn mà các cận thần của Ê-xê-chia, vua Giu-đa thu thập. 2Thượng Đế được tôn trọng vì Ngài giữ kín điều Ngài làm. Còn vua được tôn kính nhờ khám phá những điều kín giấu. 3Không ai đo được chiều cao của trời hay độ sâu của đất. Cũng thế, không ai biết được ý nghĩ của vua. 4Hãy lấy cáu cặn ra khỏi bạc, để thợ bạc sử dụng bạc đó. 5Hãy dẹp kẻ ác khỏi trước mặt vua; thì chính thể vua sẽ công chính và tồn tại lâu dài. 6Đừng khoe khoang với vua, cũng đừng đứng chung với những người quan trọng. 7Thà để vua cất nhắc con lên địa vị cao hơn là bị vua hạ bệ trước mặt người tước vị. Điều con đã thấy, 8không nên hấp tấp trình ra trước tòa. Vì con sẽ xử trí ra sao nếu láng giềng con chứng tỏ rằng con sai? 9Cứ tranh cãi với láng giềng con, nhưng đừng tiết lộ chuyện riêng của người khác. 10Kẻo người nghe điều ấy sẽ làm nhục con, và con sẽ không còn được tôn trọng nữa. 11Lời nói phải lúc giống như trái táo vàng nằm trong chén bạc. 12Lời khuyên răn khôn ngoan cho kẻ chịu nghe quí báu như bông tai vàng hay nữ trang cao giá. 13Sứ giả đáng tin khiến kẻ sai thoải mái, như tuyết mát rơi trong ngày mùa gặt. 14Ai hứa biếu quà cáp mà không thực hiện, chẳng khác mây và gió không mang mưa đến. 15Nếu kiên nhẫn, con có thể thuyết phục quan quyền, và lời nói hòa nhã có thể phá hủy những sự chống đối mãnh liệt. 16Nếu con tìm được mật ong thì chỉ nên ăn vừa phải, vì nếu ăn quá nhiều con sẽ bị nôn mửa ra thôi. 17Đừng hay lui tới nhà người láng giềng con; vì người có thể đâm ra chán ghét con. 18Kẻ đặt điều vu oan cho người láng giềng giống như kẻ dùng gươm giáo phân tán mọi người. 19Lúc gặp khó khăn mà trông cậy vào người không đáng tin, chẳng khác nào nhai bằng răng lung lay hay bước bằng chân què. 20Hát cho người có tâm sự buồn chẳng khác nào đoạt áo khoác ngoài của họ khi trời lạnh giá hay đổ dấm vào vết thương. 21Nếu kẻ thù con đói hãy cho nó ăn. Nếu nó khát hãy cho nó uống. 22Làm như thế chẳng khác nào chất than lửa trên đầu nó, rồi CHÚA sẽ thưởng cho con. 23Gió bấc mang mưa lại thế nào thì lời nói bép xép cũng khiến kẻ khác giận dữ như thế. 24Thà ở trên xó nóc nhà còn hơn ở trong nhà chung với người vợ hay gây gổ. 25Tin vui từ xa mang lại giống như nước mát cho người đang khát. 26Người công chính mà vấp ngã trước kẻ ác, thật giống như suối vấy bùn hay giếng bị ô dơ. 27Không nên ăn quá nhiều mật ong, cũng không nên tìm vinh dự nầy tiếp theo vinh dự khác⚓. 28Kẻ nào không biết tự chế như thành trì bị đổ vách.