7

Lời giảng của Ê-tiên

¹ Thầy cả thượng phẩm bèn hỏi Ê-tiên rằng: Có phải thật như vậy chăng? ² Ê-tiên trả lời rằng: Hỡi các anh, các cha, xin nghe lời tôi! Đức Chúa Trời vinh hiển đã hiện ra cùng tổ chúng ta là Áp-ra-ham, khi người còn ở tại Mê-sô-bô-ta-mi, chưa đến ở tại Cha-ran,⚓ ³ mà phán rằng: Hãy ra khỏi quê hương và bà con ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho.⚓ ⁴ Bấy giờ người ra khỏi xứ Canh-đê, rồi đến thành Cha-ran. Từ đó, lúc cha người qua đời rồi, Đức Chúa Trời khiến người từ nơi đó qua xứ các ông hiện đương ở.⚓ ⁵ Ngài chẳng ban cho người sản nghiệp gì trong xứ nầy, dầu một thẻo đất lọt bàn chân cũng không, nhưng Ngài hứa ban xứ nầy làm kỉ vật cho người và dòng dõi người nữa, dẫu bấy giờ người chưa có con cái mặc lòng.⚓ ⁶ Đức Chúa Trời phán như vầy: Dòng dõi ngươi sẽ ở ngụ nơi đất khách, người ta sẽ bắt chúng nó làm tôi và hà hiếp trong bốn trăm năm.⚓ ⁷ Đức Chúa Trời lại phán rằng: Nhưng ta sẽ đoán xét dân đã bắt chúng nó làm tôi, kế đó, chúng nó sẽ ra khỏi, và thờ phượng ta trong nơi nầy.⚓ ⁸ Đoạn, Đức Chúa Trời ban cho người sự giao ước về phép cắt bì. Ấy vậy, khi Áp-ra-ham đã sanh một con trai là Y-sác, thì làm phép cắt bì cho, trong ngày thứ tám; Y-sác làm phép cắt bì cho Gia-cốp, và Gia-cốp làm phép ấy cho mười hai tổ phụ.⚓
⁹ Mười tổ phụ ghen ghét Giô-sép, nên bán qua xứ Ê-díp-tô; nhưng Đức Chúa Trời ở cùng người.⚓ ¹⁰ Ngài giải cứu người khỏi cảnh khó khăn, và cho đầy ơn và trí trước mặt Pha-ra-ôn, vua Ê-díp-tô, vua ấy lập người làm tể tướng cai quản xứ Ê-díp-tô và cả nhà vua nữa.⚓ ¹¹ Bấy giờ, xảy có cơn đói kém trong cả xứ Ê-díp-tô và xứ Ca-na-an; sự túng ngặt lớn lắm, tổ phụ chúng ta chẳng tìm được đồ ăn.⚓ ¹² Gia-cốp nghe bên Ê-díp-tô có lúa mì, thì sai tổ phụ ta qua đó lần thứ nhứt. ¹³ Đến lần thứ hai, anh em Giô-sép nhận biết người, và Pha-ra-ôn mới biết dòng họ người.⚓ ¹⁴ Giô-sép bèn sai rước Gia-cốp là cha mình và cả nhà, cộng là bảy mươi lăm người.⚓ ¹⁵ Vậy, Gia-cốp xuống xứ Ê-díp-tô, rồi chết tại đó, và tổ phụ chúng ta cũng vậy;⚓ ¹⁶ sau được đem về Si-chem, chôn nơi mộ mà Áp-ra-ham đã lấy bạc mua của con cháu Hê-mô quê ở Si-chem.⚓ ¹⁷ Nhưng, gần đến kỳ phải ứng nghiệm lời hứa Đức Chúa Trời đã thề với Áp-ra-ham, dân cứ sanh sản và thêm nhiều lên trong xứ Ê-díp-tô,⚓ ¹⁸ cho đến khi trong xứ đó có một vua khác dấy lên chẳng nhìn biết Giô-sép. ¹⁹ Vua nầy dùng mưu hại dòng giống và hà hiếp tổ phụ chúng ta, ép phải bỏ con mới sanh, hầu cho sống chẳng được.⚓
²⁰ Trong lúc đó, Môi-se sanh ra; người xinh tốt khác thường, được nuôi trong ba tháng tại nhà cha mình.⚓ ²¹ Khi người bị bỏ, thì con gái Pha-ra-ôn vớt lấy, nuôi làm con mình.⚓ ²² Môi-se được học cả sự khôn ngoan của người Ê-díp-tô; lời nói và việc làm đều có tài năng. ²³ Nhưng lúc người được đầy bốn mươi tuổi rồi, trong lòng nhớ đến, muốn đi thăm anh em mình là con cái Y-sơ-ra-ên.⚓ ²⁴ Môi-se thấy có người hà hiếp một người trong đám họ, nên binh vực kẻ bị hà hiếp và đánh người Ê-díp-tô để báo thù cho. ²⁵ Người ngờ anh em mình chắc hiểu rằng Đức Chúa Trời dùng tay mình giải cứu họ; nhưng họ chẳng hiểu. ²⁶ Đến ngày sau, chúng đang đánh lộn với nhau, thì người đến gần mà giải hòa, rằng: Hỡi các ngươi, đã là anh em, sao lại làm hại nhau vậy? ²⁷ Kẻ đang ức hiếp người lân cận mình xô Môi-se ra, mà rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan xử đoán chúng ta? ²⁸ Há ngươi muốn giết ta như hôm qua đã giết người Ê-díp-tô sao? ²⁹ Môi-se vừa nghe lời đó thì trốn đi ở trong xứ Ma-đi-an, nơi đó người sanh được hai con trai.⚓ ³⁰ Cách bốn mươi năm, một thiên sứ hiện ra cùng người, tại đồng vắng núi Si-na-i, trong ngọn lửa nơi bụi gai đương cháy.⚓ ³¹ Môi-se thấy vậy, lấy làm lạ về sự hiện ra đó, đang áp lại để xem cho gần hơn, thì nghe tiếng Chúa phán rằng: ³² Ta là Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, của Y-sác và của Gia-cốp. Môi-se run sợ, chẳng dám nhìn xem. ³³ Chúa bèn phán rằng: Hãy cởi giày ở chân ngươi ra; vì chỗ mà ngươi đứng đó là một nơi đất thánh. ³⁴ Ta đã đoái xem và thấy cảnh khó khăn của dân ta trong xứ Ê-díp-tô, ta đã nghe tiếng than thở của chúng nó, và xuống đặng giải cứu. Bây giờ hãy đến, đặng ta sai ngươi qua xứ Ê-díp-tô.
³⁵ Môi-se nầy là người họ đã bỏ ra, và rằng: Ai đã lập ngươi lên làm quan cai trị và quan đoán xét chúng ta? Ấy là người mà Đức Chúa Trời đã sai làm quan cai trị và đấng giải cứu, cậy tay một thiên sứ đã hiện ra với người trong bụi gai.⚓ ³⁶ Ấy là người đã đem họ ra khỏi, làm những dấu kỳ phép lạ trong xứ Ê-díp-tô, trên Biển Đỏ, và nơi đồng vắng trong bốn mươi năm.⚓ ³⁷ Ấy là Môi-se nầy đã nói cùng con cái Y-sơ-ra-ên rằng: Đức Chúa Trời sẽ dấy lên trong hàng anh em các ngươi một đấng tiên tri giống như ta.⚓ ³⁸ Ấy là người, trong dân hội tại nơi đồng vắng, đã ở với thiên sứ, là đấng phán cùng người trên núi Si-na-i, và với tổ phụ chúng ta, người lại nhận lấy những lời sự sống đặng trao lại cho các ngươi.⚓ ³⁹ Ấy là người mà tổ phụ chúng ta không chịu vâng lời, đã bỏ người đặng nghiêng lòng về xứ Ê-díp-tô, ⁴⁰ và nói với A-rôn rằng: Hãy làm các thần đi trước chúng ta; vì về phần Môi-se nầy, là người đã dẫn chúng ta ra khỏi xứ Ê-díp-tô, chẳng biết có điều chi xảy đến cho người rồi.⚓ ⁴¹ Trong những ngày đó, họ đúc một tượng bò con, dâng tế lễ cho tượng và vui mừng về việc tay mình làm nên.⚓ ⁴² Đức Chúa Trời bèn lìa bỏ họ, phú họ thờ lạy cơ binh trên trời,⚓ như có chép trong sách các đấng tiên tri rằng:
Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, vậy có phải các ngươi từng dâng con sinh và của lễ cho ta,
Trong bốn mươi năm ở nơi đồng vắng,
⁴³ khi các ngươi khiêng nhà trại của Mo-lóc
Và ngôi sao của thần Rom-phan,
Tức là những hình tượng mà các ngươi làm ra để thờ lạy chăng?
Ta cũng sẽ đày các ngươi qua bên kia Ba-by-lôn.⚓
⁴⁴ Đền tạm chứng cớ vốn ở giữa tổ phụ chúng ta trong đồng vắng, như Chúa đã truyền lịnh cho Môi-se phải làm y theo kiểu mẫu người đã thấy.⚓ ⁴⁵ Tổ phụ chúng ta đã nhận lấy đền tạm ấy, rồi đồng đi với Giô-suê đem vào xứ họ đã chiếm lấy của các dân mà Đức Chúa Trời đã đuổi khỏi trước mặt họ; đền tạm cứ ở đó cho đến đời vua Đa-vít,⚓ ⁴⁶ là người được ơn trước mặt Đức Chúa Trời, và xin ban một chỗ ở cho Đức Chúa Trời của Gia-cốp.⚓ ⁴⁷ Kế đó, vua Sa-lô-môn cất cho Chúa một cái nhà.⚓ ⁴⁸ Nhưng Đấng Rất Cao chẳng ở trong nhà bởi tay người ta làm ra, như đấng tiên tri đã nói:
⁴⁹ Chúa phán: Trời là ngai ta,
Đất là bệ chân ta.
Nào có nhà nào các ngươi cất cho ta,
Có nơi nào cho ta yên nghỉ chăng?
⁵⁰ Há chẳng phải tay ta đã dựng nên mọi vật nầy chăng?⚓
⁵¹ Hỡi những người cứng cổ, lòng và tai chẳng cắt bì kia! Các ngươi cứ nghịch với Đức Thánh Linh hoài; tổ phụ các ngươi thế nào, thì các ngươi cũng thế ấy!⚓ ⁵² Há có đấng tiên tri nào mà tổ phụ các ngươi chẳng bắt bớ ư? Họ cũng đã giết những người nói tiên tri về sự đến của Đấng Công bình; và hiện bây giờ chính các ngươi lại đã nộp và giết Đấng đó; ⁵³ các ngươi đã nhận luật pháp truyền bởi các thiên sứ, nhưng không giữ lấy!…

Sự chết của Ê-tiên

⁵⁴ Chúng nghe những lời đó, thì giận trong lòng, và nghiến răng với Ê-tiên. ⁵⁵ Nhưng người, được đầy dẫy Đức Thánh Linh, mắt ngó chăm lên trời, thấy sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Jêsus đứng bên hữu Đức Chúa Trời; ⁵⁶ thì người nói rằng: Kìa, ta thấy các từng trời mở ra, và con người đứng bên hữu Đức Chúa Trời. ⁵⁷ Bấy giờ, chúng kêu lớn tiếng lên, bịt lỗ tai lại, cùng nhau chạy a lại, ⁵⁸ kéo người ra ngoài thành, rồi ném đá người. Các kẻ làm chứng lấy áo xống mình để nơi chân một người trẻ tuổi kia tên là Sau-lơ. ⁵⁹ Chúng đang ném đá, thì Ê-tiên cầu nguyện rằng: Lạy Đức Chúa Jêsus, xin tiếp lấy linh hồn tôi. ⁶⁰ Đoạn, người quì xuống, kêu lớn tiếng rằng: Lạy Chúa, xin đừng đổ tội nầy cho họ! Người vừa nói lời đó rồi, thì ngủ.

7

Stephen’s Address: The Call of Abraham

¹Then the high priest said, “Are these things so?”
²And he said, ⚓“Brethren and fathers, listen: The ⚓God of glory appeared to our father Abraham when he was in Mesopotamia, before he dwelt in ⚓Haran, ³and said to him, ⚓‘Get out of your country and from your relatives, and come to a land that I will show you.’ ⁴Then ⚓he came out of the land of the Chaldeans and dwelt in Haran. And from there, when his father was ⚓dead, He moved him to this land in which you now dwell. ⁵And God gave him no inheritance in it, not even enough to set his foot on. But even when Abraham had no child, ⚓He promised to give it to him for a possession, and to his descendants after him. ⁶But God spoke in this way: ⚓that his descendants would dwell in a foreign land, and that they would bring them into ⚓bondage and oppress them four hundred years. ⁷⚓‘And the nation to whom they will be in bondage I will ⚓judge,’ said God, ⚓‘and after that they shall come out and serve Me in this place.’ ⁸⚓Then He gave him the covenant of circumcision; ⚓and so Abraham begot Isaac and circumcised him on the eighth day; ⚓and Isaac begot Jacob, and ⚓Jacob begot the twelve patriarchs.

The Patriarchs in Egypt

⁹⚓“And the patriarchs, becoming envious, ⚓sold Joseph into Egypt. ⚓But God was with him ¹⁰and delivered him out of all his troubles, ⚓and gave him favor and wisdom in the presence of Pharaoh, king of Egypt; and he made him governor over Egypt and all his house. ¹¹⚓Now a famine and great trouble came over all the land of Egypt and Canaan, and our fathers found no sustenance. ¹²⚓But when Jacob heard that there was grain in Egypt, he sent out our fathers first. ¹³And the ⚓second time Joseph was made known to his brothers, and Joseph’s family became known to the Pharaoh. ¹⁴⚓Then Joseph sent and called his father Jacob and ⚓all his relatives to him, seventy-five people. ¹⁵⚓So Jacob went down to Egypt; ⚓and he died, he and our fathers. ¹⁶And ⚓they were carried back to Shechem and laid in ⚓the tomb that Abraham bought for a sum of money from the sons of Hamor, the father of Shechem.

God Delivers Israel by Moses

¹⁷“But when ⚓the time of the promise drew near which God had sworn to Abraham, ⚓the people grew and multiplied in Egypt ¹⁸till another king ⚓arose who did not know Joseph. ¹⁹This man dealt treacherously with our people, and oppressed our forefathers, ⚓making them expose their babies, so that they might not live. ²⁰⚓At this time Moses was born, and ⚓was well pleasing to God; and he was brought up in his father’s house for three months. ²¹But ⚓when he was set out, ⚓Pharaoh’s daughter took him away and brought him up as her own son. ²²And Moses was learned in all the wisdom of the Egyptians, and was ⚓mighty in words and deeds.
²³⚓“Now when he was forty years old, it came into his heart to visit his brethren, the children of Israel. ²⁴And seeing one of them suffer wrong, he defended and avenged him who was oppressed, and struck down the Egyptian. ²⁵For he supposed that his brethren would have understood that God would deliver them by his hand, but they did not understand. ²⁶And the next day he appeared to two of them as they were fighting, and tried to reconcile them, saying, ‘Men, you are brethren; why do you wrong one another?’ ²⁷But he who did his neighbor wrong pushed him away, saying, ⚓‘Who made you a ruler and a judge over us? ²⁸Do you want to kill me as you did the Egyptian yesterday?’ ²⁹⚓Then, at this saying, Moses fled and became a dweller in the land of Midian, where he ⚓had two sons.
³⁰⚓“And when forty years had passed, an Angel of the Lord appeared to him in a flame of fire in a bush, in the wilderness of Mount Sinai. ³¹When Moses saw it, he marveled at the sight; and as he drew near to observe, the voice of the Lord came to him, ³²saying,⚓‘I am the God of your fathers—the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob.’ And Moses trembled and dared not look. ³³⚓‘Then the LORD said to him, “Take your sandals off your feet, for the place where you stand is holy ground. ³⁴I have surely ⚓seen the oppression of My people who are in Egypt; I have heard their groaning and have come down to deliver them. And now come, I will ⚓send you to Egypt.” ’
³⁵“This Moses whom they rejected, saying, ⚓‘Who made you a ruler and a judge?’ is the one God sent to be a ruler and a deliverer ⚓by the hand of the Angel who appeared to him in the bush. ³⁶⚓He brought them out, after he had ⚓shown wonders and signs in the land of Egypt, ⚓and in the Red Sea, ⚓and in the wilderness forty years.

Israel Rebels Against God

³⁷“This is that Moses who said to the children of Israel, ⚓‘The LORD your God will raise up for you a Prophet like me from your brethren. ⚓Him you shall hear.’
³⁸⚓“This is he who was in the congregation in the wilderness with ⚓the Angel who spoke to him on Mount Sinai, and with our fathers, ⚓the one who received the living ⚓oracles to give to us, ³⁹whom our fathers ⚓would not obey, but rejected. And in their hearts they turned back to Egypt, ⁴⁰⚓saying to Aaron, ‘Make us gods to go before us; as for this Moses who brought us out of the land of Egypt, we do not know what has become of him.’ ⁴¹⚓And they made a calf in those days, offered sacrifices to the idol, and ⚓rejoiced in the works of their own hands. ⁴²Then ⚓God turned and gave them up to worship ⚓the host of heaven, as it is written in the book of the Prophets:
⚓‘Did you offer Me slaughtered animals and sacrifices during forty years in the wilderness,
O house of Israel?
⁴³You also took up the tabernacle of Moloch,
And the star of your god Remphan,
Images which you made to worship;
And ⚓I will carry you away beyond Babylon.’

God’s True Tabernacle

⁴⁴“Our fathers had the tabernacle of witness in the wilderness, as He appointed, instructing Moses ⚓to make it according to the pattern that he had seen, ⁴⁵⚓which our fathers, having received it in turn, also brought with Joshua into the land possessed by the Gentiles, ⚓whom God drove out before the face of our fathers until the ⚓days of David, ⁴⁶⚓who found favor before God and ⚓asked to find a dwelling for the God of Jacob. ⁴⁷⚓But Solomon built Him a house.
⁴⁸“However, ⚓the Most High does not dwell in temples made with hands, as the prophet says:
⁴⁹‘Heaven⚓is My throne,
And earth is My footstool.
What house will you build for Me? says the LORD,
Or what is the place of My rest?
⁵⁰Has My hand not ⚓made all these things?’

Israel Resists the Holy Spirit

⁵¹“You⚓stiff-necked and ⚓uncircumcised in heart and ears! You always resist the Holy Spirit; as your fathers did, so do you. ⁵²⚓Which of the prophets did your fathers not persecute? And they killed those who foretold the coming of ⚓the Just One, of whom you now have become the betrayers and murderers, ⁵³⚓who have received the law by the direction of angels and have not kept it.”

Stephen the Martyr

⁵⁴⚓When they heard these things they were cut to the heart, and they gnashed at him with their teeth. ⁵⁵But he, ⚓being full of the Holy Spirit, gazed into heaven and saw the ⚓glory of God, and Jesus standing at the right hand of God, ⁵⁶and said, “Look! ⚓I see the heavens opened and the ⚓Son of Man standing at the right hand of God!”
⁵⁷Then they cried out with a loud voice, stopped their ears, and ran at him with one accord; ⁵⁸and they cast him out of the city and stoned him. And ⚓the witnesses laid down their clothes at the feet of a young man named Saul. ⁵⁹And they stoned Stephen as he was calling on God and saying, “Lord Jesus, ⚓receive my spirit.” ⁶⁰Then he knelt down and cried out with a loud voice, ⚓“Lord, do not charge them with this sin.” And when he had said this, he fell asleep.