31

Gia-cốp rời khỏi nhà La-ban

¹Gia-cốp nghe được lời của các con trai La-ban nói với nhau: “Gia-cốp đã sang đoạt tài sản của cha chúng ta, và nhờ tài sản đó mà trở nên giàu có.” ²Gia-cốp cũng để ý đến nét mặt La-ban và thấy thái độ của ông đối với mình không còn như trước nữa.
³Đức Giê-hô-va phán với Gia-cốp: “Hãy trở về nơi quê cha đất tổ và họ hàng của con. Ta sẽ ở với con.” ⁴Gia-cốp sai người gọi Ra-chên và Lê-a ra đồng, nơi ông đang chăn bầy, ⁵và nói: “Tôi thấy thái độ của cha các bà đối với tôi không còn như trước nữa; nhưng Đức Chúa Trời của cha tôi vẫn ở với tôi. ⁶Chính các bà cũng biết rằng tôi đã dốc sức phục vụ cha các bà ⁷mà ông ấy lại lường gạt tôi, và thay đổi tiền công của tôi đến mười lần. Nhưng Đức Chúa Trời không cho phép ông ấy làm hại tôi. ⁸Nếu ông nói: ‘Những con vật có đốm sẽ là tiền công của con’, thì cả bầy đều đẻ con có đốm. Còn nếu ông nói: ‘Những con vật có sọc sẽ là tiền công của con’, thì cả bầy đều đẻ con có sọc. ⁹Đức Chúa Trời đã lấy bầy gia súc của cha các bà mà ban cho tôi như vậy đó. ¹⁰Trong mùa giao phối của gia súc, tôi nằm chiêm bao thấy mình ngước mắt nhìn các dê đực giao phối trong bầy đều có sọc, có vằn và có đốm. ¹¹Thiên sứ của Đức Chúa Trời gọi tôi trong chiêm bao: ‘Gia-cốp!’ Tôi thưa: ‘Có con đây!’ ¹²Thiên sứ nói: ‘Hãy ngước mắt lên mà nhìn, tất cả các dê đực đang giao phối đều có sọc, có vằn và có đốm, vì Ta đã thấy cách La-ban đối xử với con rồi. ¹³Ta là Đức Chúa Trời tại Bê-tên, nơi con đã đổ dầu trên trụ đá và khấn nguyện với Ta. Bây giờ, con hãy đứng dậy, rời khỏi xứ nầy và trở về quê cha đất tổ của mình.’”⚓
¹⁴Ra-chên và Lê-a đáp: “Chúng tôi nào có gia tài hay sản nghiệp gì trong nhà cha chúng tôi nữa đâu. ¹⁵Chẳng phải chúng tôi đã bị cha xem như người dưng đó sao? Vì ông đã gả bán chúng tôi và tiêu sạch cả tiền bạc bán gả chúng tôi. ¹⁶Tất cả tài sản mà Đức Chúa Trời lấy từ cha chúng tôi đương nhiên thuộc về chúng ta và con cái chúng ta. Vậy bây giờ, ông cứ làm theo mọi điều Đức Chúa Trời đã phán dạy.”
¹⁷Gia-cốp liền đứng dậy, đỡ vợ và con lên lạc đà, ¹⁸dẫn theo tất cả súc vật và mọi tài sản mình có, tức là bầy súc vật mà ông đã gây dựng được ở Pha-đan A-ram, để trở về với Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an.
¹⁹Nhân lúc La-ban đi hớt lông chiên, Ra-chên lấy trộm các tượng thần trong nhà cha mình. ²⁰Gia-cốp đánh lừa La-ban, người A-ram, không cho ông biết ý định bỏ trốn của mình. ²¹Vậy, ông trốn đi, đem theo tất cả những gì mình có, bắt đầu vượt qua sông và hướng thẳng về vùng đồi núi Ga-la-át.

La-ban đuổi theo Gia-cốp

²²Đến ngày thứ ba, khi được báo tin Gia-cốp đã trốn đi, ²³La-ban đem bà con anh em mình đuổi theo Gia-cốp suốt bảy ngày, và bắt kịp tại núi Ga-la-át. ²⁴Nhưng ban đêm, trong giấc chiêm bao, Đức Chúa Trời hiện đến với La-ban, người A-ram, và phán với ông: “Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp.”
²⁵Khi La-ban bắt kịp Gia-cốp thì Gia-cốp đã đóng trại trên núi; La-ban và bà con anh em mình cũng đóng trại trên núi. ²⁶La-ban nói với Gia-cốp: “Con đã làm gì vậy? Tại sao con đánh lừa cha và dẫn các con gái của cha đi như tù binh vậy? ²⁷Tại sao con lén lút trốn đi và lừa gạt cậu? Sao không cho cha biết để cha tiễn các con đi cách vui vẻ trong tiếng hát, tiếng đàn và tiếng trống? ²⁸Sao con không để cho cha hôn từ biệt con cháu của cha? Con đã hành động thật dại dột! ²⁹Cha thừa sức để làm hại con, nhưng đêm qua Đức Chúa Trời của tổ phụ con đã phán với cha rằng: ‘Dù lành hay dữ, hãy thận trọng, đừng nặng lời với Gia-cốp.’ ³⁰Bây giờ, vì quá mong muốn trở về quê cha đất tổ mà con đã ra đi, nhưng tại sao con lại lấy trộm các tượng thần của cha?”
³¹Gia-cốp nói với La-ban: “Vì con sợ cha sẽ bắt hai người con gái của cha lại. ³²Còn nếu cha tìm thấy các tượng thần của cha nơi ai thì người đó sẽ phải chết. Bây giờ, trước sự chứng kiến của bà con chúng ta, cha cứ lục soát hành lý của con, vật gì thuộc về cha, xin cha lấy lại.” Gia-cốp thực tình không biết rằng Ra-chên đã lấy trộm các tượng thần đó.
³³Vậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê-a, trại hai nữ tì, nhưng chẳng tìm được gì cả. Từ trại Lê-a ông bước sang trại Ra-chên. ³⁴Ra-chên đã lấy các tượng thần đó và giấu dưới bành lạc đà rồi ngồi lên trên. La-ban lục soát khắp trại nhưng chẳng thấy các tượng thần. ³⁵Ra-chên thưa với cha: “Vì trong con có việc riêng của phụ nữ, con không tiện đứng dậy trước mặt cha, xin cha đừng giận con.” La-ban lục lọi nhưng chẳng thấy các tượng thần đâu cả.
³⁶Bấy giờ Gia-cốp nổi giận và trách La-ban: “Con có tội gì, có lỗi gì mà cha hằm hằm truy đuổi con như vậy! ³⁷Cha đã lục soát tất cả hành lý của con, cha có tìm được vật gì thuộc về nhà cha không? Cha cứ đem tang vật đó ra trước mặt anh em bà con hai bên, để họ phân xử cho chúng ta. ³⁸Suốt hai mươi năm con ở với cha, chiên và dê của cha không hề bị sẩy thai, và con chẳng bao giờ ăn thịt chiên đực trong bầy của cha. ³⁹Con cũng chưa hề đem về cho cha một con vật nào bị thú rừng cắn xé; nếu có thì chính con đã bồi thường cho cha rồi. Cha còn đòi luôn những con bị mất cắp ban ngày hay bị bắt trộm ban đêm. ⁴⁰Ban ngày con bị nắng thiêu, ban đêm chịu lạnh lẽo, ngủ không an giấc. ⁴¹Hai mươi năm con ở trong nhà cha là thế đấy. Con phải giúp việc cho cha mười bốn năm để được hai cô con gái của cha, sáu năm để có được bầy súc vật từ bầy của cha, mà cha còn thay đổi tiền công của con đến mười lần. ⁴²Nếu Đức Chúa Trời của tổ phụ con, là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ con, chắc bây giờ cha đã đuổi con đi với hai bàn tay trắng. Đức Chúa Trời đã nhìn thấy nỗi đớn đau và công lao của con nên đêm qua Ngài đã phân xử rồi.”
⁴³La-ban trả lời Gia-cốp: “Các cô gái nầy là con gái của cha, các đứa trẻ nầy là cháu của cha, các bầy súc vật nầy là bầy của cha. Tất cả những gì con thấy đều là của cha. Nhưng hôm nay cha có thể làm gì được với các con gái và các cháu của cha đây? ⁴⁴Bây giờ, hãy đến, chúng ta cùng kết ước với nhau để làm bằng chứng giữa cha và con.”

Gia-cốp và La-ban lập giao ước

⁴⁵Gia-cốp lấy một tảng đá, dựng lên làm trụ; ⁴⁶rồi bảo anh em họ hàng mình: “Hãy gom đá lại.” Họ gom đá lại, chất thành một đống, và ngồi ăn bên đống đá. ⁴⁷La-ban đặt tên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-đu-ta; còn Gia-cốp gọi là Ga-lét.⚓ ⁴⁸La-ban nói: “Hôm nay đống đá nầy làm chứng giữa cha và con.” Vì thế, người đặt tên nó là Ga-lét. ⁴⁹Đống đá nầy cũng được gọi là Mích-pa,⚓ vì La-ban có nói: “Cầu xin Đức Giê-hô-va canh giữ cha và con khi chúng ta xa cách nhau. ⁵⁰Nếu con bạc đãi các con gái của cha, hoặc ngoài các con gái của cha ra con còn cưới vợ khác, thì hãy nhớ rằng, dù không có người nào xem xét chúng ta, Đức Chúa Trời vẫn là nhân chứng giữa cha và con.” ⁵¹La-ban còn nói với Gia-cốp: “Nầy là đống đá, nầy là trụ đá mà cha đã dựng lên giữa cha và con. ⁵²Đống đá nầy và trụ đá nầy làm chứng rằng cha không được vượt quá nơi nầy để đến chỗ con, và con cũng không được vượt quá nơi nầy để đến chỗ cha, với ý đồ xấu. ⁵³Cầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham và Đức Chúa Trời của Na-cô phân xử giữa chúng ta!”
Gia-cốp nhân danh Đấng mà cha mình là Y-sác kính sợ mà thề, ⁵⁴rồi dâng sinh tế tại trên núi, và mời các anh em bà con dùng bữa. Sau khi dùng bữa, họ nghỉ qua đêm trên núi.
⁵⁵Hôm sau, La-ban dậy sớm, hôn từ biệt và chúc phước cho con cháu, rồi lên đường trở về nhà.

31

Yacốp Lúh Tễ Laban

¹Yacốp sâng noau pai máh con samiang Laban atỡng neq: “Yacốp khoiq ĩt nheq máh mun mpoaq hái. Cỗ nhơ tễ mun mpoaq hái án cỡt sốc bữn.”
²Cớp Yacốp hữm mứt pahỡm Laban, cũq án, tỡ bữn noâng riang tễ tangái nhũang. ³Chơ Yiang Sursĩ atỡng Yacốp neq: “Mới chu loah pỡ cruang achúc achiac cớp sâu mới. Cứq ễ pỡq cớp mới.”
⁴Ngkíq Yacốp ớn noau arô Rachel cớp Lê-a toâq pỡ ruang charán án ỡt. ⁵Yacốp atỡng bar náq ki neq: “Cứq dáng lứq, mpoaq anhia bữn mứt pahỡm tỡ bữn o noâng chóq cứq riang tễ nhũang. Ma toau sanua, Yiang Sursĩ mpoaq cứq sang ỡt níc cớp cứq. ⁶Anhia dáng lứq tê, nheq rangứh rahỡ cứq táq ranáq yỗn mpoaq anhia, ⁷ma noâng án lôp cứq sa‑ữi trỗ na án palớt tứng-atooc cóng cứq. Ma Yiang Sursĩ tỡ yỗn án táq ngkíq chóq cứq. ⁸Khân mpoaq anhia pai charán chĩr cỡt pún cứq, ki máh charán ki la chĩr nheq. Khân mpoaq anhia pai máh charán clor cỡt pún cứq, ki máh charán ki la clor nheq. ⁹Ngkíq Yiang Sursĩ khoiq ĩt máh charán mpoaq anhia, chơ yỗn cứq ễn. ¹⁰Bữn muoi trỗ, toâq ngư máh charán ramoâng, cứq rláu mpáu. Tâng rláu mpáu ki cứq hữm mbễq tangcáh clor cớp chĩr ỡt ramoâng cớp mbễq sang‑ỗng. ¹¹Tâng parnáu ki, cứq hữm ranễng Yiang Sursĩ atỡng cứq neq: ‘Yacốp ơi!’
“Cứq ta‑ỡi: ‘Ơq! Cứq ỡt nnâi.’
¹²“Ranễng ki atỡng cứq neq: ‘Mới tapoang achỗn. Cứq táq yỗn máh mbễq tangcáh clor cớp chĩr ramoâng cớp mbễq sang‑ỗng, yuaq cứq dáng tễ ranáq Laban táq chóq mới. ¹³Cứq la Yiang Sursĩ ca khoiq ramóh mới tâng ntốq Bet-el. Ntốq ki mới khoiq tốh dỡq nsễng tâng ngôl dŏq cỡt tếc chiau sang yỗn cứq, chơ mới parkhán muoi ramứh cớp cứq. Sanua cóq mới thrũan, cớp loŏh toâp tễ cruang nâi chu loah pỡ cruang mpiq mới canỡt mới.’”
¹⁴Moâm Yacốp pai ngkíq, Rachel cớp Lê-a pai neq: “Hái tỡ bữn ngcuang roap noâng mun tễ mpoaq hái. ¹⁵Mpoaq hái nhêng chu hái la nŏ́q cũai tamoi toâq tễ cruang canŏ́h; khoiq án chếq chơ hái, cớp án phŏ́ng talốh nheq máh práq ki. ¹⁶Dũ ramứh Yiang Sursĩ khoiq ĩt tễ mpoaq hái, ki cỡt khong hái cớp con hái. Sanua dũ ranáq Yiang Sursĩ khoiq ớn mới táq, ki mới táq.”
^17-18Moâm alới pai ngkíq, Yacốp thrũan pỡq chu I-sac mpoaq án, pỡ cruang Cana-an. Án acŏ́q máh con lacuoi án tâng cloong charán lac‑da. Cớp án dững nheq tữh máh crơng crớu, dếh máh charán án mbỡiq bữn tâng Padan Aram hỡ.
¹⁹Bo ki Laban loŏh cứt sóc cữu, chơ Rachel tuoiq rup yiang khong mpoaq án. ²⁰Ma Yacốp rathũ Laban, la cũai Aram, na án pỡq luoiq, tỡ bữn yỗn Laban dáng án ễ pỡq. ²¹Chơ Yacốp cớp nheq dống sũ án lúh loŏh tễ cruang ki; alới yang crỗng Ơ-phơ-rat, ễ pỡq chu máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat.

Laban Rapuai Yacốp

²²Catâm tangái pái, bữn cũai toâq atỡng Laban tễ Yacốp khoiq pỡq luoiq. ²³Ngkíq Laban dững sễm ai án rapuai loah Yacốp. Alới pỡq nheq tapul tangái, chơ satỡm Yacốp tâng máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat. ²⁴Tâng sadâu ki, Yiang Sursĩ toâq pỡ Laban na rláu mpáu, chơ atỡng Laban, cũai Aram, neq: “Mới chỗi pai muoi ŏ́c ntrớu chóq Yacốp, o tỡ la tỡ o.”
²⁵Yacốp khoiq ayứng dống aroâiq tâng máh dũal cớp cóh cruang Ki-liat; ma Laban cớp máh sễm ai án ayứng dống aroâiq tâng cóh ki tê. ²⁶Laban pai chóq Yacốp neq: “Nŏ́q mới lôp cứq, cớp parỗn con mansễm cứq, táq ariang noau cớp cũai bo rachíl? ²⁷Nŏ́q mới loŏh luoiq cớp tỡ bữn atỡng yỗn cứq dáng? Khân cứq dáng, ki cứq táq pêl cha bũi yỗn mới pỡq, na triau cacháng, ũat, cớp plóng crơng lampỡiq hỡ. ²⁸Nŏ́q mới tỡ bữn yỗn cứq bữn hũn máh châu cớp con mansễm cứq, dŏq cubán alới? Táq nneq mới khoiq táq ranáq sacũl lứq. ²⁹Cứq bữn chớc têq táq mới. Ma sadâu hái, Yiang Sursĩ achúc achiac mới sang atỡng cứq neq: ‘Mới chỗi pai muoi ŏ́c ntrớu chóq Yacốp, o tỡ la tỡ o chóq Yacốp.’ ³⁰Cứq dáng mới loŏh la cỗ mới yoc ễ chu loah pỡ cruang mpiq mpoaq mới, ma cỗ nŏ́q mới tuoiq ĩt rup yiang dống cứq?”
³¹Yacốp ta‑ỡi neq: “Cứq ngcŏh lứq, yuaq cứq chanchớm anhia ễ ĩt loah con mansễm anhia. ³²Ma tễ rup yiang anhia, ki anhia chuaq; khân anhia ramóh tâng tỗ cũai aléq, cũai ki cóq chĩuq cuchĩt. Nheq máh sễm ai hái ca ỡt bân ntốq nâi pruam hữm nheq tê; khân anhia tamóh crơng anhia, ki anhia ĩt.”
Ma Yacốp tỡ bữn dáng pai Rachel tuoiq ĩt rup yiang ki.
³³Ngkíq Laban mut tâng dống aroâiq Yacốp, cớp dống aroâiq Lê-a. Án mut tâng bar lám dống aroâiq mansễm táq ranáq alới. Ma án tỡ bữn tamóh ntrớu tâng dống ki. Chơ án loŏh tễ dống Lê-a, mut tâng dống Rachel ễn.
³⁴Ma Rachel khoiq cutooq dŏq rup yiang án tuoiq ĩt ki tâng clống racu lac‑da, chơ án tacu tâng pỡng. Laban chi-chuaq dũ ntốq tâng dống ki ma án tỡ tamóh. ³⁵Rachel pai cớp mpoaq án neq: “Cứq con sễq mpoaq táh lôih cứq tỡ bữn têq tayứng, yuaq cứq miaq toâq prêng.”
Moâm nheq Laban chuaq, ma án tỡ tamóh rup yiang dống án.
³⁶Yacốp sâng nsóq mứt, chơ án rasuon cớp Laban neq: “Hếq táq lôih ntrớu chóq anhia, ma anhia rapuai hếq nneq? ³⁷Anhia khoiq ravoât nheq tâng máh crơng crớu dống hếq. Anhia bữn ramóh ntrớu khong anhia tỡ? Choâng moat máh sễm ai hái bar coah, sễq anhia aloŏh crơng ki pỡ nâi yỗn alới sữq anhia cớp hếq. ³⁸Hếq khoiq ỡt cớp anhia nheq bar chít cumo chơ, cớp bán charán yỗn anhia. Máh cumo ki, charán anhia tỡ bữn cỡt cupũn ntrớu. Dếh hếq tỡ nai cha muoi lám ntrớu tễ charán anhia. ³⁹Khân bữn charán cruang cáp cuchĩt charán anhia, hếq tỡ nai dững achu charán ki yỗn anhia; ma hếq culáh loah yỗn anhia charán tễ pún hếq ễn. Khân noau tuoiq charán anhia, tangái tỡ la sadâu, ki anhia yỗn hếq tu. ⁴⁰Tâng tangái hếq chĩuq tiang phũac; tâng sadâu hếq chĩuq sangễt. Hếq ỡt trỗl ramỗih níc. ⁴¹Cớp nheq bar chít cumo nâi hếq ỡt tâng dống anhia, la ngkíq níc. Hếq táq ranáq yỗn anhia muoi chít la pỗn cumo, cỗ hếq yoc ễ bữn bar lám con mansễm anhia. Cớp tapoât cumo ễn hếq táq ranáq yỗn anhia cỗ hếq yoc ễ bữn charán. Ma anhia palớt tứng-atooc cóng hếq muoi chít trỗ. ⁴²Khân Yiang Sursĩ achúc achiac hếq A-praham cớp I-sac sang ma tỡ bữn rachuai, ngkíq anhia khoiq ễ tuih hếq yỗn pỡq miat tễ dống anhia. Ma Yiang Sursĩ khoiq hữm ŏ́c túh hếq chĩuq. Ngkíq yuaq, Yiang Sursĩ sưoq anhia tâng sadâu hái.”

Yacốp Cớp Laban Parkhán Parnơi

⁴³Chơ Laban ta‑ỡi Yacốp neq: “Con mansễm nâi la con hếq; máh carnễn nâi la châu hếq; cớp nheq tữh charán nâi la charán hếq. Nheq máh crơng anhia hữm la khong hếq nheq. Ma sanua, ntrớu hếq têq táq yỗn máh con cớp châu hếq? ⁴⁴Sanua cóq hái parkhán parnơi, cóq anhia cớp hếq pruam táq tếc parkhán parnơi.”
⁴⁵Ngkíq Yacốp ĩt tamáu, chơ án ayứng táq ngôl. ⁴⁶Cớp án pai chóq sễm ai án neq: “Anhia tỗiq ĩt tamáu dững pỡ nâi!”
Ngkíq sễm ai án tỗiq cớp dững cróh tamáu ki muoi ntốq; chơ alới cha pêl bũi parnơi cheq cantróh tamáu ki. ⁴⁷Laban amứh ntốq ki la Yê-ca Saha-duta; ma Yacốp amứh ntốq ki la Calit.⚓
⁴⁸Laban pai neq: “Tangái nâi, cantróh tamáu nâi cỡt tếc anhia cớp hếq parkhán parnơi.”
Yuaq ngkíq alới dŏq ntốq ki la Calit. ⁴⁹Cớp ntốq ki bữn ramứh Mit-ba⚓ hỡ; cỗ Laban pai neq: “Yiang Sursĩ ỡt nhêng anhia cớp hếq, toâq hái ỡt miar ntốq. ⁵⁰Khân anhia dững túh con mansễm hếq, tỡ la ĩt lacuoi tamái ễn, tam tỡ bữn noau nhêng salĩq, ma cóq anhia sanhữ, lứq bữn Yiang Sursĩ toâp nhêng níc anhia cớp hếq.”
⁵¹Laban atỡng Yacốp ễn neq: “Anhia nhêng chu cantróh tamáu cớp ngôl tamáu nâi, hếq khoiq chóh dŏq tâng mpứng dĩ anhia cớp hếq. ⁵²Cantróh tamáu cớp ngôl tamáu nâi cỡt tếc yỗn hếq tỡ têq luat tễ ntốq nâi pỡq rachíl anhia, cớp anhia tỡ têq luat tễ ntốq nâi pỡq rachíl hếq. ⁵³Sễq Yiang Sursĩ achuaih anhia A-praham sang cớp achuaih cứq Nahor sang rasữq anhia cớp hếq.”
Chơ Yacốp thễ dũan nhơ ramứh Yiang Sursĩ mpoaq án I-sac sang. ⁵⁴Yacốp kiac charán dŏq sang yỗn Yiang Sursĩ tâng cruang cóh ki, cớp án mơi nheq tữh sễm ai án toâq cha parnơi. Moâm alới cha, chơ alới bếq loâng ngki tâng sadâu ki.
⁵⁵Laban tamỡ tễ cláih. Án hũn máh châu cớp con mansễm án. Cớp án câu yỗn alới bữn ŏ́c bốn hỡ. Moâm ki án loŏh tễ alới, píh chu loah pỡ dống án.