27

¹ Chớ khoe khoang về ngày mai;
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.⚓
² Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm;
Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
³ Đá thì nặng, cát cũng nặng;
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
⁴ Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra;
Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
⁵ Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là thương yêu giấu kín.
⁶ Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín;
Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
⁷ Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình;
Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
⁸ Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
⁹ Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn;
Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
¹⁰ Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình;
Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình:
Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
¹¹ Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha,
Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
¹² Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình;
Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
¹³ Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ;
Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
¹⁴ Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình,
Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
¹⁵ Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn,
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
¹⁶ Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió,
Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
¹⁷ Sắt mài nhọn sắt.
Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
¹⁸ Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó;
Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
¹⁹ Mặt dọi mặt trong nước thế nào,
Lòng người đối với người cũng thế ấy.
²⁰ Con mắt loài người chẳng hề chán,
Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
²¹ Lò thử bạc, dót thử vàng;
Còn sự khen ngợi thử loài người.
²² Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối
Chung lộn với gạo,
Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.

²³ Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con,
Và lo săn sóc các đàn bò của con;
²⁴ Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi,
Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
²⁵ Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra,
Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
²⁶ Lông chiên con dùng làm áo xống cho con,
Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
²⁷ Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con,
Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.

27

¹不要為明天自誇，
因為你不知道每天會發生何事。
²要讓陌生人誇獎你，不可用口自誇；
讓外邦人稱讚你，不可用嘴唇稱讚自己。
³石頭沉，沙土重，
愚妄人的惱怒比這兩樣更沉重。
⁴憤怒為殘忍，怒氣像狂瀾，
惟有嫉妒，誰能擋得住呢？
⁵當面的責備
勝過隱藏的愛情。
⁶朋友加的傷痕出於忠誠；
敵人的親吻卻是多餘。
⁷人吃飽了，厭惡蜂房的蜜；
人飢餓了，一切苦物都覺甘甜。
⁸人離故鄉漂泊，
就像雀鳥離窩四處飛翔。
⁹膏油與香料使人心喜悅，
朋友誠心的勸勉也是如此甘美。
¹⁰你的朋友和父親的朋友，
你都不可離棄。
你遭難時，不要上兄弟的家去；
相近的鄰舍強如遠方的兄弟。
¹¹我兒啊，你要做智慧人，好叫我的心歡喜，
使我可以回答那辱罵我的人。
¹²通達人見禍就藏躲；
愚蒙人卻前往受害。
¹³誰為陌生人擔保，就拿誰的衣服；
誰為外邦女子作保，誰就要承當。
¹⁴清晨起來大聲給朋友祝福的，
就算是詛咒他。
¹⁵下雨天連連滴漏，
好爭吵的婦人就像這樣；
¹⁶攔阻她的，就是攔阻風，
又像用右手抓油。
¹⁷以鐵磨鐵，越磨越利，
朋友當面琢磨，也是如此。
¹⁸看守無花果樹的，必吃樹上的果子；
敬奉主人的，必得尊榮。
¹⁹水中照臉，彼此相符；
人心相映，也是如此。
²⁰陰間和冥府⚓永不滿足，
人的眼目也是如此。
²¹鼎為煉銀，爐為煉金，
口中的稱讚也試煉人。
²²用杵把愚妄人與穀粒一同搗在臼中，
他的愚昧還是離不了他。
²³你要詳細知道你羊羣的景況，
留心照顧你的牛羣，
²⁴因為財富不能永留，
冠冕豈能存到萬代？
²⁵青草除去，嫩草長出，
山上的菜蔬也被採收。
²⁶綿羊可以做衣服，
公山羊可作田地的價值，
²⁷並有母山羊奶夠你吃，
夠你養家和女僕的生活。