27

¹ Chớ khoe khoang về ngày mai;
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.⚓
² Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm;
Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
³ Đá thì nặng, cát cũng nặng;
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
⁴ Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra;
Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
⁵ Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là thương yêu giấu kín.
⁶ Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín;
Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
⁷ Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình;
Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
⁸ Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
⁹ Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn;
Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
¹⁰ Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình;
Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình:
Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
¹¹ Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha,
Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
¹² Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình;
Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
¹³ Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ;
Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
¹⁴ Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình,
Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
¹⁵ Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn,
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
¹⁶ Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió,
Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
¹⁷ Sắt mài nhọn sắt.
Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
¹⁸ Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó;
Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
¹⁹ Mặt dọi mặt trong nước thế nào,
Lòng người đối với người cũng thế ấy.
²⁰ Con mắt loài người chẳng hề chán,
Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
²¹ Lò thử bạc, dót thử vàng;
Còn sự khen ngợi thử loài người.
²² Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối
Chung lộn với gạo,
Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.

²³ Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con,
Và lo săn sóc các đàn bò của con;
²⁴ Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi,
Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
²⁵ Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra,
Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
²⁶ Lông chiên con dùng làm áo xống cho con,
Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
²⁷ Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con,
Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.

27

¹Do⚓ not boast about tomorrow,
For you do not know what a day may bring forth.
²⚓Let another man praise you, and not your own mouth;
A stranger, and not your own lips.
³A stone is heavy and sand is weighty,
But a fool’s wrath is heavier than both of them.
⁴Wrath is cruel and anger a torrent,
But ⚓who is able to stand before jealousy?
⁵⚓Open rebuke is better
Than love carefully concealed.
⁶Faithful are the wounds of a friend,
But the kisses of an enemy are⚓deceitful.
⁷A satisfied soul loathes the honeycomb,
But to a hungry soul every bitter thing is sweet.
⁸Like a bird that wanders from its nest
Is a man who wanders from his place.
⁹Ointment and perfume delight the heart,
And the sweetness of a man’s friend gives delight by hearty counsel.
¹⁰Do not forsake your own friend or your father’s friend,
Nor go to your brother’s house in the day of your calamity;
⚓Better is a neighbor nearby than a brother far away.
¹¹My son, be wise, and make my heart glad,
⚓That I may answer him who reproaches me.
¹²A prudent man foresees evil and hides himself;
The simple pass on and are ⚓punished.
¹³Take the garment of him who is surety for a stranger,
And hold it in pledge when he is surety for a seductress.
¹⁴He who blesses his friend with a loud voice, rising early in the morning,
It will be counted a curse to him.
¹⁵A ⚓continual dripping on a very rainy day
And a contentious woman are alike;
¹⁶Whoever restrains her restrains the wind,
And grasps oil with his right hand.
¹⁷As iron sharpens iron,
So a man sharpens the countenance of his friend.
¹⁸⚓Whoever keeps the fig tree will eat its fruit;
So he who waits on his master will be honored.
¹⁹As in water face reflects face,
So a man’s heart reveals the man.
²⁰⚓Hell and Destruction are never full;
So ⚓the eyes of man are never satisfied.
²¹⚓The refining pot is for silver and the furnace for gold,
And a man is valued by what others say of him.
²²⚓Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with crushed grain,
Yet his foolishness will not depart from him.
²³Be diligent to know the state of your ⚓flocks,
And attend to your herds;
²⁴For riches are not forever,
Nor does a crown endure to all generations.
²⁵⚓When the hay is removed, and the tender grass shows itself,
And the herbs of the mountains are gathered in,
²⁶The lambs will provide your clothing,
And the goats the price of a field;
²⁷You shall have enough goats’ milk for your food,
For the food of your household,
And the nourishment of your maidservants.