27

1 Chớ khoe khoang về ngày mai;
 Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.
2 Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm;
 Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
3 Đá thì nặng, cát cũng nặng;
 Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
4 Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra;
 Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
5 Một lời quở trách tỏ tường
 Hơn là thương yêu giấu kín.
6 Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín;
 Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
7 Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình;
 Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
8 Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
 Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn;
 Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
10 Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình;
 Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình:
 Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
11 Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha,
 Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
12 Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình;
 Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
13 Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ;
 Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
14 Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình,
 Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
15 Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn,
 Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
16 Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió,
 Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
17 Sắt mài nhọn sắt.
 Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
18 Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó;
 Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
19 Mặt dọi mặt trong nước thế nào,
 Lòng người đối với người cũng thế ấy.
20 Con mắt loài người chẳng hề chán,
 Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
21 Lò thử bạc, dót thử vàng;
 Còn sự khen ngợi thử loài người.
22 Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối
 Chung lộn với gạo,
 Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.

23 Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con,
 Và lo săn sóc các đàn bò của con;
24 Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi,
 Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
25 Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra,
 Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
26 Lông chiên con dùng làm áo xống cho con,
 Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
27 Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con,
 Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.

27

  1不要为明天自夸,
  因为你不知道每天会发生何事。
  2要让陌生人夸奖你,不可用口自夸;
  让外邦人称赞你,不可用嘴唇称赞自己。
  3石头沉,沙土重,
  愚妄人的恼怒比这两样更沉重。
  4愤怒为残忍,怒气像狂澜,
  惟有嫉妒,谁能挡得住呢?
  5当面的责备
  胜过隐藏的爱情。
  6朋友加的伤痕出于忠诚;
  敌人的亲吻却是多余。
  7人吃饱了,厌恶蜂房的蜜;
  人饥饿了,一切苦物都觉甘甜。
  8人离故乡漂泊,
  就像雀鸟离窝四处飞翔。
  9膏油与香料使人心喜悦,
  朋友诚心的劝勉也是如此甘美。
  10你的朋友和父亲的朋友,
  你都不可离弃。
  你遭难时,不要上兄弟的家去;
  相近的邻舍强如远方的兄弟。
  11我儿啊,你要做智慧人,好叫我的心欢喜,
  使我可以回答那辱骂我的人。
  12通达人见祸就藏躲;
  愚蒙人却前往受害。
  13谁为陌生人担保,就拿谁的衣服;
  谁为外邦女子作保,谁就要承当。
  14清晨起来大声给朋友祝福的,
  就算是诅咒他。
  15下雨天连连滴漏,
  好争吵的妇人就像这样;
  16拦阻她的,就是拦阻风,
  又像用右手抓油。
  17以铁磨铁,越磨越利,
  朋友当面琢磨,也是如此。
  18看守无花果树的,必吃树上的果子;
  敬奉主人的,必得尊荣。
  19水中照脸,彼此相符;
  人心相映,也是如此。
  20阴间和冥府永不满足,
  人的眼目也是如此。
  21鼎为炼银,炉为炼金,
  口中的称赞也试炼人。
  22用杵把愚妄人与谷粒一同捣在臼中,
  他的愚昧还是离不了他。
  23你要详细知道你羊群的景况,
  留心照顾你的牛群,
  24因为财富不能永留,
  冠冕岂能存到万代?
  25青草除去,嫩草长出,
  山上的菜蔬也被采收。
  26绵羊可以做衣服,
  公山羊可作田地的价值,
  27并有母山羊奶够你吃,
  够你养家和女仆的生活。