27

¹ Chớ khoe khoang về ngày mai;
Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.⚓
² Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm;
Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
³ Đá thì nặng, cát cũng nặng;
Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
⁴ Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra;
Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
⁵ Một lời quở trách tỏ tường
Hơn là thương yêu giấu kín.
⁶ Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín;
Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
⁷ Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình;
Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
⁸ Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình,
Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
⁹ Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn;
Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
¹⁰ Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình;
Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình:
Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
¹¹ Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha,
Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
¹² Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình;
Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
¹³ Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ;
Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
¹⁴ Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình,
Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
¹⁵ Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn,
Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
¹⁶ Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió,
Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
¹⁷ Sắt mài nhọn sắt.
Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
¹⁸ Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó;
Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
¹⁹ Mặt dọi mặt trong nước thế nào,
Lòng người đối với người cũng thế ấy.
²⁰ Con mắt loài người chẳng hề chán,
Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.
²¹ Lò thử bạc, dót thử vàng;
Còn sự khen ngợi thử loài người.
²² Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối
Chung lộn với gạo,
Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.

²³ Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con,
Và lo săn sóc các đàn bò của con;
²⁴ Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi,
Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
²⁵ Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra,
Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
²⁶ Lông chiên con dùng làm áo xống cho con,
Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
²⁷ Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con,
Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.

27

¹Chớ khoe khoang về ngày mai
Vì ai biết được việc tương lai?
²Đừng tự khen mình, để việc ấy cho người khác làm.
³Sự nóng giận của kẻ dại nặng hơn cả đá và cát.
⁴Người căm hờn là tàn ác và hung tợn,
Nhưng người ghen tương còn nguy hiểm hơn.
⁵Ra mặt quở trách hơn là yêu thương lặng lẽ.
⁶Bạn gây thương tích hơn là địch thù hôn hít.
⁷Khi no chê cả mật,
Lúc đói đắng hóa ngọt.
⁸Người xa nhà như chim lìa tổ.
⁹Lời khuyên nhủ chân tình như dầu thơm ngào ngạt.
¹⁰Chớ từ bỏ bạn - dù bạn mình hay bạn của cha -
Lúc hoạn nạn đừng lo đi kiếm anh em họ hàng,
Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
¹¹Con ơi, nếu con khôn ngoan, lòng cha sung sướng,
Vì cha đáp được những lời mắng vốn tổn thương.
¹²Người khôn tránh né nguy nan,
Kẻ dại đâm đầu hướng tới họa tai.
¹³Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh người xa lạ,
Nhất là bảo lãnh cho phụ nữ nhẹ dạ.
¹⁴La to chúc phước bạn lúc sớm mai,
Bạn coi câu chúc như nguyền rủa họa tai.
^15,16Nhà dột ngày mưa tháng gió
Cũng tệ như người đàn bà cãi cọ,
Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió,
Ngửa tay đựng dầu cũng khó như nhau.
¹⁷Sắt mài sắt,
Bạn rèn bạn.
¹⁸Săn sóc cây vả được ăn quả nó;
Phục vụ hết lòng, chủ thưởng công cho.
¹⁹Nước phản chiếu khuôn mặt,
Tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
²⁰Mắt đầy tham vọng, chẳng hề chán;
Âm ty nuốt người không hề thỏa mãn.
²¹Lửa dùng thử bạc, thử vàng,
Lời khen câu tán thử đo con người.
²²Dùng chày dã kẻ dại như dã thóc,
Ngu si nó cũng không tróc đi đâu.
^23-27Vì giàu có chóng qua, ngôi nước chẳng trường tồn,
Nên con phải chịu khó chăm nom bầy súc vật;
Lấy lông cừu con làm áo xống,
Với sữa dê cả nhà có thực phẩm dư dật;
Bán bớt súc vật con tạo thêm ruộng đất,
Làm sạch cỏ khô, mùa màng mọc lên xanh cánh đồng,
Thảo mộc um tùm phủ khắp núi non.