1 Chớ khoe khoang về ngày mai; Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.⚓ 2 Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm; Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm. 3 Đá thì nặng, cát cũng nặng; Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai. 4 Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra; Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét? 5 Một lời quở trách tỏ tường Hơn là thương yêu giấu kín. 6 Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín; Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy. 7 Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chân mình; Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát. 8 Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình, Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy. 9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn; Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy. 10 Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình; Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình: Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa. 11 Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha, Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha. 12 Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình; Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ. 13 Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ; Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ. 14 Kẻ nào chỗi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình, Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả. 15 Một máng xối dột luôn luôn trong ngày mưa lớn, Và một người đàn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau. 16 Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió, Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy. 17 Sắt mài nhọn sắt. Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình. 18 Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó; Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng. 19 Mặt dọi mặt trong nước thế nào, Lòng người đối với người cũng thế ấy. 20 Con mắt loài người chẳng hề chán, Cũng như Âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy. 21 Lò thử bạc, dót thử vàng; Còn sự khen ngợi thử loài người. 22 Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối Chung lộn với gạo, Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.
23 Hãy ráng biết cảnh trạng bầy chiên con, Và lo săn sóc các đàn bò của con; 24 Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi, Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao? 25 Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra, Và người ta thâu nhập rau cỏ núi. 26 Lông chiên con dùng làm áo xống cho con, Giá dê đực dùng mua đồng ruộng. 27 Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con, Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.
27
1Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2Let someone else praise you, and not your own mouth; an outsider, and not your own lips.
3Stone is heavy and sand a burden, but a fool’s provocation is heavier than both.
4Anger is cruel and fury overwhelming, but who can stand before jealousy?
5Better is open rebuke than hidden love.
6Wounds from a friend can be trusted, but an enemy multiplies kisses.
7One who is full loathes honey from the comb, but to the hungry even what is bitter tastes sweet.
8Like a bird that flees its nest is anyone who flees from home.
9Perfume and incense bring joy to the heart, and the pleasantness of a friend springs from their heartfelt advice.
10Do not forsake your friend or a friend of your family, and do not go to your relative’s house when disaster strikes you— better a neighbor nearby than a relative far away.
11Be wise, my son, and bring joy to my heart; then I can answer anyone who treats me with contempt.
12The prudent see danger and take refuge, but the simple keep going and pay the penalty.
13Take the garment of one who puts up security for a stranger; hold it in pledge if it is done for an outsider.
14If anyone loudly blesses their neighbor early in the morning, it will be taken as a curse.
15A quarrelsome wife is like the dripping of a leaky roof in a rainstorm; 16restraining her is like restraining the wind or grasping oil with the hand.
17As iron sharpens iron, so one person sharpens another.
18The one who guards a fig tree will eat its fruit, and whoever protects their master will be honored.
19As water reflects the face, so one’s life reflects the heart.⚓ 20Death and Destruction⚓ are never satisfied, and neither are human eyes.
21The crucible for silver and the furnace for gold, but people are tested by their praise.
22Though you grind a fool in a mortar, grinding them like grain with a pestle, you will not remove their folly from them.
23Be sure you know the condition of your flocks, give careful attention to your herds; 24for riches do not endure forever, and a crown is not secure for all generations. 25When the hay is removed and new growth appears and the grass from the hills is gathered in, 26the lambs will provide you with clothing, and the goats with the price of a field. 27You will have plenty of goats’ milk to feed your family and to nourish your female servants.