4

Môi-se khuyên dân Y-sơ-ra-ên giữ các điều răn của Đức Chúa Trời

¹ Hỡi Y-sơ-ra-ên, bây giờ hãy nghe những mạng lịnh và luật lệ mà ta dạy các ngươi; hãy làm theo, để các ngươi được sống và vào xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi ban cho các ngươi nhận được. ² Các ngươi chớ thêm chi và đừng bớt chi về điều ta truyền cho, để giữ theo các điều răn của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi mà ta đã truyền.⚓
³ Nhân dịp của Ba-anh-Phê-o, mắt các ngươi đã thấy điều Đức Giê-hô-va đã làm; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi có diệt khỏi giữa ngươi mọi kẻ tin theo Ba-anh-Phê-o.⚓ ⁴ Còn các ngươi, là những kẻ vẫn theo Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, ngày nay hết thảy còn sống. ⁵ Nầy đây, ta đã dạy các ngươi những mạng lịnh và luật lệ y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời ta đã phán dặn ta, để các ngươi làm theo ở giữa xứ mình sẽ vào đặng nhận lấy. ⁶ Vậy, các ngươi phải giữ làm theo các mạng lịnh và luật lệ nầy; vì ấy là sự khôn ngoan và sự thông sáng của các ngươi trước mặt các dân tộc; họ nghe nói về các luật lệ nầy, sẽ nói rằng: Dân nầy là một dân khôn ngoan và thông sáng không hai! ⁷ Vả chăng, há có dân lớn nào mà có các thần mình gần như chúng ta có Giê-hô-va Đức Chúa Trời gần chúng ta, mọi khi chúng ta cầu khẩn Ngài chăng? ⁸ Lại, há có nước lớn nào có những mạng lịnh và luật lệ công bình như cả luật pháp nầy, mà ngày nay ta đặt trước mặt các ngươi chăng?
⁹ Chỉ hãy giữ lấy ngươi, lo canh cẩn thận linh hồn mình, e ngươi quên những điều mà mắt mình đã thấy, hầu cho chẳng một ngày nào của đời ngươi những điều đó lìa khỏi lòng ngươi: phải dạy cho các con và cháu ngươi. ¹⁰ Hãy nhớ ngày ngươi chầu Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi tại Hô-rếp, khi Đức Giê-hô-va phán cùng ta rằng: Hãy nhóm hiệp dân sự để ta khiến chúng nghe lời ta, hầu cho tập kính sợ ta đương lúc họ còn sống nơi thế thượng, và dạy lời đó cho con cái mình. ¹¹ Vậy, các ngươi lại gần và đứng dưới núi. --- Vả, núi cả lửa cháy cho đến tận trời; có sự tối tăm, mây mịt mịt và đen kịt. ---⚓ ¹² Từ trong lửa, Đức Giê-hô-va phán cùng các ngươi; các ngươi nghe một tiếng nói, nhưng không thấy một hình trạng nào; chỉ nghe một tiếng mà thôi. ¹³ Ngài rao truyền cho các ngươi biết sự giao ước của Ngài, tức là mười điều răn, khiến các ngươi gìn giữ lấy, và Ngài chép mười điều răn ấy trên hai bảng đá.⚓
¹⁴ Trong lúc đó, Đức Giê-hô-va cũng phán dặn ta dạy các ngươi những mạng lịnh và luật lệ, để các ngươi làm theo tại trong xứ mà mình sẽ đi vào nhận lấy.⚓
¹⁵ Vậy, các ngươi hãy cẩn thận giữ lấy linh hồn mình cho lắm, vì các ngươi không có thấy một hình trạng nào trong ngày Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi, từ nơi giữa lửa phán cùng các ngươi, tại Hô-rếp; ¹⁶ e các ngươi phải làm hư hoại cho mình chăng, và làm một tượng chạm nào, tạo hình trạng của tà thần nào, hoặc hình của người nam hay người nữ,⚓ ¹⁷ Hoặc hình của con thú nào đi trên đất, hoặc hình của vật nào có cánh bay trên trời,⚓ ¹⁸ hoặc hình của loài côn trùng nào bò trên đất, hay là hình của con cá nào ở trong nước dưới đất; ¹⁹ lại, e khi ngươi ngước mắt lên trời thấy mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, tức là toàn cả thiên binh, thì ngươi bị quyến dụ quì xuống trước các vì đó, và thờ lạy các tinh tú nầy mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã chia phân cho muôn dân dưới trời chăng. ²⁰ Còn các ngươi, Đức Giê-hô-va đã chọn và rút các ngươi khỏi lò lửa bằng sắt kia, là xứ Ê-díp-tô, để các ngươi thành một dân riêng của Ngài, y như các ngươi đã là điều đó ngày nay.⚓ ²¹ Đoạn, Đức Giê-hô-va, vì cớ các ngươi, nổi giận cùng ta, có thề rằng ta không được đi ngang qua sông Giô-đanh, và chẳng đặng vào xứ tốt đẹp mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi làm sản nghiệp.⚓ ²² Vì ta phải chết trong xứ nầy, không đi ngang qua sông Giô-đanh được; nhưng các ngươi sẽ đi qua và nhận lấy xứ tốt đẹp ấy. ²³ Khá cẩn thận giữ lấy mình, chớ quên sự giao ước của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã lập cùng các ngươi, và chớ làm tượng chạm nào, hình của vật nào mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã cấm; ²⁴ vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi như một đám lửa tiêu cháy, là Đức Chúa Trời hay kỵ tà.⚓
²⁵ Khi các ngươi sẽ có con cùng cháu, và khi đã ở lâu trong xứ rồi, nếu các ngươi làm bại hoại mình, làm tượng chạm nào, hình của vật chi mặc dầu, mà hành ác trước mặt Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi để chọc Ngài nổi giận, ²⁶ thì ngày nay ta bắt trời và đất làm chứng quyết cho các ngươi rằng các ngươi sẽ chết vội, và khuất mất khỏi xứ mà mình sẽ đi nhận lấy tại bên kia sông Giô-đanh. Các ngươi chẳng ở đó lâu dài đâu, nhưng sẽ bị tận diệt. ²⁷ Đức Giê-hô-va sẽ tản lạc các ngươi trong các nước, chỉ còn lại số nhỏ trong các nước mà Đức Giê-hô-va sẽ dẫn các ngươi vào;⚓ ²⁸ ở đó các ngươi sẽ cúng thờ những thần bằng cây và bằng đá, là công việc của tay loài người làm nên, chẳng thấy, chẳng nghe, chẳng ăn, cũng chẳng ngửi. ²⁹ Ở đó ngươi sẽ tìm cầu Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, và khi nào hết lòng hết ý tìm cầu Ngài thì mới gặp.⚓ ³⁰ Khi ngươi bị gian nan, và các việc nầy xảy đến cho ngươi, bấy giờ trong ngày cuối cùng, ngươi sẽ trở về cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, và vâng theo tiếng Ngài. ³¹ Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi là Đức Chúa Trời hay thương xót sẽ không bỏ ngươi và không hủy diệt ngươi đâu; cũng chẳng quên sự giao ước mà Ngài đã thề cùng các tổ phụ ngươi.
³² Vậy, ngươi hãy hỏi học về thời kỳ có trước ngươi, từ ngày Đức Chúa Trời dựng nên loài người trên đất, tự góc trời nầy đến góc trời kia, nếu bao giờ có xảy ra việc nào lớn dường ấy, hay là người ta có nghe sự chi giống như vậy chăng? ³³ tức là: há có một dân tộc nào nghe tiếng Đức Chúa Trời từ trong lửa phán ra như ngươi đã nghe, mà vẫn còn sống chăng? ³⁴ hay là Đức Chúa Trời há có cậy lấy sự thử thách, dấu kỳ, điềm lạ, chiến tranh, cánh tay quyền năng giơ thẳng ra, cùng cậy công sự to tát và gớm ghê, đặng thử đi chiếm một dân tộc cho mình ở giữa một dân tộc khác, như mọi điều Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã làm cho các ngươi tại xứ Ê-díp-tô, dưới mắt mình chăng? ³⁵ Ngươi đã chứng kiến mọi điều đó, để nhìn biết rằng Giê-hô-va, ấy là Đức Chúa Trời, chớ không ai khác hơn Ngài.⚓ ³⁶ Ngài từ trên trời khiến cho ngươi nghe tiếng Ngài để dạy ngươi; trên đất Ngài khiến cho ngươi thấy đám lửa lớn Ngài, và từ trong lửa ngươi có nghe lời Ngài phán ra. ³⁷ Bởi vì Ngài yêu mến các tổ phụ ngươi, nên chọn lấy dòng dõi các người ấy, và chánh Ngài nhờ quyền năng lớn mình rút ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, ³⁸ đặng đuổi khỏi trước mặt ngươi những dân tộc lớn hơn và mạnh hơn ngươi, đặng đưa ngươi vào xứ của dân đó, và ban cho làm sản nghiệp, y như điều ấy xảy đến ngày nay. ³⁹ Vậy, ngày nay hãy biết và ghi tạc trong lòng ngươi rằng Giê-hô-va, ấy là Đức Chúa Trời trên trời cao kia và dưới đất thấp nầy: chẳng có ai khác.
⁴⁰ Hãy giữ những luật lệ và điều răn của Ngài, mà ngày nay ta truyền cho ngươi, hầu cho ngươi và con cháu ngươi đều có phước, ở lâu dài trong xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi mãi mãi.

Ba thành ẩn náu ở bên kia sông Giô-đanh

⁴¹ Môi-se bèn biệt ra ba cái thành ở bên kia sông Giô-đanh, về hướng mặt trời mọc,⚓ ⁴² để kẻ sát nhân vô ý giết người lân cận mình, mà không có ghét trước, được thế trốn tránh và ẩn núp trong một của các thành nầy, và được sống. ⁴³ Ấy là Bết-se nơi rừng vắng, trong xứ đồng bằng, để cho người Ru-bên; Ra-mốt nơi Ga-la-át, để cho người Gát, và Gô-lan nơi Ba-san, để cho người Ma-na-se.

Bài giảng thứ nhì: Môi-se truyền luật pháp cho dân Y-sơ-ra-ên

⁴⁴ Nầy là luật pháp mà Môi-se đặt trước mặt dân Y-sơ-ra-ên. ⁴⁵ Nầy là chứng cớ, mạng lịnh, và luật lệ mà Môi-se truyền cho dân Y-sơ-ra-ên khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, ⁴⁶ ở bên kia sông Giô-đanh, trong trũng đối ngang Bết-Phê-o, tại xứ Si-hôn, vua dân A-mô-rít, ở Hết-bôn, mà Môi-se và dân Y-sơ-ra-ên đánh bại khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô. ⁴⁷ Dân Y-sơ-ra-ên chiếm xứ người luôn với xứ Óc, vua Ba-san, là hai vua dân A-mô-rít, ở tại bên kia sông Giô-đanh, về hướng mặt trời mọc, từ A-rô-e ⁴⁸ trên bờ khe Ạt-nôn, cho đến núi Si-ri-ôn, nghĩa là Hẹt-môn, ⁴⁹ và toàn đồng bằng bên kia sông Giô-đanh, về phía đông cho đến biển của đồng bằng, dưới triền núi Phích-ga.

4

Khuyên dân vâng giữ lời Chúa

¹Đồng bào ơi! Bây giờ xin lắng tai nghe kỹ và tuân hành những luật lệ tôi công bố. Nhờ vậy, nhân dân ta mới mong sống còn để đi chiếm vùng đất Chúa Hằng Hữu là Thượng Đế của cha ông ta ban cho. ²Đừng thêm bớt điều gì vào luật này, chỉ việc tuân hành, vì đây là luật của Chúa. ³Đồng bào đã thấy tận mắt điều Chúa làm trong vụ Ba-anh Phê-o: Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế của chúng ta dã tiêu diệt những ai theo Ba-anh Phê-o. ⁴Còn ai trung thành với Ngài vẫn sống cho đến hôm nay.
⁵Luật lệ tôi đang dạy đồng bào đây là luật Thượng Đế Hằng Hữu truyền cho tôi, cũng là luật áp dụng trong lãnh thổ đồng bào sẽ chiếm cứ. ⁶Sự áp dụng và tuân hành luật này làm cho đồng bào trở thành khôn ngoan, thấu đáo. Những dân tộc khác khi nghiên cứu luật này sẽ trằm trồ: 'Đây là một dân tộc khôn ngoan, trí tuệ.' ⁷Vì làm gì có một nước nào - dù lớn đến đâu - có một vị thần ở gần bên dân như Thượng Đế Hằng Hữu ở gần bên ta, nghe lời ta cầu khẩn? ⁸Có nước nào - dù lớn đến đâu - có được một bộ luật công minh như bộ luật ta ban hành hôm nay?
⁹Phải hết lòng thận trọng, ghi khắc những điều mình đã thấy vào tâm khảm, suốt đời đừng quên. Cũng kể lại cho con cháu mình những điều tai nghe mắt thấy Chúa đã làm. ¹⁰Như hôm tại núi Hô-rếp, lúc đồng bào đứng trước mặt Thượng Đế Hằng Hữu, Ngài bảo tôi: 'Triệu tập nhân dân lại đây cho họ nghe lời Ta dạy, để họ biết kính sợ Ta suốt những ngày sống trên đất, và họ sẽ dạy con cái họ kính sợ Ta.' ¹¹Rồi đồng bào kéo đến đứng dưới chân núi, trong khi trên núi lửa cháy dữ dội, ngọn cao tận trời, mây phủ đen kịt, bóng tối dày đặc. ¹²Từ giữa đám lửa, Chúa nói với đồng bào. Đồng bào nghe tiếng nói nhưng không thấy hình dáng Ngài. ¹³Ngài ban bố mười điều răn cho đồng bào tuân hành, và ghi các điều răn lên hai bảng đá. ¹⁴Đó là lúc Chúa bảo tôi dạy cho đồng bào luật lệ áp dụng trong lãnh thổ sắp chiếm cứ.

Cấm thờ thần tượng

¹⁵Vậy phải thận trọng, vì hôm ấy trên núi Hô-rếp, khiChúa nói với đồng bào từ trong đám lửa, đồng bào không thấy hình dáng của Ngài; ^16-18nên đừng hành động một cách hư đốn mà làm tượng thờ theo bất kỳ hình dáng nào, dù là đàn ông, đàn bà, thú vật, chim chóc, cá hay côn trùng bò trên đất. ¹⁹Cũng phải coi chừng, đừng thờ mặt trời, mặt trăng hay các ngôi sao trên trời, vì đó chỉ là những vật Thượng Đế Hằng Hữu phân phối khắp trời để soi sáng cho mọi người. ²⁰Chúa Hằng Hữu đã cứu đồng bào ra khỏi cảnh dầu sôi lửa bỏng⚓ ở Ai-cập, cho đồng bào được làm dân của Ngài như ngày nay. ^21,22Nhưng Chúa Hằng Hữu giận tôi vì đồng bào phạm tội, nhất quyết không cho tôi qua sông Giô-đan, vào đất tốt đẹp Ngài hứa cho đồng bào làm sản nghiệp. Tôi phải qua đời ở bên này sông. ²³Vậy, phải thận trọng, không được quên giao ước Chúa đã kết với đồng bào. Đừng làm tượng thờ dưới bất kỳ hình thức nào, vì Thượng Đế Hằng Hữu đã cấm ngặt. ²⁴Chúa Hằng Hữu là lửa thiêu hủy, là Thần kỵ tà.

Hình phạt kẻ thờ thần tượng

²⁵Sau này, khi ai nấy đã có con cháu đầy đàn, đã ở trong đất hứa lâu năm, nếu đồng bào hành động cách hư đốn, làm tượng thờ dù dưới hình thức nào, tức là khiêu khích Chúa, chọc giận Ngài. ²⁶Xin trời đất chứng giám cho chúng ta hôm nay - nếu thế đồng bào chắc chắn phải bị tiêu diệt khỏi lãnh thổ bên kia sông Giô-đan mà đồng bào sắp chiếm. Thời gian đồng bào cư trú tại đó sẽ thật ngắn ngủi. ²⁷Chúa Hằng Hữu sẽ phân tán đồng bào giữa các nước khác, và số người sống sót sẽ thật ít ỏi. ²⁸Tại các nước ấy, đồng bào sẽ thờ các thần bằng gỗ, bằng đá do người ta làm ra; các thần ấy không thấy, không nghe, không ăn, không ngửi. ²⁹Rồi đồng bào sẽ tìm kiếm Chúa Hằng Hữu, Thượng Đế mình; và nếu hết lòng, hết linh hồn tìm kiếm, đồng bào sẽ gặp Ngài. ³⁰Trong những ngày hoạn nạn khốn cùng ấy, đồng bào sẽ quay lại với Thượng Đế Hằng Hữu, vâng theo lời Ngài. ³¹Chúa Hằng Hữu là Thượng Đế đầy lòng thương xót, Ngài không từ bỏ, tuyệt diệt đồng bào; cũng không quên giao ước đã lập với tổ tiên ta.

Chúa Hằng Hữu là Chân Thần

³²Trong quá khứ, tính từ khi Thượng Đế tạo dựng loài người, từ góc trời này cho đến góc trời kia, có bao giờ có việc lạ thế này chưa: ³³Một dân tộc nghe tiếng Thượng Đế nói từ trong đám lửa, như trường hợp đồng bào, mà vẫn còn sống? ³⁴Có bao giờ Thượng Đế dùng phép lạ, hoạn nạn, chiến tranh, các việc khủng khiếp để giải phóng một dân tộc nô lệ đang ở ngay trong nước đô hộ, như trường hợp Chúa ra tay trừng trị Ai-cập ngay trước mắt đồng bào hay không? ³⁵Đó là những việc Ngài cho đồng bào thấy tận mắt để đồng bào ý thức được chính Chúa là Thượng Đế, ngoài ra không có Thượng Đế nào khác. ³⁶Chúa cho đồng bào nghe tiếng Ngài vang ra từ trời để đồng bào được giáo hóa; dưới đất, Ngài cho đồng bào thấy trụ lửa, và tiếng Ngài phát ra từ trong đám lửa. ³⁷Vì yêu tổ tiên chúng ta, nên cũng thương dòng giống của tổ tiên, Ngài đích thân đem đồng bào ra khỏi Ai-cập bằng những phép lạ phi thường. ³⁸Ngài đánh đuổi dân các nước lớn, mạnh hơn chúng ta, để đem đồng bào vào chiếm lấy đất họ làm sản nghiệp, như đồng bào thấy ngày nay.
³⁹Vậy, đồng bào phải nhận thức và ghi khắc vào lòng rằng, trên trời, dưới đất, chỉ có Chúa Hằng Hữu là Thượng Đế, chẳng có thượng đế nào khác. ⁴⁰Đồng bào nhớ tuân theo các luật lệ tôi ban bố hôm nay, nhờ vậy đồng bào và con cháu mai hậu sẽ được thới thạnh, người người vui hưởng tuổi thọ trong lãnh thổ Chúa cho Y-sơ-ra-ên vĩnh viễn."

Thành trú ẩn

^41,42Sau đó, Mai-sen ra chỉ thị dành riêng ba thành bên bờ phía đông sông Giô-đan dùng làm nơi trú ẩn cho những ai lầm lỡ giết người, không có hiềm khích trước. ⁴³Các thành đó là Bê-xe trên cao nguyên, trong sa mạc, dành cho đại tộc Ru-bên; Ra-mốt trong Ga-la-át cho đại tộc Gát, và Gô-lan thuộc Ba-san cho đại tộc Ma-na-se.

Giới thiệu bộ luật

^44-49Sau đây là bộ luật Mai-sen ban hành cho người Y-sơ-ra-ên sau khi ra khỏi Ai-cập, lúc họ đang ở bên bờ phía đông sông Giô-đan, đối diện Bết Phê-o, là đất của Si-hôn vua A-môn trước kia. Người Y-sơ-ra-ên đánh bại Si-hôn ở Hết-bôn và Óc vua Ba-san, hai vua A-mo ở phía đông sông Giô-đan, chiếm đất của họ từ A-rô-e bên bờ thung lũng sông Ật-nôn cho đến núi Si-ri-ôn (tức núi Hẹt-môn) và tất cả miền đồng bằng bên bờ phía đông sông Giô-đan, cho đến tận biển của đồng bằng, dưới triền núi Phích-ga.