44
Chén bạc trong bao lúa Bên-gia-min
1Giô-sép ra lệnh cho quản gia: “Hãy đổ đầy lương thực vào bao của những người nầy. Họ chở được bao nhiêu thì đổ cho họ bấy nhiêu, còn tiền của người nào thì để vào bao của người nấy.
2Cũng để cái chén bạc của ta vào miệng bao của người em út, chung với tiền mua lúa của nó.” Quản gia làm đúng như lời Giô-sép dặn.
3Vừa rạng sáng hôm sau, người ta để cho anh em của Giô-sép cùng với lừa của họ ra đi.
4Họ ra khỏi thành chưa được bao xa thì Giô-sép bảo người quản gia: “Hãy mau đuổi theo những người kia; khi đuổi kịp rồi, hãy nói: ‘Sao các người lấy oán đền ân?
5Chẳng phải đây là cái chén mà chủ ta dùng để uống rượu và bói toán sao?⚓ Các người đã làm một việc thật tệ hại.’”
6Người quản gia đuổi kịp và lặp lại những lời ấy.
7Họ đáp: “Sao ngài lại nói vậy? Không bao giờ các đầy tớ ngài lại làm một việc như thế!
8Ngài xem, từ Ca-na-an chúng tôi còn đem tiền tìm thấy trong miệng bao xuống trả lại cho ngài, thử hỏi làm sao chúng tôi lại ăn cắp bạc hay vàng trong nhà chủ ngài được chứ?
9Nếu vật đó được tìm thấy nơi người nào thì người đó phải chết, còn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho ngài.”
10Người quản gia nói: “Được, hãy làm như lời các người nói. Nếu tìm thấy chén nơi người nào thì người đó sẽ làm nô lệ cho tôi, còn những người khác thì vô tội.”
11Mỗi người vội vàng hạ bao lúa mình xuống đất và mở ra.
12Người quản gia lần lượt lục soát, bắt đầu từ người anh cả đến người em út. Cái chén được tìm thấy trong bao của Bên-gia-min.
13Họ xé áo mình, mỗi người chất đồ lên lưng lừa, rồi trở lại thành.
Giô-sép muốn giữ Bên-gia-min lại trong xứ Ai Cập
14Khi Giu-đa và các anh em vào đến nhà Giô-sép thì ông vẫn còn ở đó. Họ sấp mình xuống đất trước mặt ông.
15Giô-sép hỏi: “Các người đã làm gì vậy? Các người không biết rằng ta có khả năng bói toán sao?”
16Giu-đa đáp: “Chúng tôi biết nói gì với ngài? Trình bày gì đây? Biện minh như thế nào? Đức Chúa Trời đã vạch ra tội lỗi của các đầy tớ ngài rồi. Bây giờ, cả chúng tôi lẫn người bị bắt gặp đang giữ cái chén đều là nô lệ của ngài.”
17Nhưng Giô-sép nói: “Ta không bao giờ muốn làm như vậy! Người bị bắt gặp đang giữ cái chén sẽ làm nô lệ cho ta, còn các ngươi cứ an tâm trở về với cha mình.”
Giu-đa xin Giô-sép cho Bên-gia-min được về với cha mình
18Giu-đa đến gần Giô-sép và nói: “Thưa ngài, xin thứ lỗi và cho đầy tớ ngài được giải bày đôi lời. Xin ngài đừng trút giận trên đầy tớ ngài, vì ngài ngang hàng với Pha-ra-ôn.
19Ngài đã có lần hỏi các đầy tớ ngài rằng: ‘Các ngươi còn cha hay là anh em nào không?’
20Chúng tôi đã thưa với ngài: ‘Chúng tôi còn cha già và một em út ra đời lúc cha đã cao tuổi. Anh ruột của nó đã chết nên trong các con của mẹ nó chỉ còn một mình nó và cha thương nó lắm.’
21Ngài có bảo các đầy tớ ngài: ‘Hãy đưa nó xuống gặp ta để ta được thấy nó tận mắt.’
22Chúng tôi cũng đã thưa với ngài: ‘Đứa trẻ không thể rời cha được vì nếu nó rời cha, thì cha sẽ chết.’
23Nhưng ngài lại bảo: ‘Nếu người em út không cùng xuống đây với các ngươi thì các ngươi sẽ không được gặp ta nữa.’
24Khi trở về với đầy tớ ngài là cha tôi thì chúng tôi có thuật lại cho người nghe những lời ngài nói.
25Sau đó, cha lại bảo chúng tôi: ‘Hãy trở xuống mua về một ít lương thực.’
26Chúng tôi thưa: ‘Chúng con không thể xuống đó được. Nếu có chú út cùng đi thì chúng con mới xuống được, vì chúng con không thể gặp người ấy nếu chú út không cùng đi.’
27Đầy tớ ngài là cha tôi, nói với chúng tôi: ‘Các con biết rằng vợ ta sinh cho ta hai đứa con trai;
28một đứa đã đi mất biệt, và ta cũng đã nói, chắc nó đã bị thú dữ xé xác rồi, vì đến nay ta vẫn chưa thấy lại nó.
29Nếu các con còn đem đứa nầy đi xa ta nữa, và nó gặp phải tai họa, thì các con làm cho kẻ đầu bạc nầy đau lòng xót dạ mà xuống âm phủ.’
30Sự sống của cha tôi ràng buộc vào sự sống của em tôi. Vậy, nếu bây giờ tôi trở về với đầy tớ ngài là cha tôi, mà không có thằng bé đi cùng
31thì cha tôi sẽ chết khi không thấy thằng bé. Nếu vậy, các đầy tớ ngài sẽ làm cho cha già tóc bạc của chúng tôi, cũng là đầy tớ ngài, đau lòng xót dạ mà xuống âm phủ.
32Kẻ đầy tớ nầy đã đứng bảo lãnh cho thằng bé, và nói: ‘Nếu con không đem em về cho cha thì con sẽ mang tội với cha suốt đời.’
33Vậy bây giờ, xin cho đầy tớ ngài được làm nô lệ cho ngài thay cho thằng bé, và cho thằng bé cùng về với các anh nó.
34Thật, làm sao tôi dám trở về với cha tôi mà không có thằng bé chứ? Không, tôi không thể nào chứng kiến điều bất hạnh giáng xuống trên cha tôi được!”
44
Nyaanh Zaanv Dingx Laaih
1Yosepv paaiv goux ninh nyei biauv nyei domh bou, “Zorqv mbiauh dapv naaiv deix mienh nyei mbuoqc. Dapv gaux ninh mbuo dorh. Aengx zorqv gorqv-mienh maaiz mbiauh nyei nyaanh dapv gorqv-mienh nyei mbuoqc nzuih.
2Zorqv yie nyei zaanv, dongh nyaanh zaanv wuov norm, caux maaiz mbiauh nyei nyaanh dapv jienv youz-laai wuov dauh nyei mbuoqc nzuih.” Bou ziouc ei jienv Yosepv nyei waac zoux.
3Da'nyeic ndorm nziouv nyei, lungh mbiouz-mbiouz njang, domh bou ziouc fungx ninh mbuo caux ninh mbuo nyei lorh cuotv jauv nzuonx.
4Cuotv ziqc zingh mingh maiv gaengh nangc go, Yosepv gorngv mbuox ninh nyei domh bou, “Gaanv mingh zunc wuov deix mienh. Zunc zaaic, oix zuqc naaic gaax ninh mbuo, ‘Yie mbuo zoux longx bun meih mbuo. Meih mbuo weic haaix diuc zoux waaic bun yie mbuo?
5Meih mbuo weic haaix diuc nimc yie nyei ziouv nyei nyaanh zaanv mingh? Naaiv norm zaanv ninh longc hopv yaac longc naaic zinh hoz nyei jauv. Meih mbuo za'gengh zoux dorngc ndo haic aqv.’+”
6Wuov dauh bou zunc zaaic, ninh ziouc ei Yosepv nyei waac gorngv.
7Mv baac wuov deix muoz-doic gorngv, “Domh Gorx aac, meih zoux haaix nyungc hnangv naaiv nor gorngv? Yie mbuo zungv maiv hnamv taux hnangv naaiv nor zoux.
8Mangc gaax, maaiz daauh nzunc mbiauh nyei nyaanh yiem yie mbuo nyei mbuoqc yie mbuo zungv yiem Kaa^naa^an Deic-Bung dorh daaih tuix nzuonx bun meih. Yie mbuo fungc haih nimc yiem meih nyei ziouv nyei biauv nyei jiem nyaanh?
9Se gorngv meih buatc wuov norm zaanv yiem haaix dauh, bun wuov dauh zuqc daic aqv. Zengc wuov deix laengz zoux meih nyei nouh.”
10Bou gorngv, “Horpc nyei. Ei jienv meih mbuo nyei waac zoux aqv. Mv baac lorz buatc yiem haaix dauh nyei mbuoqc, wuov dauh ganh oix zuqc zoux yie nyei nouh. Zengc njiec wuov deix maiv dorngc haaix nyungc.”
11Dauh dauh ziouc siepv-siepv nyei bouh mbuoqc njiec don jienv wuov ndau koi.
12Bou ziouc sou aqv, yiem domh gorx nyei sou jienv mingh taux youz-laai nyei. Taux Mben^yaa^min nyei mbuoqc ziouc sou cuotv wuov norm zaanv.
13Wuov deix muoz-doic nzauh haic, ⟨betv ninh mbuo nyei lui,⟩ aengx bouh mbuoqc faaux bun lorh tor jienv daaux nqaang nzuonx wuov zingh aqv.
14Yu^ndaa caux ninh nyei muoz-doic nzuonx taux Yosepv nyei biauv wuov zanc, Yosepv corc yiem biauv nyei. Ninh mbuo yiem ninh nyei nza'hmien mbaapv njiec ndau.
15Yosepv gorngv mbuox ninh mbuo, “Naaiv meih mbuo zoux haaix nyungc laeh? Meih mbuo maiv hiuv duqv yie naaiv nyungc mienh haih mangc duqv cuotv zinh hoz nyei sic, haih zorqv duqv meih mbuo fai?”
16Yu^ndaa gorngv, “Yie mbuo hnangv haaix nor haih dau ziouv? Hnangv haaix nor haih gorngv? Yie mbuo hnangv haaix nor haih jaiv sin? Tin-Hungh wetv cuotv nzengc yie mbuo zoux dorngc nyei sic. Ih zanc maiv zeiz kungx zaanv yiem mbuoqc wuov dauh benx meih nyei nouh hnangv. Liemh yie mbuo yietc zungv benx meih nyei nouh aqv.”
17Yosepv gorngv, “Maiv zeiz hnangv naaic lorqc. Kungx zaanv yiem mbuoqc wuov dauh oix zuqc zoux yie nyei nouh hnangv. Zengc wuov deix gunv baengh orn nyei nzuonx meih mbuo nyei die wuov aqv.”
Yu^ndaa Tov Yosepv Bungx Mben^yaa^min
18Yu^ndaa aengx mingh fatv deix doix Yosepv gorngv, “Yie nyei ziouv aac, yie tov caux meih gorngv joux waac. Meih maiv dungx gaengh qiex jiez yie, meih nyei bou, maiv gunv meih ndongc Faalo Hungh hlo.
19Ziouv naaic yie mbuo, meih nyei bou, ‘Meih mbuo corc maaih die, maaih youz nyei fai?’
20Yie mbuo dau, ‘Die maaih nyei mv baac gox haic aqv. Youz yaac maaih nyei. Die zungv gox haic cingx duqv naaiv dauh dorn-laai. Naaiv dauh dorn nyei gorx daic mi'aqv. Ninh mbuo i muoz juangc maa mv baac ih zanc kungx maaih ninh ganh hnangv. Ninh nyei die yaac hnamv haic ninh.’
21“Meih heuc yie mbuo, meih nyei bou, dorh ninh daaih naaiv bun meih mangc.
22Yie mbuo mbuox meih, yie mbuo nyei ziouv, ‘Wuov dauh dorn leih maiv duqv ninh nyei die. Leih nor, ninh nyei die haih daic nyei.’
23Mv baac meih mbuox yie mbuo, meih nyei bou, ‘Yie mbuo maiv dorh naaiv dauh youz-laai caux jienv daaih nor, yie mbuo maiv duqv aengx buatc meih nyei hmien.’
24Yie mbuo dorh meih nyei waac nzuonx mingh gorngv bun meih nyei bou, yie mbuo nyei die, muangx.
25“Yie mbuo nyei die mbuox yie mbuo, ‘Aengx mingh maaiz deix mbiauh maah!’
26Yie mbuo dau, ‘Yie mbuo maiv haih mingh. Se gorngv yie mbuo nyei youz-laai caux jienv yie mbuo mingh nor, yie mbuo mingh nyei. Weic zuqc youz-laai maiv caux yie mbuo mingh nor, yie mbuo maiv duqv buatc wuov laanh mienh nyei hmien.’
27“Meih nyei bou, yie mbuo nyei die, mbuox yie mbuo, ‘Meih mbuo hiuv duqv yie nyei auv, Laasen, yungz duqv i dauh dorn bun yie hnangv.
28Maaih dauh zungv leih nqoi yie. Yie hnamv daaih ninh zuqc hieh ga'naaiv betv ninh mi'aqv. Taux ih zanc yie maiv duqv buatc wuov dauh dorn.
29Se gorngv meih mbuo dorh naaiv dauh mingh, ninh yaac buangh zuqc sic nor, meih mbuo ziouc bun yie, ong-m'nqorngv-baeqc, nzauh taux bieqc yiemh gen.’ ”⚓
30Yu^ndaa aengx gorngv, “Se gorngv yie nzuonx meih nyei bou, yie nyei die, wuov, yaac maiv maaih naaiv dauh dorn caux yie nzuonx,
31yie nyei die buatc yie nyei youz maiv caux yie nzuonx nor, ninh ziouc daic aqv, weic zuqc naaiv dauh dorn zoux yie nyei die nyei mba'nziu-gorn. Hnangv naaiv yie nyei die, meih nyei bou, ong-m'nqorngv-baeqc, nzauh taux daic.⚓
32Yie ganh longc yie nyei maengc zoux ndaam-daauh mbuox yie nyei die, ‘Yie maiv dorh naaiv dauh youz nzuonx bun die nor, yie laengz yiem die nyei nza'hmien yietc seix ndaam-dorng.’
33“Hnangv naaic, yie tov bun yie, meih nyei bou, yiem naaiv zoux meih nyei nouh div naaiv dauh dorn. Tov bun ninh gan jienv ninh nyei gorx mbuo nzuonx aqv oc.
34Se gorngv naaiv dauh dorn maiv caux yie nzuonx, yie hnangv haaix nor haih nzuonx yie nyei die wuov. Yie maiv oix buatc yie nyei die zuqc zeqc naanc hoic ninh.”