47

Gia đình Gia-cốp yết kiến Pha-ra-ôn. – Lập cư tại Gô-sen

¹Giô-sép đến tâu trình với Pha-ra-ôn: “Cha tôi và anh em tôi từ xứ Ca-na-an đã đến cùng với chiên, bò, và tất cả những gì họ có. Bây giờ họ đang ở tại Gô-sen.” ²Ông chọn năm người trong số các anh em và đưa vào yết kiến Pha-ra-ôn. ³Pha-ra-ôn hỏi: “Các ngươi làm nghề gì?” Họ thưa: “Các đầy tớ bệ hạ làm nghề chăn chiên như tổ tiên đã làm.” ⁴Rồi họ thưa tiếp: “Chúng tôi đến tạm trú trong đất nầy vì ở Ca-na-an không còn đồng cỏ cho súc vật và nạn đói đã trở nên trầm trọng. Vậy, xin bệ hạ cho các đầy tớ ngài được cư ngụ tại xứ Gô-sen.”
⁵Pha-ra-ôn nói với Giô-sép: “Cha ngươi và các anh em đã đến với ngươi. ⁶Đất nước Ai Cập đang ở trước mặt ngươi, hãy cho cha và anh em ngươi ở nơi nào tốt nhất trong xứ nầy. Hãy cứ để họ ở đất Gô-sen. Nếu ngươi biết trong số họ ai có tài thì giao cho họ trông nom các đàn súc vật của ta.”
⁷Sau đó, Giô-sép đưa cha mình là Gia-cốp vào yết kiến Pha-ra-ôn. Gia-cốp chúc phước cho Pha-ra-ôn. ⁸Pha-ra-ôn hỏi Gia-cốp: “Cụ được bao nhiêu tuổi rồi?” ⁹Gia-cốp đáp: “Những năm tháng phiêu bạt của tôi tổng cộng là một trăm ba mươi năm. Những năm tháng đời tôi ngắn ngủi và nhọc nhằn, không so được với cuộc đời phiêu bạt của tổ phụ tôi.” ¹⁰Gia-cốp lại chúc phước cho Pha-ra-ôn rồi cáo biệt vua.
¹¹Theo lệnh Pha-ra-ôn, Giô-sép ổn định chỗ ở cho cha và anh em, cấp đất đai để họ làm sản nghiệp trong Ai Cập, tại vùng tốt nhất của xứ sở nầy, thuộc địa hạt Ram-se. ¹²Giô-sép cấp lương thực cho cha, anh em và mọi người trong nhà cha, tùy theo số con cái của họ.

Đường lối cai trị của Giô-sép

¹³Trong khắp xứ không còn thức ăn nữa, vì nạn đói trở nên nghiêm trọng. Cả Ai Cập và Ca-na-an đều bị kiệt quệ vì nạn đói. ¹⁴Giô-sép thu tất cả số tiền bạc trong xứ Ai Cập và Ca-na-an, tức là tiền người ta mua lúa, rồi đưa vào kho Pha-ra-ôn. ¹⁵Khi tiền bạc trong xứ Ai Cập và Ca-na-an đã hết thì mọi người Ai Cập đều kéo đến với Giô-sép và yêu cầu: “Xin cấp lương thực cho chúng tôi. Chẳng lẽ vì hết tiền mà chúng tôi phải chết trước mặt ngài sao?” ¹⁶Giô-sép đáp: “Nếu hết tiền bạc thì đem súc vật các ngươi đến, ta sẽ đổi lương thực lấy súc vật.” ¹⁷Dân chúng dẫn súc vật đến cho Giô-sép. Giô-sép đổi lương thực lấy ngựa, bầy chiên, bầy bò, và lừa. Năm đó, ông cung cấp lương thực cho họ và đổi lấy tất cả các bầy súc vật của họ.
¹⁸Hết năm đó, qua năm sau dân chúng lại đến với ông và nói: “Chúng tôi không giấu gì ngài, tiền bạc của chúng tôi đã hết sạch, bầy súc vật đã giao cho ngài. Bây giờ, như ngài thấy đó, chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân và đất ruộng. ¹⁹Chẳng lẽ chúng tôi phải chết và ruộng đất chúng tôi phải hoang vu trước mặt ngài sao? Xin ngài lấy lương thực mà mua chúng tôi và đất đai chúng tôi. Chúng tôi và đất đai chúng tôi sẽ làm nô lệ cho Pha-ra-ôn. Xin cho chúng tôi hạt giống để chúng tôi sống chứ không phải chết, và đất đai không bị bỏ hoang.”
²⁰Giô-sép mua tất cả ruộng đất trong Ai Cập về cho Pha-ra-ôn. Vì nạn đói thúc bách nên mọi người Ai Cập đem bán đồng ruộng mình; vậy đất đai đều thuộc về Pha-ra-ôn. ²¹Còn dân chúng thì ông biến họ thành nô lệ⚓ từ đầu nầy đến đầu kia của lãnh thổ Ai Cập. ²²Tuy nhiên, Giô-sép không mua ruộng đất của những thầy tế lễ, vì các thầy tế lễ được một phần trợ cấp nhất định của Pha-ra-ôn. Họ sống nhờ phần lương thực Pha-ra-ôn trợ cấp nên không phải bán đất của mình.
²³Giô-sép nói với dân chúng: “Hôm nay ta đã mua các ngươi và đất đai của các ngươi cho Pha-ra-ôn. Đây là hạt giống để các ngươi gieo xuống đất đó. ²⁴Đến mùa gặt, các ngươi phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm, còn bốn phần kia là phần của các ngươi để làm giống và làm lương thực cho bản thân, cho người nhà và nuôi con cái.” ²⁵Dân chúng nói: “Ngài đã cứu mạng chúng tôi! Chúng tôi mong được vừa lòng ngài, và sẽ làm nô lệ cho Pha-ra-ôn.” ²⁶Vậy Giô-sép lập thành một luật về đất đai tại Ai Cập, đến nay vẫn còn giá trị, tức là phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm hoa lợi mình có. Chỉ có đất ruộng của các thầy tế lễ là không thuộc về Pha-ra-ôn.

Những ngày cuối đời của Gia-cốp

²⁷Vậy Y-sơ-ra-ên định cư trong miền Gô-sen, thuộc Ai Cập. Con cháu ông đã gây dựng cơ nghiệp tại đó và sinh sôi nẩy nở bội phần. ²⁸Gia-cốp sống tại Ai Cập được mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi.
²⁹Gần đến ngày qua đời, Y-sơ-ra-ên gọi Giô-sép, con trai mình đến và bảo: “Nếu thương cha, con hãy đặt tay dưới đùi cha,⚓ lấy lòng nhân từ và thành thật mà hứa rằng con sẽ không chôn cha tại Ai Cập.⚓ ³⁰Nhưng khi cha đã an giấc với tổ phụ, con hãy đem cha ra khỏi Ai Cập, chôn cạnh phần mộ của tổ tiên.” Giô-sép thưa: “Con sẽ làm đúng như lời cha dặn.” ³¹Gia-cốp nói: “Con hãy thề với cha đi.” Giô-sép liền thề. Y-sơ-ra-ên quỳ lạy ngay trên đầu giường mình.

47

¹Then Joseph ⚓went and told Pharaoh, and said, “My father and my brothers, their flocks and their herds and all that they possess, have come from the land of Canaan; and indeed they are in ⚓the land of Goshen.” ²And he took five men from among his brothers and ⚓presented them to Pharaoh. ³Then Pharaoh said to his brothers, ⚓“What is your occupation?”
And they said to Pharaoh, ⚓“Your servants are shepherds, both we and also our fathers.” ⁴And they said to Pharaoh, ⚓“We have come to dwell in the land, because your servants have no pasture for their flocks, ⚓for the famine is severe in the land of Canaan. Now therefore, please let your servants ⚓dwell in the land of Goshen.”
⁵Then Pharaoh spoke to Joseph, saying, “Your father and your brothers have come to you. ⁶⚓The land of Egypt is before you. Have your father and brothers dwell in the best of the land; let them dwell ⚓in the land of Goshen. And if you know any competent men among them, then make them chief herdsmen over my livestock.”
⁷Then Joseph brought in his father Jacob and set him before Pharaoh; and Jacob ⚓blessed Pharaoh. ⁸Pharaoh said to Jacob, “How old are you?”
⁹And Jacob said to Pharaoh, ⚓“The days of the years of my pilgrimage are⚓one hundred and thirty years; ⚓few and evil have been the days of the years of my life, and ⚓they have not attained to the days of the years of the life of my fathers in the days of their pilgrimage.” ¹⁰So Jacob ⚓blessed Pharaoh, and went out from before Pharaoh.
¹¹And Joseph situated his father and his brothers, and gave them a possession in the land of Egypt, in the best of the land, in the land of ⚓Rameses, ⚓as Pharaoh had commanded. ¹²Then Joseph provided his father, his brothers, and all ⚓his father’s household with bread, according to the number in their families.

Joseph Deals with the Famine

¹³Now there was no bread in all the land; for the famine was very severe, ⚓so that the land of Egypt and the land of Canaan languished because of the famine. ¹⁴⚓And Joseph gathered up all the money that was found in the land of Egypt and in the land of Canaan, for the grain which they bought; and Joseph brought the money into Pharaoh’s house.
¹⁵So when the money failed in the land of Egypt and in the land of Canaan, all the Egyptians came to Joseph and said, “Give us bread, for ⚓why should we die in your presence? For the money has failed.”
¹⁶Then Joseph said, “Give your livestock, and I will give you bread for your livestock, if the money is gone.” ¹⁷So they brought their livestock to Joseph, and Joseph gave them bread in exchange for the horses, the flocks, the cattle of the herds, and for the donkeys. Thus he fed them with bread in exchange for all their livestock that year.
¹⁸When that year had ended, they came to him the next year and said to him, “We will not hide from my lord that our money is gone; my lord also has our herds of livestock. There is nothing left in the sight of my lord but our bodies and our lands. ¹⁹Why should we die before your eyes, both we and our land? Buy us and our land for bread, and we and our land will be servants of Pharaoh; give us seed, that we may ⚓live and not die, that the land may not be desolate.”
²⁰Then Joseph ⚓bought all the land of Egypt for Pharaoh; for every man of the Egyptians sold his field, because the famine was severe upon them. So the land became Pharaoh’s. ²¹And as for the people, he moved them into the cities, from one end of the borders of Egypt to the other end. ²²⚓Only the land of the ⚓priests he did not buy; for the priests had rations allotted to them by Pharaoh, and they ate their rations which Pharaoh gave them; therefore they did not sell their lands.
²³Then Joseph said to the people, “Indeed I have bought you and your land this day for Pharaoh. Look, here is seed for you, and you shall sow the land. ²⁴And it shall come to pass in the harvest that you shall give one-fifth to Pharaoh. Four-fifths shall be your own, as seed for the field and for your food, for those of your households and as food for your little ones.”
²⁵So they said, “You have saved ⚓our lives; let us find favor in the sight of my lord, and we will be Pharaoh’s servants.” ²⁶And Joseph made it a law over the land of Egypt to this day, that Pharaoh should have one-fifth, ⚓except for the land of the priests only, which did not become Pharaoh’s.

Joseph’s Vow to Jacob

²⁷So Israel ⚓dwelt in the land of Egypt, in the country of Goshen; and they had possessions there and ⚓grew and multiplied exceedingly. ²⁸And Jacob lived in the land of Egypt seventeen years. So the length of Jacob’s life was one hundred and forty-seven years. ²⁹When the time ⚓drew near that Israel must die, he called his son Joseph and said to him, “Now if I have found favor in your sight, please ⚓put your hand under my thigh, and ⚓deal kindly and truly with me. ⚓Please do not bury me in Egypt, ³⁰but ⚓let me lie with my fathers; you shall carry me out of Egypt and ⚓bury me in their burial place.”
And he said, “I will do as you have said.”
³¹Then he said, “Swear to me.” And he swore to him. So ⚓Israel bowed himself on the head of the bed.