10

Các ý luận khác

1 Con ruồi chết làm cho thúi dầu thơm của thợ hòa hương; cũng vậy, một chút điên dại làm nhẹ danh một người khôn ngoan sang trọng.
2 Trái tim của người khôn ở bên hữu; còn trái tim của kẻ dại ở bên tả. 3 Lại khi kẻ dại đi đường, rõ ra là thiếu mất lẽ phải; nó nói cho mọi người rằng mình là kẻ dại.
4 Nếu người cai quản nổi giận cùng ngươi, chớ lìa khỏi chỗ mình; vì sự mềm mại ngăn ngừa được tội lỗi lớn.
5 Có một tai nạn ta đã thấy ở dưới mặt trời, như một sự lỗi lầm do quan trưởng phạm: 6 Ấy là kẻ ngu muội được đặt ở nơi cao, còn người giàu lại ngồi chỗ thấp. 7 Ta đã thấy kẻ tôi tớ đi ngựa, còn quan trưởng đi bộ như tôi tớ vậy.
8 Kẻ nào đào hầm sẽ sa xuống đó, còn kẻ phá vách tường phải bị rắn cắn. 9 Ai lăn đá khỏi chỗ nó, sẽ bị thương; kẻ bửa củi có khi phải hiểm nghèo.
10 Cái rìu lụt mà không mài lưỡi nó lại, ắt phải ráng sức càng nhiều; nhưng sự khôn ngoan có ích đặng dẫn dắt. 11 Nếu rắn cắn trước khi bị ếm chú, thì thầy ếm chú chẳng làm ích gì.
12 Lời của miệng người khôn ngoan có ơn; nhưng môi của kẻ khờ dại lại nuốt lấy nó. 13 Lời nói của miệng nó, khởi đầu là ngu dại, cuối cùng vẫn điên cuồng nguy hiểm. 14 Kẻ ngu muội hay nói nhiều lời; dầu vậy, người ta chẳng biết điều sẽ xảy đến; và ai là kẻ tỏ ra được cho nó sự sẽ có sau mình? 15 Công lao kẻ ngu muội làm cho mệt nhọc chúng nó, vì chẳng biết phải bắt đường nào đặng đi đến thành.
16 Hỡi xứ, khốn thay cho mầy khi có vua còn thơ ấu, và các quan trưởng mầy ăn từ lúc buổi sáng!
17 Hỡi xứ, phước cho mầy khi có vua là dòng cao sang, và các quan trưởng mầy ăn theo giờ xứng đáng, để bổ sức lại, chớ chẳng phải để đắm say!
18 Tại tay làm biếng nên rường nhà sụp; vì tay nhác nhớm nên nhà dột.
19 Người ta bày tiệc đặng vui chơi; rượu khiến cho đời vui; có tiền bạc thì ứng cho mọi sự.
20 Dầu trong tư tưởng ngươi cũng chớ nguyền rủa vua; dầu trong phòng ngủ ngươi cũng chớ rủa sả kẻ giàu có; vì chim trời sẽ đồn ra tiếng ngươi, và loài có cánh sẽ thuật việc ra.

10

Các tù trưởng

1Ruồi chết làm hôi thối dầu thơm. Một phút điên dại gây ảnh hưởng tai hại cho người danh giá, khôn ngoan.
2Lòng người khôn ngoan hướng dẫn người ấy làm điều phải, nhưng lòng người dại xúi người nầy làm điều quấy.
3Lối đi đứng của người dại ngoài phố nói lên sự kém khôn ngoan của họ.
4Nếu chủ nổi giận, đừng bỏ việc, nhưng phải cư xử mềm mỏng, như thế có thể làm dịu cơn giận của chủ.
5Tôi có thấy một điều tệ hại khác trên đời, liên hệ đến các cấp lãnh đạo:
6Người ngu dại được cất nhắc lên cao, còn người có nhiều khả năng phải giữ địa vị thấp kém.
7Tôi cũng thấy cả cảnh đầy tớ đi ngựa, trong khi bậc vương bá lại đi bộ như đầy tớ vậy.
8,9Ai đào hố phải sa xuống hố. Ai phá vách nhà cũ sẽ bị rắn rết cắn. Người lăn đá bị đá đè. Người bổ củi bị củi gây thương tích.
10Dùng một cái rìu cùn sẽ phí nhiều sức, phải khôn ngoan, mài lưỡi rìu trước đã.
11Nếu bị rắn cắn rồi mới đi mời thầy dụ rắn thì có ích gì? 12-14Lời nói của người khôn đem lại thắng lợi, nhưng miệng lưỡi kẻ dại đem lại tai hại hiểm nghèo. Kẻ dại khởi đầu bằng những lời dại khờ, kết thúc bằng những lời điên cuồng, độc hại. Nó khoác lác, rườm rà nói về tương lai, nhưng có ai biết được việc ngày mai?
15Kẻ khờ phí sức khi làm việc, đến độ kiệt quệ, không còn biết làm sao đi về thành mình nữa.
16,17Nếu trong nước có vua vị thành niên, có cấp lãnh đạo sớm hôm chỉ lo chè chén, số phận quốc gia ấy thật là khốn đốn. Nhưng một quốc gia có vua con dòng cháu giống, cấp lãnh đạo xứng đáng, ăn uống để bổ sức chứ không phải để say sưa, dân nước ấy dĩ nhiên hạnh phúc.
18Nhà của kẻ lười mái dột cột xiêu.
19Tiệc tùng cho vui, rượu nồng cho đời lên hương; còn 'có tiền mua tiên cũng được.' 20Đừng nguyền rủa - dù trong tư tưởng - kẻ có thế lực, dù là thế lực hành chánh hay tiền tài, vì chim chóc sẽ báo cho họ mọi lời ta nói.