21

Ma-na-se Trị Vì Giu-đa

(2 Sử 33:1-10, 18-20)

¹Ma-na-se được mười hai tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì năm mươi lăm năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông là Hếp-xi-ba. ²Ông làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA, theo những cách gớm ghiếc của các dân CHÚA đã đuổi đi trước mặt dân I-sơ-ra-ên. ³Ông xây lại các tế đàn trên những nơi cao mà Hê-xê-ki-a cha ông đã phá hủy. Ông xây dựng các bàn thờ cho Thần Ba-anh, làm một trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra giống như A-háp vua I-sơ-ra-ên đã làm. Ông thờ tất cả các thần linh trên không trung và cúng tế chúng. ⁴Ông xây các bàn thờ cho các tà thần trong Ðền Thờ CHÚA, nơi CHÚA đã phán, “Ta sẽ đặt danh Ta tại Giê-ru-sa-lem.” ⁵Ông xây bàn thờ cho các thần linh trên không trung ngay trong hai sân của Ðền Thờ CHÚA. ⁶Ông thiêu con trai ông trong lửa để dâng nó cho thần tượng. Ông thực hành phép phù thủy và chiêm tinh. Ông cậy vào các đồng bóng và các thầy bói. Ông làm nhiều điều tội lỗi trước mặt CHÚA và chọc giận Ngài. ⁷Ông tạc tượng Nữ Thần A-sê-ra, rồi đem để nó trong đền thờ là nơi CHÚA đã bảo Ða-vít và Sa-lô-môn con trai vua ấy rằng, “Ta sẽ đặt danh Ta ngự mãi trong đền thờ nầy và trong Giê-ru-sa-lem, nơi Ta đã chọn trong các chi tộc của I-sơ-ra-ên. ⁸Nếu chúng cẩn thận làm theo mọi điều Ta đã truyền cho chúng và vâng theo tất cả luật pháp mà Mô-sê tôi tớ Ta đã truyền cho chúng, Ta sẽ không để cho chân của dân I-sơ-ra-ên phải đi lang thang ra khỏi xứ mà Ta đã ban cho tổ tiên của chúng.” ⁹Nhưng họ không nghe. Ma-na-se đã dẫn dắt họ đi sai lạc, khiến họ phạm nhiều tội lỗi hơn tất cả các nước mà CHÚA đã hủy diệt trước mặt dân I-sơ-ra-ên.
¹⁰CHÚA đã dùng các tôi tớ Ngài, tức các tiên tri, nói với họ, ¹¹“Bởi vì Ma-na-se vua Giu-đa đã làm những việc gớm ghiếc ấy –Ông đã làm những việc gian tà hơn tất cả các dân A-mô-ri đã làm trước ông. Ông đã gây cho Giu-đa phạm tội thờ các thần tượng do ông làm ra– ¹²nên CHÚA, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế nầy: Ta sẽ giáng những tai họa xuống trên Giê-ru-sa-lem và Giu-đa đến nỗi ai nghe đến sẽ lùng bùng lỗ tai. ¹³Ta sẽ giăng trên Giê-ru-sa-lem thước dây đã dùng để đo Sa-ma-ri và sẽ dùng dây dọi đã áp dụng cho nhà A-háp. Ta sẽ chùi sạch Giê-ru-sa-lem như người ta chùi một cái dĩa, chùi sạch nó rồi úp nó xuống. ¹⁴Ta sẽ vứt bỏ những gì còn lại của cơ nghiệp Ta. Ta sẽ phó chúng vào tay quân thù của chúng. Chúng sẽ trở thành một miếng mồi, một chiến lợi phẩm cho quân thù của chúng. ¹⁵Bởi vì chúng đã làm những việc tội lỗi trước mặt Ta, chọc giận Ta, từ khi tổ tiên chúng ra khỏi Ai-cập cho đến ngày nay.”
¹⁶Ngoài ra, Ma-na-se còn làm đổ máu của nhiều người vô tội cho đến khi ông làm ngập Giê-ru-sa-lem với máu vô tội từ đầu nầy đến đầu kia, ngoài những tội ông đã làm để gây cho Giu-đa phạm tội, tức khiến họ làm những điều tội lỗi trước mặt CHÚA.
¹⁷Những việc khác của Ma-na-se, tất cả những việc ông làm, những tội lỗi ông phạm, há không được chép trong sách Sử Ký của Các Vua Giu-đa sao? ¹⁸Ma-na-se an giấc với các tổ tiên ông và được chôn trong vườn ngự uyển ở hoàng cung, tức trong Vườn U-xa. A-môn con trai ông lên ngôi kế vị.

A-môn Trị Vì Giu-đa

(2 Sử 33:21-25)

¹⁹A-môn được hai mươi hai tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì hai năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông là Mê-su-lê-mết con gái của Ha-ru cháu của Giọt-ba. ²⁰Ông làm điều tội lỗi trước mặt CHÚA như Ma-na-se cha ông đã làm. ²¹Ông đi theo mọi đường lối cha ông đã đi. Ông phục vụ các thần tượng cha ông đã phục vụ, và ông thờ phượng chúng. ²²Ông lìa bỏ CHÚA, Ðức Chúa Trời của tổ tiên ông và không đi theo các đường lối CHÚA. ²³Các tôi tớ của A-môn lập mưu làm phản và hạ sát ông ngay trong cung điện. ²⁴Nhưng dân trong nước xử tử tất cả những kẻ đã âm mưu và giết Vua A-môn; rồi dân trong nước lập Giô-si-a con trai ông lên ngôi kế vị.
²⁵Tất cả những việc khác của A-môn làm há chẳng được chép trong sách Sử Ký của Các Vua Giu-đa sao? ²⁶Ông được chôn trong mộ của ông trong Vườn U-xa. Sau đó Giô-si-a con trai ông lên ngôi kế vị.

21

Manasseh Ngă Pơtao Lŏn Čar Yudah

(2 Hră Ruai 33:1-20)

¹Pơtao Manasseh hlak pluh-dua thŭn tơdang ñu jing pơtao ƀing Yudah laih anŭn ñu wai lăng amăng plei Yerusalaim truh kơ rơmapluh-rơma thŭn. Anăn amĭ ñu jing HʼHepzibah. ²Manasseh ngă tơlơi sat ƀai ƀơi anăp Yahweh, jing tơlơi ñu đuaĭ tui hăng khul tơlơi hơƀak drak ƀing kơnung djuai Yahweh hơmâo puh pơđuaĭ hĭ laih mơ̆ng anăp ƀing Israel hlâo adih.⚓ ³Ama ñu Hizkiyah hơmâo pơrai hĭ laih khul anih glông kơkuh pơpŭ kơ yang rơba̱ng, samơ̆ Manasseh pơdơ̆ng glaĭ hơdôm anih glông anŭn. Ñu ăt rŭ̱ pơdơ̆ng đĭ khul kơnưl ngă yang kơ yang rơba̱ng Baal laih anŭn pơkra sa ƀĕ tơmĕh rup trah yang HʼAsêrah kar hăng Ahab pơtao ƀing Israel hơmâo ngă laih. Ñu ăt bon kơkuh laih anŭn kơkuh pơpŭ kơ abih bang khul pơtŭ hăng adai adih mơ̆n. ⁴Ñu pơdơ̆ng đĭ khul kơnưl kiăng kơ ngă yang kơ ƀing yang rơba̱ng amăng sang yang Yahweh, jing anih Yahweh hơmâo laĭ laih, “Amăng plei Yerusalaim yơh Kâo či pioh Anăn Kâo.”⚓ ⁵Ƀơi dua boh anih wăl tơdron amăng sang yang Yahweh, ñu pơdơ̆ng đĭ khul kơnưl ngă yang kơ abih bang khul pơtŭ hăng adai adih. ⁶Ñu čuh ngă yang ană đah rơkơi ñu pô, pơjuăt ngă pơjâo gai phai yang laih anŭn hơduah tơña ƀing mơnuih iâu atâo, jing ƀing rơkâo yang bơngăt ƀing djai. Ñu ngă tơlơi sat ƀai lu biă mă ƀơi anăp Yahweh tơl čuih kơ Yahweh hil nač biă mă yơh.
⁷Hloh kơ anŭn dơ̆ng, ñu mă tơmĕh rup trah yang HʼAsêrah, jing gơnam ñu hơmâo pơkra laih, hăng pioh rup trah anŭn amăng sang yang. Anŭn jing anih Yahweh hơmâo laĭ laih kơ pơtao Dawid laih anŭn kơ pơtao Solomôn tui anai, “Amăng sang yang anai laih anŭn amăng plei Yerusalaim anai, jing anih Kâo hơmâo ruah mă laih mơ̆ng abih bang kơnung djuai ƀing Israel, Kâo či pioh Anăn Kâo pơ anŭn nanao yơh. ⁸Tơdah ƀing Israel kơnơ̆ng pơñen ngă tui abih bang tơlơi Kâo pơđar laih kơ ƀing gơñu kiăng kơ djă̱ pioh abih bang tơlơi juăt Môseh ding kơna Kâo hơmâo brơi laih kơ ƀing gơñu, tui anŭn Kâo ƀu či ngă kơ ƀing Israel rơbat đuaĭ ataih hĭ dơ̆ng tah mơ̆ng anih lŏn Kâo brơi laih kơ ƀing ơi adon gơñu.”⚓ ⁹Samơ̆ ƀing ană plei anai ƀu kiăng hơmư̆ tui ôh. Manasseh dui ba ƀing gơñu jrôk hĭ jơlan tơl ƀing gơñu ngă tơlơi sat ƀai hloh kơ ƀing kơnung djuai Yahweh hơmâo pơrai hĭ laih mơ̆ng anăp ƀing Israel hlâo adih anŭn.
¹⁰Hơmâo sa hrơi Yahweh pơhiăp mơ̆ng ƀing ding kơna Ñu jing ƀing pô pơala tui anai:
¹¹Manasseh pơtao ƀing Yudah hơmâo ngă laih khul tơlơi soh hơƀak drak anŭn. Ñu hơmâo ngă laih tơlơi sat ƀai hloh kơ ƀing Amôr jing ƀing hơmâo dŏ laih amăng anih lŏn anai hlâo adih. Ñu hơmâo dui ba laih ƀing Yudah amăng tơlơi soh kơkuh pơpŭ kơ khul rup trah ñu pơkra. ¹²Hơnŭn yơh, anai yơh jing tơlơi Yahweh Ơi Adai ƀing Israel laĭ: Kâo či ba rai tơlơi răm rai ƀơi plei phŭn Yerusalaim laih anŭn ƀơi ƀing Yudah tơl hlơi pô hơmư̆ tơlơi răm anŭn le̱ng kơ dŏ kơtuă nge ngo yơh. ¹³Kâo či pơkă ƀơi plei Yerusalaim anŭn hăng hrĕ pơkă Kâo hơmâo pơkă pơkơdơ̆ng glaĭ laih hăng Samaria tơdang Kâo pơkơhma̱l plei anŭn. Kâo ăt či pơkơtraŏ mơ̆n ƀơi pơtao Manasseh hăng boh pơkơtraŏ Kâo hơmâo pơkơtraŏ pơkơdơ̆ng glaĭ laih hăng ană tơčô Ahab tơdang Kâo pơkơhma̱l ƀing gơñu. Kâo či sut hĭ Yerusalaim hlo̱m ƀo̱m kar hăng sa čô sut rao sa boh ja̱m. Laih kơ ñu sut rao laih, ñu pioh pơkŭp hĭ yơh. ¹⁴Kâo či đuaĭ lui hĭ tơƀe̱ng dŏ glaĭ amăng ƀing ană plei Yudah, jing kŏng ngăn Kâo anŭn, laih anŭn jao hĭ ƀing gơñu kơ ƀing rŏh ayăt gơñu. Ƀing rŏh ayăt gơñu či sua mă lun ƀơ̆ng ƀing gơñu yơh, ¹⁵yuakơ ƀing gơñu hơmâo ngă laih tơlơi sat ƀai ƀơi anăp mơta Kâo laih anŭn hơmâo ngă laih kơ Kâo hil čơdơ̆ng mơ̆ng hrơi ƀing ơi adon gơñu tơbiă mơ̆ng lŏn čar Êjip hlŏng truh kơ tă anai.
¹⁶Manasseh ngă tơlơi soh laih anŭn ba ƀing Yudah ngă tui tơl ƀing gơñu ngă tơlơi sat ƀai ƀơi anăp Yahweh. Hloh kơ anŭn dơ̆ng, Manasseh ăt pơdjai hĭ lu mơnuih ƀu hơmâo tơlơi soh ôh tơl drah gơñu pơbă hĭ djŏp anih amăng Yerusalaim, jing mơ̆ng akiăng gah anai truh pơ akiăng gah adih plei yơh. Laih anŭn dơ̆ng, tơlơi soh ñu ngă kơ ƀing Yudah ngă tui laih anŭn ƀing gơñu ngă laih tơlơi sat ƀai ƀơi anăp Yahweh.
¹⁷Bơ kơ khul tơlơi truh pơkŏn dơ̆ng amăng rơnŭk Manasseh wai lăng wơ̆t hăng abih bang tơlơi ñu ngă pơgiŏng laih anŭn abih bang tơlơi soh ñu ngă laih, arăng čih pioh laih amăng khul hră bruă mơnuă ƀing pơtao Yudah. ¹⁸Manasseh tơĭ pran, arăng dơ̱r hĭ ñu amăng pơsat ñu pô ƀơi đang arăng pơanăn Uzza laih anŭn ană đah rơkơi ñu Amôn tŏ tui ñu ngă pơtao.

Amôn Ngă Pơtao Lŏn Čar Yudah

(2 Hră Ruai 33:21-25)

¹⁹Pơtao Amôn hlak duapluh-dua thŭn tơdang ñu jing pơtao ƀing Yudah laih anŭn ñu wai lăng amăng plei Yerusalaim dua thŭn. Amĭ ñu jing mơnuih mơ̆ng plei Yotbah laih anŭn anăn ñu jing HʼMesullemet, ană đah kơmơi Haruz. ²⁰Amôn ngă tơlơi sat ƀai ƀơi anăp Yahweh kar hăng ama ñu Manasseh hơmâo ngă laih. ²¹Sĭt ñu rơbat tui amăng abih khul jơlan ama ñu laih anŭn ñu bon kơkuh pơpŭ kơ khul rup trah ama ñu hơmâo kơkuh pơpŭ laih. ²²Ñu hơngah lui hĭ Yahweh, jing Ơi Adai ƀing ơi adon ñu, laih anŭn ƀu đuaĭ tui amăng jơlan Yahweh kiăng ôh.
²³Ƀing khua moa Amôn ngă mơneč pơkơdơ̆ng glaĭ hăng ñu laih anŭn pơdjai hĭ ñu amăng sang pơtao ñu. ²⁴Giŏng anŭn, ƀing ană plei Yudah mă pơdjai hĭ abih bang ƀing hlơi pơčrŏng sai laih kiăng kơ pơdjai hĭ pơtao Amôn laih anŭn ƀing gơñu brơi ană đah rơkơi gơ̆ Yôsiyahu ngă pơtao pơala kơ gơ̆.
²⁵Bơ kơ khul tơlơi truh pơkŏn dơ̆ng amăng rơnŭk Amôn wai lăng wơ̆t hăng hơget tơlơi ñu ngă pơgiŏng laih, arăng čih pioh laih amăng khul hră bruă mơnuă ƀing pơtao Yudah. ²⁶Arăng dơ̱r hĭ ñu amăng pơsat ñu pô ƀơi đang arăng pơanăn Uzza. Laih anŭn ană đah rơkơi ñu Yôsiyahu tŏ tui ñu ngă pơtao.