1
Vua A-suê-ru mở tiệc chiêu đãi
1Đây là chuyện xảy ra vào thời A-suê-ru, tức là vua A-suê-ru đang cai trị trên một trăm hai mươi bảy tỉnh từ Ấn Độ đến Ê-thi-ô-pi.⚓⚓
2Lúc ấy, vua đang ngự trên ngôi của vương quốc tại kinh đô Su-sơ.
3Vào năm thứ ba của triều đại mình, vua mở yến tiệc chiêu đãi tất cả các thủ lĩnh và quần thần của mình. Các tư lệnh quân đội Ba Tư và Mê-đi, các nhà quý tộc cùng các quan đầu tỉnh đều hiện diện.
4Trong suốt một trăm tám mươi ngày, vua phô trương sự giàu có sang trọng của vương quốc cùng sự oai nghi rực rỡ và vinh hiển của mình.
5Khi các ngày đó đã mãn, vua mở tiệc chiêu đãi tất cả dân chúng ở kinh đô Su-sơ từ sang đến hèn, trong bảy ngày nơi sân vườn của hoàng cung.
6Khắp vườn người ta treo những tấm trướng màu trắng, màu xanh da trời; dùng dây gai màu trắng và màu tím cột vào các vòng bạc và trụ cẩm thạch. Các trường kỷ bằng vàng bằng bạc đặt trên nền lót cẩm thạch đủ màu, đỏ, trắng, vàng và đen.
7Người ta đãi rượu bằng chén vàng với đủ các loại chén khác nhau. Vua thết đãi rất nhiều loại rượu, xứng với sự giàu có của bậc đế vương.
8Mọi người uống rượu thoải mái nhưng không ép buộc, vì vua đã truyền cho các nhân viên trong hoàng cung phải phục vụ khách theo sở thích của mỗi người.
Vả-thi bị truất ngôi hoàng hậu
9Trong lúc đó, hoàng hậu Vả-thi cũng đãi tiệc cho giới nữ tại cung vua A-suê-ru.
10Qua ngày thứ bảy, đang khi hứng chí vì rượu, vua truyền cho Mê-hu-man, Bít-tha, Hạt-bô-na, Biếc-tha, A-bác-tha, Xê-thạt và Cạt-cách, tức bảy hoạn quan thân cận của vua A-suê-ru,
11đưa hoàng hậu Vả-thi đến trước mặt vua, đội vương miện hoàng hậu để khoe sắc đẹp của bà với dân chúng và các thủ lĩnh vì bà rất đẹp.
12Nhưng hoàng hậu Vả-thi không chịu theo lệnh của vua truyền qua các hoạn quan. Vì thế, vua nổi giận phừng phừng.
13Vua hội ý với các nhà thông thái hiểu biết thời vận; vì theo thông lệ, khi có việc gì thì vua thường tham khảo ý kiến những người thông thạo luật pháp,
14tức là các cận thần của vua như Cạt-sê-na, Sê-thạt, Át-ma-tha, Ta-rê-si, Mê-re, Mạt-sê-na, Mê-mu-can, cũng là bảy thủ lĩnh của Ba Tư và Mê-đi thường yết kiến vua và chiếm vị trí cao nhất trong vương quốc.
15Bấy giờ, vua A-suê-ru hỏi họ: “Hoàng hậu Vả-thi không vâng lệnh trẫm truyền qua các hoạn quan. Vậy theo luật pháp, chúng ta phải xử bà ấy như thế nào?”
16Mê-mu-can thưa trước mặt vua và các thủ lĩnh rằng: “Hoàng hậu Vả-thi không những mắc tội với bệ hạ thôi mà còn mắc tội với tất cả các thủ lĩnh và dân chúng trong các tỉnh của bệ hạ nữa.
17Việc nầy sẽ đồn ra trong giới nữ khiến họ khinh bỉ chồng, vì chính các ông chồng thuật lại rằng ‘vua A-suê-ru bảo đem hoàng hậu Vả-thi đến trước mặt vua mà bà không chịu đến.’
18Rồi ngay hôm nay các mệnh phụ ở Ba Tư và Mê-đi nghe việc hoàng hậu đã làm cũng sẽ theo cách ấy mà cư xử với chồng là các triều thần của vua, thì hẳn sẽ sinh ra lắm điều khinh bỉ và tức giận.
19Vì thế, nếu bệ hạ vui lòng, xin bệ hạ ra chiếu chỉ ghi vào luật pháp của Ba Tư và Mê-đi để nó không thể thay đổi, rằng Vả-thi sẽ không bao giờ được chầu trước mặt vua A-suê-ru nữa. Xin bệ hạ ban ngôi hoàng hậu ấy cho một người khác xứng đáng hơn.
20Khi chiếu chỉ của bệ hạ được loan truyền khắp vương quốc rộng lớn nầy thì tất cả phụ nữ từ người sang trọng đến kẻ thấp hèn tất sẽ tôn trọng chồng mình.”
21Lời nầy vừa ý vua cùng các thủ lĩnh nên vua làm theo lời của Mê-mu-can đã tâu.
22Vua ban chiếu chỉ cho tất cả các tỉnh của vua, tỉnh nào theo chữ viết riêng của tỉnh ấy, dân tộc nào theo tiếng nói riêng của dân tộc ấy, và bảo rằng mỗi người nam phải làm chủ gia đình mình và dạy bảo bằng tiếng của dân tộc mình.
1
Hungh Maac Maiv Muangx Hungh Diex Nyei Waac
1Naaiv deix sic cuotv doix zuqc Aa^haa^su^e^latv⚓ zoux hungh nyei ziangh hoc.⚓ Ninh gunv yietc baeqv nyic ziepc cietv norm saengv, yiem In^ndie Guoqv gunv taux E^ti^o^bie Guoqv.
2Wuov zanc Aa^haa^su^e^latv Hungh yiem Susaax Domh Zingh nyei hungh dinc.
3Ninh zoux hungh da'faam hnyangx wuov hnyangx, ninh weic ninh nyei domh jien fiuv-jien caux zoux hlo nyei mienh mbenc norm domh yinh. Besie caux Mi^ndie nyei baeng-bieiv caux norm-norm saengv nyei saengv-ziouv caux zoux hlo nyei mienh yaac daaih.
4Hungh diex zorqv ninh nyei guoqv nyei zinh zoih siou-setv caux longx jiex, nzueic jiex, njang-laangc jiex nyei ga'naaiv bun mienh mangc buangv yietc baeqv betv ziepc hnoi.
5Naaiv deix hnoi jiex liuz, hungh diex yiem ninh nyei hungh dinc nyei huingx, laatc gu'nyuoz, weic Susaax Domh Zingh zoux hlo zoux faix nyei mienh aengx mbenc norm yinh buangv siec hnoi.
6Yiem wuov huingx maaih buic-ndie-baeqc caux ndie-mbuov corng jienv, yaac longc la'maah hlaang-baeqc caux luoqc bangc la'bieiv-nzueic nyei ndiouh nyei nyaanh kuing nyatv jienv. Maaih jiem-coux, nyaanh coux.⚓ Ga'ndiev ndau yaac dimc jienv jaaix haic, nzueic haic nyei la'bieiv biangh biangh wuov. Maaih la'bieiv-baeqc, la'bieiv-siqv, la'bieiv-zou caux ziex nyungc jaaix haic nyei la'bieiv.
7Maaih jiem-zaanv weic zaangh a'ngunc diuv hopv. Zaanv yietc norm caux yietc norm yaac maiv fih hnangv. A'ngunc diuv yaac maaih camv, ziux hungh diex hnyouv jangv mbenc bun zuangx mienh.
8Hopv nyei ziangh hoc ziux leiz hopv, maiv aapv haaix dauh, weic zuqc hungh diex paaiv ziangx ciev diuv mienh bun dauh dauh mienh sueih eix hopv.
9Watv^qaa^ti Hungh Maac yaac yiem Aa^haa^su^e^latv Hungh nyei hungh dinc weic m'sieqv dorn mbenc norm yinh.
10Da'cietv hnoi wuov hnoi, Aa^haa^su^e^latv hopv gau diuv njien-youh haic, ziouc paaiv fu-sux ninh wuov deix siec dauh jien,⚓⚓ Me^hu^maan, Mbitc^taa, Haan^mbo^naa, Mbikc^taa, Aa^mbakc^taa, Zetaa caux Kaankaatv, mingh
11dorh Watv^qaa^ti Hungh Maac daaih. Ninh oix zuqc ndongx jienv ninh nyei hungh maac nyei hungh ningv yiem hungh diex nyei nza'hmien bun zoux hlo nyei mienh caux baeqc fingx mangc ninh ndongc haaix nzueic, weic zuqc hungh maac za'gengh! ziangh duqv nzueic haic.
12Wuov deix jien dorh hungh diex nyei waac mingh mbuox hungh maac mv baac Watv^qaa^ti Hungh Maac ngaengc jienv maiv kangv mingh. Hungh diex ziouc qiex jiez! haic hnangv oix njopc douz nor.
13Ziux leiz-fingx, hungh diex caux hiuv duqv doz-leiz toux nyei dunx sic mienh caangh laangh. Ninh ziouc caux naaiv deix maaih cong-mengh hiuv duqv doz-leiz nyei mienh caangh laangh,
14se caux gauh nitv hungh diex fatv wuov deix zoux hlo nyei mienh Kaan^se^naa, Qetaa, Atc^maa^taa, Taansitv, Meletv, Maan^se^naa caux Me^mu^kaan. Naaiv deix siec laanh yiem Besie caux Mi^ndie Guoqv zoux gauh hlo jiex nyei domh jien yaac maaih leiz duqv yiem hungh diex nyei nza'hmien.
15Hungh diex naaic ninh mbuo, “Ziux doz-leiz oix zuqc hnangv haaix nor zoux bun Watv^qaa^ti Hungh Maac? Yie, Aa^haa^su^e^latv Hungh, paaiv jien mingh heuc ninh daaih, ninh yaac maiv muangx yie nyei waac.”
16Me^mu^kaan ziouc dorng jienv hungh diex caux zuangx jien dau, “Watv^qaa^ti Hungh Maac maiv daan dorngc hungh diex ganh hnangv. Ninh yaac zoux dorngc zuangx zoux hlo nyei mienh caux hungh diex gunv norm-norm saengv nyei baeqc fingx,
17weic zuqc hungh maac zoux nyei sic oix sing taux dauh dauh m'sieqv dorn nyei m'normh. Ninh mbuo ziouc mangc piex ninh mbuo nyei nqox aqv. Ninh mbuo oix gorngv, ‘Aa^haa^su^e^latv Hungh paaiv jien dorh Watv^qaa^ti Hungh Maac daaih yiem ninh nyei nza'hmien, mv baac hungh maac ngaengc jienv maiv mingh.’
18Ih hnoi haaix dauh Besie caux Mi^ndie Guoqv zoux hlo nyei mienh nyei m'sieqv dorn haiz liuz hungh maac zoux nyei sic, ninh mbuo ziouc hnangv wuov nor zoux bun hungh diex nyei yietc zungv zoux hlo nyei mienh. Hnangv naaic ziouc maaih mangc piex nyei sic caux qiex jiez nyei sic cuotv camv.
19Se gorngv horpc hungh diex nyei hnyouv nor, hungh diex oix zuqc njiec lingc yaac fiev jienv Besie caux Mi^ndie Guoqv nyei leiz-latc sou, bun lingc yietc liuz maiv haih goiv yienc. Oix zuqc gorngv, yangh naaiv jiex Watv^qaa^ti Hungh Maac yietc liuz maiv duqv daaih yiem hungh diex nyei nza'hmien aqv. Zungv zuqc tuix bun ganh dauh gauh longx jiex ninh daaih zueiz ninh nyei weic.
20Hnangv naaic, hungh diex njiec nyei lingc zunh buangv ninh hlo haic, jangv haic nyei guoqv wuov zanc, zuangx m'sieqv dorn ziouc taaih ninh mbuo nyei nqox, maiv gunv zaangc horngh fai haac horngh nqox.”
21Naaiv deix waac horpc hungh diex caux ninh nyei jien nyei hnyouv. Hungh diex ziouc ei jienv Me^mu^kaan nyei za'eix zoux.
22Ninh fungx sou mingh taux ninh gunv nyei norm-norm saengv. Yietc norm saengv fiev ziux wuov norm saengv nyei nzaangc, yietc fingx yaac ziux yietc fingx nyei waac, longc gorqv-mienh nyei waac mbuox mouz dauh m'jangc dorn zoux ziouv gunv ninh ganh nyei biauv.