1

Lời mở đầu: Mục đích và chủ đề

¹Châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Y-sơ-ra-ên:⚓

²Để học biết sự khôn ngoan và lời khuyên dạy,
Để hiểu rõ những lời thông sáng,
³Để nhận lãnh lời khuyên dạy sáng suốt,
Để sống ngay thẳng, công minh và chính trực;
⁴Giúp cho người đơn sơ trở nên khôn khéo,
Người trẻ tuổi thêm tri thức và thận trọng.
⁵Người khôn ngoan sẽ nghe và tăng thêm kiến thức,
Người hiểu biết sẽ tìm được lời hướng dẫn,
⁶Để hiểu biết châm ngôn, ẩn dụ,
Lời nói của người khôn ngoan và câu đố bí ẩn của họ.

⁷Kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu tri thức,⚓
Còn kẻ ngu muội xem thường sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.

⁸Hỡi con ta, hãy nghe lời khuyên dạy của cha,
Đừng từ bỏ khuôn phép của mẹ con;
⁹Vì những lời ấy sẽ như một vòng hoa xinh đẹp trên đầu con,
Như dây chuyền trang sức cho cổ của con.

Khuyên tránh bọn gian ác

¹⁰Hỡi con ta, nếu bọn người tội lỗi quyến rũ,
Con đừng nghe theo.
¹¹Nếu chúng nói: “Hãy đến với chúng tôi, để mai phục làm đổ máu người,
Rình rập để vô cớ làm hại người vô tội;
¹²Chúng ta sẽ nuốt sống chúng như âm phủ,
Và nuốt nguyên vẹn như những kẻ đi xuống mồ mả;
¹³Chúng ta sẽ được các thứ của báu,
Nhà chúng ta sẽ đầy của cướp;
¹⁴Chúng ta hãy bắt thăm chia phần với nhau,
Tất cả chúng ta sẽ có chung một túi bạc.”
¹⁵Hỡi con ta, đừng đi theo con đường của chúng,
Hãy giữ chân con khỏi lối đi của chúng,
¹⁶Vì chúng nhanh chân chạy đến điều ác,
Vội vàng làm đổ máu người.
¹⁷Thật là luống công khi giăng lưới
Trước mặt các loài chim;
¹⁸Nhưng chúng mai phục để làm đổ máu chính mình,
Rình rập hại mạng sống mình.
¹⁹Đó là số phận⚓ của những kẻ tham lợi bất nghĩa;
Lợi ấy cướp đi mạng sống của kẻ được nó.

Tiếng gọi của sự khôn ngoan

²⁰Sự khôn ngoan kêu lớn tiếng ngoài đường phố,⚓
Cất tiếng vang dội nơi quảng trường;
²¹Sự khôn ngoan kêu la ồn ào ở đầu đường;
Phát biểu nơi lối vào cổng thành rằng:
²²“Hỡi kẻ khờ dại, các ngươi yêu mến sự khờ dại cho đến bao giờ?
Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng
Và kẻ ngu dại sẽ ghét tri thức cho đến chừng nào?
²³Hãy trở lại nghe lời ta sửa dạy,
Nầy, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi;
Khiến các ngươi hiểu biết lời ta dạy.
²⁴Vì ta kêu gọi mà các ngươi không chịu lắng nghe,
Ta giơ tay ra lại chẳng có ai quan tâm;
²⁵Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời ta khuyên dạy,
Không chịu nhận lời quở trách của ta;
²⁶Nên ta sẽ cười lúc các ngươi gặp tai ương,
Và chế giễu khi các ngươi kinh hãi;
²⁷Khi nỗi kinh hoàng xảy đến thình lình như gió bão,
Tai ương ập đến như bão tố cuồng phong,
Và sự ngặt nghèo, cùng khốn giáng trên các ngươi.

²⁸Bấy giờ chúng sẽ kêu cầu ta, nhưng ta không đáp lời;
Sáng sớm chúng sẽ tìm ta, nhưng không gặp được.
²⁹Chính vì chúng ghét tri thức,
Không chọn sự kính sợ Đức Giê-hô-va,
³⁰Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta,
Và chê bai các lời ta quở trách;
³¹Vì vậy, chúng phải gánh hậu quả việc mình làm,⚓
Và chuốc lấy mọi điều mình toan tính.⚓
³²Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng,
Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại chúng.
³³Nhưng ai chịu nghe ta hẳn sẽ sống an lành,
Sẽ được an toàn, không sợ tai họa nào.”

1

箴言的价值

¹大卫的儿子，以色列王所罗门的箴言：
²要使人懂得智慧和训诲，
明白通达的言语，
³使人领受明智的训诲，
就是公义、公平和正直，
⁴使愚蒙人灵巧，
使年轻人有知识，有智谋。
⁵智慧人听见，增长学问，
聪明人得着智谋，
⁶明白箴言和譬喻，
懂得智慧人的言词和谜语。

⁷敬畏耶和华是知识的开端；
愚妄人藐视智慧和训诲。

给年轻人的忠告

⁸我儿啊，要听你父亲的训诲，
不可离弃你母亲的教诲；
⁹因为这要作你头上恩惠的华冠，
作你颈上的项链。
¹⁰我儿啊，罪人若引诱你，
你不可随从。
¹¹他们若说：“你与我们同去，
我们要埋伏杀人流血，
无故地潜藏，杀害无辜；
¹²我们好像阴间，把他们活活吞下，
囫囵吞下，如吞下那下到地府的人；
¹³我们必得各样宝物，
将所夺来的装满房屋；
¹⁴你来与我们同伙，
共用一个钱囊。”
¹⁵我儿啊，不要与他们走同一道路，
禁止你的脚走他们的路径。
¹⁶因为他们的脚奔跑行恶，
他们急速杀人流血。
¹⁷在飞鸟眼前张设网罗，
一定会徒劳无功；
¹⁸同样，他们埋伏，是自流己血，
他们潜藏，是自害己命。
¹⁹凡靠暴力敛财的，所行之路都是如此，
这种念头必夺去自己的生命。

智慧呼唤人

²⁰智慧⚓在街市上呼喊，
在广场上高声呐喊，
²¹在热闹街头呼叫，
在城门口，在城中，发出言语，说：
²²“你们无知的人喜爱无知，
傲慢人喜欢傲慢，
愚昧人恨恶知识，
要到几时呢？
²³你们当因我的责备回转，
我要将我的灵浇灌你们，
将我的话指示你们。
²⁴因为我呼唤，你们不听，
我招手，无人理会。
²⁵你们忽视我一切的劝戒，
拒听我的责备。
^26-27你们遭难，我就发笑；
惊恐临到你们，
惊恐如狂风来临，
灾难好像暴风来到，
急难痛苦临到你们身上，
我必嗤笑。
²⁸那时，他们就会呼求我，我却不回答，
恳切寻求我，却寻不见。
²⁹因为他们恨恶知识，
选择不敬畏耶和华，
³⁰不听我的劝戒，
藐视我一切的责备，
³¹所以他们要自食其果，
饱胀在自己的计谋中。
³²愚蒙人背道，害死自己，
愚昧人安逸，自取灭亡。
³³惟听从我的，必安然居住，
得享宁静，不怕灾祸。”