1 Sự khôn ngoan há chẳng kêu lên sao? Sự thông sáng há không vang tiếng mình ra ư?⚓ 2 Sự khôn ngoan đứng trên chót các nơi cao, Ngoài đường, tại các ngã tư. 3 Gần bên cửa thành, tại nơi vào thành, Ở chỗ đông trong cửa thành, sự khôn ngoan la lên rằng: 4 Hỡi loài người, ta kêu gọi các ngươi, Và tiếng ta hướng về con cái loài người! 5 Hỡi kẻ ngu muội, hãy hiểu sự khôn khéo; Hỡi kẻ dại dột, lòng ngươi khá nên thông sáng. 6 Hãy nghe, vì ta sẽ nói điều tốt lành, Ta hở môi ra mà dạy điều ngay thẳng. 7 Vì miệng ta sẽ nói chân thật; Còn môi ta ghét sự gian ác. 8 Các lời miệng ta đều xứng hiệp sự công bình, Trong nó chẳng có điều chi cong vạy hoặc gian tà. 9 Thảy đều rõ ràng cho người nào hiểu biết, Và ngay thẳng cho người nào tìm được sự tri thức. 10 Khá nhận sự khuyên dạy ta, chớ lãnh tiền bạc, Thà lãnh sự tri thức hơn là vàng chọn lựa; 11 Vì sự khôn ngoan có giá hơn châu ngọc, Và các vật mình ưa thích hơn hết chẳng sánh bằng nó đặng. 12 Ta, là sự khôn ngoan, đồng ở với sự thông minh, Và tìm được sự hiểu biết và sự dẽ dặt. 13 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va, ấy là ghét điều ác; Ta ghét sự kiêu ngạo, xấc xược, con đường ác, và miệng gian tà. 14 Mưu luận và sự thông thạo đều thuộc về ta; Ta là sự thông sáng; năng lực vốn thuộc về ta. 15 Nhờ ta, các vua cai trị, Và những quan trưởng định sự công bình. 16 Nhờ ta, các quan trưởng, người tước vị, Và các quan xét thế gian đều quản hạt. 17 Ta yêu mến những người yêu mến ta, Phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta. 18 Sự giàu có, sự tôn trọng, Của cải bền lâu, và sự công bình, đều ở nơi ta. 19 Bông trái ta tốt hơn vàng, đến đỗi hơn vàng ròng; Hoa lợi của ta quí hơn bạc cao. 20 Ta đi trong con đường công bình, Giữa các lối ngay thẳng, 21 Đặng làm cho kẻ yêu mến ta hưởng được của cải thật, Và làm cho đầy dẫy các kho tàng của họ.
22 Trong buổi Đức Giê-hô-va khởi cuộc tạo hóa, Về thời thái cổ, trước khi chưa dựng nên muôn vật thì Ngài đã có ta.⚓ 23 Ta đã được lập từ trước vô cùng, Từ khi nguyên thuỷ, trước khi dựng nên trái đất. 24 Lúc chưa có vực sâu, chưa có nguồn chảy nước nhiều, Thì ta đã sanh ra rồi. 25 Trước khi núi non chưa lập nên, Và các gò nổng chưa có; 26 Trước khi Đức Giê-hô-va chưa có dựng nên đất, đồng ruộng, Và tro bụi đầu tiên của thế gian, thì ta đã sanh ra rồi. 27 Khi Đức Chúa Trời lập các từng trời, Và đặt cái vòng trên mặt vực sâu, thì có ta ở đó. 28 Khi Ngài làm cho kiên cố các từng mây trên cao, Khiến các nguồn vực sâu vững chắc, 29 Định bờ cõi cho biển, --- Để nước không tràn phạm điều răn của Ngài, --- Và khi Ngài lập nên trái đất, 30 Thì ta ở bên Ngài làm thợ cái, Hằng ngày ta là sự khoái lạc Ngài, Và thường thường vui vẻ trước mặt Ngài. 31 Ta lấy làm vui vẻ về chỗ có người ở trên trái đất của Ngài, Và sự vui thích ta ở nơi con cái loài người.
32 Vậy bây giờ, các con ơi! Hãy nghe ta; Ai giữ đạo ta lấy làm có phước thay. 33 Khá nghe lời khuyên dạy, và ở khôn ngoan, Chớ nên từ chối nó. 34 Người nào nghe lời ta, Hằng ngày tỉnh thức tại nơi cửa ta, Và chờ đợi ở bên các trụ cửa ta, lấy làm có phước thay. 35 Vì hễ ai tìm được ta, thì gặp sự sống, Và sẽ được ơn của Đức Giê-hô-va; 36 Nhưng ai phạm đến ta, làm hại cho linh hồn mình; Còn kẻ nào ghét ta, ắt ưa thích sự chết.
8
Hãy nghe sự khôn ngoan dạy dỗ
1Sự khôn ngoan kêu lớn; sự thông biết cất cao giọng. 2Từ trên đỉnh đồi dọc theo đường, từ nơi ngã tư, sự khôn ngoan đứng kêu. 3Từ nơi cửa thành, và từ các lối vào thành, sự khôn ngoan kêu lên: 4“Mọi người hãy nghe đây, ta kêu gọi các ngươi; Ta kêu gọi mọi người. 5Những ai thiếu hiểu biết hãy học tính thận trọng. Những ai ngu dốt hãy học sự hiểu biết. 6Hãy lắng nghe đây vì ta có điều quan trọng nói cùng các ngươi, lời ta nói là đúng. 7Điều ta nói là chân thật vì môi miệng ta ghét việc ác. 8Ta nói mọi điều ngay thật; ta không nói điều gì thiếu ngay thẳng hay giả dối. 9Ta nói thật rõ ràng cho những ai hiểu biết; và những ai tìm sự khôn ngoan đều thấy lời ta là đúng. 10Đừng chọn bạc mà nên chọn lời dạy dỗ ta, hãy chọn sự hiểu biết, đừng chọn vàng ròng. 11Sự khôn ngoan quí hơn châu ngọc. Chẳng có gì con ưa thích mà sánh với nó được.
Giá trị của sự khôn ngoan
12Ta là sự khôn ngoan sống chung với sự thận trọng. Ta cũng có trí hiểu và tri thức thông thường. 13Kính sợ Chúa nghĩa là ghét điều ác. Ta ghét tính tự phụ và khoe khoang, ta ghét đường lối gian ác và môi miệng lừa gạt. 14Ta có sự khôn ngoan và lời khuyên tốt, ta có hiểu biết và quyền lực. 15Nhờ ta mà các vua cai trị, cũng nhờ ta mà các quan quyền làm ra những luật lệ công bằng. 16Các quan trưởng cần ta để lãnh đạo, và những người quyền cao chức trọng cần ta để phân xử công bằng. 17Ta yêu những kẻ yêu ta, ai tìm ta sẽ gặp ta. 18Trong tay ta có sự giàu sang và danh dự cùng của cải và sự công chính lâu dài⚓. 19Điều ta cho quí hơn vàng ròng, sản phẩm của ta tốt hơn bạc nguyên chất. 20Ta làm điều phải, và đi theo con đường công lý. 21Ta ban của cải cho kẻ yêu thích ta, cho nhà cửa họ đầy châu báu. 22Ta là sự khôn ngoan, ở với Chúa khi Ngài khởi công, và có mặt bên cạnh Ngài trước khi Ngài tạo dựng nên bất cứ vật gì. 23Từ nguyên thủy ta đã được dựng nên, trước khi có trời đất. 24Ta được sinh ra trước khi có đại dương, trước khi có các suối phun nước, 25trước khi có đồi, trước khi núi non được đặt vào vị trí, thì ta đã được sinh ra rồi. 26Trước khi Thượng Đế dựng nên đất đai và đồng ruộng, trước khi có bụi đất trên thế gian. 27Ta đã có ở đó khi Thượng Đế đặt bầu trời vào chỗ, lúc Ngài trải chân trời trên biển cả⚓, 28khi Ngài tạo mây trên trời và đặt các suối ngầm của biển khơi vào chỗ. 29Ta có ở đó khi Ngài ra lệnh cho biển không được vượt quá giới hạn Ngài định cho nó. Ta có ở đó khi Ngài đặt nền trái đất. 30Ta như người thợ giỏi đứng cạnh Ngài⚓. Mỗi ngày ta là nguồn vui của Ngài, Nhảy múa trước mặt Ngài, 31Ta chơi đùa trên thế gian mà Ngài tạo dựng, và vui thích nơi loài người mà Ngài đặt vào đó. 32Bây giờ, các con ơi, hãy nghe ta, vì những ai đi theo đường ta sẽ hạnh phúc, 33Hãy nghe lời dạy dỗ ta, các ngươi sẽ khôn ngoan; đừng bỏ qua lời dạy ta. 34Phúc cho ai lắng nghe ta, canh chừng nơi cửa ta mỗi ngày, dựa cửa chờ ta. 35Những ai tìm được ta là tìm được sự sống, Chúa sẽ ban ơn cho những người ấy. 36Những ai không tìm ta là tự hại mình. Những ai ghét ta là yêu sự chết.”