1 Sự khôn ngoan há chẳng kêu lên sao? Sự thông sáng há không vang tiếng mình ra ư?⚓ 2 Sự khôn ngoan đứng trên chót các nơi cao, Ngoài đường, tại các ngã tư. 3 Gần bên cửa thành, tại nơi vào thành, Ở chỗ đông trong cửa thành, sự khôn ngoan la lên rằng: 4 Hỡi loài người, ta kêu gọi các ngươi, Và tiếng ta hướng về con cái loài người! 5 Hỡi kẻ ngu muội, hãy hiểu sự khôn khéo; Hỡi kẻ dại dột, lòng ngươi khá nên thông sáng. 6 Hãy nghe, vì ta sẽ nói điều tốt lành, Ta hở môi ra mà dạy điều ngay thẳng. 7 Vì miệng ta sẽ nói chân thật; Còn môi ta ghét sự gian ác. 8 Các lời miệng ta đều xứng hiệp sự công bình, Trong nó chẳng có điều chi cong vạy hoặc gian tà. 9 Thảy đều rõ ràng cho người nào hiểu biết, Và ngay thẳng cho người nào tìm được sự tri thức. 10 Khá nhận sự khuyên dạy ta, chớ lãnh tiền bạc, Thà lãnh sự tri thức hơn là vàng chọn lựa; 11 Vì sự khôn ngoan có giá hơn châu ngọc, Và các vật mình ưa thích hơn hết chẳng sánh bằng nó đặng. 12 Ta, là sự khôn ngoan, đồng ở với sự thông minh, Và tìm được sự hiểu biết và sự dẽ dặt. 13 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va, ấy là ghét điều ác; Ta ghét sự kiêu ngạo, xấc xược, con đường ác, và miệng gian tà. 14 Mưu luận và sự thông thạo đều thuộc về ta; Ta là sự thông sáng; năng lực vốn thuộc về ta. 15 Nhờ ta, các vua cai trị, Và những quan trưởng định sự công bình. 16 Nhờ ta, các quan trưởng, người tước vị, Và các quan xét thế gian đều quản hạt. 17 Ta yêu mến những người yêu mến ta, Phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta. 18 Sự giàu có, sự tôn trọng, Của cải bền lâu, và sự công bình, đều ở nơi ta. 19 Bông trái ta tốt hơn vàng, đến đỗi hơn vàng ròng; Hoa lợi của ta quí hơn bạc cao. 20 Ta đi trong con đường công bình, Giữa các lối ngay thẳng, 21 Đặng làm cho kẻ yêu mến ta hưởng được của cải thật, Và làm cho đầy dẫy các kho tàng của họ.
22 Trong buổi Đức Giê-hô-va khởi cuộc tạo hóa, Về thời thái cổ, trước khi chưa dựng nên muôn vật thì Ngài đã có ta.⚓ 23 Ta đã được lập từ trước vô cùng, Từ khi nguyên thuỷ, trước khi dựng nên trái đất. 24 Lúc chưa có vực sâu, chưa có nguồn chảy nước nhiều, Thì ta đã sanh ra rồi. 25 Trước khi núi non chưa lập nên, Và các gò nổng chưa có; 26 Trước khi Đức Giê-hô-va chưa có dựng nên đất, đồng ruộng, Và tro bụi đầu tiên của thế gian, thì ta đã sanh ra rồi. 27 Khi Đức Chúa Trời lập các từng trời, Và đặt cái vòng trên mặt vực sâu, thì có ta ở đó. 28 Khi Ngài làm cho kiên cố các từng mây trên cao, Khiến các nguồn vực sâu vững chắc, 29 Định bờ cõi cho biển, --- Để nước không tràn phạm điều răn của Ngài, --- Và khi Ngài lập nên trái đất, 30 Thì ta ở bên Ngài làm thợ cái, Hằng ngày ta là sự khoái lạc Ngài, Và thường thường vui vẻ trước mặt Ngài. 31 Ta lấy làm vui vẻ về chỗ có người ở trên trái đất của Ngài, Và sự vui thích ta ở nơi con cái loài người.
32 Vậy bây giờ, các con ơi! Hãy nghe ta; Ai giữ đạo ta lấy làm có phước thay. 33 Khá nghe lời khuyên dạy, và ở khôn ngoan, Chớ nên từ chối nó. 34 Người nào nghe lời ta, Hằng ngày tỉnh thức tại nơi cửa ta, Và chờ đợi ở bên các trụ cửa ta, lấy làm có phước thay. 35 Vì hễ ai tìm được ta, thì gặp sự sống, Và sẽ được ơn của Đức Giê-hô-va; 36 Nhưng ai phạm đến ta, làm hại cho linh hồn mình; Còn kẻ nào ghét ta, ắt ưa thích sự chết.
8
Bản Chất của Sự Khôn Ngoan
1Sự khôn ngoan há chẳng mời gọi sao? Sự thông sáng há chẳng cất tiếng kêu lớn hay sao? 2Sự khôn ngoan đứng trên những nơi cao dọc bên lề đường; Nàng đứng nơi các con đường giao nhau; 3Nàng đứng bên các cổng thành, Nàng đứng chỗ đông người đi vào thành và cất tiếng gọi mời: 4“Hỡi mọi người, ta mời gọi các ngươi; Ta khẩn khoản kêu gọi các ngươi, những người đang sống. 5Hỡi những kẻ ngây thơ, hãy học lấy khôn ngoan thận trọng; Hỡi những kẻ kém thông minh, hãy cố đạt sự thông minh. 6Hãy lắng tai nghe, vì ta sẽ nói những lời cao thượng, Từ môi ta sẽ thoát ra những lời lẽ chân thành; 7Bởi miệng ta sẽ nói những lời chân thật, Vì môi ta ghê tởm sự gian tà. 8Tất cả những lời của miệng ta đều là công chính; Chẳng có gì tà tâm hoặc mờ ám bên trong. 9Chúng đều rõ ràng minh bạch cho người muốn tìm hiểu; Chúng đều chính xác đối với ai tìm biết nguồn cơn. 10Hãy nhận lấy lời dạy của ta hơn nhận tiền nhận bạc; Thà chọn được tri thức hơn chọn lấy bạc vàng. 11Vì sự khôn ngoan có giá trị nhiều hơn châu ngọc; Tất cả những gì người ta mơ ước đều không sánh được với nàng. 12Ta, sự khôn ngoan, ở với thận trọng, Ta làm chủ tri thức và minh mẫn. 13Kính sợ CHÚA là ghét những gì gian ác. Ta ghét tánh kiêu căng, thói hống hách, đường lối ác, và miệng lươn lẹo. 14Ta có mưu lược và diệu kế tuyệt vời; Ta có tri thức, và Ta có quyền năng. 15Nhờ ta các vua chúa có thể trị vì; Nhờ ta kẻ cầm quyền mới ban hành được luật pháp công bình; 16Nhờ ta các quan quyền có thể cai trị hữu hiệu; Nhờ ta những nhà quyền quý mới hành sử công minh. 17Ta yêu mến những người yêu mến ta; Ai tìm kiếm ta hết lòng sẽ tìm được ta. 18Sự giàu sang và sự tôn trọng ở với ta; Sự giàu có lâu dài và sự thịnh vượng ở với ta. 19Trái của ta quý hơn vàng, thật báu hơn vàng ròng, Hoa lợi của ta tốt hơn bạc thượng hạng. 20Ta bước đi trong con đường công chính, Ta đi chung với công lý một đường; 21Ta ban cho người yêu mến ta trở nên giàu sang phú quý; Ta làm cho kho tàng của họ được đầy dẫy tràn trề.
Sự Khôn Ngoan Dự Phần trong Công Cuộc Sáng Tạo
22CHÚA đã coi ta như tác phẩm đầu tiên của Ngài; Trước khi khai thiên lập địa đã có ta. 23Từ vô cực trong quá khứ, từ nguyên thủy, đã có ta. Trước khi dựng nên trái đất đã có ta. 24Khi chưa có các đại dương, Khi chưa có các nguồn sông suối đã có ta. 25Trước khi núi non thành hình, Trước khi các đồi cao hiện hữu đã có ta. 26Trước khi Ngài dựng nên đất đai và đồng ruộng, Trước khi có bụi đất trên thế gian đã có ta. 27Ta đã có ở đó khi Ngài dựng nên các tầng trời, Khi Ngài vẽ một vòng tròn trên mặt vực thẳm, 28Khi Ngài đặt mây trời trên cao vời vợi, Khi Ngài lập các nguồn nước cho đại dương sâu thẳm, 29Khi Ngài ấn định giới hạn cho đại dương để nước không vượt qua mệnh lệnh của Ngài, Khi Ngài thiết lập các nền trái đất. 30Ta đã ở bên cạnh Ngài như một người thợ chính; Ta là niềm vui của Ngài hằng ngày; Ta luôn luôn vui vẻ trước mặt Ngài. 31Ta vui về địa cầu có người sinh sống của Ngài; Ta lấy làm vui thích nơi thế giới loài người.
32Vậy các con ơi, bây giờ hãy lắng nghe ta khuyên bảo; Ai giữ các đường lối ta có phước thay. 33Hãy nghe lời răn dạy của ta và trở nên khôn ngoan, Các con đừng bao giờ lơ là đối với lời giáo huấn ấy. 34Phước thay cho người nghe lời ta dạy bảo, Hằng ngày trông ngóng nơi cổng ta và chờ đợi nơi cửa ta. 35Vì ai tìm được ta là tìm được sự sống, Và tìm được ân huệ từ CHÚA ban cho; 36Nhưng ai không tìm kiếm ta là đã gây thiệt hại cho mình; Còn ai ghét ta quả là kẻ mến yêu sự chết.