47
Gia-cốp định cư ở Gô-sen
1Giô-xép đi gặp vua và thưa, “Cha và các anh em tôi đã từ Ca-na-an đến cùng với các bầy gia súc và tài sản. Họ hiện đang cư ngụ trong đất Gô-sen.”
2Giô-xép chọn năm anh em để giới thiệu với vua.
3Vua hỏi họ, “Các anh làm nghề gì?”
Họ đáp, “Chúng tôi, kẻ tôi tớ vua, làm nghề chăn chiên giống như tổ tiên chúng tôi.”
4Họ thưa với vua, “Chúng tôi đến định cư trong xứ nầy vì ở xứ Ca-na-an không có cỏ cho gia súc chúng tôi, và nạn đói kém ở đó thật khủng khiếp. Nên xin vua cho chúng tôi được định cư ở đất Gô-sen.”
5Vua liền bảo Giô-xép, “Cha và các anh em ngươi đã đến với ngươi,
6nên ngươi hãy chọn chỗ ở Ai-cập cho họ định cư. Hãy cho cha và anh em ngươi vùng đất tốt nhất; để họ định cư trong đất Gô-sen. Ai trong họ chăn chiên giỏi, thì cử họ chăn chiên và gia súc ta luôn.”
7Sau đó Giô-xép đưa Gia-cốp, cha mình vào giới thiệu với vua. Gia-cốp chúc phước cho vua.
8Vua hỏi Gia-cốp, “Cụ bao nhiêu tuổi?”
9Gia-cốp đáp, “Đời tôi sống lưu lạc đây đó. Cuộc đời tôi ngắn ngủi và đầy gian lao, tôi chỉ mới có một trăm ba mươi tuổi thôi. Các tổ tiên tôi sống lâu hơn tôi.”
10Rồi Gia-cốp chúc phước cho vua và bước ra.
11Giô-xép làm theo điều vua dặn, cấp cho cha và các anh em mình vùng đất tốt nhất ở Ai-cập, gần thành Ram-se.
12Giô-xép cấp cho cha, anh em mình và những người cùng ở với họ đủ lương thực cần dùng.
Giô-xép mua đất cho vua
13Nạn đói kém càng trở nên trầm trọng. Vì khắp xứ không có lương thực, xứ Ca-na-an và Ai-cập trở nên nghèo khổ.
14Giô-xép thu hết tất cả tiền bạc trong xứ Ai-cập và Ca-na-an. Dân chúng dùng tiền mua thóc, cho nên Giô-xép mang tiền đó vào kho bạc của vua.
15Sau một thời gian, khi hết tiền thì dân chúng đến nói cùng Giô-xép, “Xin cấp lương thực cho chúng tôi vì chúng tôi hết tiền rồi. Nếu chúng tôi không có gì ăn, chúng tôi sẽ chết ngay trước mặt ông đó.”
16Giô-xép bảo, “Nếu các anh không còn tiền thì đưa gia súc cho ta để đổi lấy lương thực.”
17Vậy dân chúng mang gia súc đến cho Giô-xép rồi ông đổi lương thực cho họ lấy ngựa, chiên, dê, gia súc, và lừa. Trong năm đó dân chúng sống được nhờ lấy gia súc đổi lương thực.
18Năm sau dân chúng lại đến cùng Giô-xép kêu xin, “Ngài biết chúng tôi không còn tiền nữa, các gia súc chúng tôi cũng thuộc về ngài. Bây giờ chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân chúng tôi và đất ruộng.
19Chắc chắn chúng tôi cùng đất ruộng sẽ chết trước mắt ông tại đây. Thôi ông hãy mua chúng tôi và đất ruộng chúng tôi đi và trả bằng lương thực. Chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua. Xin ông hãy cấp hột giống cho chúng tôi trồng để chúng tôi khỏi chết, và để đất khỏi biến thành sa mạc.”
20Cho nên Giô-xép mua hết đất đai trong xứ Ai-cập cho nhà vua. Tất cả người Ai-cập đều bán ruộng mình cho Giô-xép vì cơn đói kém rất kinh khủng. Vì thế đất ruộng đều thuộc về nhà vua.
21Tất cả mọi công dân toàn xứ Ai-cập đều trở thành tôi mọi.
22Chỉ có đất thuộc về các thầy tế lễ là Giô-xép không mua mà thôi. Họ không phải bán đất vì nhà vua trả lương cho họ, nên họ có tiền để mua lương thực.
23Giô-xép bảo dân chúng, “Nay ta đã mua các ngươi và ruộng nương các ngươi cho nhà vua, ta sẽ cấp hột giống để các ngươi trồng trong ruộng.
24Đến mùa gặt các ngươi phải giao một phần năm cho vua. Các ngươi được giữ lại bốn phần năm dùng làm giống để trồng trọt và làm lương thực cho mình, gia đình và con cái mình.”
25Dân chúng thưa cùng Giô-xép, “Ngài đã cứu mạng chúng tôi, nên nếu ngài muốn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua.”
26Vì thế Giô-xép lập ra một luật trong xứ Ai-cập mà ngày nay vẫn còn áp dụng: Một phần năm đất đai thuộc về nhà vua. Chỉ có đất đai của các thầy tế lễ là không thuộc về nhà vua mà thôi.
“Chớ chôn ta trong xứ Ai-cập”
27Dân Ít-ra-en tiếp tục sinh sống trong đất Gô-sen thuộc xứ Ai-cập. Họ có tài sản, sinh con đẻ cái thêm nhiều.
28Gia-cốp sống ở xứ Ai-cập mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi.
29Khi Ít-ra-en biết mình sắp qua đời liền gọi Giô-xép, con mình đến bên cạnh và dặn, “Nếu con thương cha, hãy đặt tay con lên đùi ta. Hãy hứa rằng con sẽ không chôn ta trong đất Ai-cập.
30Sau khi cha qua đời, hãy mang cha ra khỏi Ai-cập và chôn cha cùng chỗ với tổ tiên cha.”
Giô-xép đáp, “Con sẽ làm theo điều cha dặn.”
31Xong, Gia-cốp bảo, “Con hứa đi.” Giô-xép hứa. Rồi Ít-ra-en sụp xuống bái lạy đang khi dựa trên đầu cây gậy⚓.
47
1Y-Yôsep hăn mbơh ma Pharaôn, lah: "Mbơ̆ gâp jêh ri phung oh nâu gâp, ndrel ma biăp, ndrôk jêh ri lĕ rngôch ndơ khân păng geh tât jêh tă bơh n'gor Kanaan; jêh ri khân păng gŭ tâm n'gor Gôsen."
2Păng sŏk prăm nuyh tâm phung oh nâu păng jêh ri njŭn ma Pharaôn,
3Pharaôn lah ma phung oh nâu păng: "Moh kan khân may ƀư?" Khân păng lah ma Pharaôn: "Hên phung n'hăk mƀuăl may, jêng phung rmăk biăp hên, nđâp phung che hên tâm ban lĕ."
4Khân păng lah ma Pharaôn: "Hên tât gay gŭ ƀât lât tâm n'gor aơ; yorlah mâu hôm geh ôh gơ̆ nse ma biăp phung n'hăk mƀuăl, yorlah nau sa sât ji ngot rêh ni ngăn tâm n'gor Kanaan. Pô ri hên dăn ma may, ăn phung n'hăk mƀuăl may gŭ tâm n'gor Gôsen.
5Pharaôn lah ma Y-Yôsep: "Mbơ̆ may jêh ri phung oh nâu may tât jêh ma may.
6N'gor Êjipt gŭ ta năp may. Ăn mbơ̆ may jêh ri phung oh nâu may gŭ tâm ntŭk ueh lơn tâm n'gor aơ; ăn khân păng gŭ tâm n'gor Gôsen. Tơ lah may saơ tâm phung khân păng bunuyh njêh, ăn păng jêng kôranh ma mpô mpa gâp rong."
7Y-Yôsep njŭn Y-Yakôb mbơ̆ păng ma Pharaôn: Y-Yakôb mât ton ma
8Pharaôn lah ma Y-Yakôb: "Ndŭm năm may geh?"
9Y-Yakôb lah ma Pharaôn: "Năm gâp gŭ tâm neh ntu aơ geh jêh du rhiăng pe jât năm. Năm gâp gŭ rêh djê̆ jêh ri mhĭk, jêh ri mâu tâm ban ôh đah năm mbơ̆ jêh ri phung che gâp gŭ rêh ta neh ntu aơ."
10Y-Yakôb mât ton ma Pharaôn jêh ri hăn luh du tă bơh păng
11Y-Yôsep ăn ntŭk gŭ ma mbơ̆ păng jêh ri ma phung oh nâu păng ntŭk ueh lơn tâm n'gor Êjipt, tâm n'gor Ramêsê. Tĭng nâm Pharaôn ntăm jêh.
12Y-Yôsep siăm mbơ̆ păng, phung oh nâu păng jêh ri lĕ ngih mbơ̆ păng ma ndơ sông sa tĭng nâm rnoh khân păng.
Y-Yôsep Chiă Uănh Dôl Nau Sa Sât Ji Ngot
13Mâu geh ôh ndơ sông sa tâm lĕ n'gor yorlah nau sa sât ji ngot rêh ni ngăn. N'gor Êjipt jêh ri n'gor Kanaan ntơm khĭt rvet jêh yor nau sa sât ji ngot.
14Y-Yôsep bun jêh lĕ prăk geh tâm n'gor Êjipt jêh ri n'gor Kanaan bu rvăt ba. Jêh ri Y-Yôsep njŭn prăk nây tâm ngih Pharaôn.
15Tơ lah dâk lĕ jêh prăk tâm n'gor Êjipt jêh ri n'gor Kanaan, lĕ rngôch phung Êjipt hăn ma Y-Yôsep, lah: "Ăn ndơ sông sa ma hên. Moh khlay hên khĭt ta năp may, yorlah lĕ jêh prăk hên?"
16Y-Yôsep lah: "Ăn ndrôk biăp khân may, tơ lah khân may mâu geh prăk ôh, jêh ri gâp mra ăn ndơ sông sa ma khân may rgâl đah ndrôk, biăp khân may."
17Pô ri khân păng njŭn ndrôk, biăp khân păng ma Y-Yôsep; jêh ri Y-Yôsep ăn ndơ sông sa ma khân păng tâm rgâl ma seh, ma biăp, ma ndrôk, jêh ri seh bri. Y-Yôsep siăm khân păng năm nây tâm rgâl ma lĕ rngôch ndrôk, biăp khân păng.
18Tơ lah năm nây lĕ jêh, khân păng lŏ hăn ma Y-Yôsep năm tal bar, lah ma Y-Yôsep: "Hên mâu mra pôn ôh ma kôranh hên, prăk hên lĕ jêh, jêh ri ndrôk, biăp jêng ndơ kôranh hên jêh; hôm kanŏng săk jăn jêh ri neh hên.
19Moh khlay hên khĭt ta năp măt may, hên jêh ri neh hên? Rvăt hom hên jêh ri neh hên ma ndơ sông sa, jêh ri hên nđâp neh hên mra jêng dĭk Pharaôn. Ăn ma hên rnih ntil gay ma hên dơi gŭ rêh mâu khĭt ôh, jêh ri lơi ăn bri neh jêng rngot ôh."
20Pô ri Y-Yôsep rvăt lĕ rngôch neh n'gor Êjipt ma Pharaôn; yorlah lĕ rngôch phung Êjipt tăch mir khân păng yorlah nau sa sât ji ngot rêh ni ngăn, jêh ri neh jêng ndơ Pharaôn.
21Bi bunuyh ƀon lan, păng ăn khân ôbăl jêng dĭk ntơm bơh du n'har bri êng.
22Kanŏng neh phung kôranh ƀư brah păng mâu rvăt ôh, yorlah phung kôranh ƀư brah geh ndơ sông sa Pharaôn pă an ma khân păng. Pô ri khân păng mâu tăch ôh neh khân păng.
23Y-Yôsep lah ma phung ƀon lan. Aơ, nar aơ gâp rvăt jêh khân may jêh ri neh khân may ma Pharaôn. Aơ, gâp ăn ma khân may rnih ntil boh ba ăn khân may tuch păng.
24Tơ lah tât yăn kăch, khân may mra ăn du kô̆ tâm prăm ma Pharaôn, jêh ri khân may prăp puăn kô̆ jêng rnih ntil jêh ri ndơ khân may sông sa, phung ngih khân may jêh ri ma phung kon jê̆ khân may."
25Khân ôbăl lah: "May sâm rklaih jêh nau rêh hên. Tơ lah nau aơ ƀư maak ma may, hên mra jêng dĭk ma Pharaôn."
26Y-Yôsep ăn nau vay nây ma neh n'gor Êjipt n'ho may hôm tât aƀaơ, ăn du kô̆ tâm prăm ma Pharaôn. Kanŏng neh phung Kôranh ƀư brah mâu jêng ndơ Pharaôn ôh.
Y-Yôsep Sơm Ton Tâp Y-Yakôb
27Phung Israel gŭ tâm n'gor Êjipt ta n'gor Gôsen. Khân păng bun ndô ndơ ta nây, n'hao drăp ndơ, jêh ri ăn bĭk rơ̆.
28Y-Yakôb gŭ tâm n'gor Êjipt jât ma pơh năm; pô ri lĕ rngôch năm Y-Yakôb gŭ rêh geh du rhiăng puăn jât ma pơh năm.
29Tơ lah nar Israel khĭt dăch jêh; păng kuăl kon bu klâu păng Y-Yôsep jêh ri lah: "Tơ lah gâp geh nau yô̆ ta năp măt may, dơm ti may tâm dâng tơm blu gâp jêh ri ton ƀư ma gâp ma nau răp jăp jêh ri nanê̆; lơi tâp ôh gâp tâm n'gor Êjipt.
30Ăn may tâp gâp ta ntŭk phung mbơ̆ gâp; njŭn leo săk jăn gâp bơh n'gor Êjipt jêh ri tâp gâp tâm môch phung mbơ̆ gâp." Y-Yôsep lah: "Gâp mra ƀư tĭng nâm nau may ngơi."
31Y-Yakôb lah: "sơm ton ma gâp." Y-Yôsep sơm ton ma păng; jêh ri Israel dop ta bôk sưng bâch.