47
Gia-cốp định cư ở Gô-sen
1Giô-xép đi gặp vua và thưa, “Cha và các anh em tôi đã từ Ca-na-an đến cùng với các bầy gia súc và tài sản. Họ hiện đang cư ngụ trong đất Gô-sen.”
2Giô-xép chọn năm anh em để giới thiệu với vua.
3Vua hỏi họ, “Các anh làm nghề gì?”
Họ đáp, “Chúng tôi, kẻ tôi tớ vua, làm nghề chăn chiên giống như tổ tiên chúng tôi.”
4Họ thưa với vua, “Chúng tôi đến định cư trong xứ nầy vì ở xứ Ca-na-an không có cỏ cho gia súc chúng tôi, và nạn đói kém ở đó thật khủng khiếp. Nên xin vua cho chúng tôi được định cư ở đất Gô-sen.”
5Vua liền bảo Giô-xép, “Cha và các anh em ngươi đã đến với ngươi,
6nên ngươi hãy chọn chỗ ở Ai-cập cho họ định cư. Hãy cho cha và anh em ngươi vùng đất tốt nhất; để họ định cư trong đất Gô-sen. Ai trong họ chăn chiên giỏi, thì cử họ chăn chiên và gia súc ta luôn.”
7Sau đó Giô-xép đưa Gia-cốp, cha mình vào giới thiệu với vua. Gia-cốp chúc phước cho vua.
8Vua hỏi Gia-cốp, “Cụ bao nhiêu tuổi?”
9Gia-cốp đáp, “Đời tôi sống lưu lạc đây đó. Cuộc đời tôi ngắn ngủi và đầy gian lao, tôi chỉ mới có một trăm ba mươi tuổi thôi. Các tổ tiên tôi sống lâu hơn tôi.”
10Rồi Gia-cốp chúc phước cho vua và bước ra.
11Giô-xép làm theo điều vua dặn, cấp cho cha và các anh em mình vùng đất tốt nhất ở Ai-cập, gần thành Ram-se.
12Giô-xép cấp cho cha, anh em mình và những người cùng ở với họ đủ lương thực cần dùng.
Giô-xép mua đất cho vua
13Nạn đói kém càng trở nên trầm trọng. Vì khắp xứ không có lương thực, xứ Ca-na-an và Ai-cập trở nên nghèo khổ.
14Giô-xép thu hết tất cả tiền bạc trong xứ Ai-cập và Ca-na-an. Dân chúng dùng tiền mua thóc, cho nên Giô-xép mang tiền đó vào kho bạc của vua.
15Sau một thời gian, khi hết tiền thì dân chúng đến nói cùng Giô-xép, “Xin cấp lương thực cho chúng tôi vì chúng tôi hết tiền rồi. Nếu chúng tôi không có gì ăn, chúng tôi sẽ chết ngay trước mặt ông đó.”
16Giô-xép bảo, “Nếu các anh không còn tiền thì đưa gia súc cho ta để đổi lấy lương thực.”
17Vậy dân chúng mang gia súc đến cho Giô-xép rồi ông đổi lương thực cho họ lấy ngựa, chiên, dê, gia súc, và lừa. Trong năm đó dân chúng sống được nhờ lấy gia súc đổi lương thực.
18Năm sau dân chúng lại đến cùng Giô-xép kêu xin, “Ngài biết chúng tôi không còn tiền nữa, các gia súc chúng tôi cũng thuộc về ngài. Bây giờ chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân chúng tôi và đất ruộng.
19Chắc chắn chúng tôi cùng đất ruộng sẽ chết trước mắt ông tại đây. Thôi ông hãy mua chúng tôi và đất ruộng chúng tôi đi và trả bằng lương thực. Chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua. Xin ông hãy cấp hột giống cho chúng tôi trồng để chúng tôi khỏi chết, và để đất khỏi biến thành sa mạc.”
20Cho nên Giô-xép mua hết đất đai trong xứ Ai-cập cho nhà vua. Tất cả người Ai-cập đều bán ruộng mình cho Giô-xép vì cơn đói kém rất kinh khủng. Vì thế đất ruộng đều thuộc về nhà vua.
21Tất cả mọi công dân toàn xứ Ai-cập đều trở thành tôi mọi.
22Chỉ có đất thuộc về các thầy tế lễ là Giô-xép không mua mà thôi. Họ không phải bán đất vì nhà vua trả lương cho họ, nên họ có tiền để mua lương thực.
23Giô-xép bảo dân chúng, “Nay ta đã mua các ngươi và ruộng nương các ngươi cho nhà vua, ta sẽ cấp hột giống để các ngươi trồng trong ruộng.
24Đến mùa gặt các ngươi phải giao một phần năm cho vua. Các ngươi được giữ lại bốn phần năm dùng làm giống để trồng trọt và làm lương thực cho mình, gia đình và con cái mình.”
25Dân chúng thưa cùng Giô-xép, “Ngài đã cứu mạng chúng tôi, nên nếu ngài muốn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua.”
26Vì thế Giô-xép lập ra một luật trong xứ Ai-cập mà ngày nay vẫn còn áp dụng: Một phần năm đất đai thuộc về nhà vua. Chỉ có đất đai của các thầy tế lễ là không thuộc về nhà vua mà thôi.
“Chớ chôn ta trong xứ Ai-cập”
27Dân Ít-ra-en tiếp tục sinh sống trong đất Gô-sen thuộc xứ Ai-cập. Họ có tài sản, sinh con đẻ cái thêm nhiều.
28Gia-cốp sống ở xứ Ai-cập mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi.
29Khi Ít-ra-en biết mình sắp qua đời liền gọi Giô-xép, con mình đến bên cạnh và dặn, “Nếu con thương cha, hãy đặt tay con lên đùi ta. Hãy hứa rằng con sẽ không chôn ta trong đất Ai-cập.
30Sau khi cha qua đời, hãy mang cha ra khỏi Ai-cập và chôn cha cùng chỗ với tổ tiên cha.”
Giô-xép đáp, “Con sẽ làm theo điều cha dặn.”
31Xong, Gia-cốp bảo, “Con hứa đi.” Giô-xép hứa. Rồi Ít-ra-en sụp xuống bái lạy đang khi dựa trên đầu cây gậy⚓.
47
1Yosepv ziouc nzuonx mingh mbuox Faalo Hungh, “Yie nyei die caux yie nyei muoz-doic yiem Kaa^naa^an Deic-Bung bienh jienv ninh mbuo nyei yungh, ba'gi yungh, saeng-kuv, yietc zungv ga'naaiv daaih taux aqv. Ih zanc ninh mbuo yiem wuov Gosen.”
2Yosepv ginv biaa dauh ninh nyei gorx caux ninh mingh wuic buangh Faalo Hungh.
3Faalo Hungh naaic Yosepv nyei gorx mbuo, “Meih mbuo zoux haaix nyungc gong nyanc nyei mienh?”
4Ninh mbuo dau, “Yie mbuo, meih nyei bou, se yungz yungh, yungz ba'gi yungh nyei mienh hnangv yie mbuo nyei ong-taaix nor. Yie mbuo daaih yiem douc naaiv norm deic-bung weic zuqc Kaa^naa^an Deic-Bung ngorc duqv kouv haic. Liemh maiv maaih miev bun yungh guanh ba'gi yungh guanh nyanc. Tov bun yie mbuo yiem wuov Gosen.”
5Faalo gorngv mbuox Yosepv, “Ih zanc meih nyei die, meih nyei muoz-doic daaih taux meih naaiv aqv.
6I^yipv Deic-Bung se yiem meih nyei nza'hmien. Bun ninh mbuo yiem deic-bung gauh longx jiex nyei dorngx liepc nguaaz-gorn, se bun ninh mbuo yiem Gosen Deic. Se gorngv ninh mbuo haaix dauh maaih banh zeic, oix zuqc orn zoux bieiv zeiv goux yie nyei saeng-kuv.”
7Yosepv aengx dorh ninh nyei die, Yaakopv, mingh wuic buangh Faalo Hungh. Yaakopv yaac buang waac Faalo.
8Hungh diex naaic Yaakopv, “Meih nyei hnyangx-jeiv duqv mbu'ziex hnyangx aqv?”
9Yaakopv dau Faalo, “Yie nyei seix zeiv youh jiex naaiv youh jiex wuov yiem duqv yietc baeqv faah ziepc hnyangx aqv. Naaiv deix hnoi-nyieqc youc nangv youc kouv. Maiv ndongc yie nyei ong-taaix mbuo youh jiex naaiv yiem youh jiex wuov yiem nyei nyutc zeiv ndaauv.”
10Yaakopv aengx buang nzunc waac Faalo liuz, ziouc cuotv mi'aqv.
11Yosepv dorh ninh nyei die caux ninh nyei muoz-doic mingh liepc nguaaz-gorn yiem I^yipv Deic-Bung gauh longx jiex nyei dorngx, Laa^maa^setc Zingh ga'hlen, ziux Faalo Hungh mbuox nyei waac.
12Yosepv bun nyanc hopv ninh nyei die, ninh nyei muoz-doic, liemh ninh nyei die nyei yietc zungv biauv zong mienh, ziux mienh laanh juang ninh mbuo.
Lungh Ndiev Nyei Domh Ngorc
13Gormx wuov norm deic-bung maiv maaih nyanc hopv. Mienh ngorc duqv kouv! haic. I^yipv Deic-Bung caux Kaa^naa^an Deic-Bung nyei mienh ngorc gau hnaangx, jaic nzengc mi'aqv.
14Yosepv siou nzengc I^yipv Mienh caux Kaa^naa^an Mienh maaiz mbiauh nyei yietc zungv nyaanh aengx dorh mingh Faalo nyei hungh dinc.
15I^yipv Mienh caux Kaa^naa^an Mienh nyei nyaanh longc njang nzengc mi'aqv. I^yipv Mienh ziouc mingh lorz Yosepv gorngv, “Tov bun deix hnaangx yie mbuo nyanc. Yie mbuo weic haaix diuc oix zuqc yiem meih nyei nza'hmien ngorc daic? Weic zuqc yie mbuo nyei nyaanh nzengc mi'aqv.”
16Yosepv gorngv, “Se gorngv meih mbuo nyei nyaanh nzengc mi'aqv nor, dorh meih mbuo nyei saeng-kuv daaih yienc mbiauh.”
17Baeqc fingx ziouc dorh ninh mbuo nyei saeng-kuv mingh Yosepv wuov. Yosepv longc mbiauh yienc ninh mbuo nyei yungh, ba'gi yungh, ngongh, lorh, maaz. Wuov hnyangx Yosepv heuc ninh mbuo dorh saeng-kuv daaih yienc laangh ziqc.
18Wuov hnyangx jiex liuz, nqa'haav hnyangx ninh mbuo aengx daaih mbuox Yosepv, “Yie mbuo maiv bingx, gorngv zaqc mbuox ziouv, yie mbuo nyei nyaanh nzengc. Yie mbuo nyei saeng-kuv yaac benx meih nyei nzengc mi'aqv. Cuotv liuz yie mbuo nyei sin caux yie mbuo nyei ndau maiv maaih haaix nyungc bun meih aqv.
19Yie mbuo weic haaix diuc oix zuqc yiem meih nyei nza'hmien ngorc daic? Liemh yie mbuo caux yie mbuo nyei ndau oix zuqc mietc nzengc. Tov meih longc laangh ziqc yienc yie mbuo caux yie mbuo nyei ndau. Yie mbuo ziouc benx Faalo Hungh nyei nouh. Yie mbuo nyei ndau yaac benx ninh nyei mi'aqv. Tov bun mbiauh nyim yie mbuo weic bun yie mbuo haih duqv maengc ziangh, maiv daic. Ndeic yaac maiv zuqc guangc jienv huaang-huaang wuov.”
20Hnangv naaic Yosepv maaiz nzengc I^yipv Deic-Bung nyei ndau bun Faalo Hungh. I^yipv Mienh dauh dauh maaic nzengc ninh mbuo nyei ndau, laaix ninh mbuo ngorc duqv ba'laqc kouv cung mingh. Ndau yietc zungv ziouc benx nzengc Faalo nyei.
21Yosepv yaac bun zuangx baeqc fingx yiem naaiv bung I^yipv mingh taux wuov bung I^yipv benx nzengc Faalo Hungh nyei nouh.
22Kungx zengc sai mienh nyei ndau Yosepv maiv maaiz hnangv, weic zuqc sai mienh zanc-zanc duqv Faalo Hungh juang nyei buonc. Ninh mbuo duqv gaux Faalo Hungh nyei buonc yungz maengc ziouc maiv zuqc maaic ganh nyei ndau.
23Yosepv gorngv mbuox zuangx baeqc fingx, “Ih hnoi yie maaiz meih mbuo caux meih mbuo nyei ndau bun Faalo Hungh mi'aqv. Naaiv yie aengx bun jienv ga'naaiv-nyim bun meih mbuo zuangx wuov ndeic.
24Taux siou nyei ziangh hoc, biaa gouv zorqv cuotv yietc gouv bun Faalo Hungh. Zengc wuov deix biei gouv bun meih mbuo zoux nyim zuangx yaac bun meih mbuo ganh caux meih mbuo nyei hmuangv doic nyanc.”
25Baeqc fingx gorngv, “Meih njoux cuotv yie mbuo nyei maengc. Tov bun yie mbuo yiem meih nyei nza'hmien duqv longx, yie mbuo ziouc laengz zoux Faalo Hungh nyei nouh.”
26Yosepv liepc diuh leiz daaih, corc longc jienv taux ih jaax hnoi, se I^yipv Deic-Bung nyei gaeng-zuangx ga'naaiv biaa gouv oix zuqc bun gouv hungh diex. Kungx maaih sai mienh nyei ndau hnangv maiv benx hungh diex nyei buonc.
Yaakopv Tov Dorh Ninh Nyei Sei Nzuonx Kaa^naa^an
27I^saa^laa^en Mienh yiem I^yipv Deic-Bung, Gosen Deic, duqv ninh mbuo ganh nyei ndau yaac hiaangx daaih maaih fu'jueiv camv.
28Yaakopv yiem I^yipv Deic-Bung duqv ziepc cietv hnyangx, ninh nyei hnyangx-jeiv duqv yietc baeqv feix ziepc cietv hnyangx.
29Taux aav lamh deix guei seix nyei ziangh hoc, ninh heuc ninh nyei dorn, Yosepv, daaih, mbuox Yosepv, “Se gorngv ziux dorn buatc, yie zoux horpc meih nyei hnyouv nor, tov dorh meih nyei buoz an jienv yie nyei camh zuih ga'ndiev maengx⚓ laengz ngaengc waac. Oix zuqc laengz meih oix ziepc zuoqv nyei zoux longx bun yie, maiv zangx yie nyei sei yiem naaiv I^yipv Deic-Bung.⚓
30Yie guei seix, dorn oix zuqc dorh yie nyei sei cuotv I^yipv Deic-Bung nzuonx mingh juangc yie nyei ong-taaix nyei zouv zangx.”
Yosepv dau, “Yie zungv oix ei jienv die nyei waac zoux.”
31Yaakopv gorngv, “Yie oix meih ⟨laengz ngaengc waac⟩ meih za'gengh zoux.” Yosepv ziouc laengz jiez ngaengc waac. Laengz liuz, Yaakopv yiem wuov coux-daauh ndoqv njiec baaix Tin-Hungh.⚓