47
Gia-cốp định cư ở Gô-sen
1Giô-xép đi gặp vua và thưa, “Cha và các anh em tôi đã từ Ca-na-an đến cùng với các bầy gia súc và tài sản. Họ hiện đang cư ngụ trong đất Gô-sen.”
2Giô-xép chọn năm anh em để giới thiệu với vua.
3Vua hỏi họ, “Các anh làm nghề gì?”
Họ đáp, “Chúng tôi, kẻ tôi tớ vua, làm nghề chăn chiên giống như tổ tiên chúng tôi.”
4Họ thưa với vua, “Chúng tôi đến định cư trong xứ nầy vì ở xứ Ca-na-an không có cỏ cho gia súc chúng tôi, và nạn đói kém ở đó thật khủng khiếp. Nên xin vua cho chúng tôi được định cư ở đất Gô-sen.”
5Vua liền bảo Giô-xép, “Cha và các anh em ngươi đã đến với ngươi,
6nên ngươi hãy chọn chỗ ở Ai-cập cho họ định cư. Hãy cho cha và anh em ngươi vùng đất tốt nhất; để họ định cư trong đất Gô-sen. Ai trong họ chăn chiên giỏi, thì cử họ chăn chiên và gia súc ta luôn.”
7Sau đó Giô-xép đưa Gia-cốp, cha mình vào giới thiệu với vua. Gia-cốp chúc phước cho vua.
8Vua hỏi Gia-cốp, “Cụ bao nhiêu tuổi?”
9Gia-cốp đáp, “Đời tôi sống lưu lạc đây đó. Cuộc đời tôi ngắn ngủi và đầy gian lao, tôi chỉ mới có một trăm ba mươi tuổi thôi. Các tổ tiên tôi sống lâu hơn tôi.”
10Rồi Gia-cốp chúc phước cho vua và bước ra.
11Giô-xép làm theo điều vua dặn, cấp cho cha và các anh em mình vùng đất tốt nhất ở Ai-cập, gần thành Ram-se.
12Giô-xép cấp cho cha, anh em mình và những người cùng ở với họ đủ lương thực cần dùng.
Giô-xép mua đất cho vua
13Nạn đói kém càng trở nên trầm trọng. Vì khắp xứ không có lương thực, xứ Ca-na-an và Ai-cập trở nên nghèo khổ.
14Giô-xép thu hết tất cả tiền bạc trong xứ Ai-cập và Ca-na-an. Dân chúng dùng tiền mua thóc, cho nên Giô-xép mang tiền đó vào kho bạc của vua.
15Sau một thời gian, khi hết tiền thì dân chúng đến nói cùng Giô-xép, “Xin cấp lương thực cho chúng tôi vì chúng tôi hết tiền rồi. Nếu chúng tôi không có gì ăn, chúng tôi sẽ chết ngay trước mặt ông đó.”
16Giô-xép bảo, “Nếu các anh không còn tiền thì đưa gia súc cho ta để đổi lấy lương thực.”
17Vậy dân chúng mang gia súc đến cho Giô-xép rồi ông đổi lương thực cho họ lấy ngựa, chiên, dê, gia súc, và lừa. Trong năm đó dân chúng sống được nhờ lấy gia súc đổi lương thực.
18Năm sau dân chúng lại đến cùng Giô-xép kêu xin, “Ngài biết chúng tôi không còn tiền nữa, các gia súc chúng tôi cũng thuộc về ngài. Bây giờ chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân chúng tôi và đất ruộng.
19Chắc chắn chúng tôi cùng đất ruộng sẽ chết trước mắt ông tại đây. Thôi ông hãy mua chúng tôi và đất ruộng chúng tôi đi và trả bằng lương thực. Chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua. Xin ông hãy cấp hột giống cho chúng tôi trồng để chúng tôi khỏi chết, và để đất khỏi biến thành sa mạc.”
20Cho nên Giô-xép mua hết đất đai trong xứ Ai-cập cho nhà vua. Tất cả người Ai-cập đều bán ruộng mình cho Giô-xép vì cơn đói kém rất kinh khủng. Vì thế đất ruộng đều thuộc về nhà vua.
21Tất cả mọi công dân toàn xứ Ai-cập đều trở thành tôi mọi.
22Chỉ có đất thuộc về các thầy tế lễ là Giô-xép không mua mà thôi. Họ không phải bán đất vì nhà vua trả lương cho họ, nên họ có tiền để mua lương thực.
23Giô-xép bảo dân chúng, “Nay ta đã mua các ngươi và ruộng nương các ngươi cho nhà vua, ta sẽ cấp hột giống để các ngươi trồng trong ruộng.
24Đến mùa gặt các ngươi phải giao một phần năm cho vua. Các ngươi được giữ lại bốn phần năm dùng làm giống để trồng trọt và làm lương thực cho mình, gia đình và con cái mình.”
25Dân chúng thưa cùng Giô-xép, “Ngài đã cứu mạng chúng tôi, nên nếu ngài muốn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua.”
26Vì thế Giô-xép lập ra một luật trong xứ Ai-cập mà ngày nay vẫn còn áp dụng: Một phần năm đất đai thuộc về nhà vua. Chỉ có đất đai của các thầy tế lễ là không thuộc về nhà vua mà thôi.
“Chớ chôn ta trong xứ Ai-cập”
27Dân Ít-ra-en tiếp tục sinh sống trong đất Gô-sen thuộc xứ Ai-cập. Họ có tài sản, sinh con đẻ cái thêm nhiều.
28Gia-cốp sống ở xứ Ai-cập mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi.
29Khi Ít-ra-en biết mình sắp qua đời liền gọi Giô-xép, con mình đến bên cạnh và dặn, “Nếu con thương cha, hãy đặt tay con lên đùi ta. Hãy hứa rằng con sẽ không chôn ta trong đất Ai-cập.
30Sau khi cha qua đời, hãy mang cha ra khỏi Ai-cập và chôn cha cùng chỗ với tổ tiên cha.”
Giô-xép đáp, “Con sẽ làm theo điều cha dặn.”
31Xong, Gia-cốp bảo, “Con hứa đi.” Giô-xép hứa. Rồi Ít-ra-en sụp xuống bái lạy đang khi dựa trên đầu cây gậy⚓.
47
1Tui anŭn, Yôsêp djă̱ ba rơma čô ayŏng ñu nao pơ sang pơtao Pharaoh. Yôsêp nao hăng ruai kơ Pharaoh, “Ama kâo laih anŭn ƀing ayŏng adơi kâo, wơ̆t hăng tơpul triu, hlô mơnơ̆ng rong laih anŭn hăng abih bang gơnam ƀing gơñu hơmâo, hơmâo rai laih mơ̆ng anih lŏn Kanaan laih anŭn ră anai hlak dŏ amăng anih lŏn Gôsen.”
2Giŏng anŭn, ñu ba ƀing ayŏng ñu anŭn ƀơi anăp pơtao.
3Pharaoh tơña kơ ƀing ayŏng adơi anai, “Hơget bruă ƀing gih juăt mă lĕ?” Ƀing gơñu laĭ glaĭ kơ pơtao Pharaoh, “Ƀing gơmơi, ƀing ding kơna ih anai jing ƀing wai hlô mơnơ̆ng kar hăng ƀing ơi adon gơmơi hơmâo ngă laih.”
4Ƀing gơñu ăt laĭ hăng pơtao tui anai, “Ƀing gơmơi hơmâo rai kiăng kơ hơdip jăng jai pơ anai, yuakơ hơmâo tơlơi ư̆ rơpa prŏng amăng anih lŏn Kanaan, laih anŭn ƀu hơmâo rơ̆k ƀơ̆ng kơ tơpul hlô mơnơ̆ng gơmơi ôh. Tui anŭn, ră nai, rơkâo kơ ih brơi kơ ƀing gơmơi dŏ hơdip amăng tring Gôsen bĕ.”
5Pharaoh laĭ kơ Yôsêp, “Yuakơ ama ih laih anŭn ƀing ayŏng adơi ih hơmâo truh laih pơ ih,
6laih anŭn anih lŏn Êjip ih ƀuh laih mơ̆n, brơi bĕ ƀing gơ̆ hơdip ƀơi anih hiam hloh amăng anih lŏn anai. Brơi bĕ ƀing gơñu dŏ hơdip amăng anih lŏn Gôsen. Laih anŭn tơdah ih thâo hlơi pô amăng ƀing gơñu thâo wai rong rơgơi, brơi bĕ kơ ñu răk rong tơpul hlô mơnơ̆ng kâo đa.”
7Giŏng anŭn, Yôsêp ba rai ama ñu Yakôb ƀơi anăp Pharaoh. Tơdơi kơ Yakôb bơni hiam kơ Pharaoh,
8Pharaoh tơña kơ gơ̆, “Hơdôm thŭn laih ih?”
9Laih anŭn Yakôb laĭ kơ Pharaoh, “Tơlơi hơdip kâo đuaĭ hyu hăng hơdip truh kơ 130 thŭn. Hơdôm thŭn kâo kơnơ̆ng ƀiă đôč, samơ̆ tơnap tap ƀu thâo pơhơmu hăng hơdôm thŭn ƀing ơi adon kâo hơmâo đuaĭ hyu hăng hơdip truh ôh.”
10Giŏng anŭn, Yakôb bơni hiam kơ Pharaoh dơ̆ng hăng tơbiă đuaĭ hĭ mơ̆ng anăp gơ̆.
11Tui anŭn, Yôsêp brơi kơ ama ñu laih anŭn kơ ƀing ayŏng adơi ñu dŏ hơdip amăng Êjip laih anŭn brơi kơ ƀing gơñu dŏ ƀơi anih hiam hloh amăng anih lŏn anai, amăng tring Ramesê, tui hăng Pharaoh kơčrâo brơi laih.
12Yôsêp ăt djru brơi kơ ama ñu, ƀing ayŏng adơi ñu laih anŭn kơ abih bang ƀing sang anŏ ama ñu hăng gơnam ƀơ̆ng tui hluai hăng mrô ƀing ană bă ƀing gơ̆.
Tơlơi Ư̆ Rơpa Kơtang Tui
13Tơdang anŭn, ƀu hơmâo gơnam ƀơ̆ng ôh amăng djŏp anih yuakơ tơlơi ư̆ rơpa prŏng biă mă; abih dua ƀing Êjip laih anŭn ƀing Kanaan le̱ng kơ tơdu rơmơ̆n hăng ư̆ rơpa yuakơ tơlơi ư̆ rơpa jai kơtang tui.
14Yôsêp pơƀut glaĭ abih bang prăk mơ̆ng anih lŏn Êjip laih anŭn anih lŏn Kanaan yuakơ arăng blơi mă pơdai, laih anŭn ñu ba khul prăk anŭn nao pioh pơ sang pơtao Pharaoh.
15Tơdang khul prăk ƀing Êjip laih anŭn ƀing Kanaan abih laih, abih bang ƀing Êjip rai pơ Yôsêp hăng laĭ, “Pha brơi kơ ƀing gơmơi gơnam ƀơ̆ng bĕ yuakơ prăk gơmơi abih laih. Yua hơget ƀing gơmơi khŏm djai ƀơi anăp ih lĕ?”
16Yôsêp laĭ kơ ƀing gơñu tui anai, “Tui anŭn, ba rai bĕ hlô mơnơ̆ng rong gih. Kâo či pơplih hlô mơnơ̆ng gih hăng gơnam ƀơ̆ng yuakơ prăk gih abih hĭ laih.”
17Tui anŭn, ƀing gơñu ba rai tơpul hlô mơnơ̆ng rong gơñu kơ Yôsêp, laih anŭn ñu brơi kơ ƀing gơ̆ gơnam ƀơ̆ng hơmâo pơplih hăng tơpul aseh ƀing gơ̆, tơpul triu, tơpul bơbe, tơpul rơmô laih anŭn hăng tơpul aseh glai gơñu anŭn. Tui anŭn, Yôsêp djru kơ ƀing gơ̆ găn amăng thŭn anŭn hăng gơnam ƀơ̆ng hơmâo pơplih hăng abih hlô mơnơ̆ng rong ƀing gơ̆.
18Tơdang thŭn anŭn rơgao hĭ laih, ƀing gơ̆ rai pơ Yôsêp dơ̆ng kơ thŭn tŏ tui hăng laĭ, “Ƀing gơmơi ƀu dưi pơdŏp hăng ih ôh khua ăh, čơdơ̆ng mơ̆ng prăk abih laih, laih anŭn hlô mơnơ̆ng gơmơi lŏm kơ ih laih, ƀing gơmơi ƀu hơmâo hơget dơ̆ng tah kơ ih khua ăh, rơngiao kơ drơi jan gơmơi pô laih anŭn đang hơma gơmơi.
19Yua hơget ƀing gơmơi či răm rai ƀơi anăp ih wơ̆t hăng đang hơma gơmơi mơ̆n lĕ? Blơi mă ƀing gơmơi bĕ wơ̆t hăng đang hơma gơmơi mơ̆n kiăng kơ pơplih hăng gơnam ƀơ̆ng; tui anŭn ƀing gơmơi či jing hlŭn kơ Pharaoh laih anŭn đang hơma gơmơi či lŏm kơ ñu yơh. Pha brơi bĕ jĕh pơdai kơ ƀing gơmơi, tui anŭn ƀing gơmơi či hơdip hăng ƀu či djai ôh, laih anŭn anih lŏn anai ƀu či jing hĭ hông hang ôh.”
20Tui anŭn, Yôsêp blơi abih bang anih lŏn amăng čar Êjip kơ Pharaoh. Abih bang ƀing ană plei Êjip sĭ hĭ abih khul đang hơma gơñu yuakơ tơlơi ư̆ rơpa jing prŏng biă mă kơ ƀing gơñu. Anih lŏn anai jing hĭ anih lŏn Pharaoh laih;
21tui anŭn Yôsêp pơjing kơ abih bang mơnuih amăng čar Êjip jing hĭ ƀing hlŭn čơdơ̆ng mơ̆ng pô anai hlŏng truh kơ pô adih.
22Samơ̆ ñu ƀu blơi mă anih lŏn ƀing khua ngă yang ôh, yuakơ ƀing gơñu juăt tŭ mă gơnam djru mơ̆ng pơtao Pharaoh laih anŭn hơmâo djŏp gơnam ƀơ̆ng mơ̆ng tơlơi Pharaoh djru kơ ƀing gơñu. Yuakơ anŭn yơh ƀing gơñu ƀu sĭ hĭ đang hơma gơñu ôh.
23Yôsêp laĭ kơ ƀing ană plei anŭn tui anai, “Ră anai kâo hơmâo blơi mă laih ƀing gih laih anŭn lŏn gih hrơi anai kơ Pharaoh, hĕ anai jing jĕh pơdai kơ ƀing gih tui anŭn ƀing gih dưi jŭ pla.
24Samơ̆ tơdang laih kơ hơpuă pơdai, ƀing gih khŏm brơi sa črăn amăng rơma kơ Pharaoh. Bơ kơ pă̱ črăn amăng rơma adih, ƀing gih khŏm djă̱ pioh pơjĕh laih anŭn gơnam ƀơ̆ng kơ gih pô yơh.”
25Ƀing gơñu laĭ glaĭ tui anai, “Ih hơmâo pơklaih laih tơlơi hơdip gơmơi. Tơdah hơmâo tơlơi mơak ƀơi anăp ih khua ăh, ƀing gơmơi či jing ƀing hlŭn kơ Pharaoh yơh.”
26Tui anŭn, Yôsêp pơkơjăp glaĭ tơlơi anai jing sa tơlơi phiăn amăng anih lŏn Êjip (tơlơi anai ăt dŏ truh kơ ră anai), anŭn jing sa črăn amăng rơma gơnam mơ̆ng đang hơma jing lŏm kơ Pharaoh. Kơnơ̆ng anih lŏn ƀing khua ngă yang đôč ƀu lŏm ôh kơ Pharaoh.
Tơlơi Yakôb Rơkâo Hơnăl Tuč
27Hlak anai ƀing Israel hlak dŏ hơdip amăng čar Êjip amăng anih lŏn Gôsen. Ƀing gơñu hơmâo lu dram gơnam pơ anŭn laih anŭn lar tui lu biă mă.
28Yakôb hơdip amăng čar Êjip pluh-tơjuh thŭn laih anŭn thŭn ñu hơdip truh kơ sa-rơtuh pă̱pluh-tơjuh⚓ thŭn.
29Tơdang hrơi mông kơ Israel jĕ abih laih, ñu iâu rai ană ñu Yôsêp laih anŭn laĭ hăng gơ̆, “Tơdah ih hơmâo tơlơi mơak hăng kâo ƀơi anăp ih, pioh bĕ plă̱ tơngan ih gah yŭ drơi jan kâo laih anŭn ƀuăn rơ̆ng, ih či pơrơđah kơ kâo tơlơi hiam klă laih anŭn tơlơi tŏng ten. Anăm dơ̱r atâo kâo amăng čar Êjip ôh,
30samơ̆ tơdang kâo tơĭ pran hăng nao hrŏm hăng ƀing ơi adon kâo laih, ba tơbiă hĭ bĕ atâo kâo mơ̆ng čar Êjip hăng dơ̱r bĕ pơ anih arăng dơ̱r laih atâo ƀing gơñu anŭn.”⚓
Yôsêp laĭ, “Kâo či ngă yơh tui hăng tơlơi ih hơmâo pơtă laih.”
31Gơ̆ laĭ, “Ƀuăn rơ̆ng hăng kâo bĕ.” Giŏng anŭn, Yôsêp ƀuăn rơ̆ng hăng ama ñu Israel laih anŭn ama ñu kơkuh pơpŭ tơdang ñu dŏ kơnang ƀơi anih pĭt ñu.