47

Gia-cốp định cư ở Gô-sen

¹Giô-xép đi gặp vua và thưa, “Cha và các anh em tôi đã từ Ca-na-an đến cùng với các bầy gia súc và tài sản. Họ hiện đang cư ngụ trong đất Gô-sen.” ²Giô-xép chọn năm anh em để giới thiệu với vua.
³Vua hỏi họ, “Các anh làm nghề gì?”
Họ đáp, “Chúng tôi, kẻ tôi tớ vua, làm nghề chăn chiên giống như tổ tiên chúng tôi.” ⁴Họ thưa với vua, “Chúng tôi đến định cư trong xứ nầy vì ở xứ Ca-na-an không có cỏ cho gia súc chúng tôi, và nạn đói kém ở đó thật khủng khiếp. Nên xin vua cho chúng tôi được định cư ở đất Gô-sen.”
⁵Vua liền bảo Giô-xép, “Cha và các anh em ngươi đã đến với ngươi, ⁶nên ngươi hãy chọn chỗ ở Ai-cập cho họ định cư. Hãy cho cha và anh em ngươi vùng đất tốt nhất; để họ định cư trong đất Gô-sen. Ai trong họ chăn chiên giỏi, thì cử họ chăn chiên và gia súc ta luôn.”
⁷Sau đó Giô-xép đưa Gia-cốp, cha mình vào giới thiệu với vua. Gia-cốp chúc phước cho vua.
⁸Vua hỏi Gia-cốp, “Cụ bao nhiêu tuổi?”
⁹Gia-cốp đáp, “Đời tôi sống lưu lạc đây đó. Cuộc đời tôi ngắn ngủi và đầy gian lao, tôi chỉ mới có một trăm ba mươi tuổi thôi. Các tổ tiên tôi sống lâu hơn tôi.”
¹⁰Rồi Gia-cốp chúc phước cho vua và bước ra.
¹¹Giô-xép làm theo điều vua dặn, cấp cho cha và các anh em mình vùng đất tốt nhất ở Ai-cập, gần thành Ram-se. ¹²Giô-xép cấp cho cha, anh em mình và những người cùng ở với họ đủ lương thực cần dùng.

Giô-xép mua đất cho vua

¹³Nạn đói kém càng trở nên trầm trọng. Vì khắp xứ không có lương thực, xứ Ca-na-an và Ai-cập trở nên nghèo khổ. ¹⁴Giô-xép thu hết tất cả tiền bạc trong xứ Ai-cập và Ca-na-an. Dân chúng dùng tiền mua thóc, cho nên Giô-xép mang tiền đó vào kho bạc của vua. ¹⁵Sau một thời gian, khi hết tiền thì dân chúng đến nói cùng Giô-xép, “Xin cấp lương thực cho chúng tôi vì chúng tôi hết tiền rồi. Nếu chúng tôi không có gì ăn, chúng tôi sẽ chết ngay trước mặt ông đó.”
¹⁶Giô-xép bảo, “Nếu các anh không còn tiền thì đưa gia súc cho ta để đổi lấy lương thực.” ¹⁷Vậy dân chúng mang gia súc đến cho Giô-xép rồi ông đổi lương thực cho họ lấy ngựa, chiên, dê, gia súc, và lừa. Trong năm đó dân chúng sống được nhờ lấy gia súc đổi lương thực.
¹⁸Năm sau dân chúng lại đến cùng Giô-xép kêu xin, “Ngài biết chúng tôi không còn tiền nữa, các gia súc chúng tôi cũng thuộc về ngài. Bây giờ chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân chúng tôi và đất ruộng. ¹⁹Chắc chắn chúng tôi cùng đất ruộng sẽ chết trước mắt ông tại đây. Thôi ông hãy mua chúng tôi và đất ruộng chúng tôi đi và trả bằng lương thực. Chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua. Xin ông hãy cấp hột giống cho chúng tôi trồng để chúng tôi khỏi chết, và để đất khỏi biến thành sa mạc.”
²⁰Cho nên Giô-xép mua hết đất đai trong xứ Ai-cập cho nhà vua. Tất cả người Ai-cập đều bán ruộng mình cho Giô-xép vì cơn đói kém rất kinh khủng. Vì thế đất ruộng đều thuộc về nhà vua. ²¹Tất cả mọi công dân toàn xứ Ai-cập đều trở thành tôi mọi. ²²Chỉ có đất thuộc về các thầy tế lễ là Giô-xép không mua mà thôi. Họ không phải bán đất vì nhà vua trả lương cho họ, nên họ có tiền để mua lương thực.
²³Giô-xép bảo dân chúng, “Nay ta đã mua các ngươi và ruộng nương các ngươi cho nhà vua, ta sẽ cấp hột giống để các ngươi trồng trong ruộng. ²⁴Đến mùa gặt các ngươi phải giao một phần năm cho vua. Các ngươi được giữ lại bốn phần năm dùng làm giống để trồng trọt và làm lương thực cho mình, gia đình và con cái mình.”
²⁵Dân chúng thưa cùng Giô-xép, “Ngài đã cứu mạng chúng tôi, nên nếu ngài muốn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho nhà vua.”
²⁶Vì thế Giô-xép lập ra một luật trong xứ Ai-cập mà ngày nay vẫn còn áp dụng: Một phần năm đất đai thuộc về nhà vua. Chỉ có đất đai của các thầy tế lễ là không thuộc về nhà vua mà thôi.

“Chớ chôn ta trong xứ Ai-cập”

²⁷Dân Ít-ra-en tiếp tục sinh sống trong đất Gô-sen thuộc xứ Ai-cập. Họ có tài sản, sinh con đẻ cái thêm nhiều.
²⁸Gia-cốp sống ở xứ Ai-cập mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi. ²⁹Khi Ít-ra-en biết mình sắp qua đời liền gọi Giô-xép, con mình đến bên cạnh và dặn, “Nếu con thương cha, hãy đặt tay con lên đùi ta. Hãy hứa rằng con sẽ không chôn ta trong đất Ai-cập. ³⁰Sau khi cha qua đời, hãy mang cha ra khỏi Ai-cập và chôn cha cùng chỗ với tổ tiên cha.”
Giô-xép đáp, “Con sẽ làm theo điều cha dặn.”
³¹Xong, Gia-cốp bảo, “Con hứa đi.” Giô-xép hứa. Rồi Ít-ra-en sụp xuống bái lạy đang khi dựa trên đầu cây gậy⚓.

47

¹Then Joseph ⚓went and told Pharaoh, and said, “My father and my brothers, their flocks and their herds and all that they possess, have come from the land of Canaan; and indeed they are in ⚓the land of Goshen.” ²And he took five men from among his brothers and ⚓presented them to Pharaoh. ³Then Pharaoh said to his brothers, ⚓“What is your occupation?”
And they said to Pharaoh, ⚓“Your servants are shepherds, both we and also our fathers.” ⁴And they said to Pharaoh, ⚓“We have come to dwell in the land, because your servants have no pasture for their flocks, ⚓for the famine is severe in the land of Canaan. Now therefore, please let your servants ⚓dwell in the land of Goshen.”
⁵Then Pharaoh spoke to Joseph, saying, “Your father and your brothers have come to you. ⁶⚓The land of Egypt is before you. Have your father and brothers dwell in the best of the land; let them dwell ⚓in the land of Goshen. And if you know any competent men among them, then make them chief herdsmen over my livestock.”
⁷Then Joseph brought in his father Jacob and set him before Pharaoh; and Jacob ⚓blessed Pharaoh. ⁸Pharaoh said to Jacob, “How old are you?”
⁹And Jacob said to Pharaoh, ⚓“The days of the years of my pilgrimage are⚓one hundred and thirty years; ⚓few and evil have been the days of the years of my life, and ⚓they have not attained to the days of the years of the life of my fathers in the days of their pilgrimage.” ¹⁰So Jacob ⚓blessed Pharaoh, and went out from before Pharaoh.
¹¹And Joseph situated his father and his brothers, and gave them a possession in the land of Egypt, in the best of the land, in the land of ⚓Rameses, ⚓as Pharaoh had commanded. ¹²Then Joseph provided his father, his brothers, and all ⚓his father’s household with bread, according to the number in their families.

Joseph Deals with the Famine

¹³Now there was no bread in all the land; for the famine was very severe, ⚓so that the land of Egypt and the land of Canaan languished because of the famine. ¹⁴⚓And Joseph gathered up all the money that was found in the land of Egypt and in the land of Canaan, for the grain which they bought; and Joseph brought the money into Pharaoh’s house.
¹⁵So when the money failed in the land of Egypt and in the land of Canaan, all the Egyptians came to Joseph and said, “Give us bread, for ⚓why should we die in your presence? For the money has failed.”
¹⁶Then Joseph said, “Give your livestock, and I will give you bread for your livestock, if the money is gone.” ¹⁷So they brought their livestock to Joseph, and Joseph gave them bread in exchange for the horses, the flocks, the cattle of the herds, and for the donkeys. Thus he fed them with bread in exchange for all their livestock that year.
¹⁸When that year had ended, they came to him the next year and said to him, “We will not hide from my lord that our money is gone; my lord also has our herds of livestock. There is nothing left in the sight of my lord but our bodies and our lands. ¹⁹Why should we die before your eyes, both we and our land? Buy us and our land for bread, and we and our land will be servants of Pharaoh; give us seed, that we may ⚓live and not die, that the land may not be desolate.”
²⁰Then Joseph ⚓bought all the land of Egypt for Pharaoh; for every man of the Egyptians sold his field, because the famine was severe upon them. So the land became Pharaoh’s. ²¹And as for the people, he moved them into the cities, from one end of the borders of Egypt to the other end. ²²⚓Only the land of the ⚓priests he did not buy; for the priests had rations allotted to them by Pharaoh, and they ate their rations which Pharaoh gave them; therefore they did not sell their lands.
²³Then Joseph said to the people, “Indeed I have bought you and your land this day for Pharaoh. Look, here is seed for you, and you shall sow the land. ²⁴And it shall come to pass in the harvest that you shall give one-fifth to Pharaoh. Four-fifths shall be your own, as seed for the field and for your food, for those of your households and as food for your little ones.”
²⁵So they said, “You have saved ⚓our lives; let us find favor in the sight of my lord, and we will be Pharaoh’s servants.” ²⁶And Joseph made it a law over the land of Egypt to this day, that Pharaoh should have one-fifth, ⚓except for the land of the priests only, which did not become Pharaoh’s.

Joseph’s Vow to Jacob

²⁷So Israel ⚓dwelt in the land of Egypt, in the country of Goshen; and they had possessions there and ⚓grew and multiplied exceedingly. ²⁸And Jacob lived in the land of Egypt seventeen years. So the length of Jacob’s life was one hundred and forty-seven years. ²⁹When the time ⚓drew near that Israel must die, he called his son Joseph and said to him, “Now if I have found favor in your sight, please ⚓put your hand under my thigh, and ⚓deal kindly and truly with me. ⚓Please do not bury me in Egypt, ³⁰but ⚓let me lie with my fathers; you shall carry me out of Egypt and ⚓bury me in their burial place.”
And he said, “I will do as you have said.”
³¹Then he said, “Swear to me.” And he swore to him. So ⚓Israel bowed himself on the head of the bed.