52
Phần phụ lục lịch sử: Giê-ru-sa-lem thất thủ
(II Vua 24:18 – 25:7)
Sê-đê-kia nổi lên chống lại vua Ba-by-lôn.
4Ngày mùng mười tháng mười của năm thứ chín đời vua Sê-đê-kia, Nê-bu-cát-nết-sa, vua Ba-by-lôn, đem cả quân lực tiến đánh Giê-ru-sa-lem. Chúng đóng quân bao vây và xây đắp chiến lũy chung quanh thành.⚓
5Thành bị bao vây cho đến năm thứ mười một đời vua Sê-đê-kia.
6Ngày mồng chín tháng tư, nạn đói trở nên trầm trọng đến nỗi trong thành không còn thức ăn nữa.
7Tường thành bị chọc thủng. Ban đêm, dù trong vòng vây của quân Canh-đê, tất cả binh lính đều trốn khỏi thành bằng cổng giữa hai bức tường, gần vườn của vua. Chúng đi theo con đường hướng về A-ra-ba.⚓
8Nhưng đạo quân Canh-đê đuổi theo và bắt kịp Sê-đê-kia tại vùng đồng bằng Giê-ri-cô; binh lính bỏ vua, chạy tán loạn.
9Chúng bắt vua và giải về cho vua Ba-by-lôn, tại Ríp-la, trong đất Ha-mát. Tại đó, vua Ba-by-lôn xét xử vua Sê-đê-kia.
10Vua Ba-by-lôn tàn sát các con trai Sê-đê-kia trước mặt vua ấy; vua cũng sai giết tất cả các quan chức Giu-đa tại Ríp-la nữa.
11Vua ấy cũng sai móc mắt Sê-đê-kia, xiềng lại bằng những dây xích đồng. Vua Ba-by-lôn giải Sê-đê-kia về Ba-by-lôn, giam trong ngục cho đến ngày qua đời.⚓
12Vào ngày mùng mười tháng năm, năm thứ mười chín đời Nê-bu-cát-nết-sa, vua Ba-by-lôn, quan chỉ huy vệ binh Nê-bu-xa-a-đan, cận thần của vua Ba-by-lôn, vào thành Giê-ru-sa-lem.
13Ông ra lệnh đốt đền thờ Đức Giê-hô-va, cung vua và tất cả nhà cửa trong thành Giê-ru-sa-lem, và thiêu rụi tất cả các dinh thự của giới quý tộc.⚓
14Toàn bộ quân Canh-đê dưới quyền quan chỉ huy vệ binh, đã phá sập tất cả các bức tường chung quanh Giê-ru-sa-lem.
15Tiếp đến, quan chỉ huy vệ binh Nê-bu-xa-a-đan ra lệnh lưu đày những người nghèo nhất trong dân chúng, những người còn sót lại trong thành, những kẻ đã đầu hàng vua Ba-by-lôn và những thợ thủ công còn sót lại.
16Quan chỉ huy vệ binh Nê-bu-xa-a-đan chỉ để những người nghèo khó nhất ở lại trong xứ để trồng vườn nho và làm ruộng.
17Quân Canh-đê đập nát các trụ đồng trong đền thờ Đức Giê-hô-va, cả chân đế và bể nước trong đền thờ Đức Giê-hô-va rồi lấy đồng đó đem về Ba-by-lôn.⚓
18Chúng lấy đi nồi, xẻng, kéo cắt tim đèn, chậu, đĩa dâng hương, và tất cả những dụng cụ bằng đồng dùng vào việc thờ phượng.
19Quan chỉ huy vệ binh cũng lấy đi cả những chén, lư hương, chậu, nồi, giá đèn, đĩa dâng hương, và bát. Vật dụng nào bằng vàng thì lấy vàng, vật dụng nào bằng bạc thì lấy bạc.
20Còn hai cột trụ, một bể nước và mười hai con bò bằng đồng làm chân đế cho bể nước, mà vua Sa-lô-môn đã chế tạo cho nhà Đức Giê-hô-va; khối lượng đồng của những thứ ấy không thể cân được.
21Mỗi cột trụ cao tám mét, chu vi năm mét ba, rỗng ruột và dày cỡ bốn ngón tay.
22Trên đầu cột có chóp đồng, cao hai mét hai, chung quanh chóp trụ có lưới và trái lựu toàn bằng đồng. Cột trụ kia cũng có lưới và trái lựu giống như cột nầy.
23Bốn phía có chín mươi sáu trái lựu; tổng số là một trăm trái lựu bao quanh lưới trụ.
24Quan chỉ huy vệ binh bắt Sê-ra-gia, thầy tế lễ cả, và Sô-phô-ni, thầy tế lễ phó, cùng ba người canh cửa đền.
25Trong thành, ông cũng bắt một hoạn quan chỉ huy binh lính, bảy cận thần của vua có mặt trong thành, một thư ký của chỉ huy trưởng quân đội lo việc tuyển quân trong xứ; cùng sáu mươi người dân trong xứ có mặt trong thành.
26Quan chỉ huy vệ binh Nê-bu-xa-a-đan bắt và giải những người ấy đến vua Ba-by-lôn tại Ríp-la.
27Vua Ba-by-lôn sai đánh và giết họ tại Ríp-la, trong đất Ha-mát.
Thế là dân Giu-đa bị lưu đày biệt xứ.
28Đây là số người mà Nê-bu-cát-nết-sa lưu đày:
Năm thứ bảy, có ba ngàn hai mươi ba người Giu-đa.
29Năm thứ mười tám đời Nê-bu-cát-nết-sa,
có tám trăm ba mươi hai người từ thành Giê-ru-sa-lem.
30Năm thứ hai mươi ba đời vua ấy,
quan chỉ huy vệ binh Nê-bu-xa-a-đan bắt đày bảy trăm bốn mươi lăm người Giu-đa.
Tổng cộng là bốn ngàn sáu trăm người.
Giê-hô-gia-kin được trả tự do
31Năm lưu đày thứ ba mươi bảy của vua Giu-đa là Giê-hô-gia-kin, tức là năm trị vì đầu tiên của Ê-vinh Mê-rô-đác, vua Ba-by-lôn, vào ngày hai mươi lăm tháng mười hai, vua nầy ân xá cho Giê-hô-gia-kin, vua Giu-đa, và đem ra khỏi ngục.
32Vua nói năng nhã nhặn với vua Giê-hô-gia-kin và ban cho ông ngai cao hơn ngai của các vua khác cùng số phận với mình tại Ba-by-lôn.
33Vậy, Giê-hô-gia-kin cởi bỏ áo tù, ngày ngày dùng bữa với vua suốt đời.
34Hằng ngày, vua Ba-by-lôn ban bổng lộc đều đặn cho Giê-hô-gia-kin, suốt những ngày vua còn sống cho đến khi qua đời.
52
Se^nde^ki^yaa Nyei Hungh Hoc
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 24:18-20; 2 Zunh Doic Douh 36:11-16)
1Se^nde^ki^yaa faaux weic zoux hungh wuov zanc, ninh duqv nyic ziepc yietv hnyangx. Ninh yiem Ye^lu^saa^lem gunv ziepc yietv hnyangx. Ninh nyei maa nyei mbuox heuc Haa^mu^taan, se Lipv^naa Mienh, Ye^le^mi nyei sieqv.
2Ziux Ziouv mangc, Se^nde^ki^yaa zoux orqv sic, hnangv Ye^ho^yaa^kim zoux nyei yietc zungv.
3Ndongc haaix zungv se laaix Ziouv qiex jiez, yiem Ye^lu^saa^lem caux Yu^ndaa nyei sic cingx daaih hnangv naaiv nor. Ziouv zungv zunc ninh mbuo yiem ninh nyei nza'hmien cuotv mingh.
Ye^lu^saa^lem Mbaang
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 24:20-25:7; Ye^le^mi 39:1-7)
Se^nde^ki^yaa yaac ngaengc Mbaa^mbi^lon hungh, Ne^mbu^katv^netv^saa.
4Se^nde^ki^yaa gunv da'juov hnyangx, ziepc hlaax saeng-ziepc wuov hnoi, Mbaa^mbi^lon nyei hungh, Ne^mbu^katv^netv^saa, caux ninh nyei zuangx jun-baeng daaih mborqv Ye^lu^saa^lem. Ninh mbuo weih gormx zingh ga'nyiec maengx yaac zoux mborqv jaax nyei jaa-sic weih gormx. ⚓
5Naaiv norm zingh zuqc weih jienv taux Se^nde^ki^yaa zoux hungh ziepc yietv hnyangx wuov hnyangx.
6Taux feix hlaax saeng-juov yiem zingh gu'nyuoz nyei mienh maaih domh huaang domh ngorc kouv haic. Baeqc fingx maiv maaih haaix nyungc nyanc aqv.
7Zingh laatc ziouc zuqc mborqv tong mi'aqv. Yietc zungv baeng ziouc lungh muonz zanc yangh nitv hungh diex nyei huingx i kang zingh laatc mbu'ndongx nyei gaengh biaux cuotv maiv gunv Ken^ndie Mienh weih gormx zingh. Ninh mbuo hungx jienv Aa^laa^mbaa Deic mingh. ⚓
8Mv baac Ken^ndie nyei jun-baeng zunc jienv hungh diex mingh ziouc yiem Ye^li^ko nyei ndau-baengh zunc zaaic. Gan Se^nde^ki^yaa nyei zuangx jun-baeng ziouc guangc jienv ninh, faatv nzaanx nyei biaux.
9Ken^ndie baeng ziouc zorqv jienv hungh diex, dorh ninh taux Haamatv Deic, Lipv^laa Zingh, Mbaa^mbi^lon hungh wuov. Mbaa^mbi^lon hungh ziouc dingc Se^nde^ki^yaa nyei zuiz.
10Mbaa^mbi^lon hungh dorng jienv Se^nde^ki^yaa daix ninh nyei dorn mbuo, yaac yiem Lipv^laa Zingh daix Yu^ndaa nyei yietc zungv jien.
11Ninh gueix cuotv Se^nde^ki^yaa nyei m'zing, longc dongh siqv limc ndoh jienv ninh. Mbaa^mbi^lon nyei hungh ziouc dorh ninh mingh Mbaa^mbi^lon wuonx jienv loh taux ninh daic wuov hnoi. ⚓
Zaangc Ziouv Nyei Biauv Zuqc Mietc
12Mbaa^mbi^lon hungh, Ne^mbu^katv^netv^saa, zoux hungh ziepc juov hnyangx, hmz hlaax saeng-ziepc wuov hnoi, fu-sux Mbaa^mbi^lon hungh nyei sin-hlen mienh nyei baeng-bieiv, Ne^mbu^saa^laa^ndaan, bieqc Ye^lu^saa^lem.
13Ninh longc douz buov zaangc Ziouv nyei biauv caux hungh dinc caux Ye^lu^saa^lem nyei yietc zungv biauv. Norm-norm domh biauv ninh buov qui nzengc. ⚓
14Gan jienv goux hungh nyei domh baeng-bieiv wuov deix Ken^ndie Mienh nyei yietc zungv jun-baeng ziouc caeqv weih gormx Ye^lu^saa^lem nyei zingh laatc mbaang nzengc.
15Goux hungh nyei domh baeng-bieiv, Ne^mbu^saa^laa^ndaan, zorqv gauh jomc jiex caux yiem zingh zengc njiec nyei baeqc fingx caux biaux cuotv weic bieqc Mbaa^mbi^lon hungh wuov bung, caux zengc njiec nyei zaangc mienh, guaatv ninh mbuo mingh.
16Mv baac goux hungh diex nyei domh baeng-bieiv, Ne^mbu^saa^laa^ndaan, liouh deix yiem deic-bung jomc jiex nyei mienh weic fioux a'ngunc huingx, zoux lingh zoux ndeic.
17Yiem zaangc Ziouv nyei biauv nyei dongh siqv ndiouh, caux zaangc Ziouv nyei biauv nyei dongh siqv dieh longz caux domh dongh siqv bunh. Ken^ndie Mienh mborqv huv benx yietc hlengx yietc hlengx, yaac bienh naaiv deix yietc zungv dongh siqv mingh Mbaa^mbi^lon. ⚓
18Ninh mbuo yaac zorqv caeng, ga'naaiv-cenv, japv dang-cov nyei njiuv, bunh caux hung-louh, caux yiem wuov norm biauv longc nyei yietc zungv dongh siqv jaa-dorngx dorh mingh.
19Ninh mbuo yaac dorh nzormc-faix, siou douz nyei jei, bunh, caeng, dang-jaax, hung-louh caux longc ciev ziec nyei nzormc. Maiv gunv longc jiem zoux daaih nyei, goux hungh diex nyei domh baeng-bieiv dorh mingh weic benx jiem, longc nyaanh zoux nyei, dorh mingh weic benx nyaanh.
20Saa^lo^morn zoux weic zaangc Ziouv nyei biauv wuov deix i norm domh ndiouh caux yietc norm domh bunh caux sengh domh bunh⚓ nyei ziepc nyeic dauh dongh siqv ngongh caux dieh longz nyei yietc zungv dongh siqv camv gau, nziang maiv hingh.
21Wuov deix i norm ndiouh, yietc norm hlang ziepc betv ndorqc, huing gormx ziepc nyeic ndorqc, biei ndoqv hoz, yaac njongz nyei.
22Ndiouh dueiv-mueiz aengx borqv jienv, borqv yietc norm se biaa ndorqc hlang. Maaih mungz caux ziqc liouh biouv⚓ huing gormx. Yietc zungv longc dongh siqv zoux daaih. Da'nyeic norm ndiouh yaac maaih fih hnangv nyei, maaih ziqc liouh biouv.
23Ndiouh nyei biei bung maaih juov ziepc luoqc norm ziqc liouh biouv, yaac maaih yietc baeqv norm ziqc liouh biouv yiem weih gormx wuov deix mungz.
24Goux hungh diex nyei domh baeng-bieiv zorqv Se^lai^aa domh sai mienh caux zoux da'nyeic wuov dauh sai mienh, Se^fan^yaa, caux buo dauh zuov gaengh mienh.
25Yiem wuov norm zingh ninh zorqv yietc dauh gunv mborqv jaax jun-baeng nyei domh baeng-bieiv, caux yiem wuov zingh buangh zuqc tengx hungh diex caangh laangh nyei siec dauh mienh caux dimv guoqv zaangc nyei baeqc fingx weic ginv zoux baeng wuov dauh baeng-bieiv nyei sou-biuv, caux yiem zingh gu'nyuoz lorz buatc nyei luoqc ziepc dauh baeqc fingx.
26Goux hungh nyei domh baeng-bieiv, Ne^mbu^saa^laa^ndaan, dorh naaiv deix mienh mingh Lipv^laa Zingh, Mbaa^mbi^lon hungh wuov.
27Yiem Haamatv Deic, Lipv^laa Zingh wuov Mbaa^mbi^lon hungh mborqv ninh mbuo, bun ninh mbuo zuqc daix daic
Yu^ndaa Mienh ziouc zuqc caangv mingh, leih nqoi ganh nyei deic-bung.
28Naaiv se Ne^mbu^katv^netv^saa guaatv mingh nyei Yu^ndaa Mienh nyei soux mouc.
Da'cietv hnyangx maaih buo cin lengh nyic ziepc faam dauh.
29Yiem Ne^mbu^katv^netv^saa zoux hungh ziepc betv hnyangx wuov hnyangx,
maaih yiem Ye^lu^saa^lem nyei betv baeqv faah ziepc nyeic dauh.
30Taux Ne^mbu^katv^netv^saa zoux hungh nyic ziepc faam wuov hnyangx,
zuqc goux hungh diex nyei domh baeng-bieiv, Ne^mbu^saa^laa^ndaan,
guaatv mingh nyei Yiutai Mienh maaih cietv baeqv feix ziepc hmz dauh.
Yietc zungv maaih biei cin luoqc baeqv dauh.
Mbaa^mbi^lon Hungh Korv-Lienh Ye^ho^yaa^kin
(Beiv mangc 2 Hungh Douh 25:27-30)
31Yu^ndaa Hungh, Ye^ho^yaa^kin, zuqc guaatv mingh faah ziepc cietv hnyangx wuov hnyangx, ziepc nyeic hlaax nyic ziepc hmz, dongh Mbaa^mbi^lon nyei hungh, Ewin Me^lo^ndakc, faaux weic zoux hungh daauh hnyangx, ninh bungx ⚓ Yu^ndaa nyei hungh, Ye^ho^yaa^kin, cuotv loh,
32aengx caux ninh gorngv longx yaac bun ninh nyei weic gauh hlang jiex lomh nzoih caux ninh yiem Mbaa^mbi^lon wuov deix zuangx hungh nyei weic.
33Ye^ho^yaa^kin ziouc jaiv nqoi ninh yiem loh nyei lui-houx. Ninh ziangh seix nyei hnoi-nyieqc hnoi-hnoi yiem hungh diex nyei dieh nyanc hnaangx.
34Gorngv taux ninh qiemx longc nyei ga'naaiv, da'faanh ninh ziangh seix taux ninh guei seix nyei hnoi, ninh zanc-zanc duqv longc hungh diex bun nyei, ziux ninh hnoi-hnoi qiemx longc nyei ga'naaiv.