41

Ðiềm Chiêm Bao của Pha-ra-ôn

 1Cách hai năm sau, Pha-ra-ôn thấy một điềm chiêm bao. Nầy, ông đứng bên bờ sông. 2Thình lình từ dưới sông bảy con bò cái đi lên, trông khỏe mạnh và béo tốt. Chúng đến ăn cỏ trong đám sậy bên sông. 3 Và nầy, từ dưới sông lại có bảy con bò cái khác đi lên sau đó, hình dáng xấu xí và gầy còm. Chúng đến gần bảy con bò cái kia nơi bờ sông. 4 Các bò cái xấu xí và gầy còm đó nuốt bảy bò cái khỏe mạnh và béo tốt. Pha-ra-ôn bèn giật mình thức giấc.
  5 Sau đó ông ngủ lại và thấy chiêm bao lần thứ hai. Thình lình ông thấy có bảy gié lúa chắc và tốt, mọc chung với nhau trên một cọng lúa. 6 Kế đó bảy gié lúa khác vừa lép và vừa bị gió đông làm cháy sém mọc ra tiếp theo. 7 Rồi bảy gié lúa lép nuốt bảy gié lúa chắc và tốt. Pha-ra-ôn giật mình thức giấc lần nữa, và nầy, đó chỉ là một giấc chiêm bao.
  8 Sáng ngày tâm thần ông bối rối. Ông truyền lịnh gọi tất cả nhà thông thái và tất cả học giả lỗi lạc của Ai-cập đến. Pha-ra-ôn thuật lại các điềm chiêm bao của ông cho họ, nhưng chẳng ai có thể giải nghĩa các điềm chiêm bao ấy cho ông.
  9 Bấy giờ quan chánh chước tửu tâu với Pha-ra-ôn, “Bây giờ hạ thần mới nhớ đến lỗi của hạ thần. 10 Trước kia, Pha-ra-ôn có nổi giận với bầy tôi của hoàng thượng. Hoàng thượng đã giam hạ thần trong ngục thất của dinh quan chỉ huy quân thị vệ, đúng ra là hạ thần và quan ngự thiện nữa. 11 Cùng một đêm kia, hạ thần và ông ấy mỗi người thấy một điềm chiêm bao khác nhau. Mỗi điềm chiêm bao của chúng thần có ý nghĩa riêng của nó. 12 Lúc ấy cũng có một thanh niên Hê-bơ-rơ bị giam chung với chúng thần. Nó là đầy tớ của quan chỉ huy quân thị vệ. Chúng thần kể cho nó nghe điềm chiêm bao của mình, và nó giải nghĩa các điềm chiêm bao ấy cho chúng thần; giấc mơ của ai, nó giải nghĩa cho người ấy. 13 Và sự việc đã xảy ra đúng y như lời nó giải nghĩa. Hoàng thượng đã cho hạ thần được phục chức, còn ông kia đã bị xử treo cổ.”
  14 Pha-ra-ôn liền truyền cho đem Giô-sép vào cung. Người ta vội vàng đem Giô-sép ra khỏi ngục, cạo râu, cắt tóc, và thay đổi y phục để đưa vào chầu Pha-ra-ôn. 15 Pha-ra-ôn nói với Giô-sép, “Ta đã nằm mơ và thấy chiêm bao, nhưng không ai có thể giải nghĩa cho ta được. Ta nghe nói rằng ngươi có thể hiểu và giải nghĩa điềm chiêm bao được.”
  16 Giô-sép tâu với Pha-ra-ôn, “Thưa, không phải tôi mà là Ðức Chúa Trời; Ngài sẽ ban cho Pha-ra-ôn câu giải đáp để đức vua được bình an.”
  17 Bấy giờ Pha-ra-ôn nói với Giô-sép, “Nầy, trong điềm chiêm bao, ta thấy ta đứng bên bờ sông. 18 Thình lình bảy con bò cái từ dưới sông đi lên, trông mạnh khỏe và béo tốt; chúng đến ăn cỏ trong đám sậy bên sông. 19 Kế đó bảy con bò cái khác đi lên sau chúng; đó là những con bò ốm yếu, rất xấu xí, và gầy còm. Ta chưa hề thấy một con bò nào xấu xí như thế trong toàn xứ Ai-cập. 20 Ðoạn các bò cái gầy còm và xấu xí nuốt bảy bò cái béo tốt đã đi lên trước chúng. 21 Dù chúng đã nuốt bảy con bò mập, nhưng không ai có thể nghĩ rằng chúng đã nuốt các con bò mập ấy, vì chúng vẫn còn xấu xí y như trước. Bấy giờ ta giật mình thức giấc. 22 Ta lại thấy trong giấc chiêm bao của ta, này, bảy gié lúa mọc ra trên một cọng lúa; chúng đều chắc và tốt.
 23 Và nầy, bảy gié lúa khác, vừa héo, lép, và bị cháy sém vì gió đông, mọc ra sau chúng. 24 Các gié lúa lép nuốt bảy gié lúa chắc. Ta đã thuật lại các điềm chiêm bao ấy cho các nhà thông thái, nhưng không ai có thể giải nghĩa chúng cho ta.”
  25 Bấy giờ Giô-sép tâu với Pha-ra-ôn, “Thưa hai điềm chiêm bao của Pha-ra-ôn đều có cùng một ý nghĩa. Ðức Chúa Trời đã cho Pha-ra-ôn biết trước những gì Ngài dự tính sẽ thực hiện. 26 Bảy con bò cái mập là bảy năm; bảy gié lúa chắc cũng là bảy năm. Cả hai điềm chiêm bao ấy đều có cùng một ý nghĩa. 27 Bảy con bò cái gầy còm và xấu xí đi lên sau các con bò mập là bảy năm; bảy gié lúa lép và cháy sém vì gió đông cũng chỉ về bảy năm đói kém. 28 Ðây là điềm tôi đã thưa với Pha-ra-ôn. Ðức Chúa Trời đã tỏ cho Pha-ra-ôn biết những gì Ngài sắp sửa làm. 29 Quả thật, trong khắp nước Ai-cập sẽ có bảy năm được mùa dư dật. 30 Nhưng tiếp sau đó là bảy năm đói kém. Tất cả những dư thừa sẽ bị quên đi trong nước Ai-cập, và nạn đói sẽ làm cho đất nước trở nên kiệt quệ. 31 Vì nạn đói quá lớn theo sau những năm được dư dật trong nước, nên người ta sẽ không còn nhớ đến sự dư thừa ấy nữa. 32 Ðiềm chiêm bao ấy được lặp lại cho Pha-ra-ôn hai lần có nghĩa là Ðức Chúa Trời đã nhất định sẽ thực hiện điều ấy, và Ðức Chúa Trời sẽ cho điều ấy xảy ra không bao lâu nữa đâu. 33 Vậy bây giờ kính xin Pha-ra-ôn chọn một người thông minh và khôn sáng, rồi lập người ấy trên cả nước Ai-cập. 34 Xin Pha-ra-ôn sớm thực hiện điều ấy, và cũng xin đức vua cho lập những viên chức trong khắp nước để thu góp một phần năm hoa lợi trong bảy năm được mùa dư dật trong cả nước Ai-cập. 35 Xin để họ thu góp thực phẩm trong những năm được mùa sắp đến và chứa trong các kho dưới quyền quản lý của Pha-ra-ôn, và xin truyền cho người ta lập các kho tích trữ lương thực trong các thành. 36 Rồi những thực phẩm đó sẽ trở thành thực phẩm dự trữ cho cả nước trong bảy năm đói kém sẽ xảy ra trong nước Ai-cập, để đất nước nầy sẽ không bị tiêu diệt trong giai đoạn đói kém.”

Giô-sép Ðược Làm Thủ Tướng

 37 Những lời đó đẹp lòng Pha-ra-ôn và tất cả quần thần của ông. 38 Pha-ra-ôn nói với bầy tôi của ông, “Chúng ta có thể tìm được một người như người nầy, một người có Thần của Ðức Chúa Trời ngự bên trong chăng?”
  39 Bấy giờ Pha-ra-ôn nói với Giô-sép, “Vì Ðức Chúa Trời đã cho ngươi biết tất cả những điều nầy. Không ai thông minh và khôn sáng như ngươi. 40 Ngươi sẽ cai trị cả nhà ta. Toàn dân ta sẽ vâng lời ngươi. Ta chỉ lớn hơn ngươi vì ngôi vua mà thôi.” 41 Pha-ra-ôn lại nói với Giô-sép, “Nầy, ta lập ngươi trị vì trên toàn cõi Ai-cập.” 42 Rồi Pha-ra-ôn lấy chiếc nhẫn làm ấn dấu ra khỏi tay mình và đeo vào tay Giô-sép. Ðoạn ông truyền mang y phục bằng gải vai mịn đến mặc cho chàng, rồi ông đeo vào cổ chàng một dây chuyền bằng vàng. 43 Ông đặt chàng ngồi trên xa giá thứ hai của ông, và cho người đi trước hô to, “Hãy quỳ xuống!” Vậy ông lập chàng trị vì trên cả nước Ai-cập.
  44 Pha-ra-ôn nói với chàng, “Ta, Pha-ra-ôn, truyền rằng: Nếu không có lệnh của ngươi, không ai được phép nhấc tay hay chân mình lên trong khắp nước Ai-cập.” 45 Pha-ra-ôn đặt tên cho Giô-sép là Xáp-nát Pa-a-nê-a, và gả A-sê-nát ái nữ của Pô-ti Phê-ra tư tế Thành Ôn cho chàng làm vợ. Sau đó Giô-sép đi kinh lý khắp nơi trong nước Ai-cập.
  46 Giô-sép được ba mươi tuổi khi được trình diện Pha-ra-ôn vua Ai-cập. Giô-sép rời khỏi triều đình Pha-ra-ôn và đi kinh lý khắp nước Ai-cập. 47 Bấy giờ trong bảy năm được mùa, đất đai đã sinh sản hoa màu dư dật. 48 Vì thế ông cho thu góp lương thực trong suốt bảy năm được mùa ở Ai-cập và tích trữ trong các thành. Trong mỗi thành, ông cho thâu trữ lương thực do những ruộng rẫy xung quanh thành đó sản xuất. 49 Giô-sép thâu trữ lúa thóc nhiều như cát nơi bờ biển, đến nỗi người ta ngưng việc đong lường, vì chúng quá nhiều, không đếm xuể.
  50 Giô-sép sinh được hai con trai trước khi nạn đói xảy ra, đó là hai con do A-sê-nát ái nữ của Pô-ti Phê-ra tư tế Thành Ôn sinh cho ông. 51 Giô-sép đặt tên con đầu lòng là Ma-na-se, vì ông nói, “Ðức Chúa Trời đã làm tôi quên tất cả nỗi lao khổ của tôi và tất cả những oán hận đối với nhà cha tôi.”
 52 Ông đặt tên con thứ hai là Ép-ra-im, vì ông nói, “Ðức Chúa Trời đã làm tôi được sinh sôi nảy nở trong xứ tôi chịu khổ cực.” 53 Sau đó bảy năm được mùa dư dật trong nước Ai-cập chấm dứt, 54 và bảy năm đói kém bắt đầu đến, y như lời Giô-sép đã nói. Nạn đói ấy xảy ra khắp đất, nhưng tại Ai-cập dân chúng vẫn có bánh ăn. 55 Khi toàn thể nước Ai-cập bị nạn đói hoành hành, dân chúng đến kêu nài với Pha-ra-ôn để xin lương thực. Pha-ra-ôn nói với toàn dân Ai-cập, “Hãy đến với Giô-sép. Hễ ông ấy bảo gì, các ngươi hãy làm theo như vậy.” 56 Nạn đói tràn lan khắp mặt đất, Giô-sép mở các kho lương thực và bán lúa cho người Ai-cập, vì nạn đói ấy mỗi ngày một trở nên tàn khốc trong nước Ai-cập. 57 Người ta từ mọi xứ kéo đến tìm Giô-sép ở Ai-cập để mua lúa, bởi vì nạn đói ấy quá trầm trọng trên khắp mặt đất.

41

Giô-sép giải mộng của Pha-ra-ôn

1Hai năm sau, vua Ai-cập nằm mơ, thấy mình đang đứng bên bờ sông Ninh. 2Từ, dưới sông, bảy con bò béo tốt đẹp đẽ lên bờ ăn cỏ. 3Tiếp đó, bảy con bò khác, gầy guộc xấu xí, từ sông đi lên, đứng cạnh bảy con kia bên bờ sông. 4Bảy con bò gầy gò xấu xí ăn thịt bảy con bò béo tốt đẹp đẽ. Và vua thức giấc. 5Vua ngủ lại, mơ lần thứ hai. Này, bảy gié lúa rắn chắc mọc lên từ một cây lúa. 6Rồi mọc tiếp bảy gié lúa lép, bị gió đông thổi héo khô. 7Bảy gié lúa lép khô nuốt chửng bảy gié lúa rắn chắc. Vua thức giấc, biết mình nằm mơ.
 8Sáng hôm sau, tinh thần xao động, vua sai mời tất cả pháp sư và nhà thông thái Ai-cập vào hoàng cung, thuật lại giấc mơ, nhưng chẳng ai giải nghĩa dược.
 9Viên chước tửu tâu vua: "Hôm nay mới nhớ ra, tôi thật có lỗi. 10Trước đây, lúc bệ hạ giận quần thần, tống giam tôi và viên hỏa đầu trong dinh chỉ huy trưởng Ngự lâm quân. 11Một đêm kia, chúng tôi đều nằm mơ, giấc mơ mỗi người một khác. 12Có một thanh niên Hy-bá bị giam chung với chúng tôi, là nô lệ của chỉ huy trưởng Ngự lâm quân. Khi nghe thuật chiêm bao, anh ấy giải thích ý nghĩa theo giấc mơ mỗi người. 13Quả nhiên, việc xảy ra đúng như lời anh nói. Bệ hạ phục chức cho tôi, và treo cổ viên hỏa đầu."
 14Vua sai người gọi Giô-sép. Họ vội vã đem ông ra khỏi ngục. Sau khi cạo râu, thay áo, ông vào chầu vua. 15Vua nói: "Ta thấy chiêm bao, nhưng chẳng ai giải nghĩa được. Nghe nói ngươi có tài đoán mộng, nên ta cho gọi đến đây." 16Giô-sép đáp: "Không phải tôi có tài, nhưng Thượng Đế sẽ giải đáp thắc mắc cho bệ hạ."
 17Vua liền kể: "Ta mơ thấy đứng bên bờ sông Ninh. 18Này, dưới sông bảy con bò béo tốt đẹp đẽ lên bờ ăn cỏ. 19Lại có bảy con bò khác hết sức xấu xí gầy guộc lên theo bảy con trước. Ta chưa hề thấy trong xứ Ai-cập con bò nào xấu xí như thế. 20Bảy con bò gầy guộc xấu xí liền ăn thịt bảy con béo tốt. 21Ăn vào bụng rồi mà cũng như không, vì vẫn gầy ốm như trước. Rồi ta thức giấc. 22Sau đó ta mơ thấy bảy gié lúa rắn chắc, mọc lên từ một cây lúa. 23Rồi mọc tiếp bảy gié lúa lép xấu, bị gió đông thổi héo. 24Các gié lúa lép nuốt trửng các gié lúa tốt. Ta đã kể cho các pháp sư nghe, nhưng chẳng ai giải được ý nghĩa."
 25Giô-sép tâu: "Hai giấc mộng của bệ hạ cùng có một ý nghĩa. Thượng Đế cho bệ hạ biết những việc Ngài sắp thực hiện. 26Bảy con bò béo tốt - cũng như bảy gié lúa rắn chắc - là bảy năm thịnh vượng được mùa. 27Bảy con bò gầy gò lên sau - cũng như bảy gié lúa lép bị gió đông thổi héo là bảy năm đói kém. 28Như tôi đã thưa, Thượng Đế cho bệ hạ biết những việc Ngài sắp làm.
 29Khắp xứ Ai-cập sẽ thịnh vượng dư dật suốt bảy năm. 30Sau đó là bảy năm đói kém, mọi cảnh phồn thịnh trước kia đều rơi vào quên lãng. Nạn đói sẽ làm cả xứ kiệt quệ. 31Vì tai họa quá khủng khiếp, chẳng ai còn nhớ thời kỳ vàng son thịnh vượng nữa. 32Bệ hạ thấy chiêm bao hai lần, vì ý Thượng Đế đã quyết, Ngài sẽ sớm thực hiện việc này.
 33Bây giờ bê hạ nên chọn một người khôn ngoan sáng suốt làm Tể tướng đất nước Ai-cập. 34Bệ hạ cũng nên bổ nhiệm các viên chức trên khắp nước để thu thập một phần năm hoa lợi trong bảy năm được mùa. 35Lúa thu góp sẽ tồn trữ trong kho vua tại các thành phố, 36dùng làm lương thực cho nhân dân trong bảy năm đói kém, có thế nước Ai-cập mới khỏi bị nạn đói tiêu diệt."

Giô-sép được cử làm tể tướng

37Vua và quần thần hài lòng về lời giải của Giô-sép. 38Vua bảo họ: "Còn ai hơn Giô-sép là người có Thần Linh của Thượng Đế?" 39Vua quay lại Giô-sép: "Thượng Đế đã dạy cho ngươi biết mọi việc này, còn ai khôn ngoan sáng suốt hơn ngươi nữa 40Ngươi sẽ lãnh đạo cả nước, toàn dân sẽ vâng theo mệnh lệnh ngươi. Chỉ một mình ta lớn hơn ngươi mà thôi." 41,42Vua tháo nhẫn của mình đeo vào tay Giô-sép, cho mặc cẩm bào và đeo dây chuyền vàng vào cổ rồi bảo: "Này! Ta lập ngươi làm Tể tướng nước Ai-cập!"
 43Vua cho ông ngồi xe thứ hai của vua, phía trước có người hô lớn: "Hãy quỳ xuống." Như thế, vua tấn phong Giô-sép làm Tể tướng Ai-cập. 44Vua bảo Giô-sép: "Ta làm vua, nhưng ngươi có toàn quyền điều hành mọi việc trong nước." 45Vua đặt tên cho Giô-sép là "Người cứu mạng⚓" và gả A-sê-na, con gái của Phô-ti-phê, thầy trưởng tế thành Ôn cho ông. Vậy Giô-sép nổi tiếng khắp nước Ai-cập.
 46Giô-sép được 30 tuổi khi nhậm chức. Ông từ cung vua, ra đi kinh lý khắp nước. 47Trong bảy năm được mùa, lúa gạo sản xuất đầy dẫy mọi nơi. 48Giô-sép thu góp lương thực ngoài các đồng ruộng chở về các thành phố trung tâm vùng đó. Lúa gạo vùng nào đều trữ ở thành phố vùng đó. 49Giô-sép thu lúa nhiều như cát trên bờ biển, nhiều đến nỗi không thể cân lường được.

Giô-sép sinh Ma-na-se và Ép-ra-im

50Trước những năm đói kém, A-sê-na, con gái Phô-ti-phê, thầy trưởng tế thành Ôn, vợ Giô-sép, sinh hai con trai. 51Ông đặt tên con đầu lòng là Ma-na-se⚓ (ngụ ý: Thượng Đế cho ta quên mọi nỗi gian khổ tha hương). 52Con thứ hai tên là Ép-ra-im⚓ (ngụ ý: Thượng Đế cho ta thịnh đạt trong nơi khốn khổ).

Sự đói kém khởi sự

53Sau bảy năm được mùa tại Ai-cập, 54đến bảy năm đói kém, đúng như lời Giô- sép tiên đoán. Mọi quốc gia chung quanh đều đói, chỉ riêng Ai-cập vẫn còn lương thực. 55Khi nhân dân Ai-cập bị đói, họ kéo đến hoàng cung xin vua cấp gạo. Vua bảo: "Cứ hỏi Giô-sép và làm mọi điều Giô-sép chỉ dạy." 56Khi nạn đói lan rộng khắp nước, Giô-sép mở kho bán lúa cho nhân dân, vì nạn đói thật trầm trọng. 57Khi toàn thế giới bị đói lớn, tất cả các dân tộc đều đến Ai-cập mua lúa nơi Giô-sép.