10
Nữ hoàng Sê-ba viếng Sô-lô-môn
1Khi nữ hoàng nước Sê-ba nghe danh tiếng vua Sô-lô-môn thì bà đến thăm và thử vua nhiều câu đố.
2Bà đi đến Giê-ru-sa-lem cùng với một đoàn tôi tớ và lạc đà rất đông mang theo hương liệu, ngọc ngà và rất nhiều vàng. Khi đến gặp vua Sô-lô-môn, bà nói với vua những gì bà suy nghĩ,
3còn vua Sô-lô-môn trả lời mọi câu hỏi của bà. Không có vấn đề gì quá khó mà vua không giải nghĩa được.
4Nữ hoàng Sê-ba nghe rằng vua Sô-lô-môn rất khôn ngoan. Bà nhìn thấy cung điện vua đã xây,
5thức ăn trên bàn, các sĩ quan, các tôi tớ trong cung cùng y phục tốt đẹp của họ. Bà cũng thấy các đầy tớ phục vụ các đại tiệc và các của lễ toàn thiêu vua dâng trong đền thờ của CHÚA, tất cả khiến bà vô cùng kinh ngạc.
6Bà bảo vua Sô-lô-môn, “Những điều tôi nghe trong xứ tôi về kỳ công và sự khôn ngoan của ngài thì đúng.
7Lúc ấy tôi không tin nhưng giờ đây khi mắt tôi đã thấy thì những điều người ta nói về ngài chưa đến phân nửa! Sự khôn ngoan và giàu có của ngài lớn hơn điều tôi nghe rất nhiều.
8Các người làm việc⚓ và các quần thần của ngài thật may mắn vì khi phục vụ ngài, họ còn có thể nghe được sự khôn ngoan của ngài.
9Đáng chúc tụng CHÚA là Thượng Đế của ngài đã vui lòng đặt ngài cai trị nước Ít-ra-en. CHÚA luôn luôn yêu thương Ít-ra-en cho nên cử ngài làm hoàng đế để duy trì công lý và trị vì công bằng.”
10Rồi bà biếu vua khoảng bốn tấn⚓ vàng, vô số hương liệu và ngọc ngà. Từ đó về sau không có ai mang đến nhiều hương liệu bằng số lượng nữ hoàng Sê-ba biếu Sô-lô-môn.
11Các tàu bè của Hi-ram cũng mang vàng về từ Ô-phia cùng gỗ lim và ngọc ngà.
12Vua Sô-lô-môn dùng gỗ lim xây các lan can cho đền thờ của CHÚA và cung điện, làm các đờn cầm, đờn tranh cho nhạc sĩ. Từ đó đến nay⚓ không thấy ai mang loại gỗ lim tốt như thế.
13Vua Sô-lô-môn cấp cho nữ hoàng Sê-ba tất cả những gì bà thích và yêu cầu, ngoài những thứ vua tặng bà từ của cải giàu sang của mình. Rồi bà cùng các đầy tớ lên đường trở về xứ.
Sự giàu sang của Sô-lô-môn
14Mỗi năm vua Sô-lô-môn nhận được khoảng hai mươi ba tấn⚓ vàng.
15Ngoài ra, vua cũng nhận vàng từ các lái buôn cùng các vua xứ Á-rập và các thống đốc của xứ.
16Vua Sô-lô-môn làm hai trăm tấm khiên bằng vàng giát mỏng, mỗi tấm chứa khoảng bảy kí⚓ vàng.
17Vua cũng làm ba trăm cái khiên nhỏ hơn bằng vàng giát mỏng, mỗi cái chứa khoảng bốn cân⚓ vàng. Vua đặt các khiên đó trong Cung điện Rừng Li-băng⚓.
18Vua cũng đóng một ngôi lớn bằng ngà voi bọc vàng.
19Ngôi có sáu nấc thang đi lên và phần trên của lưng ngai thì tròn. Ngôi cũng có chỗ tựa tay hai bên, và mỗi chỗ tựa tay có khắc hình một con sư tử bên cạnh.
20Có mười hai con sư tử trên sáu nấc thang, mỗi một đầu nấc có một con sư tử. Trước đây chưa hề có nước nào làm ngôi như vậy cả.
21Tất cả các ly cốc dùng để uống của vua Sô-lô-môn cùng các dĩa⚓ dùng trong cung điện trong Rừng Li-băng đều làm bằng vàng ròng. Không có gì làm bằng bạc cả vì bạc không có giá trị gì dưới thời Sô-lô-môn.
22Vua Sô-lô-môn cũng có nhiều tàu buôn⚓ đi biển cùng với các tàu của Hi-ram. Mỗi ba năm các tàu bè đó đi về mang vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công.
23Vua Sô-lô-môn giàu có và khôn ngoan hơn tất cả các vua trên đất.
24Dân chúng khắp nơi đều muốn đến gặp vua Sô-lô-môn để nghe sự khôn ngoan mà Thượng Đế ban cho vua.
25Mỗi năm những người đến thăm mang biếu bạc, vàng, áo quần, vũ khí, hương liệu, ngựa, và la.
26Sô-lô-môn có một ngàn bốn trăm quân xa và mười hai ngàn ngựa. Ông giữ một số trong các thành đặc biệt dành cho các quân xa, còn số khác ông giữ tại Giê-ru-sa-lem.
27Ở Giê-ru-sa-lem vua Sô-lô-môn làm cho bạc trở thành tầm thường như sỏi đá và cây hương nam cũng thường như cây sung mọc nơi đồng bằng.
28Vua mua ngựa từ xứ Ai-cập và Kiêu. Các lái buôn của vua mang ngựa từ Kiêu về.
29Mỗi quân xa mua từ Ai-cập giá khoảng mười lăm cân bạc, còn ngựa thì khoảng bốn cân⚓ bạc. Các con buôn của Sô-lô-môn cũng bán ngựa và quân xa cho các vua Hê-tít và A-ram.
10
Pơtao Hơbia Čar Seba Rai Čuă Ngui Pơtao Solomôn
(2 Hră Ruai 9:1-12)
6Pơtao hơbia anŭn pơhiăp hăng pơtao tui anai,
Tơlơi laĭ pơthâo kâo hơmư̆ amăng lŏn čar kâo pô kơ khul tơlơi bruă mơnuă ih laih anŭn kơ tơlơi rơgơi ih jing sĭt soh sel yơh!
7Samơ̆ hlâo adih kâo ƀu đaŏ ôh kơ khul tơlơi anŭn tơl kâo rai kiăng ƀuh hăng mơta kâo pô. Sĭt biă mă yơh, arăng ră ruai hăng kâo kơ tơlơi ih anŭn aka truh kơ sămkrah ôh! Tơlơi rơgơi laih anŭn tơlơi pơdrŏng săh ih jing rơgao hloh kơ tơlơi arăng laĭ pơthâo kâo hơmư̆ laih.
8Hiam klă biă mă yơh kơ ƀing ding kơna ih! Hiam klă biă mă yơh kơ ƀing khua moa ih, yuakơ ƀing gơñu ăt hơmư̆ mơ̆n tơlơi rơgơi ih rĭm hrơi tơdang ƀing gơñu dŏ dơ̆ng mă bruă ƀơi anăp ih!
9Bơni hơơč kơ Yahweh Ơi Adai ih, jing Pô hơmâo mơak laih hăng ih laih anŭn brơi kơ ih jing pơtao git gai wai lăng ƀing Israel. Yuakơ Yahweh khăp kơ ƀing Israel nanao, tui anŭn yơh Ñu hơmâo brơi laih ih jing pơtao kiăng git gai ƀing gơñu amăng tơlơi djơ̆ tơpă hăng tơpă hơnơ̆ng.
10Giŏng anŭn, ñu brơi kơ pơtao sa-rơtuh duapluh⚓ tơlang mah,⚓ lu gơnam jrao ƀâo mơngưi laih anŭn khul boh pơtâo yom. Truh tơdơi kơ anŭn, ƀu hơmâo ôh lu gơnam jrao ƀâo mơngưi arăng ba rai pơ čar Israel lu hrup hăng pơtao hơbia čar Seba brơi laih kơ pơtao Solomôn anŭn.
11Amăng rơnŭk anŭn, tơdang grup sŏng prŏng Hiram juăt ba rai mah mơ̆ng anih Ôphir,⚓ mơ̆ng anih anŭn yơh ƀing gơñu ăt ba rai lu khul kơyâo go̱ng mriah laih anŭn khul boh pơtâo yom mơ̆n.
12Pơtao Solomôn yua khul kơyâo go̱ng mriah kiăng pơkra khul tơmĕh dưh djru kơ sang yang Yahweh hăng sang pơtao laih anŭn ăt kiăng pơkra khul go̱ng trưng hăng go̱ng trap kơ ƀing thâo pĕ ayŭ mơ̆n. Čơdơ̆ng mơ̆ng anŭn hlŏng truh kơ tơdơi, kơyâo go̱ng mriah hiam hrup hăng anŭn, ƀu ƀuh arăng ba mŭt pơ lŏn čar Israel dơ̆ng tah.
13Pơtao Solomôn pha brơi kơ pơtao hơbia čar Seba abih bang gơnam gơ̆ amoaih kiăng hăng rơkâo tơña, ƀu yap ôh khul gơnam Solomôn brơi laih kơ gơ̆ tui hăng tơlơi phiăn pơtao. Giŏng anŭn, gơ̆ wơ̆t glaĭ pơ čar gơ̆ pô wơ̆t hăng ƀing khua moa gơ̆ mơ̆n.
Tơlơi Hing Ang Solomôn
(2 Hră Ruai 9:13-29)
16Pơtao Solomôn pơkra dua-rơtuh boh khiơl prŏng čruih tia hăng mah. Ñu pioh năm-rơtuh beka⚓ mah amăng rĭm boh khiơl anŭn.
17Ñu ăt pơkra klâo-rơtuh⚓ boh khiơl anet čruih tia hăng mah mơ̆n laih anŭn ñu pioh klâo mina⚓ mah amăng rĭm boh khiơl anŭn. Pơtao pioh hơdôm khiơl anŭn amăng sang pơtao ñu jing Sang Glai Kơmrơ̆ng Lebanôn.
18Giŏng anŭn, pơtao pơkra sa boh grê pơtao prŏng gah lăm ngă hăng bla, gah rơngiao klôp hăng mah phŭn.
19Grê pơtao anŭn hơmâo năm yak rơñan; gah rŏng grê glông wĭl ƀơi rơnuč gah ngŏ. Ƀơi dua gah grê hơmâo anih dưh tơngan laih anŭn hơmâo sa boh rup rơmung dŭl dŏ dơ̆ng jĕ ƀơi rĭm anih dưh anŭn.
20Ăt hơmâo mơ̆n pluh-dua boh rup rơmung dŭl dŏ dơ̆ng ƀơi năm yak rơñan anŭn, jing sa boh rup ƀơi dua gah jăh tơluč rĭm boh yak rơñan anŭn yơh. Sĭt hlâo kơ anŭn ƀu hơmâo lŏn čar pă ôh pơkra grê pơtao hiam hrup hăng anŭn.
21Abih bang khul kơčŏk pơtao Solomôn le̱ng kơ pơkra hăng mah laih anŭn abih bang gơnam yua amăng sang pơtao ñu pô, jing amăng Sang Glai Kơmrơ̆ng Lebanôn, ăt pơkra hăng mah phŭn mơ̆n. Ƀu hơmâo gơnam hơget ôh pơkra hăng amrăk, yuakơ amăng rơnŭk pơtao Solomôn arăng yap amrăk jing ƀu yom đơi ôh.
22Pơtao hơmâo sa grup sŏng prŏng sĭ mơnia nao ataih ƀơi ia rơsĭ hrŏm hăng grup sŏng prŏng pơtao Hiram. Klâo thŭn sa wơ̆t khul sŏng prŏng anŭn wơ̆t glaĭ ba rai khul mah, amrăk, bla laih anŭn kra hua.
23Pơtao Solomôn ƀrư̆ pơdrŏng jai laih anŭn rơgơi tui hloh kơ abih bang ƀing pơtao ƀơi lŏn tơnah anai yơh.
24Ƀing mơnuih amăng djŏp anih ƀơi lŏn tơnah anai rai čuă ngui pơtao Solomôn kiăng kơ hơmư̆ tơlơi rơgơi Ơi Adai hơmâo pioh laih amăng jua pơmĭn ñu.
25Amăng rĭm thŭn, hlơi pô rai le̱ng kơ ba rai gơnam brơi pơyơr ñu tui anai: Khul gơnam yua ngă hăng mah ƀôdah hăng amrăk, khul ao phyung, khul gơnam blah, khul jrao ƀâo phu, khul aseh laih anŭn aseh glưn.
26Pơtao Solomôn ăt pơkom pioh khul rơdêh aseh laih anŭn khul aseh pioh kơ tơlơi pơblah mơ̆n. Ñu hơmâo sa-rơbâo pă̱-rơtuh⚓ boh rơdêh aseh laih anŭn pluh-dua-rơbâo⚓ drơi aseh. Khul aseh anŭn, đơđa ñu djă̱ pioh amăng plei pla djă̱ rơdêh aseh, đơđa djă̱ pioh hăng ñu pơ plei phŭn Yerusalaim yơh.⚓
27Amăng rơnŭk pơtao Solomôn, amrăk amăng plei Yerusalaim jing lu kar hăng khul pơtâo laih anŭn kơyâo sar jing lu kar hăng khul kơyâo ting amăng tring bŏl čư̆ yơh.⚓
28Ƀing sĭ mơnia kơ pơtao Solomôn ba rai khul aseh mơ̆ng lŏn čar Musri⚓ laih anŭn lŏn čar Kewê.⚓
29Ƀing gơñu blơi mă khul aseh rĭm sa drơi jing sa-rơtuh rơmapluh⚓ sekel⚓ amrăk. Rĭm rơdêh aseh ƀing gơñu blơi mă mơ̆ng lŏn čar Êjip rĭm boh rơdêh aseh jing năm-rơtuh⚓ sekel⚓ amrăk. Ƀing gơñu ăt sĭ tơbiă khul rơdêh aseh hăng aseh kơ pơtao ƀing Hit laih anŭn pơtao ƀing Aram mơ̆n.