34

Cuộc Trị Vì Của Vua Giô-si-a

¹Vua Giô-si-a lên ngôi làm vua lúc tám tuổi; người trị vì ba mươi mốt năm tại Giê-ru-sa-lem. ²Vua làm điều thiện trước mắt CHÚA, sống theo đường lối của vua Đa-vít, tổ phụ mình, không xoay qua bên phải hay bên trái.
³Vào năm thứ tám đương thời vua trị vì, dù còn trẻ vua bắt đầu tìm kiếm Đức Chúa Trời của vua Đa-vít, tổ phụ mình. Đến năm thứ mười hai, vua bắt đầu thanh tẩy Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, loại bỏ những nơi cao, các trụ thờ, những tượng chạm khắc và hình tượng đúc. ⁴Trước sự chứng kiến của vua, người ta phá hủy các bàn thờ thần Ba-anh và những bàn thờ dâng hương phía trên các bàn thờ ấy. Người đập tan các trụ thờ, tượng chạm và hình tượng đúc rồi nghiền nát chúng và rải trên mồ mả những kẻ đã cúng tế chúng. ⁵Vua đốt xương cốt của các thầy cúng của các thần trên những bàn thờ của chúng; như vậy, vua thanh tẩy Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. ⁶Tại các thành thuộc những chi tộc Ma-na-se, Ép-ra-im, Si-mê-ôn, đến tận Nép-ta-li và những nơi hoang tàn chung quanh, ⁷vua phá hủy các bàn thờ, trụ thờ và hình tượng rồi nghiền nát chúng thành tro bụi; vua cũng đập tan tất cả các bàn thờ dâng hương trên khắp lãnh thổ Y-sơ-ra-ên; sau đó vua trở về Giê-ru-sa-lem.
⁸Năm thứ mười tám dưới thời vua trị vì, sau khi đã thanh tẩy lãnh thổ và đền thờ, vua sai Sa-phan, con trai A-sa-lia, Ma-a-xê-gia, tổng đốc thành đô cùng ông Giô-a, con trai Giô-a-cha, quan ký lục, sửa chữa đền thờ CHÚA, Đức Chúa Trời của vua. ⁹Họ đến giao tiền bạc để tu bổ đền thờ Đức Chúa Trời cho thầy thượng tế Hinh-kia, tức là tiền những người Lê-vi giữ cổng đã thâu nơi người Ma-na-se, Ép-ra-im, toàn thể những người còn lại của Y-sơ-ra-ên, tất cả những người Giu-đa, Bên-gia-min cùng dân cư thành Giê-ru-sa-lem. ¹⁰Họ giao tiền cho những người coi sóc công việc trong đền thờ CHÚA; những người này trả công cho những người sửa chữa và trùng tu đền thờ CHÚA. ¹¹Chúng cũng giao tiền cho thợ mộc và thợ xây nhà mua đá đẽo, gỗ để làm kèo, cột cho các ngôi nhà mà các vua Giu-đa đã để cho hư hỏng.
¹²Những người này trung tín làm việc. Những người Lê-vi được cử để hướng dẫn họ gồm có Gia-hát và Ô-ba-đia thuộc dòng dõi Mê-ra-ri; Xa-cha-ri và Mê-su-lam thuộc dòng dõi Kê-hát cùng những người Lê-vi khác, tất cả đều có khả năng sử dụng nhạc khí. ¹³Những người này coi sóc công nhân và quản trị mọi công việc; có người Lê-vi làm thư ký, người làm nhân viên, người thì giữ cổng.
¹⁴Trong khi lấy bạc đã dâng vào đền thờ CHÚA ra, thầy tế lễ Hinh-kia tìm thấy cuốn Kinh Luật của CHÚA do Môi-se truyền lại. ¹⁵Thầy tế lễ Hinh-kia nói với viên thư ký Sa-phan: “Ta tìm thấy cuốn Kinh Luật trong đền thờ CHÚA” và đưa cuốn sách cho Sa-phan. ¹⁶Sa-phan đem cuốn sách vào cho vua và tâu rằng: “Mọi việc vua ủy nhiệm cho các tôi tớ ngài, họ đang thi hành. ¹⁷Họ đã lấy bạc trong đền thờ CHÚA trả cho những người coi sóc công việc và cho những người làm việc.” ¹⁸Thư ký Sa-phan cũng tâu với vua: “Thầy tế lễ Hinh-kia cũng trao cho tôi một cuốn sách” rồi ông đọc sách ấy trước mặt vua.
¹⁹Sau khi nghe những lời của Kinh Luật vua xé áo mình, ²⁰truyền lịnh cho Hinh-kia, A-hi-cam, con trai của Sa-phan, Áp-đôn, con trai của Mi-ca, Sa-phan, thư ký và A-sa-gia, quan cận thần của vua rằng: ²¹“Hãy đi cầu vấn CHÚA cho ta, cho những người còn lại của Y-sơ-ra-ên và Giu-đa về các lời trong cuốn sách mới tìm lại được. Vì cơn thịnh nộ của CHÚA đang giáng xuống chúng ta thật là lớn; bởi vì tổ tiên chúng ta đã không tuân giữ lời CHÚA và cũng không làm theo mọi điều đã chép trong sách này.”
²²Hinh-kia và những người vua sai đến gặp nữ tiên tri Hun-đa, vợ của Sa-lum, người giữ áo lễ, con trai của Tô-cát, cháu Hát-ra; bà đang ở tại quận hai, Giê-ru-sa-lem. Họ nói cho bà những lời vua phán. ²³Bà nói với họ: “CHÚA, Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên phán như vầy: ‘Hãy nói với người sai các ông đến cùng ta rằng: ²⁴CHÚA phán như vầy: Ta sẽ giáng tai họa xuống nơi này và cư dân ở nơi này, giáng tất cả những lời rủa sả đã chép trong sách mà người ta đã đọc trước mặt vua Giu-đa. ²⁵Vì chúng nó đã từ bỏ Ta, dâng hương cho các thần khác để chọc giận Ta và cũng vì mọi việc tay chúng đã làm ra; Ta sẽ đổ cơn giận ta xuống nơi này và sẽ không nguôi.’ ²⁶Còn về vua của Giu-đa, người đã sai các ngươi đến cầu vấn CHÚA, hãy nói với người những lời các ngươi đã nghe rằng, CHÚA, Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên phán như vầy: ²⁷‘Vì ngươi đã mềm lòng, hạ mình xuống trước mặt Đức Chúa Trời khi nghe những lời Ngài phán nghịch lại chỗ này và cư dân ở đây; ngươi đã hạ mình xuống trước mặt Ta, xé áo mình và khóc lóc trước mặt ta, nên Ta cũng đã nghe,’ CHÚA tuyên bố. ²⁸‘Này, Ta sẽ đem ngươi về cùng tổ tiên, ngươi sẽ được chôn cất bình an và mắt ngươi sẽ không thấy tất cả những tai họa mà ta sẽ giáng xuống chỗ này và cư dân ở đây.’ ” Họ tâu lại cho vua những lời ấy.
²⁹Vua truyền triệu tập tất cả những trưởng lão của Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. ³⁰Vua đi lên đền thờ CHÚA; tất cả những người Giu-đa và cư dân Giê-ru-sa-lem, thầy tế lễ, người Lê-vi, người lớn, kẻ nhỏ cùng đi theo. Vua đọc cho họ nghe mọi lời chép trong sách giao ước đã tìm thấy trong đền thờ CHÚA. ³¹Vua đứng tại chỗ mình, tái kết ước trước mặt CHÚA, hứa theo CHÚA, tuân giữ các điều răn, sắc luật và qui luật cùng hết lòng, hết linh hồn thi hành những lời giao ước đã chép trong sách này.
³²Vua truyền cho tất cả những người có mặt tại Giê-ru-sa-lem và Bên-gia-min cũng cam kết như thế; dân cư Giê-ru-sa-lem đã làm theo giao ước của Đức Chúa Trời, tức là Đức Chúa Trời của tổ phụ họ. ³³Vua Giô-si-a dẹp sạch mọi hình tượng ghê tởm khỏi lãnh thổ Y-sơ-ra-ên và bắt mọi người Y-sơ-ra-ên phải phục vụ CHÚA, Đức Chúa Trời của họ. Trọn đời vua dân chúng không từ bỏ CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ họ.

34

Yu^ndaa Nyei Hungh, Yo^si^yaa

(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:1-2)

¹Yo^si^yaa faaux weic zoux hungh wuov zanc ninh duqv hietc hnyangx. Ninh yiem Ye^lu^saa^lem gunv faah ziepc yietv hnyangx.⚓ ²Ziux Ziouv mangc ninh zoux duqv horpc, yaac gan ninh nyei ong-taaix, Ndaawitv, nyei jauv yangh, maiv huin mbiaauc yaac maiv huin zaaix.

Yo^si^yaa Goiv Yienc Zaangc Nyei Jauv Longx Jienv Faaux

(Beiv mangc 2 Hungh Douh 23:4-20)

³Yo^si^yaa zoux hungh gunv hietc hnyangx wuov hnyangx, ninh corc lunx nyei ziangh hoc, ninh jiez gorn lorz ninh nyei ong-taaix, Ndaawitv, nyei Tin-Hungh. Ninh gunv ziepc nyeic hnyangx wuov hnyangx, ninh jiez gorn fioux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem. Ninh mietc nzengc yiem hlang zaangc zienh nyei dorngx, ⟨Aa^se^laa⟩ zienh nyeiz nyei fangx, zuqc daaih caux dox daaih nyei miuc-fangx. ⁴Zuangx mienh yiem ninh nyei nza'hmien caeqv waaic nzengc ⟨Aa^se^laa⟩ nyei ziec-dorngh, hngaqv njiec nzengc yiem wuov deix ziec-dorngh gu'nguaaic nyei buov hung dieh. Ninh mbuo zorqv ⟨Aa^se^laa⟩ nyei fangx caux zuqc daaih dox daaih nyei miuc-fangx mborqv muonc nzengc morc benx mbuonv hiaamx jienv fongc horc ziec bun wuov deix miuc-fangx nyei mienh nyei zouv. ⚓ ⁵Ninh yaac zorqv wuov deix zienh nyei sai mienh nyei mbungv an jienv ziec-dorngh buov, ziouc fioux Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem.⚓ ⁶Ninh yiem Maa^natv^se, E^faa^im, Si^me^on, liemh mingh taux Napv^taa^li nyei norm-norm zingh caux huing gormx baaic waaic nyei dorngx. ⁷Ninh caeqv nzengc gormx I^saa^laa^en Deic-Bung nyei ziec-dorngh, mborqv muonc ⟨Aa^se^laa⟩ zienh nyeiz nyei fangx, zorqv miuc-fangx morc benx mbuonv yaac hngaqv yietc zungv buov hung dieh njiec nzengc. Nqa'haav ninh nzuonx Ye^lu^saa^lem.

Zorc Zaangc Ziouv Nyei Biauv

(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:3-7)

⁸Yo^si^yaa zoux hungh ziepc betv hnyangx wuov hnyangx, weic fioux nzengc deic-bung caux zaangc Tin-Hungh nyei biauv ninh paaiv Aa^saa^lai^yaa nyei dorn, Saafaan, caux gunv zingh nyei domh jien, Maa^aa^se^aa, caux Yo^aa^haatc nyei dorn, Yo^aa sou-biuv, mingh zorc Ziouv, ninh nyei Tin-Hungh, nyei biauv. ⁹Ninh mbuo ziouc mingh lorz Hin^ki^yaa domh sai mienh zorqv zuov gaengh nyei ⟨Lewi Mienh⟩ siou daaih nyei yietc zungv nyaanh jiu bun ninh. Naaiv deix nyaanh se yiem Maa^natv^se, E^faa^im, caux yietc zungv zengc njiec nyei I^saa^laa^en Mienh caux Yu^ndaa, Mben^yaa^min aengx caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx siou daaih nyei nyaanh. ¹⁰Ninh mbuo aengx zorqv naaiv deix nyaanh jiu bun zorc zaangc Ziouv nyei biauv nyei gunv gong mienh. Naaiv deix gunv gong mienh jiu bun zorc biauv nyei gong-mienh zorc longx daaih hnangv loz wuov nor. ¹¹Ninh mbuo aengx jiu bun ndiangx-zaangc caux gomv biauv zaangc weic maaiz zuqc daaih nyei la'bieiv caux ndiangx zoux haengh, zoux ndiangx-laangh zorc dongh Yu^ndaa Hungh guangc bun ninh waaic nyei dorngx.
¹²Naaiv deix mienh ziepc zuoqv nyei zoux gong. Gunv gong mienh maaih Lewi Mienh, Me^laa^li nyei zeiv-fun, Yaa^haatc caux O^mbaa^ndi, caux Ko^haatv nyei zeiv-fun, Se^kaa^li^yaa caux Me^sun^laam. Maaih haih longc zoux nzung nyei jaa-sic nyei yietc zungv Lewi Mienh. ¹³Ninh mbuo gunv bienh ga'naaiv nyei gong-mienh caux gunv zoux nyungc-nyungc gong nyei mienh. Aengx maaih deix Lewi Mienh zoux sou-biuv caux jien caux zuov gaengh mienh.

Lorz Buatc Leiz-Latc Sou

(Beiv mangc 2 Hungh Douh 22:8-23:3)

¹⁴Ninh mbuo zorqv dongh dorh bieqc zaangc Ziouv nyei biauv nyei nyaanh cuotv wuov zanc, Hin^ki^yaa sai mienh lorz buatc Ziouv nyei Leiz-Latc Sou, dongh Tin-Hungh longc Mose jiu bun nyei sou. ¹⁵Hin^ki^yaa gorngv mbuox Saafaan sou-biuv, “Yie yiem zaangc Ziouv nyei biauv gu'nyuoz lorz buatc Leiz-Latc Sou.” Ninh ziouc jiu bun Saafaan mi'aqv.
¹⁶Saafaan ziouc dorh sou mingh bun hungh diex. Ninh aengx gorngv, “Hungh diex paaiv bun meih nyei bou zoux nyei gong yietc zungv zoux jienv aqv. ¹⁷Ninh mbuo zorqv yiem zaangc Ziouv nyei biauv nyei nyaanh dox cuotv nzengc jiu bun gunv gong mienh caux gong-mienh.” ¹⁸Saafaan sou-biuv aengx gorngv mbuox hungh diex, “Hin^ki^yaa sai mienh bun njunc sou yie.” Saafaan ziouc yiem hungh diex nyei nza'hmien doqc.
¹⁹Hungh diex haiz Leiz-Latc Sou nyei waac, ninh ziouc ⟨betv ninh nyei lui.⟩ ²⁰Ninh ziouc paaiv Hin^ki^yaa caux Saafaan nyei dorn, Aa^hi^kam, caux Mikaa nyei dorn, Apc^ndon, caux Saafaan sou-biuv caux hungh diex nyei bou, Aa^saax^yaa, ²¹“Mingh tengx yie yaac tengx zengc njiec nyei I^saa^laa^en caux Yu^ndaa Mienh naaic Ziouv taux lorz buatc naaiv njunc sou gu'nyuoz nyei waac. Ziouv za'gengh! qiex jiez haic mbuo, laaix mbuo nyei ong-taaix maiv ei jienv Ziouv nyei waac, se maiv ziux naaiv njunc sou fiev nyei yietc zungv waac.”
²²Hin^ki^yaa aengx caux hungh diex paaiv nyei wuov deix mienh ziouc mingh lorz dauh douc waac mienh m'sieqv dorn, mbuox heuc Hun^ndaa. Hun^ndaa yiem Ye^lu^saa^lem da'nyeic kang. Ninh zoux Hatc^laa nyei fun. Tokv^haatc nyei dorn, dongh goux hungh diex nyei lui-houx wuov dauh Sanlum nyei auv. Ninh mbuo naaic naaiv dauh m'sieqv dorn taux naaiv deix sic.
²³Hun^ndaa gorngv mbuox ninh mbuo, “Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, hnangv naaiv nor gorngv, ‘Oix zuqc mbuox paaiv meih mbuo daaih lorz yie wuov laanh mienh, ²⁴Ziouv, hnangv naaiv nor gorngv. “Yie oix bun naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei baeqc fingx zuqc zeqc naanc, dongh dorng jienv Yu^ndaa nyei hungh diex doqc naaiv njunc sou yietc zungv zioux nyei waac, ²⁵weic zuqc ninh mbuo guangc yie, buov hung bun nyiec nyei zienh. Ninh mbuo nyei buoz zoux nyei nyungc-nyungc cuoqv yie qiex jiez haic. Weic naaiv yie qiex jiez! haic naaiv norm dorngx. Yie nyei ga'qiex zungv maiv haih fiu.” ²⁶Oix zuqc mbuox Yu^ndaa nyei hungh, dongh paaiv meih mbuo daaih naaic Ziouv wuov dauh, “Ziouv, I^saa^laa^en nyei Tin-Hungh, hnangv naaiv nor gorngv taux meih muangx haiz nyei waac. ²⁷Weic zuqc meih haiz ninh gorngv naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei baeqc fingx wuov zanc, meih hnyouv mau, yiem Tin-Hungh nyei nza'hmien zatv ganh njiec, yaac weic zuqc meih zatv ganh njiec betv meih nyei lui-houx yaac dorng jienv yie nyiemv, yie ziouc muangx haiz meih. Naaiv se Ziouv gorngv nyei waac. ²⁸Yie oix bun meih guei seix,⚓ duqv baengh orn nyei zangx jienv meih nyei zouv. Meih nyei m'zing ziouc maiv buatc yie oix bun naaiv norm dorngx caux naaiv norm dorngx nyei mienh zuqc nyei yietc zungv zeqc naanc.”+’+”
Ninh mbuo ziouc dorh naaiv dauh m'sieqv dorn dau nyei waac nzuonx mingh mbuox hungh diex.

Yo^si^yaa Liepc Ngaengc Waac Oix Muangx Ziouv

(Beiv mangc 2 Hungh Douh 23:1-20)

²⁹Yo^si^yaa Hungh ziouc heuc yiem Yu^ndaa caux Ye^lu^saa^lem nyei yietc zungv mienh gox gapv zunv daaih. ³⁰Hungh diex caux Yu^ndaa nyei zuangx mienh caux Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx, liemh sai mienh, Lewi Mienh, caux yietc zungv baeqc fingx, maiv gunv hlo faix, mingh taux zaangc Ziouv nyei biauv. Ninh ziouc zorqv yiem zaangc Ziouv nyei biauv lorz buatc wuov njunc Laengz Ngaengc Waac nyei sou doqc bun ninh mbuo muangx. ³¹Hungh diex souv jienv ninh nyei dorngx, dorng jienv Ziouv liepc ngaengc waac. Ninh laengz oix longc nzengc hnyouv, longc nzengc za'eix ei jienv Ziouv nyei leiz-latc caux lingc caux leiz yaac muangx fiev jienv naaiv njunc sou nyei yietc zungv ngaengc waac.
³²Nqa'haav ninh bun yiem Ye^lu^saa^lem caux Mben^yaa^min nyei zuangx mienh laengz ei jienv naaiv deix waac. Ye^lu^saa^lem nyei baeqc fingx ziux Tin-Hungh, se ninh mbuo nyei ong-taaix nyei Tin-Hungh, nyei ngaengc waac, hnangv naaiv nor zoux. ³³Yo^si^yaa zorqv yiem I^saa^laa^en Mienh nyei dorngx yietc zungv gamh nziev nyei miuc-fangx guangc, yaac bun yiem I^saa^laa^en gu'nyuoz nyei yietc zungv mienh fu-sux Ziouv, ninh mbuo nyei Tin-Hungh. Da'faanh Yo^si^yaa nyei seix zeiv, ninh mbuo gan jienv Ziouv, ninh mbuo nyei ong-taaix nyei Tin-Hungh.