7

Những Nhận Xét về Cuộc Ðời

¹Danh thơm tốt hơn dầu thơm,
Ngày chết tốt hơn ngày sinh.
²Ði dự tang lễ tốt hơn đi ăn tiệc;
Vì tại đó mọi người sẽ được nhắc nhở ngày cuối của đời mình;
Vậy những ai đang sống khá để tâm suy nghĩ.
³Buồn bã tốt hơn cười cợt,
Vì nỗi buồn lộ ra trên mặt có thể làm vơi bớt tâm sự trong lòng.
⁴Lòng người khôn ở nhà tang chế,
Lòng kẻ dại khoái chỗ vui chơi.
⁵Thà nghe lời quở trách của người khôn hơn nghe lời tâng bốc của kẻ dại,
⁶Vì như tiếng nổ lách cách của cọng gai ở dưới nồi thể nào, tiếng cười của kẻ dại cũng thể ấy.
Ðiều đó cũng là vô nghĩa.
⁷Bị áp bức quá đỗi người khôn cũng trở thành dại,
Của hối lộ làm hư hại lòng người.
⁸Kết cục của sự việc tốt hơn lúc khởi đầu;
Tính nhẫn nại tốt hơn tính kiêu ngạo.
⁹Chớ nhạy giận, vì cơn giận ở trong lòng kẻ dại.
¹⁰Ðừng hỏi, “Tại sao thời trước lại tốt hơn thời nay?”
Vì hỏi như thế chứng tỏ bạn không được khôn ngoan.
¹¹Sự khôn ngoan có giá trị như gia tài để lại,
Nó thật ích lợi cho những ai thấy ánh mặt trời,
¹²Vì sự khôn ngoan bảo vệ người ta như tiền bạc bảo vệ người có nó,
Tuy nhiên lợi thế của tri thức là thế nầy: sự khôn ngoan giữ mạng sống của người có nó.
¹³Hãy gẫm xem công việc của Ðức Chúa Trời,
Ai có thể làm thẳng những gì Ngài đã làm cong?
¹⁴Trong ngày thịnh vượng, hãy vui hưởng,
Trong ngày hoạn nạn, khá gẫm suy.
Ðức Chúa Trời đã cho ngày nầy lẫn ngày kia xảy ra để con người không thể biết điều gì sẽ xảy đến sau khi từ giã cõi đời.

Những Bí Ẩn về Cuộc Ðời

¹⁵Trong cuộc sống vô nghĩa của tôi, tôi đã chứng kiến những điều khó hiểu:
Có người ngay lành sống ngay lành mà lại chết sớm, trong khi kẻ gian ác sống gian ác mà được sống lâu! ¹⁶Ðừng sống ngay lành thái quá, và cũng đừng cư xử khôn ngoan thái quá. Tại sao bạn muốn làm khổ mình? ¹⁷Chớ gian ác quá, và cũng đừng dại dột. Tại sao bạn muốn chết trước tuổi thọ của mình? ¹⁸Tốt hơn cả là bạn hãy nắm chặt điều nầy, và cũng đừng buông ra điều kia, vì chỉ người nào kính sợ Ðức Chúa Trời mới làm được cả hai.
¹⁹Sự khôn ngoan ban sức mạnh cho người khôn hơn mười người có quyền thế trong thành.
²⁰Dĩ nhiên, không có người ngay lành nào trên đất luôn làm điều thiện mà không hề phạm tội.
²¹Ðừng quan tâm đến những lời người ta nói, kẻo bạn phải nghe những lời đầy tớ của bạn nguyền rủa bạn chăng. ²²Lòng bạn cũng tự biết rằng đôi khi chính bạn đã nguyền rủa người khác.
²³Tôi đã vận dụng sự khôn ngoan để suy xét tất cả những điều ấy. Tôi tự nhủ, “Ta sẽ nhờ sự khôn ngoan hướng dẫn mình.” Nhưng sự khôn ngoan đã cách xa tôi quá. ²⁴Sự khôn ngoan ra thể nào, không ai biết được, vì nó quá cao xa và quá sâu thẳm, ai có thể tìm được nó? ²⁵Tôi hướng tâm trí của tôi vào việc thu thập kiến thức và nghiên cứu để có sự khôn ngoan, hầu có thể biết tại sao mọi sự đã xảy ra như vậy, kể cả muốn biết về sự gian ác của kẻ dại và sự điên rồ của kẻ ngu.
²⁶Bây giờ tôi khám phá ra rằng đàn bà thật là đắng cay hơn cả cái chết. Trái tim nàng là các cạm bẫy, và vòng tay nàng là những xiềng xích vô hình. Chỉ những ai đẹp lòng Ðức Chúa Trời mới có thể thoát khỏi tay nàng, còn kẻ nào có tội đều bị nàng bắt lấy.
²⁷Giảng Sư nói: Này, tôi đã khám phá ra điều nầy, sau khi tôi đã nghiên cứu sự việc từ mọi góc cạnh. ²⁸Ðây là điều lòng tôi vẫn tìm mà chưa tìm ra được: Trong một ngàn đàn ông may đâu tôi có thể tìm được một người công chính, nhưng trong tất cả đàn bà tôi chưa tìm được người nào.
²⁹Này, tôi đã khám phá ra một điều độc đáo nầy nữa: Ðức Chúa Trời đã dựng nên con người để sống ngay lành chánh trực, nhưng con người cứ toan tính nọ kia, khiến lòng họ sinh ra những ý nghĩ gian tà bất chính.

7

Tswvyim muaj nuj nqes

¹Lub koob meej zoo
mas zoo dua tej roj tsw qaab kws muaj nqes.
Nub kws tuag zoo dua nub kws yug.
²Moog rua huv lub tsev kws quaj ntsuag
zoo dua moog rua huv lub tsev
noj nqaj noj qhau,
vem tas qhov nuav yog qhov kawg
rua tuabneeg txhua tug huvsw,
mas cov kws tseed ua neej nyob
yuav khaws tej nuav rua huv lub sab.
³Nyob mluag quas mlob zoo dua le luag luag,
vem tas lub ntsej muag mluag mlob
ua rua lub sab xyiv faab.
⁴Tug kws muaj tswvyim lub sab
yeej nyob huv lub tsev kws quaj ntsuag,
tug kws tsw thoob tswb lub sab
yeej nyob huv lub tsev kws ua lomzem.
⁵Noog tug muaj tswvyim lu lug qhuab ntuag
zoo dua noog tug ruag hu nkauj.
⁶Hlawv xuav paug tawg
huv qaab laujkaub le caag,
tug ruag lub suab luag kuj ib yaam le ntawd.
Nuav kuj yog qhuav qhawv xwb.
⁷Kev quab yuam tswm txom
ua rua tug kws muaj tswvyim ruag lawm.
Tej nyaj xab ua rua lub sab
ntxeev phem taag lawm.
⁸Qhov kws xaus zoo dua le qhov kws chiv.
Ua lub sab ntev
zoo dua le lub sab khaav theeb.
⁹Tsw xob chim sai,
tsuas yog tug tsw thoob tswb
txhad khaws qhov chim
rua huv lub sab moog le.
¹⁰Tsw xob nug tas,
“Ua caag yaav thau u zoo dua le nwgnuav?”
Qhov kws nug le ntawd
yog tsw muaj tswvyim txhad nug.
¹¹Tswvyim zoo yaam nkaus le
tej qub txeeg qub teg
hab muaj qaabhau rua tug kws pum lub nub.
¹²Tswvyim tiv thaiv tau
ib yaam le nyaj txag tiv thaiv.
Kev txawj ntse tug nqe yog qhov kws
tswvyim tuav tau tug kws txawj ntse txujsa.
¹³Ca le tshuaj saib Vaajtswv teg num.
Yaam kws Vaajtswv ua nkhaus lawd
leejtwg yuav muab yeb kuas yag tau?
¹⁴Thaus muaj kev vaam meej
ca le zoo sab xyiv faab,
thaus muaj kev txom nyem,
ca le ua tuab zoo xaav.
Ob yaam nuav puavleej yog Vaajtswv ua,
tuabneeg txhad tsw txawj paub tas
yuav muaj daabtsw tshwm lug
rua yaav tom qaab kws dua puab.
¹⁵Thaus kuv ua neej nyob qhuav qhawv kuv tau pum txhua yaam. Muaj cov ncaaj nceeg, txawm yog nwg ua ncaaj nceeg los nwg tseed tuag, hab muaj cov tuabneeg phem, txawm yog nwg ua phem los nwg tsua muaj txujsa nyob ntev. ¹⁶Tsw xob ua tuabneeg ncaaj dhau, hab tsw xob ua tug ntse dhau. Ua caag koj yuav ua rua koj puam tsuaj? ¹⁷Tsw xob ua phem ntau dhau, hab tsw xob ua tuabneeg ruag. Ua caag koj yuav tuag ua ntej kws tsw tau txug koj caij? ¹⁸Qhov kws zoo yog qhov kws koj tuav rawv yaam nuav ca, hab tsw xob nkaum teg kuas nplaam yaam tod. Tug kws fwm hab paub ntshai Vaajtswv yuav zaam dhau txhua yaam ntawd.
¹⁹Tswvyim pub zug rua tug kws txawj ntse ntau dua le kaum leej kws kaav lub nroog.
²⁰Yeej tsw muaj ib tug ncaaj nceeg huv lub nplajteb kws ua qhov zoo xwb xwb le tsw ua txhum hlo le.
²¹Tsw xob quav ntsej noog txhua lu lug kws luas has, tsaam tes koj tsua tau nov koj tug tub qhe foom tshev koj, ²²tsua qhov koj lub sab yeej paub tas muaj ntau zag koj tau foom tshev lwm tug ib yaam nkaus.
²³Kuv tub swv kuv tug tswvyim swm tej nuav lawm. Kuv has tas, “Kuv yuav tau tswvyim,” tassws tswvyim nyob deb kuv. ²⁴Tej kws muaj lawm kuj nyob deb heev, tej kws tub kuj nyob tub dhau. Leejtwg yuav tshawb tau tawm lug? ²⁵Kuv txhad tig kuv lub sab lug kawm paub hab tshawb nrhav tswvyim hab txhua yaam lub keeb, hab kawm paub tas txujkev ua phem yog txujkev tsw thoob tswb hab txujkev tsw thoob tswb yog txujkev ruag. ²⁶Kuv ntswb dua ib yaam kws ab sab heev dhau txujkev tuag, yog tug quaspuj kws lub sab zoo le lub qhov taub hab rooj hlua cuab, nwg txhais teg yog txuj saw hlau. Tug kws ua hum Vaajtswv lub sab txhad dim ntawm tug puj hov, tassws tug kws ua txhum muaj txem yuav raug nwg nteg. ²⁷Tub laaj lim has tas, “Saib maj, kuv ntswb zoo le nuav, yog kuv muab ib zaaj lug txuas rua ib zaaj sub txhad nrhav tau lub keeb, ²⁸yog yaam kws kuv lub sab nrhav taag los nrhav thab tassws kuv nrhav tsw tau. Ib txheeb tuabneeg tsuas nrhav tau ib tug txwvneej zoo xwb, tassws tub nrhav tsw tau ib tug quaspuj zoo. ²⁹Saib maj, kuv tsuas ntswb yaam nuav xwb, yog qhov kws Vaajtswv tswm tuabneeg kuas ua ncaaj nceeg, tassws puab nrhav kev ua phem xwb.”