17

Cô-liat Cardỗq Tỗp I-sarel

1Tỗp Phi-li-tin parỗm máh tahan alới ễ dững pỡq rachíl. Tỗp alới toâq rôm parnơi tâng vil Sô-coh, cruang Yuda. Alới táq dỗn tâng E-phet Damim, bân mpứng dĩ bar coah vil Sô-coh cớp vil Asê-cah. 2Salơ cớp tỗp I-sarel parỗm parnơi cớp táq dỗn pỡ avúng E-lah. Alới thrũan ễ loŏh chíl loah tỗp Phi-li-tin. 3Tỗp Phi-li-tin tayứng cỡt rana tâng muoi cuar cóh; ma tỗp I-sarel tayứng cỡt rana tâng cuar cóh canŏ́h. Avúng cóh cỡt raloan tỗp alới.
4Bữn muoi noaq tahan tễ vil Cat ramứh Cô-liat; án loŏh tễ dỗn tỗp Phi-li-tin cớp thrễc tỗp I-sarel. Án la cũai tỗ chác toâr cớp sarỡih tapoât coat cớp muoi tabễ. 5Án tapưng muoc sapoan, sớp au nsễl sapoan, ntâng mán sỡng chít tapul ki-lô. 6Tâng nluang án chóq atop sapoan; dếh án poac coih sapoan hỡ. 7Tong coih clâm li aluang noau pĩal aroâiq tantan, ma pỗi coih cỡt tac, ntâng clữi tapul ki-lô. Bữn muoi noaq tahan loŏh pỡq nhũang yỗn dững khễl dŏq capáng án. 8Cô-liat tayứng cớp án pai casang chóq tỗp I-sarel neq: “Tỗp anhia tayứng cỡt rana táq ntrớu bân ntốq nâi? Ễ rachíl tỡ? Cứq la cũai Phi-li-tin; ma anhia la cũai sũl Salơ! Khân pla, anhia rưoh manoaq cũai tễ tỗp anhia yỗn loŏh carchĩt cớp cứq. 9Khân án riap cớp bữn cachĩt cứq, ki tỗp hếq ễ cỡt sũl tỗp anhia. Ma khân cứq riap cớp bữn cachĩt án, ki tỗp anhia cóq cỡt cũai sũl tỗp hếq. 10Sanua cứq ễ cardỗq máh tahan tỗp I-sarel ỡt bân ntốq nâi. Cứq sễq anhia rưoh muoi noaq yỗn loŏh carchĩt cớp cứq.”
11Toâq Salơ cớp tahan án sâng ngkíq, alới cỡt ngcŏh lứq.

Davĩt Ỡt Tâng Dỗn Salơ

12Davĩt la con samiang Yê-sai, tỗp Ep-rat, tễ vil Bet-lahem, cruang Yuda. Bo Salơ cỡt puo Yê-sai bữn con samiang tacual náq, cớp án khoiq thâu chơ. 13Pái náq con samiang án khoiq toâr pỡq rachíl parnơi cớp Salơ. Con samiang clúng ramứh E-liap; tapun con clúng bữn Abi-nadap; cớp tapun con ndĩ bữn Samah. 14Davĩt la con ralŏ́h; pái náq ai án ỡt cớp Salơ. 15Ma Davĩt luloah níc tễ dỗn Salơ chu vil Bet-lahem dŏq bán cữu mpoaq án.
16Cô-liat noâng ỡt thrễc níc tỗp I-sarel dũ tarưp dũ tabữ, mán pỗn chít tangái.
17Bữn muoi tangái Yê-sai ớn Davĩt con samiang án neq: “Cóq mới dững dỗi ễh muoi chít ki-lô cớp bễng mi muoi chít lám yỗn ai mới pỡ dỗn tahan alới ỡt. 18Cớp dững muoi chít cốc dỡq tóh dỗng yỗn cũai sốt alới. Cóq mới pỡq nhêng chim tỗp ai mới ỡt nŏ́q sanua. Toâq mới chu, cóq mới dững achu muoi ramứh crơng alới dŏq cỡt tếc mới khoiq ramóh alới; chơ cứq mpoaq dáng alới bữn bán sũan.”
19Puo Salơ, tỗp ai Davĩt, cớp máh tahan I-sarel canŏ́h ntôm rachíl tỗp Phi-li-tin tâng avúng E-lah.
20Chơ, tangái parnỡ Davĩt tamỡ tễ cláih. Án cơiq cữu án pỡ cũai canŏ́h; chơ án dững sanyam Yê-sai mpoaq án khoiq ớn án dững. Bo án toâq pỡ ntốq tahan ỡt, máh tahan ntôm thrap cỡt rana ễ loŏh rachíl, cớp bữn sưong casang lứq toâq tễ ntốq rachíl. 21Tahan tỗp Phi-li-tin cớp tahan tỗp I-sarel ỡt choâng-rachoâng, bar tỗp miar thrũan ễ rachíl. 22Davĩt cơiq sanyam án pỡ cũai nhêng salĩq crơng sana. Chơ án lúh palŏ́ng chu ntốq ai án ỡt tâng ntốq rachíl, cỗ án ễ blớh tỗp ai ỡt cha nŏ́q sanua. 23Ma bo án ntôm táq ntỡng cớp ai án, Cô-liat la tahan Phi-li-tin tễ vil Cat, loŏh thrễc tahan I-sarel ĩn tễ nhũang sĩa. Davĩt sâng santoiq án thrễc ngkíq. 24Toâq tỗp I-sarel hữm Cô-liat, tỗp alới miar lúh nheq, cỗ sâng ngcŏh lứq.
25Tâng tỗp I-sarel bữn manoaq pai chóq manoaq neq: “Nhêng tíh! Án thrễc níc ngkíq sâng! Puo Salơ khoiq parkhán chơ, khân cũai aléq bữn cachĩt Cô-liat, án ễ yỗn cũai ki bữn roap cóng toâr. Cớp puo Salơ ễ yỗn cũai ki racoâiq cớp con cumũr án, dếh án yỗn dống sũ mpoaq cũai ki tỡ bữn muap noâng práq thễq tâng cruang I-sarel.”
26Davĩt blớh cũai ỡt cheq án neq: “Khân cũai aléq têq cachĩt cũai Phi-li-tin nâi, cớp chuai tỗp I-sarel vớt tễ noau ayê ra‑ac, án bữn roap cóng ntrớu? Nŏ́q cũai Phi-li-tin ca tỡ bữn yám noap Yiang Sursĩ ma clŏ́q lứq thrễc tỗp tahan Yiang Sursĩ, la Yiang tamoong mantái níc?”
27Máh tahan ki ta‑ỡi án neq: “Khân cũai aléq têq cachĩt Cô-liat, cũai ki bữn roap cóng ariang puo khoiq pai chơ.”
28Tữ E-liap, ai clúng Davĩt, sâng Davĩt táq ntỡng cớp tahan ngkíq, án nhôp Davĩt, cớp pai neq: “Mới toâq táq ntrớu pỡ nâi? Noau nhêng cữu mới pỡ ntốq aiq? Nŏ́q mới liaq lứq! Mới toâq pỡ nâi la cỗ ễ nhêng noau rachíl sâng!”
29Davĩt ta‑ỡi: “Cứq tỡ bữn táq ntrớu! Nŏ́q cứq blớh la tỡ têq?”
30Chơ Davĩt píh mieiq chu cũai canŏ́h, cớp án blớh machớng ki sĩa. Ma alới ta‑ỡi án machớng tễ nhũang tê.
31Bữn cũai canŏ́h sâng santoiq Davĩt pai, chơ alới pỡq cớp ruaih yỗn Salơ tamứng. Chơ Salơ ớn noau pỡq coâiq Davĩt toâq ramóh án.
32Davĩt pai chóq puo Salơ neq: “Puo hếq yám noap lứq ơi! Chỗi yỗn cũai pứt mứt cỗ cũai Phi-li-tin nâi. Hếq toâp ễ loŏh chíl án.”
33Puo Salơ ta‑ỡi án: “Chỗi táq ngkíq! Nŏ́q têq mới rơi chíl án. Mới mbỡiq sanyỡr, ma Cô-liat cỡt tahan tễ án sanyỡr toau sanua!”
34Ma Davĩt atỡng loah Salơ neq: “Ơ puo hếq ơi! Hếq cơi bán cữu mpoaq hếq. Trỗ léq bữn cula samín tỡ la sacâu toâq srứm cữu, 35hếq rapuai cachĩt charán ki, dŏq rachuai con cữu yỗn vớt tễ bỗq án. Khân cula samín tỡ la sacâu píh palŏ́ng loah chu hếq, hếq chap tacong án, cớp pieih án toau cuchĩt. 36Hếq khoiq bữn cachĩt cula samín cớp sacâu. Hếq têq cachĩt cũai Phi-li-tin nâi, ca tỡ bữn yám noap Yiang Sursĩ, machớng hếq khoiq táq chóq charán ki tê, yuaq án mumat tahan Yiang Sursĩ, la Yiang tamoong mantái níc. 37Yiang Sursĩ khoiq chuai amoong hếq yỗn vớt tễ cula samín cớp sacâu. Lứq samoât, án chuai amoong hếq ngkíq tê yỗn vớt tễ talang atĩ cũai Phi-li-tin nâi.”
 Puo Salơ ta‑ỡi: “Khân ngkíq, têq mới pỡq. Cứq sễq Yiang Sursĩ ỡt cớp mới.”
38Puo Salơ ĩt tampâc choac án yỗn Davĩt sớp. Án apưng muoc sapoan tâng plỡ Davĩt, cớp án asớp au tac yỗn Davĩt. 39Davĩt ĩt dau puo Salơ cớp poac savác var. Chơ án tayáh pỡq chim, ma án tỡ têq tayáh, yuaq án tỡ cơi sớp crơng ariang nâi. Ngkíq án atỡng puo Salơ neq: “Hếq tỡ têq loŏh rachíl mŏ khân tâc tampâc nâi, yuaq hếq tỡ nai tâc yũah.”
 Ngkíq Davĩt tũot aloŏh nheq tampâc ki.
40Án ayễq ống muoi lám ralỡng án dốq pỡq bán cữu sâng. Cớp án tỗiq ĩt tamáu sỡng ŏ́c tễ dỡq tũm cớp chóq tâng tũi. Án ayễq tamĩang cartúng ngcâr cớp tayáh pỡq chu Cô-liat.

Davĩt Chíl Riap Cô-liat

41Cũai Phi-li-tin ki mbỡiq tayáh amut chu Davĩt; cớp bữn cũai ayễq khễl tayáh pỡq nhũang dŏq capáng Cô-liat. Cô-liat tayáh amut cheq la‑ữt chu Davĩt. 42Toâq Cô-liat nhêng samoât lứq, án hữm Davĩt la samiang roâp riang o cớp práih lứq. Ngkíq án mumat Davĩt tâng mứt án, cỗ Davĩt mbỡiq sanyỡr. 43Án blớh Davĩt neq: “Ralỡng ki mới dững ễ táq ntrớu? Nŏ́q mới chanchớm cứq cỡt acho tỡ?”
 Chơ Cô-liat arô yiang án yỗn toâq pupap Davĩt.
44Cô-liat canứh Davĩt pai neq: “Mới mut chu nâi! Cứq ễ ĩt sac mới yỗn chớm cớp charán cruang cha chíq.”
45Chơ Davĩt pai loah chóq án neq: “Mới mut chíl cứq na pla dau, coih, cớp cuan. Ma cứq toâq chíl mới nhơ ramứh Yiang Sursĩ Sốt Toâr Lứq, la Yiang tỗp I-sarel, án ca mới luoh sưong ayê sanua. 46Tâng tangái nâi toâp Yiang Sursĩ ễ chiau mới pỡ talang atĩ cứq. Cứq lứq riap cachĩt mới cớp cŏ́h tacong mới. Chơ máh sac tahan tỗp Phi-li-tin, ki cứq ễ yỗn cỡt crơng sana chớm cớp charán cruang. Ngkíq nheq cruang cutễq têq dáng samoât lứq tỗp I-sarel bữn Yiang Sursĩ. 47Cớp dũ náq cũai ỡt tâng ntốq nâi têq bữn hữm la Yiang Sursĩ tỡ bữn cóq ĩt dau tỡ la coih chuai cũai proai án yỗn têq vớt tễ ŏ́c túh coat. Yiang Sursĩ cỡt sốt tâng ntốq rachíl, cớp án têq chiau tỗp anhia dũ náq pỡ talang atĩ tỗp hếq.”
48Cô-liat tayáh amut cheq ễ carchĩt cớp Davĩt. Ma Davĩt lúh chái amut chu ntốq tỗp Phi-li-tin rachíl, án ễ carchĩt cớp Cô-liat. 49Davĩt chũaiq ĩt tamáu tễ tũi, chơ án pán Cô-liat. Tamáu ki pĩeiq tâng caliac Cô-liat táq pacháh cantar plỡ án. Chơ Cô-liat dớm muoi tatứp tâng cutễq. 50Ngkíq Davĩt bữn riap cachĩt Cô-liat, la cỗ nhơ tễ tamáu án pán toâq tamĩang ngcâr, tỡ bữn cóq yống pla dau. 51Davĩt palŏ́ng chu Cô-liat, cớp tayứng cheq tỗ Cô-liat. Án thot dau Cô-liat tễ sor, chơ án cŏ́h tacong Cô-liat.
 Toâq tỗp Phi-li-tin hữm cũai clŏ́q lứq tâng tỗp alới khoiq cuchĩt, ngkíq alới lúh mprieih nheq.
52Tahan tỗp I-sarel cớp tahan tỗp Yuda triau cupo, cớp alới rapuai tỗp Phi-li-tin toau toâq vil Cat, cớp toâq pỡ ngoah toong viang vil Ec-rôn. Tỗp Phi-li-tin cuchĩt yáq-yai tâng rana pỡq chu vil Sa-arêm toau toâq pỡ vil Cat cớp vil Ec-rôn. 53Toâq tahan tỗp I-sarel píh chu loah, alới ĩt nheq máh crơng tâng dỗn tahan Phi-li-tin. 54Davĩt ayễq plỡ Cô-liat dững achu pỡ vil Yaru-salem. Ma crơng choac Cô-liat, án dŏq tâng dống aroâiq án bữm.

Davĩt Mut Ramóh Salơ

55Toâq Salơ hữm Davĩt loŏh chíl Cô-liat, án blớh Ap-nơ, la cũai sốt máh tahan án neq: “Ap-nơ ơi! Cũai tatoam ki la con noau?”
 Ap-nơ ta‑ỡi: “Puo hếq ơi! Hếq tỡ dáng tê.”
56Puo Salơ pai ễn neq: “Khân ngkíq, mới pỡq tutuaiq salĩq.”
57Tữ Cô-liat cuchĩt chơ, Davĩt píh chu pỡ dỗn tahan. Ap-nơ dững Davĩt pỡq ramóh puo Salơ; ma Davĩt noâng ayễq plỡ Cô-liat. 58Puo Salơ blớh án: “Tatoam ơi! Mới la con noau?”
 Davĩt ta‑ỡi loah: “Hếq la con samiang Yê-sai, cũai táq ranáq anhia tâng vil Bet-lahem.”

17

大卫和歌利亚

1非利士人召集他们的军队来争战。他们聚集在犹大梭哥,在梭哥亚西加中间的以弗.大悯安营。 2扫罗以色列人也聚集,在以拉谷安营,摆阵迎战,要与非利士人打仗。 3非利士人站在这边的山上,以色列人站在那边的山上,当中有谷。 4非利士营中出来一个挑战的人,名叫歌利亚,是迦特人,身高六肘一虎口。 5他头戴铜盔,身穿铠甲,甲重五千舍客勒铜。 6他腿上有铜护膝,两肩之中背负铜矛。 7他的枪杆粗如织布机的轴,枪头的铁重六百舍客勒。有一个拿盾牌的人走在他前面。 8歌利亚站着,对以色列的军队喊叫,对他们说:“你们出来摆阵作战是为了什么呢?我不是非利士人吗?你们不是扫罗的仆人吗?你们选一个人出来,叫他下来到我这里吧。 9他若能与我决斗,把我杀死,我们就作你们的奴隶;我若胜了他,把他杀死,你们就作我们的奴隶,服事我们。” 10非利士人又说:“我今日向以色列的军队骂阵。你们叫一个人出来,跟我决斗吧。” 11扫罗以色列众人听见非利士人这些话就惊惶,非常害怕。
12大卫犹大伯利恒以法他耶西的儿子,耶西有八个儿子。在扫罗的时候,这人年老,在众人中受敬重 13耶西最大的三个儿子跟随扫罗出征。出征的三个儿子名字是:长子以利押,次子亚比拿达,三子沙玛 14大卫是最小的,最大的三个儿子跟随扫罗 15大卫有时离开扫罗,回伯利恒为他父亲放羊。 16非利士人早晚都出来站着,共四十日。
17耶西对他儿子大卫说:“你拿一伊法烘了的穗子和十个饼,跑到营里去,交给你的哥哥, 18再拿这十块奶饼,送给他们的千夫长,并要问你哥哥好,向他们要个凭据回来。”
19扫罗大卫的三个哥哥,以及以色列众人,都在以拉谷非利士人打仗。 20大卫早晨起来,把羊交托一个看守的人,照耶西所吩咐的带着食物去了。到了军营,军队刚出到战场,呐喊叫阵。 21以色列人和非利士人都摆列阵势,彼此相对。 22大卫把东西留在看守物件的人手中,跑到战场,问他哥哥好。 23他与他们说话的时候,看哪,那挑战的人,就是迦特非利士歌利亚,从非利士队伍中上来,说了同样的话,大卫听见了。
24以色列众人看见那人就非常害怕,从他面前逃跑。 25以色列人说:“这上来的人你看见了吗?他上来是要向以色列人骂阵。若有人能杀他,王必赏赐他大财,将自己的女儿嫁给他,并在以色列人中免除他父家纳粮服役。” 26大卫对站在旁边的人说:“若有人杀这非利士人,除掉以色列人的羞辱,他会怎样呢?这未受割礼的非利士人是谁,竟敢向永生上帝的军队骂阵!” 27百姓照同样的话对他说:“若有人杀了那人,必这样待他。”
28大卫的长兄以利押听见大卫与他们所说的话,就向他发怒,说:“你下来做什么呢?在旷野的那几只羊,你交托谁了呢?我知道你的骄傲和你心里的恶意,你下来只是为了看战争!” 29大卫说:“我现在做了什么呢?只是问一句话也不可以吗?” 30大卫离开他转向别人,问了同样的事,百姓也照先前的话回答他。
31有人听见大卫所说的话,就在扫罗面前报告;扫罗就派人叫他来。 32大卫扫罗说:“人不必因那非利士人灰心。你的仆人要去与他决斗。” 33扫罗大卫说:“你不能去与那非利士人决斗,因为你年纪太轻,他从小就是战士。” 34大卫扫罗说:“你仆人为父亲放羊,有时狮子来了,有时熊来了,从群中抓走一只羔羊。 35我就追赶它,击打它,把羔羊从它口中救出来。它起来攻击我,我就揪它的胡子,打死它。 36你仆人曾打死狮子和熊,这未受割礼的非利士人必像狮子和熊一样,因为他向永生上帝的军队骂阵。” 37大卫又说:“耶和华救我脱离狮子和熊的爪,他必救我脱离这非利士人的手。”扫罗大卫说:“你去吧!耶和华必与你同在。” 38扫罗把自己的战衣给大卫穿上,将铜盔戴在他头上,又给他穿上铠甲。 39大卫佩刀在战衣上,试着走走看。因大卫没有试过,就对扫罗说:“我穿戴这些不能走路,因为我没有试过。”于是他脱下身上的这些军装。 40他手中拿杖,又在溪中挑选了五块光滑的石子,放在袋里,就是牧人带的囊里,手里拿着甩石的机弦,迎向那非利士人。
41非利士人渐渐走近大卫,拿盾牌的人在他前面。 42非利士人观看,见了大卫,就藐视他,因为他年轻,面色红润,容貌俊美。 43非利士人对大卫说:“你拿着杖到我这里来,我岂是狗吗?”非利士人就指着自己的神明诅咒大卫 44非利士人又对大卫说:“来吧!我要把你的肉给空中的飞鸟和田野的走兽。” 45大卫非利士人说:“你来攻击我,是靠着刀枪和铜矛,但我来攻击你,是靠着万军之耶和华的名,就是你所辱骂、带领以色列军队的上帝。 46今日耶和华必将你交在我手里。我必杀你,砍下你的头,今日我要把非利士军兵的尸体给空中的飞鸟和地上的野兽,使全地的人都知道以色列中有上帝, 47又使这里的全会众知道,耶和华使人得胜,不是用刀用枪,因为战争全在乎耶和华。他必将你们交在我们手里。”
48非利士人起来,迎向大卫,走近前来。大卫急忙往战场,迎向非利士人跑去。 49大卫伸手入囊中,从里面掏出一块石子来,用机弦甩去,击中非利士人的前额,石子进入额内,他就仆倒,面伏于地。
50这样,大卫用机弦和石子胜了那非利士人,击中了他,把他杀死;大卫手中没有刀。 51大卫跑去,站在那非利士人身旁,把他的刀从鞘中拔出来,杀死他,用刀割下他的头。非利士众人看见他们的勇士死了,就都逃跑。 52以色列人和犹大人就起来呐喊,追赶非利士人,直到以革伦的城门。被杀的非利士人倒在路上,从沙拉音直到迦特以革伦 53以色列人追赶非利士人回来,抢夺了他们的军营。 54大卫拿着那非利士人的头带到耶路撒冷,却把那非利士人的军装放在自己的帐棚里。

大卫觐见扫罗

55扫罗看见大卫去迎战非利士人,就问押尼珥元帅说:“押尼珥,那年轻人是谁的儿子?”押尼珥说:“王啊,我在你面前起誓,我不知道。” 56王说:“你可以问问那孩子是谁的儿子。” 57大卫打死那非利士人回来,押尼珥领他到扫罗面前,大卫手中拿着非利士人的头。 58扫罗问他说:“年轻人,你是谁的儿子?”大卫说:“我是你仆人伯利恒耶西的儿子。”