23

¹Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
²Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
³Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
⁴Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
⁵Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
⁶Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
⁷Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
⁸Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
⁹Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
¹⁰Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
¹¹Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
¹²Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
¹³Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
¹⁴Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
¹⁵Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
¹⁶Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
¹⁷Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
¹⁸Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
¹⁹Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
²⁰Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
²¹Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
²²Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
²³Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
²⁴Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
²⁵Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
²⁶Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
²⁷Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
²⁸Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
²⁹Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
³⁰Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
³¹Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
³²Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
³³Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
³⁴Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
³⁵Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.

23

^1-3Ăn uống với người quyền quý phải thận trọng,
Đừng ăn cho thỏa lòng, nhưng phải đề phòng.
Vì của ngon rượu ngọt là cạm gài bẫy chăng.
^4,5Đừng nhọc công khổ trí làm giàu,
Giàu có phù du hết rất mau,
Như phụng hoàng vỗ cánh tung trời bay xa.
⁶Chớ ăn của người có mắt kém chân thành,
Đừng thèm vật cao lương mỹ vị nó đem mời;
⁷Miệng mời nhưng lòng nó chẳng muốn con xơi,
Điều nó nghĩ mới chính thật con người của nó.
⁸Con sẽ phải nôn hết món ăn ra,
Và phí cả lời nhã nhặn con đã nói.
⁹Đừng mang đàn gảy tai trâu,
Kẻ khờ đâu biết tìm cầu hiền nhân.
^10,11Chớ dời ranh giới cũ, đoạt đất kẻ mồ côi,
Vì Đấng Cứu chuộc họ là Thượng Đế năng quyền
Sẽ biện hộ cho họ và khép tội con.
¹²Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ
Lắng tai đón nghe tri thức.
¹³Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái,
Roi vọt không làm nó chết đâu.
¹⁴Người dùng roi sửa dạy con,
Là cứu linh hồn nó khỏi hư vong.
^15,16Lòng con khôn ngoan, dạ ta thơ thới
Lời con tri thức, lòng ta phơi phới.
^17,18Chớ hiềm tị vì kẻ gian được may mắn,
Nhưng đem lòng kính sợ Chúa đêm ngày,
Tương lai con sẽ trong sáng,
Hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
^19-21Khôn ngoan, theo đường Chúa dạy, con ơi!
Đừng chơi với kẻ say mèm, mê ăn
Vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn.
Còn người mê ngủ, rách tươm tơi bời.
²²Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha
Khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
²³Phải mua chân lý, đừng bán nó đi,
Cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, lương tri.
^24,25Có con chân thành, lòng cha mừng rỡ,
Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở,
Hỡi con! Nhớ làm cho cha mẹ rạng rỡ vui mừng!
²⁶Con hãy dâng lòng con cho cha,
Để mắt con chăm chú đường lối cha.
²⁷Kỵ nữ là hố sâu,
Dâm phụ là giếng thẳm.
²⁸Nó rình rập mồi ngon,
Gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
^29,30Ai phiền muộn, đau khổ?
Ai tranh cạnh, thở than,
Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Đó là người chè chén, la cà
Nhấm nháp các thứ rượu pha.
³¹Chớ để rượu hồng quyến rũ lòng con,
Khi sao lấp lánh chén quỳnh,
Khi nghe róc rách rượu nồng chảy tuôn.
³²Cuối cùng mới thấy rượu cắn như rắn,
Có nọc độc như rắn lục,
³³Mắt con sẽ chăm nhìn dâm phụ,
Và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
³⁴Con sẽ như người đi giữa biển cả,
Dập dồi như thể leo lên cột buồm.
³⁵Con nói: 'Chắc tôi bị đánh, nhưng sao tôi chẳng nhớ, chẳng đau?
Sao tôi chưa tỉnh? Chắc tôi cần đi nhậu nữa!'