23

¹Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
²Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
³Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
⁴Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
⁵Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
⁶Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
⁷Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
⁸Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
⁹Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
¹⁰Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
¹¹Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
¹²Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
¹³Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
¹⁴Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
¹⁵Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
¹⁶Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
¹⁷Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
¹⁸Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
¹⁹Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
²⁰Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
²¹Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
²²Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
²³Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
²⁴Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
²⁵Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
²⁶Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
²⁷Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
²⁸Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
²⁹Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
³⁰Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
³¹Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
³²Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
³³Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
³⁴Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
³⁵Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.

23

— 6 —

¹Nếu con ngồi ăn với người có chức tước,
hãy để ý thức ăn dọn ra trước mặt con.
²Hãy biết tự chế,
nếu con có tính háu ăn.
³Đừng thèm muốn cao lương mỹ vị của họ,
vì thức ăn ấy có thể chỉ là bẫy sập thôi.

— 7 —

⁴Đừng vất vả làm giàu;
phải biết khôn ngoan và tiết độ.
⁵Của cải có thể tan biến trong nháy mắt,
Chúng chắc chắn sẽ mọc cánh và bay mất như chim ưng.

— 8 —

⁶Đừng ăn thức ăn của kẻ ích kỷ;
đừng tham muốn thức ăn ngon của chúng.
⁷Kẻ ích kỷ lúc nào cũng lo lắng về phí tổn thức ăn⚓.
Chúng mời mọc, “Mời anh ăn và uống,”
nhưng trong lòng thì không muốn.
⁸Con sẽ phải mửa ra miếng thực phẩm con đã nuốt vào,
con sẽ phí lời nói nhân hậu.

— 9 —

⁹Đừng uổng lời với kẻ ngu dại,
nó sẽ khinh dể lời khôn ngoan của con.

— 10 —

¹⁰Chớ nên dời ranh giới cũ của con,
cũng đừng chiếm ruộng đất của kẻ mồ côi.
¹¹Thượng Đế, Đấng bênh vực họ rất mạnh;
Ngài sẽ đứng về phía họ mà nghịch lại con.

— 11 —

¹²Hãy để ý nghe lời dạy bảo,
hãy nghe cho kỹ lời thông sáng.

— 12 —

¹³Đừng ngần ngại trong việc sửa dạy trẻ con.
Dù trừng phạt bằng roi nó chẳng chết đâu.
¹⁴Khi trị nó bằng roi vọt
là con cứu nó khỏi chết.

— 13 —

¹⁵Con ơi, nếu con khôn ngoan,
cha sẽ rất vui mừng.
¹⁶Tâm hồn cha sẽ mãn nguyện,
nếu con ăn nói phải cách.

— 14 —

¹⁷Đừng ganh tị với kẻ có tội,
nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
¹⁸Con sẽ có hi vọng trong tương lai,
và ước vọng con sẽ thành đạt.

— 15 —

¹⁹Con ơi, hãy lắng nghe và học khôn.
Hãy chuyên chú điều phải.
²⁰Đừng giao du với kẻ chè chén say sưa.
²¹Những kẻ ăn uống quá độ sẽ trở nên nghèo túng.
Kẻ ngủ li bì sẽ trở nên rách rưới.

— 16 —

²²Hãy nghe lời cha là người sinh ra con,
đừng khinh rẻ mẹ con khi người trở nên già yếu.
²³Hãy mua sự thật, đừng bán nó⚓.
Hãy học khôn, tiết độ và hiểu biết.
²⁴Cha của đứa nhân đức sẽ vui mừng;
Con khôn là nguồn vui cho cha.
²⁵Hãy làm cho cha mẹ con vui mừng;
hãy làm cho người mẹ sinh ra con được hớn hở.

— 17 —

²⁶Con ơi, hãy hết lòng nghe lời cha,
hãy quan sát đường lối của cha.
²⁷Gái điếm nguy hiểm như hố sâu,
còn người vợ bất chính giống như giếng hẹp.
²⁸Cô ta rình rập con như bọn cướp,
khiến đàn ông bất chính với vợ mình.

— 18 —

²⁹Ai gặp lôi thôi? Ai bị đau khổ?
Ai đánh nhau? Ai hay phàn nàn?
Ai bị thương tích vô cớ?
Ai có đôi mắt đỏ ngầu?
³⁰Đó là những kẻ khề khà bên rượu,
những kẻ nếm các thứ rượu pha.
³¹Đừng ngắm nhìn ly rượu khi nó đỏ,
lúc nó lóng lánh trong ly,
và rót chảy dễ dàng.
³²Nhưng về sau nó cắn như rắn tiêm nọc độc.
³³Mắt con sẽ hoa lên,
trí con sẽ bấn loạn.
³⁴Con sẽ thấy choáng váng như bị say sóng trên tàu,
như thể nằm trên cột buồm.
³⁵Con thầm nghĩ, “Họ đánh nhưng tôi không biết đau.
Họ đập tôi nhưng tôi chẳng nhớ gì.
Khi tôi tỉnh dậy tôi sẽ tiếp tục uống rượu nữa.”