23
1Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
2Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
3Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
4Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt đủ để dừng lại;
5Vì khi con chớp mắt nhìn⚓ sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay bỗng lên trời như chim ưng.
6Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
7Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
8Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
9Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
10Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
11Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Người sẽ binh vực chúng chống lại con.
12Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
13Chớ tránh thi hành kỷ luật đối với trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
14Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
15Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
16Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
17Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
18Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
19Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
20Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
21Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
22Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
23Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
24Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
25Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
26Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui⚓ trong đường lối ta.
27Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
28Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
29Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gỗ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
30Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
31Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
32Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
33Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
34Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
35Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.
23
1Thaum koj zaum
nrog ib tug nom tswv noj mov ua ke,
koj yuav tsum ua tib zoo saib
dabtsi nyob ntawm koj xubntiag.
2Yog koj qab los heev,
koj cia li muab rab riam kem koj caj dab.⚓
3Tsis txhob ntshaw noj
nws tej zaub mov qab qab,
vim tias tej zaub mov ntawd
yuav ntxias tau koj.
4Tsis txhob khwv dhau huas nyiaj txiag xwb,
yuav tsum ntse tsis txhob huas li ntawd.
5Thaum koj lub qhov muag
ntsia ntsoov tej ntawd, kuj ploj ntais lawm.
Tamsim ntawd tej nyiaj txiag ntawd
yeej muaj kooj tis ya mus rau saum nruab ntug
yam nkaus li dav npoj.
6Tsis txhob noj tus neeg cuaj khaum li zaub mov,
tsis txhob ntshaw noj nws tej zaub mov qab qab,
7rau qhov nws zoo yam nkaus li tus uas
pheej xam nqe tej zaub mov ntawd
hauv lub siab.
Nws txhob koj tias, “Noj tiag haus tiag,”
tiamsis nws lub siab tsis hais li ntawd.
8Koj yuav ntuav tej zaub mov
uas koj tau noj ntawd,
thiab yuav nkim koj tej lus mos lus muag.
9Tsis txhob hais rau tej ruam tau hnov,
vim lawv yuav saib tsis taus
koj tej lus uas muaj tswvyim.
10Tsis txhob txav tej qub ciam,
thiab tsis txhob nam
tej menyuam ntsuag li teb,
11rau qhov tus uas cawm lawv muaj zog heev,
nws yuav tuaj lawv tog
hais plaub tawm tsam koj.
12Cia li muab siab rau
khaws tej lus qhuab qhia,
thiab tig koj lub qhov ntsej
mloog tej lus txawj ntse.
13Tsis txhob tseg qhov uas
nplawm qhuab qhia menyuam,
yog siv rab nplawm nplawm,
nws yuav tsis tuag.
14Yog koj siv rab nplawm nplawm nws,
koj yuav pab tau nws txojsia
dim hauv tub tuag teb.
15Kuv tub 'e, yog koj lub siab ntse,
kuv kuj yuav zoo siab thiab.
16Kuv tus ntsuj plig yuav xyiv fab
rau thaum uas koj daim tawv ncauj
hais tej lus uas raug cai.
17Tsis txhob cia koj lub siab
khib cov uas muaj txim,
tiamsis yuav tsum ua koj lub neej
hwm thiab paub ntshai Yawmsaub
tas hnub tas hmo li.
18Yog koj ua li ntawd
koj lub hauv ntej yuav zoo
thiab koj yuav tsis plam tej uas koj vam.
19Kuv tub 'e, cia li mloog thiab cia li ntse,
thiab coj koj lub siab taug txojkev ncaj ntawd.
20Tsis txhob mus nrog
cov neeg qaug cawv nyob ua ke,
thiab tsis txhob nrog
cov uas hu dab noj nqaij nyob ua ke.
21Rau qhov cov uas qaug cawv
thiab cov uas hu dab
yuav raug txojkev pluag,
thiab txojkev tsaug zog ncaws nruj nris
yuav muab tej khaub hlab rau lawv hnav.
22Cia li mloog koj txiv uas yug koj,
thiab tsis txhob saib tsis taus
koj niam thaum nws laus.
23Cia li yuav qhov tseeb tsis txhob muab muag,
cia li yuav tswvyim thiab tej lus qhuab qhia
thiab kev thoob tsib to nrog.
24Tus neeg ncaj ncees leej txiv
yuav zoo siab xyiv fab kawg,
tus uas yug tau tus tub ntse
yuav zoo siab rau tus tub.
25Koj cia li ua kom koj niam koj txiv zoo siab,
cia li ua kom tus uas yug koj zoo siab xyiv fab.
26Kuv tub 'e, cia li muab koj lub siab rau kuv,
thiab cia koj lub qhov muag saib kuv txojkev.
27Tus poj muag cev yog lub qhov tob,
thiab tus nkauj cuav zej cuav zos
yog lub qhov dej uas nqaim.
28Tus pojniam ntawd zov tos
yam nkaus li tub sab,
thiab ua kom muaj neeg tsis ncaj coob zuj zus.
29Leejtwg muaj kev txom nyem?
Leejtwg lwj siab ntsuav?
Leejtwg muaj kev sib cav sib ceg?
Leejtwg yws li ub li no?
Leejtwg raug mob raug to
uas tsis paub yog tim li cas?
Leejtwg qhov muag liab khiav?
30Yog cov uas zaum tsau tsawv lav cawv,
thiab xyaum haus tej cawv txiv hmab
uas twb muab tov sib xyaw lawm.
31Tsis txhob saib cov cawv txiv hmab
uas kua liab ploog
thiab lam thab hauv lub khob
thiab yoojyim nqos.
32Thaum kawg cov cawv txiv hmab
yuav tom ib yam li nab tom,
thiab ncaws ib yam li tus nab muaj taug.
33Koj lub qhov muag yuav pom
tej yam txawv txawv
thiab koj lub siab yuav hais
tej lus plhom moj qas ntsuav.
34Koj yuav zoo yam li tus uas pw hauv lub nkoj
hauv nruab nrab hiavtxwv,
yuav zoo yam nkaus li tus uas pw saum
tus ncej dai daim ntaub nkoj.
35Koj yuav hais tias,
“Lawv ntaus kuv los tsis mob,
lawv tsoo kuv los kuv tsis hnov.
Kuv yuav tsim thaum twg?
Kuv yuav nrhiav los haus dua.”